Koraalriffen, koraalduivels en anemonen
Niezen, rode ogen
en een loopneus
Zelf bier brouwen
Zeeuwen gratis naar
nieuw Water paviljoen
Uitreiking Blauwe Vlag
in Noord-Hollands Zijpe
Muziek Monumentaal sluit
aan bij Nazomer Festivals
Expositie Van de Wetering
- ---- - j - JiKfr 1
WOENSDAG 28 MEI 1997
HET EXTRA NIEUWSBLAD
1997 is hetinternationale jaar van het rif
ZIERIKZEE - Koraalriffen behoren tot de mooiste
en meest spectaculaire levensvormen van de natuur
en vormen de grootste biologische bouwwerken op
aarde. Ze zijn te vinden in tropische wateren, tot op
zestig meter diepte. Voor de kust van de Nederland
se Antillen liggen eveneens koraalriffen.
Omdat ze- een barrière vor
men tussen de kust en de aan
stormende golven zijn ko
raalriffen tevens
bevorderlijk voor het leven
op het land. Koraal bestaat
uit kleine diertjes, genaamd
poliepen, die familie zijn van
anemonen. Iedere poliep be
schermt zichzelf in een zelf
gemaakt kommetje van
kalksteen. Als poliepen
groeien, delen ze zich en zo
vormen ze koraalkolonies.
Op een oude kolonie groeit
weer een nieuwe kolonie en
zo ontstaan complete riffen.
Skeletvorm
Elke koraalsoort bouwt haar
eigen unieke skeletvorm.
Wereldwijd zijn er ongeveer
350 verschillende soorten
koralen. De meeste poliepen
meten nog geen 2,5 centime
ter in doorsnede. Overdag
ziet het koraal er als steen
uit, maar 's nachts wuiven de
uitgestoken tentakeltjes
zachtjes heen en weer. Daar
door krijgt het rif 's nachts
een zacht en donzig uiterlijk.
Gezond koraal is bruin,
groen, rood, blauw lof geel.
Koraalriffen kunnen tiental
len meters hoog worden en
een lengte van vele kilome
ters bereiken. Het Groot
Barriererif voor de oostkust
van Australië heeft zelfs een
lengte van 2.000 kilometer en
beslaat een gebied ter groot
te van Engeland en Schot
land. Men noemt koraalrif
fen ook wel de 'regenwouden
van de zee', omdat er bijna
een miljoen verschillende le
vensvormen voorkomen.
Daarbij zijn de riffen gewel
dig rijk aan leven en worden
ze naast poliepen en anemo
nen, ook bewoond door vele
prachtige vissen. Opeens oog
in oog komen te staan met
een koraalduivel is wel even
schrikken. Deze indrukwek
kende vis komt vooral voor
in de Rode Zee en in de Indi
sche Oceaan, 's Nachts gaan
ze op zoek naar voedsel en ja
gen scholen tropische vissen
in een valstrik.
Koraalduivels kunnen een
lengte van 35 cm bereiken.
Met hun giftige stekels hou
den ze vijanden op een veili
ge afstand. Ondanks hun
vervaarlijk uiterlijk kunnen
ze toch tam worden en eten
dan zelfs uit de hand van dui
kers. Vanwege hun slangach
tig uiterlijk en het voortdu
rend openen en sluiten van
hun bek hebben murenen een
slechte naam.
Murenen
Gedurende de dag is alleen
de kop van deze vis zichtbaar
vanuit het rif, maar zodra de
nacht valt, komt de murene
uit de schuilplaats om op
zoek te gaan naar voedsel.
Over het algemeen bestaat
hun maaltijd uit kleine vis
soorten, maar ze eten eigen
lijk alles; van octopus tot
zeeëgels. Murenen hebben
een bijzondei-goed reukver
mogen, soms nog beter dan
dat van een speurhond.
Ze zijn niet agressief, tenzij
ze zich bedreigd voelen. De
Romeinen beschouwden het
vlees van een murene als een
delicatesse. Maar bij het eten
van dit vlees dient men voor
zichtig te zijn: het kan giftig
zijn!
