Computercriminaliteit
leidt zelden tot strafzaak
Te veel vakantiebungalows
Pleidooi voor Herdenkingsdebat
Statiegeld op blik
Woordenboek voor
de archeologie
Vraagtekens bij zin
outdoortrainingen
Park moet beter
bereikbaar worden
r
Jagers en Stichting Nederlaiid Schoon:
CBS-onderzoek:
Door directeur Rijksinstituut Oorlogsdocumentatie
De gouden tijden zijn voorbij, miljoenenverlies voorspeld
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
AMERSFOORT (ANP) - De Koninklijke Nederland
se Jagers Vereniging (KNJV) en de Stichting Neder
land Schoon willen een statiegeld- regeling voor
blikjes bier en fris. Blik vormt volgens beide organi
saties een substantieel deel van de berg zwervuil,
met name langs autowegen.
Onlangs hielden de KNJV en
de Stichting Nederland
Schoon voor de zevende ach
tereenvolgende keer de
Nationale Natuur Schoon-
maakdag. De duizenden
scholieren, padvinders en le
den van natuurorganisaties
die aan deze actie meedoen
hebben jaarlijks veel werk
aan het verwijderen van
blikjes.
„Een statiegeldregeling zou
die hoeveelheid aanzienlijk
kunnen verminderen",
meent Z. Lulof, voorlichter
bij de KNJV. Daarom gaan
beide instanties dit voorstel
binnenkort aankaarten bij
minister De Boer van Milieu.
Haar ministerie reageert in
eerste instantie positief.
„Wij staan hier in beginsel
niet negatief tegenover", al
dus een woordvoerder.
„Maar wij kunnen zo'n rege
ling niet afdwingen. Dat is
aan de product- en bedrijf
schappen."
Het Productschap Bier is
minder enthousiast. Volgens
een woordvoerster van het
productschap is het aandeel
van drankblikken in de tota
le berg zwerfvuil te gering
om de hoge kosten van een
apart inzamelingssysteem te
rechtvaardigen.
Helemaal nieuw is het plan
van de KNJV en de Stichting
Neder- land Schoon niet. De
toenmalige minister van
VROM, Hans Alders, liet in
1991 bij de presentatie van
het Nationaal Milieuplan
1992-1995 al weten een statie
geldregeling voor blikjes fris
en bier nader te onderzoe
ken. Dit plan stierf echter
een zachte dood. Het ministe
rie zag uiteindelijk meer in
de ontwikkeling van stalen
blikjes, die zich gemakkelij
ker uit de afvalberg laten
scheiden.
Scepsis
Ook de werkgeversorganisa
ties VNO en NCW, de Stich
ting Verpak- king en Milieu
en de Algemene Nederlandse
Bond van Frisdrank- en
Groothandelaren in Dran
ken (BBM) reageerden scep
tisch. De Stichting Verpak
king en Milieu, waarin zo'n
120 ondernemers participe
ren, noemde het plan fysiek
onhaalbaar, gezien de beno
digde inzet van extra perso
neel en hygiëneproblemen.
TILBURG/DORDRECHT (ANP) - „Een opzoekboek
voor de geïnteresseerde leek." Zo omschrijft de Til-
burgse historicus en archeoloog J. Hendriks het
eerste Nederlandse woordenboek voor de archeolo
gie.
Twee jaar lang deed Hend
riks onderzoek naar woor
den, begrippen en feiten uit
zijn vakgebied. Hij is ervan
overtuigd dat het 350 pagi
na's tellende werk zijn weg
vindt naar het publiek. Uit
een recent Nipo-onderzoek
is gebleken dat 1 procent van
de Nederlandse bevolking
zeer veel belangstelling heeft
voor alles wat met archeolo
gie en geschiedenis heeft te
maken. „Die kopen vrijwel
alles", zegt hij.
Hendriks is parttime archeo
loog in Dordrecht. De ge
meente heeft hem voor twee
jaar aangesteld om het bode
marchief van de stad in
kaart te brengen, maar bo
venal om een maatschappe
lijk draagvlak voor zijn vak
te scheppen. Dat doet hij niet
door grote schuttingen te
zetten rond opgravingen
maar juist door zichtbaar te
houden waarmet hij bezig
is. Eind van dit jaar beslist
de gemeenteraad van Hol
lands oudste stad of Hend
riks mag blijven.
