Aanpakken van ziekten en plagen
sterke kant van De Groene Vlieg
Tuincentrum De Tuinier
nu ook in Renesse
Toeristenbibliotheek
in dorpshuis Renesse
Leerling-kok Marcel de Bil doet
mee aan landelijke wedstrijd
Pottenbakker zoekt leerlingen
die vak van meester willen leren
4
Milieuvriendelijke bestrijdingsmethoden
Herdenking
1
Leerling bij hotel, café, restaurant Bom
Voorheen Tuincentrum HABO
Potterie Steengoed aan de Melkmarkt
Van 29 juni tot en met 3 september
RENESSE - Ook dit zomerseizoen worden vanuit
het dorpshuis te Renesse hoeken uitgeleend. Van de
toeristenbibliothcck kan gebruik worden gemaakt
vanaf 29 juni tot en met 3 september.
Dat houdt in dat dc biblio-
theek wekelijks twee keer is
geopend. Op maandag van
13.30 tot 15.30 uur en op don
derdag van 19.00 tot 21.00 uur.
Iedereen die een lidmaat
schapskaart kan tonen van de
bibliotheek waarvan men in
zijn woonplaats lid is kan te-
gen een inschrijfgeld van een
gulden gratis boeken lenen.
Wanneer men geen lidmaat
schapskaart (bij zich) heeft
moet men 50 cent per geleend
bock betalen.
Ook in de openbare biblio
theek in het Dorpshuis De
Schutse te Haamstede kunnen
toeristen op basis van de eer
der genoemde voorwaarden
boeken lenen. Bibliotheek De
Schutse is op maandag ge
opend van 13.30 tot 16.30 uur en
van 19.00 tot 21.00 uur. Op dins
dag en woensdag van 13.30 tot
16.30 uur en op vrijdag van
10.00 tot 12.00 uur en van 19.00
tot 21.00 uur.
AMSTERDAM - Artsen die na
hun basisexamen een vervolg
opleiding willen volgen, stui
ten op grote problemen omdat
er onvoldoende mogelijkheden
zijn dc studie voort te zetten.
Dat blijkt duidelijk uit een on
derzoek van de Vrije Universi
teit in Amsterdam onder 1.500
in de periode 1984-1988 afgestu
deerde artsen.
Dis: F. Galle (r.) geeft uitleg over het aardappelmoeheidonderzoek dat nu ook in Zuid-West Neder
land. gaat plaatsvinden. (Foto: Joop van Houdt).
NIEUWE-TONGE - Akkerbouwers, tuinders en kwe
kers krijgen het steeds moeilijker; daar waar het be
strijding van ziekten en plagen in hun gewassen aan
gaat. Milieu-eisen worden strenger en er mogen
steeds minder middelen gebruikt worden. Bioloog
dr M. Loosjes zag dit al aankomen. Hij startte in
1980 de Groene Vlieg; een bestrijdingsmiddelenbe-
drijf dat werkt met puur biologisch materiaal. Rond
1984 werd het bedrijf uitgebreid met een tweede bio
loog, drs F. Galle. Samen werken ze aan de bestrij
ding van uievliegen, de varenrouwmug en de taxus-
kever. Ook hebben ze de oorlog verklaard aan de
aardappelmoeheid.
Beide biologen hebben zo hun
eigen.werkvlak waar ze zich op
het 'bedrijf in Nieuwe-Tonge
mee'bezig houden. Zo houdt dr
M. Loosjes zich bezig met het
kweken van steriele wilde uie
vliegen. Deze worden gebruikt
in de strijd tegen de uievlieg.
De uievlieg is het belangrijkste
schadelijke insekt in uien. In
het voorjaar komen de vliegen
uit de grond in velden waar het
vorige jaar uien stonden. Ze
zoeken de uienvelden op in de
buurt, en leggen hun eitjes bij
de jonge plantjes. De maden
eten de ondergrondse delen
van het uienplantje op en in de
zomer eten ze aan de bol. Ze
overwinteren als pop in de
grond. Bij chemische bestrij
ding blijven er in het najaar tot
tienduizenden poppen per hec
tare over.
