Zeilboten vervangen koopvaardijschepen
'Hoop elke vandaal schrikt
van naam Hokken op brug'
Inbreker profiteert
van zonnige zondag
'Ach Lieve Tijd' schetst ontwikkeling
Lezing
milieu
Activiteiten
NVvH
Asselbergs bij opening nieuwe brug Ouwerkerk
Twee Goese afpersers
door politie aangehouden
STREEKNIEUWS
TOCHT
MAANDAG 7 APRIL 1997
NR 26158
--
ZIERIKZEE - In de veertiende eeuw had Zierikzee,
vergeleken met andere steden in Zeeland en Hol
land, de meeste schepen in de grote vaart. Inmiddels
zijn de handelshavens in Zeeland vervangen door
jachthavens. De achtergronden van deze ontwikke
ling staan beschreven in de zesde aflevering van
'Ach Lieve Tijd', getiteld 'Twintig eeuwen Zeeuwen
en hun scheepvaart'.
bloei van weleer aan de tol
vrijheid die Floris V, graaf
van Holland, in 1290 toeken
de. Ruim vijftig jaar later
was Zierikzee - na Middel
burg - het belangrijkste
Zeeuwse handelscentrum.
Een bijzondere positie die
onder meer blijkt uit het feit
dat het eerste Zeeuwse kar
veelschip in 1459 hier werd
gebouwd. Dankzij een nieu
we bouwtechniek werd het
mogelijk grotere en zeewaar
diger schepen te bouwen.
Veilig waren de reizen overi
gens nog steeds niet. Scheur
buik, tyfus en dysenterie wa
ren eerder regel dan
uitzondering. In 1771 vertrok
een schip naar Batavia met
369 opvarenden aan boord.
Hiervan overleefden 136
man de tocht niet. En er la
gen nog meer gevaren op de
loer. Op 22 juli 1750 vertrok
uit Zierikzee de tweemast
hoeker Zeelandia, met als be
stemming het Spaanse Mala
ga. Op 12 september werden
de opvarenden door Barba
rij se kapers overvallen en
meegevoerd naar Tanger.
Met behulp van de Slaven:-
kas werden zij vrijgekoch.
Maar dit echter pas toen ze er
al tweeënhalf jaar gevangen
schap op hadden zitten. Ook
ontvingen ze nog een bijdra
ge voor zichzelf om niet 'tot
den uytersten staat van ar
moede gebracht te werden'.
Schipper Barend Valentijnse
kon rekenen op veertig
Zeeuwse rijksdaalders, de
stuurman dertig en de matro-
De scheepvaart heeft altijd
een grote rol gespeeld in Zee
land. Omdat de schaarse we
gen van slechte kwaliteit wa
ren, speelde het water al
vroeg een belangrijke rol in
het vervoeren van handels
waar. De gevels van de grote
herenhuizen in de Zeeuwse
steden laten zien welke rijk
dom er ooit uit de koopvaart
verkregen is. Maar er zijn
ook - ooit bloeiende - plaat
sen, zoals Bommenede, waar
niets van over gebleven is.
Zo'n vijf eeuwen geleden
was ook Westenschouwen
nog een belangrijke haven
plaats. Dat blijkt alleen al
uit de achtentwintig herber
gen voor schippers en matro
zen. Deze voeren vooral op
Engeland met onder meer
meekrap, haring en hop in
het ruim. In 1471 nam Hein
Willemse met zijn schip Ma
rie zelfs een keer 144 vilten
hoeden mee. Op de weg terug
vervoer hij de producten
lood, wol en laken.
De haven van Westenschou
wen lag aan een zijkreek van
de Oosterschelde. Toen die
kreek rond 1500 plotseling
verzandde, was het met de
welvaart gedaan. De schip
pers vertrokken naar Zierik
zee en het dorpje kwijnde
weg, zo leert het tijdschrift
'Ach Lieve Tijd'.
Handelscentrum
De Zierikzeese roem is beter
bekend. De stad dankt haar
De in 1840 gebouwde Stad Zierikzee verging al in 1841 in een storm. De kostbare lading uit Nederlands-Indië ging grotendeels
(Foto: Maritiem Museum Zierikzee)
verloren
zen ieder vijfentwintig.
En dan was er nog de drei
ging van de natuur zelf.