Anemoonvissen zijn fel ge-
Koralduivels zijn een schrik voor kleine vissen, maar eten uit de hand van duikers.
kleurd en bevinden zich
vaak in de omgeving van
anemonen. Andere vissoor
ten gaan anemonen uit de
weg vanwege de giftige ten
takels, maar anomoonvissen
zoeken juist bescherming
tussen deze giftige tentakels.
De vissen hebben een sub
stantie ontwikkeld in de
slijmlaag op de huid die ze
beschermt tegen dit gif.
Daardoor hebben ze een goe
de schuilplaats wanneer vij
anden naderen. In ruil voor
deze bescherming beloont de
anemoonvis de anemonen
met restjes voedsel die hij in
de buurt van de anemonen
laat vallen. Deze relatie,
waarbij twee partijen baat
van elkaar hebben, heet
symbiose.
Jaar van het rif
Helaas gaat het niet goed
met de koraalriffen. Ze ster
ven af door overbevissing,
vervuiling, toerisme en dui
kers. Hoewel koraal er sterk
uitziet, is het uiterst kwets
baar. De aanraking van een
mens kan al schade aanrich
ten. Verstandige duikers ver
mijden dan ook om koraal
aan te raken of om delen af te
breken en als souvenir mee
te nemen. Schepen die hun
ankers op het rif laten vallen
kunnen het koraal ook ver
woesten. Andere gevaren
zijn chemische vervuiling,
olielozingen, rioolwater,
baggeren, bezinking, uit-
spoelsel van landbouwgron
den en mondiale opwarming.
Aandacht
Daarom hebben diverse in
ternationale organisaties
1997 uitgeroepen als het 'In
ternationale jaar van het
Rif'. Het betreft onder meer
het World Wild Fund en Save
Our Seas (internationale na-
(Foto: Rob Doolaard)
tuurbeschermings-organisa-
tjes). Wereldwijd vragen de
ze organisaties aandacht
voor de toestand van koraal
riffen.
Wetenschappers en vrijwilli
gers over de hele wereld on
derzoeken de conditie van
koraalriffen. Natuurorgani
saties en aquaria organise
ren lezingen en maken televi
sieprogramma's en
tentoonstellingen. In Neder
land besteedt Sea Life Sche-
veningen met de introductie
van het 'Tropisch Rif Avon
tuur' eveneens aandacht aan
het 'Internationale jaar van
het Rif'.
WANDELTOCHT
BURGH-HAAMSTEDE
Sportvereniging DFS houdt
van 2 tot en met 5 juni voor
de .achttiende maal-de avond
wandelvierdaagse over de
afstanden 8 en 15 km.
De deelnemers kunnen zich
op 2 juni vanaf 18.00 uur la
ten inschrijven in de kantine
van de sportverenigng aan
de Leliendaleweg in Burgh.
Om 18.30 uur wordt daar ook
het startsignaal gegeven.
De routes zijn zeer geva
rieerd. Er wordt gelopen
door de polder, langs het
strand, door het bos of de
duinen.
Op de laatste avond zal mu
ziekvereniging Witte van
Haemstede de wandelaars
vooraf gaan vanaf het ver
zorgingscentrum Duinoord
naar het sportveld in Burgh.
Na afloop zijn er medailles
en cijfertjes en voor de deel
nemende scholen de gebrui
kelijke beker.
HONDERDSTE LID
ZIERIKZEE - De afdeling
Schouwen-Duiveland van de
Unie van Vrijwilligers
(UW) heeft in 1996 haar hon
derdste medewerker in de
gelederen opgenomen. Zo
blijkt uit het contactblad
van de organisatie van mei.
De UW kan terugkijken op
een positief jaar, maar er ko
men nog steeds nieuwe vra
gen op de organisatie af.