Hendriks is er bij de samen
stelling van de „Prisma van
de Archeologie" vanuit ge
gaan dat je archeologie als
wetenschap in drieëen kunt
delen: ze brengt geschiedenis
tot leven, het is technisch
bodemonderzoek en er is een
kunsthistorisch aspect dat de
moderne mens informeert
over leefgewoonten in oude
culturen. Volgens hem is die
driedeling ook van toepas
sing op de algemene belang
stelling voor het vakgebied.
„Voor de één is archeologie
de steen van Rosetta, voor de
ander de Inca's en voor weer
een ander het zien van een
opgraving dicht bij huis. Ik
heb bij de samenstelling ge
kozen voor in hoofdzaak de
terminologie uit de lage lan
den. Het is een Nederlands
boek, dat Nederlandstalige
mensen lezen."
ROTTERDAM (ANP) - Veel zogenoemde outdoor
trainingen zijn betrekkelijk zinloos omdat een
noodzakelijke follow-up ontbreekt. De opgedane er
varingen worden vaak niet geëvalueerd. Zo'n trai
ning schiet daardoor veelal tekort, aldus M. Flory,
universitair docent aan de Erasmus Universiteit in
Rotterdam.
Buitentrainingen komen de
laatste jaren steeds meer in
zwang. Bedrijven, ook hele
grote, sturen hun managers
op barre overlevingstochten
de natuur in. Een uitsteken
de manier om goed in team
verband te leren werken,
heet het. De deelnemers moe
ten immers samen creatieve
oplossingen bedenken voor
onverwachte problemen. Ze
doen daar later, op hun
werk, hun voordeel mee. Of
dat werkelijk zo is, is echter
nog nooit wetenschappelijk
onderzocht.
Talloze bureautjes verzorgen
outdoortrainingen. De doel
groep wordt steeds groter,
lijkt wel. Outdoor Education
Training in Breda heeft nu
zelfs een weekeind op het
programma voor vader en
zoon. „We spelen daarmee ih
op een nieuwe opvoedings
trend", zegt directeur J. Ber-
tels. „Veel ouders zien de
verharding in de maatschap
pij en de sfeer op school als
een bedreiging voor de band
met hun kinderen. Daarom
maken ze in het weekeind
méér tijd vrij om met hen
van alles te ondernemen."
Wanneer mensen elkaar be
ter kennen en elkaar goed
aanvoelen, werken ze beter
samen, is zijn overtuiging.
Een buitentraining draagt
daar naar zijn mening goed
•aan bij. Bert els is het hart
grondig met Flory eens dat
alleen sportief bezig zijn ech
ter weinig oplevert. Veel met
elkaar praten om gedragin
gen in beeld te brengen en
motieven te achterhalen, is
zeker zo belangrijk.
„De meeste buitentrainin
gen zijn niet meer dan een
overlevingstocht. Vooral in
de weekeinden sjouwen dui
zenden mensen sportief, ge
zamenlijk en tamelijk
dwangmatig onder leiding
van een sportinstructeur
door de Ardennen en de Eif
fel."
Teambuilding
Het grote probleem van de
meeste trainingen is dat er
veel te weinig gebeurt, zegt
Flory. „De deelnemers trek
ken met een sportleraar de
natuur in, krijgen daar te
maken met allerlei processen
als teambuilding, onderlinge
communicatie en dergelijke
en laten vervolgens na om
die ervaringen door te trek
ken naar hun werkomstan
digheden."
De outdoortraining is dan ei
genlijk niet meer dan een
leuke tijdspassering, aldus
de wetenschapper.
RIJSWIJK (ANP) - Computercriminaliteit leidt zel
den tot een strafzaak. Als zaken al voor de rechter
komen, dan volgt er slechts in een zeer beperkt aan
tal gevallen een veroordeling. Dit staat in het blad
Index van het Centraal Bureau voor de Statistiek
(CBS).
CBS-onderzoekers gingen na
wat er in Nederland is ge
beurd op strafrechtelijk ge
bied sinds het van kracht
worden van de Wet op de
computercriminaliteit in
1993. „Een geringe oogst",
luidt hun algemene conclu
sie.
