„Jaren in De Vlinder hebben
mijn leven enorm verrijkt"
Rijna Vis neemt na vijftien jaar afscheid van de tap
WOENSDAG 3 JUNI 1992
15
Vijftien jaar De Vlinder werd voor Rijna Vis op een feestelijke manier afgefloten. (Foto: Marijke Folkertsma).
en die nam de zaak na enige
tijd over. Hij is tot op heden
nog steeds de eigenaar van De
Vlinder. ,,Ik ben al die keren
gewoon met het inventaris
meeverkocht". Rijna heeft erg
veel waardering voor haar
laatste baas, Frans Kruyff.
,,Hij doet enorm zijn best en
werkt keihard om De Vlinder
een positief imago te geven en
dat lukt. Ook hij duldt geen
drugs in het café en weigert
een gokkast neer te zetten.
Dat zijn indirect toch
feit dat hun moeder achter de
bar werkte en ook zijzelf niet.
„Er werd gewoon heel raar
door mensen gereageerd als ze
hoorden dat ik als moeder in
De Vlinder werkte. Er waren
veel vooroordelen en daar had
ik het af en toe best moeilijk
mee. Maar ik had het voor
geen goud willen missen". De
dochters Jacqueline en Helma
vertellen: „Het was wel eens
moeilijk als je ergens mee zat
en je moest je moeder
opzoeken in het café, maar ze
tijdens zo'n afscheid ook aan
terugdenkt. Ik ben blij dat ze
daar zondag ook nog over
spraken". Vijftien jaar
meeleven met de jeugd en
oplopen tegen een muur van
onbegrip van
'buitenstaanders' is iets wat
ook zijn sporen heeft
achtergelaten bij Rijna Vis.
„Ik zou zo graag zien dat
mensen hun vooroordelen
eens veranderden. Ik heb me
destijds vreselijk gestoord
aan het rapport Beeke dat dé
ZIERIKZEE - Het zit erop. Na vijftien jaar in café De Vlinder in Zierikzee te
hebben gewerkt heeft Rijna Vis haar werk als barkeepster hier beëindigd.
Hoewel ze sinds eind april niet meer werkt kreeg ze afgelopen zondag van
iedereen diejiaar de afgelopen jaren van dichtbij heeft meegemaakt een
feest aangeboden. Zowel mensen uit haar beginperiode als huidige
'stamgasten' kwamen een kijkje nemen. Met de handen vol bossen bloemen,
flessen wijn, lieve wensen en andere cadeautjes keerde Rijna aan het einde
van de dag huiswaarts. Met gemengde gevoelens neemt ze afscheid.
Gevoelens die zeker gedeeld worden door de jeugd die De Vlinder als hun
stamcafé hebben. Want Rijna was niet alleen de persoon die bier tapte, maar
misschien meer nog de vrouw die altijd voor je klaar stond als je jezelf
ellendig voelde en behoefte had aan een luisterend oor.
investeringen die je doet,
want een gokkast levert
enorm veel geld op. Maar we
weten allebei dat we met
jeugd bezig zijn en dat je het
niet moet aangeven. Dat er
ondanks dat je je best doet
wel eens iets mislukt is iets
wat je moet accepteren, maar
je moet het gewoon in de
gaten blijven houden. Ik ging
tijdens mijn werk ook altijd
even kijken in de toiletten óm
te zien of daar niets werd
uitgehaald. Zulke dingen doe
je om de sfeer goed te
houden. Weet je, ik ben
iemand die heel goed sfeer
kan aanvoelen. Als ik in de
gaten kreeg dat het een beetje
gespannen was paste ik de
muziek aan zodat het niet in
agressie zou uitlopen. Als ik
het idee had dat de sfeer goed
was zette ik muziek op
waardoor de hele zaak op zijn
kop kwam te staan. Je kunt
wel streng tegen* ze zijn, maar
zo af en toe mag er natuurlijk
ook wel gefeest worden",
aldus Rijna.
Eind april nam Rijna
afscheid; na lang dubben en
uitstellen. „Ik leef naar mijn
gevoel en dat zei dat ik er
mee moest stoppen. Op een
gegeven moment was ik ook
na een vakantieperiode nog
moe en toen wist ik dat het
tijd was om aan mezelf te
gaan denken. Ik heb het daar
heel moeilijk mee gehad. En
nog. Na steeds maar
uitstellen heb ik een half jaar
geleden gezegd dat ik er rond
deze tijd mee wilde stoppen.