,,Het wordt steeds moeilij
ker om hier aan te voldoen
want het aantal vrijwilligers
groeit niet in verhouding tot
de vraag," aldus het verslag
van de jaarvergadering. De
club van vrijwilligers heeft
ook een aantal vacatures
open staan, zoals vriend
schappelijk contact, boeken-
wagen ziekenhuis, patiën
tenbegeleiding, de
woensdagmiddagactivitei
ten, het avondproject en de
hobbykorf in Borrendamme.
Onderbezet of niet, activitei
ten staan er genoeg in de
agenda van het UW. Woens
dag 28 mei is er een contact
ochtend in het UVV-gebouw
in Zierikzee. Na de vergade
ring vertellen Yvonne Hoe-
vens en Vreneli Komter meer
over luisterlezen. Dinsdag 5
augustus is er een verkoop
dag in het UW-gebouw.
OUDERENPOSTZEGELS
ZIERIKZEE - De verkoop
van ouderenpostzegels en
kaarten heeft in totaal
4265,35 gulden opgebracht
(zegels 2741,35 en kaarten
1524 gulden). Vijfhonderd
tien gulden is uitgereikt in
Zorgcentrum Borrendamme.
Dit bedrag is bestemd voor
de aanschaf van nieuwe boe
ken voor de bibliotheek.
Eenvoudige middelen kunnen hooikoortsklachten verminderen
ZIERIKZEE - De meeste mensen krijgen bij het
woord 'zomer' visioenen van zon, zee en strand.
Voor hooikoortspatiënten betekent de zomer nie
zen, rode ogen en een loopneus. Maar ook in het
voorjaar kunnen de klachten optreden.
Met enkele eenvoudige maat
regelen kunnen hooikoort
spatiënten de ergste klach
ten verminderen. In de
apotheek kunnen mensen
met hooikoorts terecht voor
advies èn voor geneesmidde
len om de klachten te ver
minderen.
Hooikoorts is een vorm van
allergie die wordt veroor
zaakt door stuifmeelkorrels,
zogenaamde pollen. Negen
tig procent van de klachten
wordt veroorzaakt door
stuifmeel in grassen. Stuif
meel zit bovendien in bomen,
bloemen en granen. Bij het
inademen van de pollen ra
ken de slijmvliezen in de
neus- en keelholte en die van
de ogen geïrriteerd. Een
loopneus, niesbuien en bran
derige, tranende ogen zijn
vaak het gevolg.
Hoe het lichaam precies re
ageert, verschilt per persoon
en is dus moeilijk te voor
spellen. Pollen hangen voor
al tijdens de bloeiperiode in
de lucht, dus mensen met
hooikoorts hebben vooral
last in de zomermaanden en
het voorjaar. Met name 's
middags bij droog, warm en
winderig weer.
Eenyoudig
De klachten zijn met enkele
eenvoudige maatregelen te
verminderen. Zo is het ver
standig om tijdens 'hooi-
koortsweer' (warm, droog en
winderig) een zonnebril te
dragen en zo weinig mogelijk
in de ogen te wrijven. De bes
te manier om hooikoorts te
gen te gaan, is uit de buurt
blijven van de stof die de
hooikoorts veroorzaakt.
Dat is vaak makkelijker ge
zegd dan gedaan. Want dat
zou betekenen dat een hooi
koortspatiënt gedurende zes
maanden binnen zou moeten
blijven, en dat is natuurlijk
niet de bedoeling. Wat men
wel kan doen is het huis bij
voorkeur 's ochtends luch
ten, want dan zijn er minder
pollen in de lucht. Laat een
ander het gras maaien, en ga
als het even kan niet in de zo
mer op vakantie. Een vakan-
tie aan zee is voor mensen
met hooikoorts het beste,
omdat aan zee minder stuif
meel voorkomt dan in het
binnenland.
V oorzorgsmaatregelen
In de apotheek kan men te
recht voor advies. De apothe
ker vertelt u welke voor
zorgsmaatregelen men zelf
kan nemen en welk middel
men kan gebruiken om de
klachten te verminderen. Er
zijn verschillende genees
middelen op de markt, die te
genwoordig zonder dokters
recept te krijgen zijn. De
meeste zelfzorgmiddelen, zo
als een neusspray met cro-
moglicinezuur, werken pre
ventief. Voorwaarde is wèl
dat men de spray al gebruikt
voordat 'het seizoen' begint
en hem het hele hooikoorts
seizoen blijft gebruiken.