Tussen 1993 en 1995 behan
delde het Openbaar Ministe
rie 150 gevallen van „compu
tervredebreuk", het
onbevoegd binnendringen in
een computer en het wegha
len van gegevens. Veel inge
schreven strafzaken doet het
OIÖ af met een sepot. Dat be
tekent afzien van vervol
ging, bijvoorbeeld omdat de
officier van justitie denkt te
weinig bewijs te hebben voor
een veroordeling.
Copiputervredebreük
Sinds 1993 heeft de rechter
niet meer dan twee zaken
over computervredebreuk
afgedaan, zonder dat dit
heeft geleid tot een schuldig
verklaring. Voor vernieling
of beschadiging van compu
terbestanden heeft de rech
ter in dezelfde periode onge
veer 25 zaken afgedaan. In
vier gevallen vond de rechter
de verdachte schuldig.
Volgens de CBS-onderzoe-
kers is nader onderzoek no
dig om uit te vinden waarom
de Wet op de computercrimi
naliteit zo zelden tot een
strafzaak leidt. Ze vermoe
den dat veel gedupeerde be
drijven en organisaties bij de
ontdekking van inbraak in
hun computersysteem geen
aangifte doen.
De zaken worden intern af
gehandeld, omdat het getrof
fen bedrijf de negatieve ef
fecten vreest van een
strafproces: twijfel in de bui
tenwereld over de bedrijfs-
beveiliging en de onthulling
van vertrowuelijke bedrijfs
gegevens door de openbare
behandeling van de zaak.
Ook wordt wel gedacht dat
een dader toch niet te achter
halen is of men realiseert
zich helemaal niet slacht
offer te zijn van een misdrijf
waarvan aangifte kan wor
den gedaan.
De onderzoekers hebben de
strafrechtelijke afhandeling
van het illegaal kopiëren en
gebruiken van software we
gens het ontbreken van sta
tistische gegevens buiten be
schouwing gelaten. Maar op
grond van gegevens van het
bureau International Plan
ning and Research (IPR)
gaan ze ervan uit dat 63 pro
cent van de in Nederland ge
bruikte software illegaal is,
een stuk hoger dan het West-
Europese gemiddelde van 49
procent. IPR schat de totale
schade door illegaal gebruik
voor 1995 wereldwijd op 13,1
miljard gulden. Daarbij is
aangenomen dat illegaal ge
bruikte programmatuur an
ders zou zijn gekocht.
DEN HAAG (ANP) - Bij de bouw van nieuwbouw
wijken moeten meer recreatie-terreinen en vooral
meer fiets-, wandel- en vaarroutes hiernaartoe wor
den aangelegd. Gebeurt dit niet, dan zal de kwali
teit van het leven in Nederland verslechteren.
Dat concludeert het ministe
rie van Landbouw, Natuur
en Visserij op basis van een
onderzoek onder NVM-ma-
kelaars. Het Landbouw Eco
nomisch Instituut (LEI-DLO)
onderzocht de relatie tussen
de aanwezigheid van groen
en de huizenprijs. Wonin
gen die op maximaal 400 me
ter loopafstand van een park
of bos liggen, zijn gemiddeld
7 procent duurder dan huizen
die geen groen in de buurt
hebben. Ligt het openbaar
groen op maximaal 15 minu
ten fietsen, dan is de prijs 6
procent hoger.
Het meest profijtelijk is en
een bos op fietsafstand en
groen op loopafstand: (ie hui
zenkoper wil hiervoor een
meerprijs van 14 procent be
talen. Het zijn vooral de hui
zen in de stad die meer waard
worden als er groen in de
buurt ligt: hoe verstedelijk-
ter het gebied, hoe meer een
nieuwe bewoner wil betalen
voor groen binnen handbe
reik.
Stiefkind
Het ministerie vindt dat met
name de regionale groen
voorziening het stiefkind
van de Nederlandse bestuur
ders is. De gemeente en
provincie richten vooral
kleinere, lokale groenvoor
zieningen in, voor het iets
verder weg gelegen regionale
groen voelt niemand zich
verantwoordelijk.