Geen bevruchting
Loosjes maakt voor een na
tuurlijke bestrijding gebruik
van steriele uievliegen. Vrucht
bare uievliegen worden bij el
kaar gezet en de eitjes die hier
uit voortkomen worden opge
vangen. Wanneer de eitjes uit
komen worden de maden in
bakken in een cel gezet waar ze
zich verder ontwikkelen. Zo
dra ze het stadium van pop
hebben bereikt zijn ze na enke
le dagen klaar voor het belang
rijkste; het steriliseren. De uie-
vliegpoppen worden vervoerd
naar het Instituut voor Plante-
kundig Onderzoek in Wagenin-
gen. Daar worden ze behandeld
met een zekere hoeveelheid
straling.
Deze straling voorkomt dat het
laatste stadium bij de ontwik
keling van pop tot vlieg niet
plaatsvindt; het ontstaan van
de inwendige geslachtsorga
nen.
Zodra deze bestraling klaar is
worden ze weer teruggestuurd
naar Nieuwe-Tonge waar de ui
evliegen uitkomen. De nu ste
riele vliegen worden hierna
vervoerd naar de akkers waar
de wilde uievliegen zitten en
worden hier in groten getale
losgelaten. De steriele manne
tjes paren met de wilde vrucht
bare vrouwtjes, waarna zij
haar eitjes afzet; het mannetje
is echter onvruchtbaar en er
vindt dan ook geen bevruch
ting plaats. Op deze manier
laat het uievliegvrouwtje in
haar enkele weken durende le
ven geen nakomelingen achter.
Bioloog Loosjes specialiseerde
zich op dit gebied tijdens zijn
veldwerk voor de overheid, na
afronding van het overheids
project zette hij het werk op ei
gen naam verder. Momenteel
wordt er op zo'n 1800 hectare
uienveld met deze techniek ge
werkt. De Groene Vlieg is het
enige bedrijf in de wereld die
deze techniek op commerciële
wijze gebruikt.
Aaltjes
Een tweede techniek waar ac
tief mee gewerkt wordt is die
van de insekteparasitaire aal
tjes. Hiervoor is drs F. Galle
verantwoordelijk. Met deze
aaltjes worden plagen als de
varenrouwmug en de taxuske
ver bestreden.
Vooral de laatste is een groot
probleem. De taxuskever is een
plaag in veel potplanten, vaste
planten, heesters en boompjes.
In kwekerijen, in tuinen en
binnenshuis. De larven doen
veel schade door vraat aan de
wortels, waardoor de planten
afsterven; de kevers vreten aan
de bladeren. Een uitstekende
bestrijding van de taxuskever
is mogelijk met optimaaltjes-
H, insekteparasitaire aaltjes
van het geslacht Heterorhabdi-
tis. De bijna 1 millimeter lange
geelwitte aaltjes worden in
grote getallen aan de grond toe
gediend, op dezelfde wijze als
de boer nu zijn chemische be
strijdingsmiddelen verspreidt,
met de sproeimachine, verdund
met water. Ze gaan dan op zoek
naar keverlarven en dringen
die binnen. Daar komen de
bacteriën vrij, waarmee de lar
ven in simbiose leven. De larve
gaat hierdoor dood. Voor ande
re dieren, mensen en planten is
deze biologische bestrij-
dingsmethode volledig onscha
delijk. De aaltjes worden ge
kweekt bij de Groene Vlieg in
Nieuwe-Tbnge. Momenteel
wordt er door professionele
tuinders in de boomkwekerij
en de sierteelt op zo'n 100 hec
tare gebruik gemaakt van deze
techniek. Galle hoopt echter
dat steeds meer tuinders het
gebruik van deze biologische
wijze zullen overwegen omdat
het een hoop chemische midde
len buitenspel zet. Ook het
kweken van hommels en soli
taire bijen voor het bestuiven
van voornamelijk tomaten on
der glas is een onderdeel waar
drs Galle zich bezighoudt.
Hommels worden met tien vol
ken per hectare ingezet om het,
werk van de tuinder op het ge
bied van bestuiven overbodig
te maken.