In bepaalde gevallen kan be
ter contact worden opgeno
men met de huisarts. Bij
voorbeeld bij benauwdheid,
een rood, gezwollen en pijn
lijk oog of als kinderen voor
de eerste keer klachten heb
ben die wijzen op hooi
koorts. Sommige middelen
tegen hooikoorts gaan niet
goed samen met. bepaalde re
ceptgeneesmiddelen Daarom
is het altijd verstandig om
met de apotheker of een as
sistent te overleggen welk
middel het beste kan worden
gebruikt.
Zomer betekent vooreen aantal mensen ook 'hooikoorts'.
ZIERIKZEE - Voor het eerst zijn naast het strand bij
Westenschouwen en Renesse ook de havens van
Scharendijke en Brouwershaven genomineerd voor
de Blauwe vlag. Deze onderscheiding wordt donder
dag 5 juni uitgereikt in het Noord-Hollandse Zijpe.
Om in aanmerking te komen
voor de Blauwe Vlag moeten
de stranden aan strenge kwa
liteitseisen voldoen. Zo moet
het zwemwater van uitste
kende kwaliteit zijn en is een
schoon strand met voldoende
toiletten en afvalbakken een
vereiste. Ook is het ter be
scherming van het natuurlij
ke milieu van zee, strand en
duinen nodig om voorlich
tingsactiviteiten te organise
ren. De stranden bij Renesse
en Westenschouwen voldoen
al een aantal jaren aan de ge
stelde eisen.
Voor de havens geldt dat zo
wel het water als de kaden
schoon moeten zijn. Verder
moet een haven om in aan
merking te komen voor een
Blauwe Vlag beschikken
over goede, hygiënische, sa
nitaire voorzieningen en
voorzieningen voor geschei
den afvalinzameling. Bij
voorkeur ook voor bilgewa-
ter en afvalwater. Daarnaast
wordt gelet op de aanwezig
heid van reddings- en blus
middelen. Ook is een haven
reglement met gedragscodes
nodig en zijn lozingen van af
valwater in de haven verbo
den. Een andere eis is dat er
informatie over de omgang
met natuur en milieu be
schikbaar is.
Opening attractie Neeltje Jans
NEELTJE JANS - Inwoners van Zeeland kunnen
donderdag 29 mei gratis kennis komen maken met
het Waterpaviljoen, de nieuwe attractie van Water
land Neeltje Jans.
Bij de Zierikzeesche Nieuws
bode en de PZC van maandag
zijn 'paspoorten'verspreid,
die aan de kassa van Water
land kunnen worden ingele
verd. De bezitter van het pas
poort heeft de keus: óf met
compleet gezelschap op 29
mei gratis naar binnen, óf de*
normale toegangsprijs beta
len en het paspoort omruilen
voor een gratis jaarkaart.
,,De opening van Waterland
moet voor en door de Zeeu
wen worden gedaan," ver
klaart Waterlandwoordvoer
der T. Sluyter de actie.
Voor de openingshandeling
zijn dan ook geen autoritei
ten uitgenodigd. Een theater
gezelschap voert in samen
werking met het publiek om
14.00 uur een spel op. Nehe-
lennia, godin van de zee, zal
de 'aangespoelde walvis' na
der onderzoeken. Na haar
goedkeuring mag het pu
bliek het Waterpaviljoen be
treden. Gedurende de hele
openingsdag zijn er extra
kinderspelletjes op Water
land Neeltje Jans, het voor
malige Delta Expo.
De nieuwe attractie biedt
Waterland Neeltje Jans de
gelegenheid om exploitatie
gedurende het hele jaar - dus
inclusief de winter - te over
wegen. .De expositie in het
Topshuis is al het gehele jaar
open, maar de paviljoens
sluiten tot op heden 's win
ters. Bij wijze van proef zal
het Waterpaviljoen dit na
jaar een aantal maanden
open blijven.