Met name in de Randstad
•komt de leefomgeving hier
door in gevaar. Als er al
groen in de buurt is, dan ont
breken vaak de route's om er
ontspannen wandelend, fiet
send of varend te komen.
BREDA (ANP) - De gouden tijd voor de vakantie
bungalow is voorbij. Het rendement is door overca
paciteit gekelderd. Projectontwikkelaars zien af
van nieuwe projecten of voeren die stukje bij beetje
uit. Bestaande parken doen ze met verlies van de
hand. Particulieren die een huisje voor belegging
kochten, voelen de malaise ook in hun portemon
nee.
door Ruud Klumpers, ANP
„Het totale verlies loopt in
de tientallen miljoenen gul
dens", schat directeur J. Zom
van het Nederlands Reche-
arch Instituut voor Recreatie
en Toerisme (NRIT) in Breda.
Hoe beroerd de bungalow
parken-branche ervoor
staat, illustreert het drama
bij Levob Verzekeringen.
Het bedrijf heeft f 39 miljoen
opzij moeten leggen om de
verliezen te kunnen opvan
gen die het lijdt door investe
ringen in bungalowprojec
ten. Daarvoor heeft de
onderneming een sterfhuis
constructie gekozen. Eerder
hebben ABP en Aegon al een
punt gezet achter de activi
teiten in de recreatiesector.
Familievakanties
Grote bungalowparken met
één eigenaar - zoals Center
Pares en Gran Dorado - kwa
men in de jaren zeventig en
tachtig tot grote bloei. Door
de centra te voorzien van tro
pische zwembaden en ander
spectaculair vermaak,
creëerden ze een nieuwe
markt voor korte, relatief
goedkope familievakanties.
Om de parken rendabel te
houden moet de bezetting 90
tot 95 procent zijn. Tot begin
jaren negentig lukte dat.
Maar vanaf dat moment ver
minderde de belangstelling.
Belangrijke oorzaak van dié
VUGHT (ANP) - Er zou een jaarlijks Nationaal Her-
denkings- of Bevrijdingsdebat moeten worden ge
voerd. Dat is een voorstel van professor J. Blom, de
directeur van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocu
mentatie (RIOD).
Thema's die volgens hem
kunnen worden aangesneden
zijn de vluchtelingenproble
matiek, de klachten over het
gebrek aan burgerzin, het
vraagstuk van de geringe ar
beidsparticipatie, de vragen
over de toekomst sociale ze
kerheid en verder de interna
tionalisering en de milieu
problematiek.
De discussies moeten zich
verheffen boven de dagelijk
se polemiek. Daarvan is
Blom namelijk bepaald niet
onder de indruk. Die lijkt op
„triviale publicistische aan-
dachtzoekerij en politieke
vliegenafvangeri j
Gegevens uit de bezettings-
en oorlogsgeschiedenis kun
nen bij de debatten worden
betrokken, maar er moet
streng worden gewaakt voor
onhoudbare en verwarrende
gelijkstellingen van situa
ties uit de jaren '40-'45 met
het heden. Die kunnen de dis
cussies vertroebelen, waar
schuwt Blom.
„Ik denk bijvoorbeeld aan
het te pas en te onpas te ber
de brengen van de 'burge-
.meester in oorlogstijd' als er
compromissen moeten wor
den gesloten."
Scherpe analyses
Blom droomt van „echt in
tensieve gedachtenwisselin-
gen, niet alleen plechtstatige
redevoeringen met een hoog
moreel gehalte".
„Dus scherpe analyses van
het gekozen probleem vanuit
verschillende invalshoeken
en met de nadruk op de waar
den die hier in het geding
zijn. Maar evenzeer met na
druk op de vraag waar relati
vering past, oog voor de om
standigheden nodig is en
gen verschillen van inzicht in
verband met de plechtigheid
van de gelegenheid weg te
poetsen, zijn schadelijk voor
het doel. Echt debat dus, na
tuurlijk met een open geest,
zonder verkettering en met
de bedoeling samen verder te
komen."
Zeggingskracht
Blom poneerde zijn voorstel
zaterdagmiddag bij de sei
zoensopenstelling van Natio
naal Monument Kamp Vugt,
waar met ingang van dezelf
de dag ook een tentoonstel
ling van foto's van voormali
ge kampen te zien is. Ze
werden gemaakt door Mag
num-fotograaf Ericht Hart-
mann. Blom zei niet bang te
zijn dat een plek als Kamp
Vught de trekken krijgt van
een „horror-Disneyland".