Intensief onderzoek
Een vierde tak van het bedrijf
is intensief onderzoek naar
aardappelmoeheid. Hiervoor
zit het kantoor in Dronten,
maar het is wel een onderdeel
van De Groene Vlieg. Aardap
pelmoeheid wordt veroorzaakt
door aardappelcyste-aaitjes.
Daarvan zijn er twee soorten.
De ene bestaat uit A, B en C bi-
otypen en de andere uit D en E.
De aaltjes vermenigvuldigen
zich op de aardappelplant.
Hiervoor onttrekken ze voe
dingsstoffen uit de aardappel
plant waardoor deze heel
slecht groeit en de opbrengst
sterk terugneemt. Na het rooi
en blijven de cysten achter in
de grond. Bij de volgende teelt
richten ze nog meer schade
aan. Naast vatbare aardappel
rassen zijn er ook die resistent
zijn. Hierop kunnen de aaltjes
zich niet vermenigvuldigen
waardoor ze na verloop van
tijd dood gaan. Om uit te vin
den welk biotype aaltjes in de
besmette grond zit is intensief
onderzoek nodig. Hierdoor
kan precies worden vastgesteld
in welk deel van de akker de
meeste aardappel-cysten zit
ten.
Daarnaast hoeft hij bij even
tuele verplichte ontsmettingen
op order van de overheid alleen
die plaatsen te behandelen,
met chemische middelen, waar
de cysten zitten. Hierdoor
bespaart de boer een hoop geld
aan bestrijdingsmiddelen wat
tevens beter is voor het milieu.
Daarnaast ontvangt de boer na
het onderzoek een teeltadvies
met betrekking tot resistente
aardappelrassen die voor zijn
land geschikt is. Hier gaat een
flink onderzoek aan vooraf. Zo
nemen de mensen van De Groe
ne Vlieg grondmonsters van 12
kilogram per hectare of voor
beter resultaat 20 kilogram per
hectare. De boer kan deze
monsters eventueel ook zelf ne
men. Ondanks het feit dat er
flink wat werk bij komt kijken
liggen de prijzen voor dit aard
appelmoeheid-onderzoek ui
terst laag. Het gaat hierbij om
zo'n tweehonderd gulden per
hectare. Veel minder dan een
algehele ontsmetting van de
akker kost. Hiervoor betaalt
de boer ongeveer 1.100 gulden
per hectare. De Groene Vlieg is
momenteel erg actief met dit
soort onderzoek in de IJssel-
meerpolders, in Zuid-Oost Fle
voland en de Noordoostpolder.
Momenteel zijn ze ook druk be
zig om de boeren in Zuid-West
Nederland met dit soort onder
zoek bekend te maken.
Binnenkort gaat een vertegen-
wooordiger van het bedrijf op
zoek naar geïnteresseerde boe
ren in deze regio. Voor meer in
formatie over de verschillende
takken van De Groene Vlieg-
kan men ook bellen. Het num
mer is 01875-1862. Voor infor
matie over het aardappelmoe
heid-onderzoek is het onder
zoekcentrum in Dronten. de
aangewezen plek. Het nummer
hiervan is 03210-17118.
natuurlijk wel mogelijk. Zo
heb ik nog wel een paar voor
beelden. Soms komen mensen
met zulke leuke ideeën dat ik
daar in mijn latere werk nog
wel eens gebruik van maak".
Alle dingen die Joop Frohwein
maakt zijn redelijk geprijsd.
Zo kan iedereen al vanaf een
tientje een leuk cadeautje ko
pen. ,,Het is een heel arbeidsin
tensief werk, het keramiekge-
beuren. En als je het eens zou
narekenen kom ik aan een uur
loon dat niet hoog ligt. Maar
het is ontzettend leuk om te
doen. Ik wil de mensen gewoon
iets aanbieden waar zorg aan
besteed is en wat niet direct in
de kast verdwijnt. Als ik naar
uurloon zou gaan kijken zou
het niet meer betaalbaar zijn
en dat moeten we zien te voor
komen". Naast keramiek kan
men in de winkel aan de Melk
markt ook Keltische sieraden
kopen. Prachtig zilveren voor
werpen waarin kristal en glas
is verwerkt. Een bezoek aan
deze potterie is zeker het aan
raden waard. Melkmarkt 8,
Zierikzee.