HOOG BEZOEK
NEELTJE JANS - De ambas-
sadeur van Ecuador, dr. By
ron Morejón-Almeida, doet
tijdens zijn bezoek aan Zee
land donderdag 29 mei onder
meer Neeltje Jans aan.
Dit bezoek zal het afsluiten
de onderdeel zijn van het
dagprogramma dat de am
bassadeur volgt. Om 15.15
uur zal hij bij de Oosterschel-
dekering aankomen, waarna
hij onder meer de film Delta
Finale krijgt te zien en een
bezoek brengt aan de pu-
bliekspijler. Eerder die dag
wordt de ambassadeur ont
vangen bij de Middelburgse
Atelier Stichting, waar het
werk van een aantal heden
daagse kunstenaars wordt
getoond.
Festival ook dit jaar weer rond Monumentendag
ZIERIKZEE - Het festival Muziek Monumentaal
maakt dit jaar deel uit van de Zeeland Nazomer Fes
tivals. Het festival is van 11 tot en met 13 septem
ber. De laatste dag is het tevens Monumentendag.
Alle concerten zijn in Zierikzee.
Muziek Monumentaal is een
samenwerkingsverband tus
sen Ars Musica, Podium Bro-
gum, Uit in Zeeland en de
gemeente Schouwen-Duive
land. Vorig jaar werd het fes
tival voor het eerst gehou
den. De concerten vonden
toen verspreid over Schou
wen-Duiveland plaats. Dit
jaar zijn alle concerten in
Zierikzee, maar voor de vol
gende jaren werkt de organi
serende stichting toe naar
een eilandelijk festival.
De organisatie is bijzonder
blij, dat Muziek Monumen
taal dit jaar aansluiting
krijgt bij de Zeeland Nazo
mer Festivals. In het kader
van dit evenement vinden er
in de maand september over
al in Zeeland optredens en
uitvoeringen plaats. Volgens
mede-organisator R. Geluk,
komt de erkenning van Mu
ziek Monumentaal, zeker de
publiciteit en promotie ten
goede.
Het programma van Muziek
Monumentaal is nog niet he
lemaal rond. Het centrale
thema van het festival is in
ieder geval wereldmuziek.
Net zoals vorig jaar worden
er dan ook optredens gege
ven met muziek uit alle vier
windstreken. De meeste op
tredens zijn binnen; in Bro-
gum, Mondragon, de Nieuwe
Kerk of het stadhuis. Maar
op donderdag, tijdens de
markt, wordt er ook buiten
gemusiceerd. Hetzelfde ge
beurt op zaterdag.
Vrijdag staat 's avonds weer
een muziek-menu op het pro
gramma. Verschillende groe
pen verzorgen op deze avond
optredens in plaatselijke res
taurants. En zaterdag wordt
de medewerking gevraagd
van de horeca-gelegenheden
voor de slot-akkoorden van
het festival.
BROUWERSHAVEN - Kees van de Wetering uit
Burgh-Haamstede exposeert van dinsdag 3 tot en
met donderdag 12 juni zijn werk uit de afgelopen
dertig jaar in de Grote of Sint Nicolaaskerk in Brou
wershaven.
Zo'n 55 schilderijen, aquarel
len en tekeningen zijn op de
ze overzichtstentoonstelling
te zien. Er zijn monumentale
abstracte schilderijen die
vanaf 1970 zijn gemaakt, zo
als Het laatste avondmaal,
Kruisiging en schilderijen
naar modeltekeningen. Van
de Wetering schildert sinds
1973 in een stijl die zich het
best laat omschrijven als
grafisch realistisch met als
thema Woonvormen. Vanaf
1978 maakt de kunstenaar
schilderijen van Zeeuwse
landschappen met daarin
sterke grafische elementen
verwerkt. Sinds 1986 worden
de werken steeds meer re
alistisch. Van de Wetering
schildert van 1993 tot heden
voornamelijk aquarellen in
de serie Aquarèlleren in Zee
land. De openingstijden zijn
van 13.30 tot 16.30 uur.