Op die manier hadden zij
ruim de tijd om iemand
anders in te werken. Maar
toen het de laatste dag was en
ik aan het einde daarvan mijn
sleutel inleverde kon ik het
toch niet aan en ben ik
huilend weggelopen". Volgens
Rijna is met het einde van
haar werk geen einde
gekomen aan haar houding
ten opzichte van de jongeren
van De Vlinder. „Ze weten me
allemaal te wonen. En ik zal
vast nog wel eens naar het
café toegaan, hoor. Naar de
koffietafel, 's morgens, als de
jeugd naar het café toekomt
om hun brood op te eten en
de kranten te lezen en een
praatje te maken. Maar ik
vind dat je op een gegeven
moment gewoon moet stoppen
met werken achter de bar, je
moet niet bezig blijven. Ik
heb vanaf mijn zestiende
gewerkt; ik ben nu bijna
tweeënvijftig en ik vind het
genoeg zo. Ik ga nu tijd
besteden aan mezelf en aan
mijn kinderen. En ook heb ik
nu meer tijd om de contacten
met mensen die ik in de loop
van die jaren een beetje uit
het oog ben verloren weer op
te bouwen".
Niet altijd makkelijk
Haar vijf kinderen hebben
het volgens Rijna niet altijd
even makkelijk gehad met het
was er wel altijd. Op school
werden we gepest omdat onze
moeder in een café werkte.
Lerarfen reageerden negatief
op onze opvoeding. Wij
leerden thuis dingen niet
zomaar voor zoete koek aan
te nemen, maar er tegenin te
gaan als je het er niet mee
eens was. Dat werd niet
geaccepteerd op school. Maar
het is wel zo dat wij veel
opener tegenover dingen
staan en het resultaat is dat
wij niet aan de drugs zitten
en over dingen met onze
moeder kunnen praten waar
andere moeders niets van
weten. Wij staan veel opener
tegenover dingen en het leven
aan dan onze
leeftijdsgenoten". Moeder
Rijna heeft nu weer alle tijd
voor haar kinderen, iets waar
ze zelf ook erg blij om is. „We
komen elke zondag bij elkaar
met de hele familie en dat is
gewoon heel fijn. We waren
altijd een heel hecht gezin,
maar het is nu gezelliger. Ze
hoeven me nu niet meer zo te
delen".
Zondag was het grootse
afscheidsfeest. Hoewel, het
had groots moeten worden.
Frans Kruyff had speciaal
voor Rijna Kevin Coyne
uitgenodigd, een zanger waar
Rijna al jaren groot fan van
is. Helaas belde Coyne
zondagmorgen op dat hij ziek
was. Tben Kruyff in alle
haast bands ging afbellen om
voor vervanging te zorgen
bleek geen van hen te
kunnen. Uiteindelijk wist hij
nog één band zover te krijgen
een kort optreden te
verzorgen, maar doordat ze
ook elders een afspraak
hadden bleven ook zij niet
lang. „Ondanks het feit dat
eigenlijk alles tegen liep was
het een fantastisch feest",
vertelt Rijna. „Vrienden uit al
die jaren kwamen naar De
Vlinder om afscheid te nemen
en ik ben vreselijk verwend.
Bossen bloemen, flessen wijn,
geld. Van de leden van de
motorclub kreeg ik een
beautydag in Noordgouwe
aangeboden en van nog
iemand kreeg ik een
behandeling bij de
schoonheidsspecialiste. Het
leuke was dat de jongens van
de motorclub eerst zeiden:
„Het is niet dat we denken
dat je niet mooi genoeg bent,
hoor, dat we je dit geven",
vertelt Rijna lachend.
Andere kant
Dat de vijftien jaar niet altijd
rozegeur en maneschijn waren
is iets wat ook Rijna terdege
beseft. „De nacht voor zondag
heb ik er wakker van gelegen.
Terugdenkend aan wat er al
die jaren is gebeurd; iedereen
ging weer door mijn
gedachten. Vrienden die er
niet meer zijn. Mijn man die
zes jaar geleden na een
langdurige ziekte is
overleden. Het zijn dingen die
ziin gebeurd en waar ie
gemeente liet maken, over de
jeugd van Zierikzee. Het feit
dat een gemeente ervoor kiest
een buitenstaander een
rapport te laten schrijven
over haar,eigen jeugd is iets
wat ik niet begrijp. Denk je
dat die jonge gasten vrij en
open tegen zo'n onderzoeker
praten over hun drugs en
alcoholgebruik? Je kunt die
problemen niet zomaar
wegdenken. Je moet er zelf
achter aan gaan".