RENESSE - Op maandag 4 mei
worden bij het verzetsmonu-
ment aan de Oude Moolweg in
Renesse de mensen herdacht
die in de Tweede Wereldoorlog
zijn gesneuveld. Namens de ge
meentebesturen van Brou
wershaven, Westerschouwen
en Zierikzee en het voormalig
Verzet Zeeland wordt bij het
monument een krans gelegd.
Om 20.00 uur wordt twee mi
nuten stilte in acht genomen.
Leden van de muziekvereni
ging Luctor et Emergo brengen
bij de herdenking koraalmu-
ziek ten gehore. Na de twee mi
nuten stilte wordt gezamenlijk
het eerste couplet van het Wil
helmus gezongen. Daarna
volgt een stille rondgang langs
de graven.
In het kader van het project
Adopteer een monument zullen
ook leerlingen van basisschool
't Staepel'of uit Renesse een
krans bij het monument leg
gen. Degenen die de herden
king willen bijwonen worden
op 4 mei om 19.30 uur uitgeno
digd in het dorpshuis van Re
nesse aan de Zeeanemoonweg
1. Na afloop van de plechtig
heid is er in hetzelfde dorps
huis een gelegenheid tot ont
moeting.
BURGH-HAAMSTEDE - Marcel de Bil, leerling-kok
in Haamstede, doet mee aan de landelijke wedstrijd
van de Jonge Koks Brigade. Deze vindt plaats tij
dens de Nationale Horeca Manifestatie op 23 april.
Hij is als leerling-kok werkzaam bij hotel, café, res
taurant Bom in Haamstede. Onder begeleiding van
zijn SVH-leermeester Wim van Dalen zal hij zijn ge
recht, zalm op de wijze van de Witte van Haamstede
presenteren. Daarmee dingt hij mee naar de JKB
Wisselprijs en een geldbedrag van duizend gulden.
Twintig Nederlandse leerling
koks zullen tijdens de wed
strijd van de Jonge Koks Bri
gade een schotel presenteren
met als hoofdbestanddeel ver
se zalm. De JBK wedstrijd is
een van de weinige kook-
wedstrijden voor leerling-
koks. Het biedt hen een unieke
kans binnen het onderwijspro
gramma, onder begeleiding
van hun SVH-leermeester,
wedstrijdervaring op te doen.
Creatief vermogen
De heren Kemper (de Smaak
maker van Calvé) en Kooy (Ne
derlandse Club van Chef Koks)
namen in het midden van de ja
ren 60 het initiatief tot de wéd-
strijd van de Jonge Koks Bri
gade. Producto BV maakte - als
sponsor avant Ia lettre - de
JKB financieel mogelijk.
De JKB werd jarenlang be
schouwd als een essentiële aan
vulling op het onderwijspro
gramma van leerling-koks. Be
geleiding door een SVH-leer
meester beïnvloedde de kwali
teit en het creatieve vermogen
van de leerling-koks op een po
sitieve manier.
De JKB genoot niet alleen gro
te landelijke bekendheid,
maar mocht zich ook in een
enorme deelname verheugen.
Met hoeveel inzet aan deze
wedstrijden werd deelgeno
men, blijkt wel uit de enthou
siaste wijze waarop vroegere
deelnemers vandaag de dag
nog over dit evenement spre
ken.
De winnaars van de JKB wer
den gezien als de chef koks van
de toekomst. Of om de zin
snede uit een verslag van de
JKB 1979 te citeren: ,,De JKB-
jeugd heeft de toekomst".
In ere herstellen
In 1983 kwam er een einde aan
de jarenlange JKB Wedstrij
den. Vanwege het toenmalige
succes hebben de Nederlandse
Club van Chef Koks (NCCK) en
de Nederlandse Club van Koks
(NCK) onlangs besloten deze
traditie in ere te herstellen.
Ook UniQuisine, zoals Produc
to sinds 1992 heet, is als spon
sor weer van de partij.