"T*- 1 --
ZIERIKZEE - Zo'n 5000 jaar geleden leefden er reeds
mensen die bier dronken. Ten oosten van het huidi
ge Israël leefden de Sumeriërs, een welvarend volk
dat leefde van de landbouw.
Er zijn kleitabletten uit die
tijd gevonden, beschreven
met spijkerschrift, waaruit
kan worden afgeleid dat de
Sumeriërs al verschillende
soorten bier kenden: zwaar,
licht, droog, zoet en donker
bier. Zelfs het recept voor
bier uit die tijd is bekend:
Men maakte een beslag van
gerst en/of andere soorten
graan en bakte daarvan bro
den, die van buiten gaar le
ken maar van binnen nog
week waren. Bij het brou
wen van bier werd deze weke
binnenkant gemengd met
water, waarna het mengsel
aan het' gisten werd ge
bracht. De herbergen waar
dit bier werd geschonken
werden meestal geleid door
vrouwen.
Ook in onze streken brouwt
wordt sinds onheuglijke tij
den bier gebrouwen. Een
Griekse ontdekkingsreiziger
vertelde dat de Germanen
bier brouwden uit gierst en
honing. Echt lekker hebben
de Grieken, en later de Ro
meinen, dit bier nooit gevon
den. Zij dronken liever wijn.
Het Germaanse bier zal ook
wel niet overal hetzelfde ge
weest zijn, aangezien elk ge
zin voor zichzelf brouwde
wal het nodig had.
Dit is lange tijd zo gebleven.
Tot ver na de Middeleeuwen
was bier een alledaagse
drank: het was veiliger dan
water (dat zat vol ziektekie
men) en goedkoper dan wijn.
Men kon het met eenvoudige
middelen zelf brouwen van
goedkope granen en kruiden.
Zo hoorde het bier brouwen
tot de dagelijkse taken van
de huisvrouw. Geen wonder
dat vrouwen een belangrijke
rol speelden bij het ontstaan
van kleine, ambachtelijke
brouwerijtjes.
Degene die het bier tapte,
was ook degene die het had
gebrouwen. Wat eeuwenlang
een gewone dagelijkse bezig
heid was voor huisvrouwen,
is tegenwoordig voorbehou
den aan professionele brou
werijen. Toch is dat niet no
dig. Ook amateurs kunnen
een heel smakelijk bier thuis
brouwen. De grondstoffen
zijn nog steeds eenvoudig en
voor iedereen beschikbaar:
gerst, hop, gist en water. Bo
vendien hebben amateur
brouwers het voordeel dat ze
niet hoeven te bezuinigen op
de kwaliteit van de grond-
stoffen of op de factor ar
beid.
Wie bier brouwt uit liefheb
berij, kan elke dag iets aan
zijn of haar brouwsels doen:
er naar kijken, het suikerge
halte meten, hevelen, botte
len en drinken. Iemand die
zelf bier brouwt zal veel be
wuster proeven, ook van het
bier dat hij koopt. Wanneer
men hen in een café een bier
zou voorzetten waar iets aan
mankeert, merken zij dat
eerder dan iemand die niet
zelf brouwt. Dat komt door
het vele proeven dat een zelf-
brouwer thuis ook doet.
Zoals professionele brouwe
rijen tegenwoordig steeds
meer de mogelijkheden ont
dekken van speciale smaken
en biersoorten, zo kan de
zelfbrouwer zijn bier aanpas
sen aan de eigen smaak. Door
te experimenteren met ande
re granen, vruchten en krui
den kan de amateur een
uniek eigen bier scheppen.
Sinds I januari 1992 is het de
amateur bierbrouwer toege
staan voor zichzelf en zijn ge
zin bier te brouwen zonder
dat daarover accijns moet
worden betaald. Men mag
ongeveer 100 liter per maand
accijnsvrij brouwen. Nadere
informatie over zelf bier
brouwen via telefoonnum
mer 0113-382614.