Het dichtstbijzijnde kantoor
Drugs en Alcohol is in Goes.
Het zou al een hele
vooruitgang zijn als ze ook
zo'n kantoor in Zierikzee
zouden hebben. De gemeente
heeft helemaal geen idee van
de alcohol- en drugproblemen
onder haar jeugd; ze weten er
geen raad mee en stoppen het
daarom maar weg. Als
iemand niet geholpen wil
worden, oké. Maar er moeten
wel openingen zijn. Het wordt
de laatste tijd wel wat beter,
maar we zijn er nog lang niet.
Ik vind dat iedereen een leven
moet kunnen leiden zoals ze
dat zelf willen. Maar ik denk
dat bij veel jongeren de
problemen beginnen door
onwetendheid en niet willen
onder doen voor hun
vrienden. Als je ze meer
voorlichting zou kunnen
geven zijn ze meer weerbaar;
hebben ze een soort baken
ertegen. De jeugd is tenslotte
de toekomst van een
gemeente".
Verrijkt
Jong en oud kon zondag
gedag zeggen tegen Rijna en
haar op hun eigen manier
bedanken voor hetgeen ze al
die jaren voor hen heeft
betekend. Dat zij door leden
van motorclub Zierikzee thuis
in de Huybertstraat werd
opgehaald en in de zijspan
naar De Vlinder werd gereden
waar een grote groep
genodigden op haar stond te
wachten zijn dingen die Rijna
nog wel even bij zullen
blijven. Voorlopig gaat ze
even genieten van haar vrije
tijd. „Het is even wennen al
die vrije tijd en je te
realiseren dat je niet naar de
bar hoeft. Mijn werk is nu
eenmaal ook altijd mijn
hobby geweest. De jaren in
De Vlinder hebben mijn leven
enorm verrijkt en dat zal
altijd zo blijven".
Tbkst: Lianne Kdoiman
gepraat over De Vlinder alsof
daar de kern van de
maatschappelijke problemen
lagen. De Vlinder is
inderdaad een café waar
jongeren komen die niet
urenlang willen bomen over
voetbal en politiek, maar
meer over sociale problemen
praten. Daarnaast komen ze
gewoon om het naar hun zin
te hebben met hun vrienden.
Omdat ze zich anders kleden
dan de gemiddelde mens, zijn
het ineens rare lui. Het is
jammer dat sommige mensen
denken dat jongeren door 't
café aan de drank en drugs
raken, terwijl we er juist zo
ontzettend hard aan werken
om dat alles buiten te
houden. Dat hield in dat ik
best wel eens tegen iemand
zei dat hij of zij geen bier
meer kreeg omdat ze genoeg
op hadden. Dat werd dan
misschien niet altijd in dank
afgenomen, maar als ze
achteraf daardoor uit de
problemen waren gebleven
kwamen ze soms met een bos
bloemen naar me toe om te
laten zien dat ze het wel
waardeerden". Ook
drugsgebruik werd door Rijna
op harde wijze aangepakt.
„Als ik merkte dat ze drugs
gebruikten in het café werden
ze er direct uitgezet en voor
een half jaar of langer niet
meer toegelaten. Dat was
gewoon de enige manier om te
laten zien dat het niet kon.
En dat werkte, want ze
vinden niets zo erg als niet
meer met hun vrienden
samen kunnen zijn in het
café". Ook op andere wijze
hield Rijna de vrede in het
café. „We hebben in die
vijftien jaar dat ik in De
Vlinder heb gewerkt nooit
een gokkast gehad. Ik heb
altijd gezegd: „Als er een
gokkast hier binnenkomt ben
ik vertrokken. Er is er ooit
één een week geweest. En die
heeft niets opgeleverd, want
zodra ik aan het werk ging
trok ik de stekker eruit. En
hij was dan ook na één week
weer weg".
Inventaris
Rijna heeft in totaal drie
bazen gehad. De eerste was
Kees van Donk, de tweede
Nico van de Berg. In de tijd
van Nico van de Berg was
Frans Kruyff bedrijfsleider
Rijna achter de tap van De Vlinder met haar (laatste) haas en goede vriend Frans Kruyff.
iemand naar je wil luisteren
zonder direct met een
weerwoord te komen kan dat
op zich al heel ontspannend
werken. En als ze advies
wilden hebben gaf ik dat ook.