„Juist door de presentatie
van het concrete en schok;
kende verhaal is de zeggings
kracht groot. Goede smaak
en bekwaamheid van de edu
catieve vakmensen zorgen
wel dat het reuzenrad en het
spookhuis van het terrein ge
weerd blijven."
teruggang was de groei van
het aantal centra dat luxe
bungalows als belegging aan
particulieren ging verkopen.
Zom: „Een bedrijf verhuurt
die huisjes voor hen. De eige
naren krijgen soms een ga
rantie voor inkomsten uit de
verhuur. Omdat er steeds
meer vakantiebungalows bij
komen en de vraag daar geen
gelijke tred mee houdt, valt
het rendement van de beleg
ging nogal eens fors tegen."
aandacht wordt gewenst
voor het gevaar van absolu-
tering."
Blom acht het hoogst on
waarschijnlijk dat bij er pro
blemen van enige importan
tie direct overenstemming
zal komen tussen de verschil
lende deelnemers. „Pogin-
Ook op Schouwen-Duiveland worden jaarlijks op verschillende lokaties de slachtoffers van
de Tweede Wereldoorlog herdacht. (Archieffoto)
In de Nederlandse vakantie
parken staan ruim 30.000
bungalows. Er liggen vol
gens het NRIT nog plannen
voor de bouw van maar liefst
enkele tienduizenden huis
jes. Of die er allemaal ko
men, is de vraag. Zom: „Er is
hooguit plaats voor de helft.
En dan alleen op toplocaties.
Dat wil zeggen: dichtbij zee,
een aantrekkelijke bad
plaats, goede watersport-
voorzieningen en bos."
Exploitatiemaatschappijen
proberen intussen de Neder
lander lekker te maken voor
de aankoop van vakantie
huisjes op complexen in de
Drentse bossen, het Friese
merengebied, de Brabantse
heide, het Limburgse heuvel
land of de Zeeuwse delta.
„De bungalows brengen dik
wijls heel wat minder op dan
was begroot. En nog moeten
de bedrijven ermee leuren.
Zo groot is de overcapaciteit.
Door overcapaciteit is het rendement op vakantiebungalows gekelderd.
Ook het karakter en de
naamgeving van parken zijn
er debet aan. Die zijn nogal
eens on-Nederlands", stelt
Zom.
Kritisch
Gemeenten kijken tegen
woordig kritisch naar de
plannen voor nieuwe par
ken. Er was een tijd 'dat de
initiatiefnemers van die pro
jecten nog met open armen
werden ontvangen. Zom:
„Geen wonder, want vakan
tiecentra kosten een gemeen
te weinig en geven een be
langrijke impuls aan de
plaatselijke economie. Maar
dat verandert zodra bunga
lows leeg blijven en het
spook van de verloedering
levensgroot opdoemt."
Investeerders kunnen vol
gens Zom beter geld steken
in logiesaccommodaties die
wèl kans van slagen hebben.
„Daarbij kun je denken aan
parken voor permanent-re
creatief wonen. Uit de ex-
- ploitaie van zo'n terrein kun
je het onderhoud van natuur
en landschap mede financie
ren. Natuurschoon dat door
de bouw verloren gaat, com
penseer je door aanplant el
ders in het gebied.
Als projectontwikkelaars
hun plannen niet beter af
stemmen op de behoefte, dan
valt naar de mening van Zom
een koude sanering nauwe
lijks te voorkomen. Huisjes
zullen tegen „afbraakprij-
(Archieffoto)
zen" van de hand gaan. De
grote Nederlandse parken
met één eigenaar hebben dat
saneringsproces al achter de
rug. Anno 1997 resteert al
leen Center Pares. Om aan
trekkelijk te blijven voor fa
milies met kinderen,
investeert het bedrijf in
nieuwe attracties met avon
tuur en natuur als motto. In
de periode 1996-1999 trekt
het bedrijf voor de vernieu
wing van de parken in Ne
derland én België f 150 mil
joen extra uit.
A