Schipbreuken kwamen re
gelmatig voor. In de VOC-
tijd zijn in totaal zo'n hon
derd schepen vergaan. Niet
alleen op de verre wateren
maar ook voor de Zeeuwse
kust zelf was het uitkijken
geblazen.
Toen het Zweedse brikschip
Prins Carl op oudejaarsnacht
1801 vastliep, resulteerde dit
in een rel tussen de inwoners
van Westenschouwen, Zie
rikzee, Veere en Arnemui-
den. Zij verzamelden zich op
het strand om schip en lading
te bergen en raakten daarbij
onderling slaags. Toen bo
vendien bleek dat het schip
niet zou vergaan, hakten en
kelen zelf maar een gat in de
romp. Nog jaren is er gepro
cedeerd over de ware toe
dracht van het zinken van
het schip.
Hoewel de Zeeuwse delta al
tijd een belangrijk knoop
punt in de scheepvaart is ge
weest, is de overgang van
zeilvaart naar stoomvaart
voor Zeeland slecht verlo
pen. De Zeeuwse wateren
worden nog steeds bevaren
door koopvaardijschepen uit
de hele wereld, maar de ha
vens in Zeeland zijn geen
eindpunt meer. Honderden
zeilbootjes zorgen nu voor
drukte in de havens.
Ondersteund door illustra
ties, historische foto's en
anecdotes maakt 'Ach Lieve
Tijd' een tochtje in de tijd en
doet daarbij verschillende
Zeeuwse havens aan. De vol
gende aflevering van Ach
Lieve Tijd is gewijd aan mis
daad en straf en verschijnt
eind april.
MIDDELBURG - Journalist
Theo Richel houdt donder
dag 10 april een lezing over
'de dodelijke gevolgen van
onze goed bedoelde milieu
wetten'. De lezing vindt
plaats in Gebouw 's-Herto-
genbosch aan de Vlasmarkt
in Middelburg.
De spreker stelt dat de mi
lieuwetgeving geen mensen
levens redt, maar kost. Hij
gaat in op het feit dat er niet
op een miljard je wordt geke
ken als het er om gaat de we
reld vrij te maken van geva
ren als asbest, dioxine,
straling en bestrijdingsmid
delen. Deze gevaren zijn, al
dus de spreker, minuscuul en
met al dat geïnvesteerde geld
worden nauwelijks levens
gered. Maar niemand lijkt
vraagtekens te zetten bij de
juistheid van de bestedin
gen. De andere kant van de
medaille is de gezondheids
zorg. Daar worden dagelijks
mensenlevens gered en dage
lijks ontdekt men mogelijk
heden voor een langer en
kwalitatief beter leven. Toch
ligt deze sector voortdurend
onder vuur vanwege de hoog
te van de specialistensalaris
sen, de prijzen van genees
middelen en inefficiency in
het algemeen.
De organisatie is in handen
van de werkgroep Film, Me
dia Communicatie van het
Koninklijk Zeeuwsch Ge
nootschap der Wetenschap
pen. De lezing begint om
20.00 uur.
BURGH-HAAMSTEDE -
Majoor A. Bosshardt ver
zorgt dinsdag 8 april een
lezing voor de afdeling
Westerschouwen van de
Nederlandse Vereniging
van Huisvrouwen in de
Schutse in Burgh-Haam-
stede.
De middag begint om
14.00 uur. Ook het pro
gramma van de rest van
de maand en van mei is
bekend. Vrijdag 11 april
wordt een reisje Parijs
gemaakt met de Muse
umclub. Dinsdag 22 april
vindt om 19.30 uur een
modeshow plaats van
modehuis Marita in de
zaal van de Gereformeer
de kerk in Haamstede.
Dinsdag 6 mei staat van
af 7.55 uur een reisje naar
het Arboretum in Kalmt-
hout, een diamantslijpe
rij in Grobbedonk en een
molenbakker in Essen op
het programma. Dinsdag
27 mei wordt een excur
sie naar Middelburg ge
maakt met rondvaart en
een bezoek aan de Joodse
synagoge. Vertrek 13.00
uur vanaf De Schutse.
OUWERKERK - ,,Ik hoop dat elke vandaal schrikt
van de naam van Bertus Hokken op de brug." Dat
zei burgemeester J. Asselbergs vrijdagmiddag bij
de opening van de nieuwe brug over de Oostkreek in
Ouwerkerk.