De JKB Wedstrijd vindt plaats
op donderdag 23 april tijdens
de Nationale Horeca Mani
festatie in de Jaarbeurs in
Utrecht. De deelnemers dienen
hun schotels met zalm vooraf
te bereiden. Een vakkundige
jury zal het gerecht beoordelen
op smaak, portionering, creati
viteit, opmaak en kostprijs.
Uit de gepresenteerde gerech
ten worden - naast zeven eer
volle vermeldingen - de drie
winnaars geselecteerd.
(stootvast en gebruiksvriende
lijk, dus ook te gebruiken in de
vaatwasser en de magnetron),
het moet stijlvol zijn (mooie
vormen) en het moet functio
neel zijn.
„Een kan moet goed schenken,
een vaas moet goed schikken
en een olielampje moet goed
branden".
Het is niet voor het eerst dat
Frohwein een potterie heeft.
Hij kwam zo'n twintig jaar ge
leden naar Zeeland en heeft in
tussen al diverse zaken opgezet
die later door een leerling wer
den overgenomen. ,,Ik had ge
hoopt dat ik ook in Zierikzee
met een leerling aan de slag
zou kunnen, maar tot dusver is
er nog niemand gekomen die
ook daadwerkelijk als leerling
hier wil komen werken. Er zijn
al wel verzoeken geweest om
een cursus, maar daar is het
atelier te klein voor. Ik zou het
liefst een scholier als leerling
krijgen die in zijn vrije tijd de
kneepjes van het vak komt le
ren en na verloop van tijd ac
tief als pottenbakker gaat wer
ken. Net zoals dat in vroeger
jaren ging. Neem Rembrandt
die had ook diverse leerlingen.
Vroeger was het heel normaal
dat je als leerling dingen in de
praktijk van de meester leer
de", aldus de pottenbakker. Hij
heeft eerder les gegeven aan de
Leidse Volksuniversiteit en in
Gouda aan de technische
school voor keramisten. Froh
wein geeft regelmatig demon
straties vanuit zijn atelier dat
door een glazen ruit direct in
verbinding staat met de win
kel. Hij hoopt ook hiermee
mensen te interesseren voor
het vak keramist.
Opdrachten
Sinds Frohwein in Zierikzee
werkt heeft hij al heel wat op
drachten voor werk gekregen.
Deze opdrachten doet hij tus
sen zijn werk voor de potterie
door. De opdrachten die hij
krijgt variëren van soepkom
men, wijnkannen en boterpot-
jes, tot sierlijke aromabran
ders en binnenhuisfonteinen.
Uiteraard zijn deze ook in de
potterie te krijgen, maar wan
neer een klant niets naar wens
kan vinden wordt daar gewoon
iets aan gedaan. ,,Zo had ik on
langs een mevrouw in de zaak
die een gebakschaal wilde
waarvan maar de helft gegla
zuurd was. Ik was er zelf niet
direct opgekomen, maar het is
RENESSE - Nadat het tuincentrum in 1990 flink is
uitgebreid, hebben steeds meer consumenten de weg
naar HABO gevonden. Door de groei van de afgelo
pen jaren is men nauwelijks toegekomen aan het
verder optimaliseren van het tuincentrum. Eind
1991 is besloten om tuincentrum HABO volledig te
gaan vernieuwen. Tevens besloot men zich aan te
sluiten bij een landelijk opererende organisatie voor
tuincentra.
Deze organisataie heet Groen
land Combinatie Nederland
BV en zij exploiteert de tuin-
cehtrumformule De Tuinier.
..Begin 1992 is met man en
macht gewerkt aan de vernieu
wing van het tuincentrum. Er
is veel veranderd. Zo is het ge
heel overzichtelijker gewor
den, het assortiment verder af
gestemd op de vraag van de
klanten én men heeft een nog
groter gedeelte overdekt, zodat
het te allen tijde prettig winke
len is bij De T\iinier in Renesse.