Als ze bang waren om dingen
thuis te vertellen gaf ik raad
om het eens op die of die
manier te proberen, zodat het
anders zou overkomen. Als je
dan later te horen kreeg dat
het inderdaad minder heftige
reacties teweeg had gebracht
dan ze hadden verwacht had
je het gevoel dat je iets
bereikt had. Het was niet
alleen tappen die vijftien
jaar, het was ook een hoop
raad en daad. Dat was niet
altijd even makkelijk, want
ik moest ook letten op alles
wat zich verder afspeelde in
het tfhfé, maar er was altijd
wel even tijd".
Leren kennen
Rijna hield het niet bij praten
en luisteren alleen. „Ik vond
het heel belangrijk om de
jeugd beter te leren kennen.
En dat betekende dat ik ze
ook op andere plaatsen moest
opzoeken. Zo ben ik vele
keren in Brogum geweest;
gewoon om te laten zien dat
je je voor hen interesseert.
Ook ben ik door mijn werk in
De Vlinder in contact
gekomen met de motorclub.
Daar ben ik tot op de dag van
vandaag nog lid van. En dat
blijf ik ook. Ik vind het
heerlijk om op mijn BMW
rond te rijden". Het feit dat
ze door iedereen van De
Vlinder op handen wordt
gedragen wordt door Rijna
met een bescheiden houding
afgedaan. „Het is iets wat
voor mij gewoon is geworden.
Ik ben er zo ingegroeid. Ik
hield me zelf altijd voor dat
wanneer je iemand met liefde
benadert, je het meeste
bereikt. Ik zat door mijn
werk altijd met mijn neus op
de feiten. Ik leerde de jeugd
van een heel andere kant
kennen; een kant die voor
velen verborgen bleef omdat
zij niet de moeite namen".
Dat de buitenwereld in het
begin van haar werk achter
de bar niet zo gecharmeerd
was van De Vlinder komt
volgens Rijna ook door de
onwetendheid.
„Er werd door iedereen altijd
Rijna Vis: Moeder van De Vlinder, zoals ze in een speciaal voor
haar afscheid gemaakt boek wordt genoemd.
Ze had vijftien jaar geleden
eigenlijk helemaal geen
plannen om achter de bar van
De Vlinder te gaan werken.
„Ik ben er eigenlijk zo maar
ingerold. Ik herinner me nog
dat we ergens heel gezellig uit
waren geweest en dat iemand
me toen vertelde dat een café
personeel zocht en hierop de
vraag stelde of dat niets voor
mij was. In een opwelling heb
ik toen gezegd: „Wel ja, geef
me maar op". Eigenlijk meer
als een geintje. Maar kort
daarna werd ik opgebeld met
de mededeling dat ik kon
komen solliciteren. Mijn man
zei dat ik gewoon moest gaan
en maar moest afwachten wat
er van zou komen. Ook mijn
baas zei dat ik het gewoon
kon proberen. Afijn, het was
een za.ak van binnenkomen,
verliefd worden en niet meer
weg gaan. En zo is dat tot aan
de laatste dag gebleven".
Met liefde
Vanaf het begin dat Rijna
achter de bar haar werk
startte hield ze zich niet met
tappen alleen bezig. Al snel
werd ze ook een soort
moederfiguur voor iedereen.
Als de 'vaste' jeugd in het
café kwam viel het haar
direct op als één van hen zich
anders gedroeg. „Dat zag ik
meestal al als ze binnen
kwamen. Dan vroeg ik of er
was/of nam
om erachter
sts voor ze
kon doen. Dat zit nu eenmaal
in mijn aard. Zie je, ik ben
zelf met heel veel liefde groot
gebracht. En dan niet met
verwennerij of omkoperij met
grote cadeaus, maar gewoon
met het principe dat liefde
heel veel goeds doet. Als
iemand kwaad op je is niet
ook kwaad worden, maar
erachter zien te komen
waarom die iemand kwaad is.
En niet bang zijn om je
gevoelens te tonen. Met dat
principe heb ik mijn eigen
kinderen ook groot gebracht.
Tben ik in De Vlinder ging
werken is dat niet veranderd,
maar heb ik ook de jeugd
daar zo benaderd".
Jongeren die thuis hun
problemen niet konden
bespreken vonden bij Rijna
een luisterend oor. „Het was
eigenlijk gewoon een kwestie
van tijd voor hun nemen. Als