De Tuinier slaat aan
Het succes van De Tuinier' ligt
besloten in de formule van de
organisatie. De Tuinier biedt
eigenaren van tuincentra de ge
legenheid om een aantal onder
delen van de exploitatie van
hun zaak efficiënter te laten
verlopen. Werkzaamheden die
ondernemers" van tuincentra
veelal als vervelend of te tijd
rovend beschouwen worden nu
door De Tuinier of in samen
werking met De Tuinier ver
richt. Zaken als inkoop, admi
nistratie, reclame en voorraad-
planning gaan vaak ten koste
van de tijd die eigenlijk aan de
verkoop en het klantencontact
besteed moet worden. Door een
franchise-overeenkomst met
De Tuinier aan te gaan wordt
de eigenaar van dit probleem
verlost. Bovendien geeft het
lidmaatschap van De Tuinier
extra uitstraling. Een aantrek
kelijke en uniforme huisstijl is
daar debet aan. Naast dit alles
houdt De Tuinier zich ook be
zig met het begeleiden van
Tuincentrum HABO is nu Tuincentrum De Tuinier. (Foto: Joop van Houdt).
ZIERIKZEE - Sinds begin februari zit aan de Melkmarkt Potterie Steengoed.
Een pottenbakkerij, waar Joop Frohwein zijn creativiteit uitleeft op kilo's
steengoedklei. En alles op de ouderwetse wijze; met een draaischijf en met de
hand. In zijn twintigjarige carrière als pottenbakker heeft Frohwein heel wat
ervaring opgedaan en weet hij er ook veel van af. In zijn vorige ateliers had hij
een leerling die het vak van de meester leerde om zelf ook pottenbakker te wor
den. Ook in Zierikzee hoopt Frohwein zo'n leerling te krijgen, maar tot dusver
zijn de aanmeldingen magertjes.
Joop Frohwein begon zijn loop
baan als pottenbakker puur als
hobby. „Ik zag een keer een
draaischijf en wilde wel eens
proberen of ik daar wat op kon
maken. Dat ging wonderwel en
vanaf dat moment is het een
soort verslaving voor me ge
worden. Het feit dat je iets
moois creëert uit zoiets vorme
loos als klei, dat maakt het zo
aantrekkelijk. Het is een kick
om daar iets blijvends van te
maken", zo vertelt de potten
bakker. Alles wat in de potte
rie verkrijgbaar is wordt ge
maakt van steengoedklei. Deze
klei moet op ongeveer 1300 gra
den gebakken worden. Hier
door wordt de klei heel hard en
is het waterdicht en zelfs on
geglazuurd hebben vet en bac
teriën hierdoor geen effect op
het gebakken eindprodukt.
Functioneel
Frohwein besteedt erg veel
aandacht aan de functionali
teit van zijn produkten. „Het is
af en toe frustrerend te zien
hoe moderne vormgevers wer
ken en totaal niet letten of de
dingen die ze maken wel func
tioneel zijn. Een koffiezetappa
raat waarvan de koffiekan er
fantastisch uitziet, maar waar
bij je tijdens het schenken al
tijd de helft van de koffie ver
liest". De pottenbakker aan de
Melkmarkt vindt het veel be
langrijker dat een produkt een
combinatie is van drie dingen:
het moet van kwaliteit zijn
Het glazuren is een secuur werkje dat goed moet worden uitgevoerd. (Foto: Joop van Houdt).
startende ondernemers die een
eigen tuincentrum willen op
zetten.
Uiteraard heeft het lidmaat
schap van De Tuinier niet al
leen voordelen voor de eige
naar, maar ook voor de klant.
Dankzij de gezamenlijke en
daardoor scherpere inkoop,
kunnen veel artikelen en plan
ten voor aanzienlijk lagere
prijzen worden aangeboden.
Positief effect
Ook op de breedte en de kwali
teit van het assortiment heeft
het lidmaatschap van De Tui
nier een positief effect. Ergo:
de keus is bij De Tuinier erg
groot, en bovendien van uitste
kende kwaliteit.
Het assortiment is aantrekke
lijk voor de consument. Er is
een ruime keus in tuingereed
schap en -accessoires, perk-
planten, tuinplanten, haagbe
planting, fruitbomen, zaden
(voor moes- en siertuin),
meststoffen, potterie voor bin
nen en buiten, tuinhout, tuin
huisjes, natuursteen, sier
bestrating, vijvermaterialen
en vijverbenodigheden.