De nieuwe brug heeft onge
veer 80.000 gulden gekost en
is* genoemd naar ex-waarne
mend burgemeester G. Hok
ken van de voormalige ge
meente Duiveland. Zoals
bekend werd de oude brug
onherstelbaar vernield door
enkele jongeren. Hokken
heeft blijkbaar geprobeerd
de schade op ,,de knaapjes" -
zoals hij ze noemde - te ver
halen. Zonder succes overi
gens.
Het is yolgens de ex-waarne-
'mer vooral aan de halsstar
righeid van oud-wethouder
W. Schouten te danken dat er
nu een spiksplinternieuwe
brug ligt. Aanvankelijk zou
van een ouwetje van Rijks
waterstaat en de drijvers
van de oude brug iets nieuws
worden gemaakt. „Maar er
ligt nu een nieuwe en die is
nog goedkoper ook," aldus
Hokken.
De brug konden worden ge
bouwd met een subsidie van
het ministerie van Land
bouw, Natuurbeheer en Vis
serij. Staatsbosbeheer ziet de
brug als een bekroning van
de plannen die recreatief me-
Burgemeester J. Asselbergs en oud-burgemeester G. Hokken en hun echtgenotes openen de
nieuwe brug over de Oostkreek in Ouwerkerk. (Foto: Marijke Folkertsma)
degebruik van natuurgebie
den mogelijk maakt. De brug
is een onmisbare schakel in
de wandelroutes langs de
Ouwerkerkse kreken.
Ir W. van der Meer van
Staatsbosbeheer constateer
de dat de oude brug kenne
lijk niet genoeg draagvermo
gen had. ,,De nieuwe heeft
dat hopelijk wel. Dat komt
mooi uit, want wij zijn ook
bezig ons draagvlak te ver
groten. Zodat we op 1 janu
ari een geheel verzelfstan
digde dienst kunnen
presenteren," aldus Van der
Meer.
De G. Hokkenbrug komt in
eigendom van de gemeente.
Volgens Asselbergs is de
brug een versterking van de
milieu-kwaliteit van het Ou-
werkerks landschap. „Een
landschap dat er niet alleen
is voor de vogels en de vis
sen, maar ook voor recreatief
medegebruik. We zetten geen
prikkeldraad om de natuur."
Hokken heeft volgens Assel
bergs een brug verdiend:
„Want hij was een bruggen
bouwer tussen inwoners en
de gemeente Duiveland."
Folder
Gelijktijdig met het openen
van de brug presenteerde
Staatsbosbeheer vrijdag een
folder met daarin twee wan
delingen door het 143 hectare
grote krekengebied. Het
gaat om de (rood gemarkeer
de) Krekenroute van acht ki
lometer en de 2,5 klometer
lange Oostkreekroute, die in
geel wordt aangegeven.
BURGH-HAAMSTEDE - Terwijl enkele bewoners
van Verzorgingshuis Duinoord in Burgh-Haamste-
de zondagmiddag buiten genoten van de zon, werd
uit een van de woningen een giropas gestolen.
De insluiping vond om
streeks 16.30 uur plaats. Ge
tuigen hebben een man ge
zien en gesproken. Zijn
signalement luidt: ongeveer
veertig jaar, 1.80 meter, een
normaal postuur- en kort
donker haar. Hij was ver
zorgd gekleed en sprak be
schaafd Nederlands.
In de nacht van zaterdag op
zondag is geprobeerd in te
breken in een winkel op een
camping aan de Hogeweg in
Burgh-Haamstede. Een 49-
"'arige man uit Haamstede
deed hiervan aangifte. Vol
gens de politie hebben ver
moedelijk enkele daders-om-
streeks 4.10 uur getracht de
deuren van het pand open te
breken. Zij slaagden hier
niet in en er werd dan ook
niets gestolen.
Dat was wel het geval in Zie
rikzee. Hier werd in dezelfde
nacht omstreeks 4.30 uur in
gebroken in een winkel aan
het Kraanplein. Een man
sloeg een etalageruit in van
de winkel en nam enkele
blikjes drank mee.
GOES - Een twintigjarige man uit Goes is vrijdag op
heterdaad betrapt, toen hij een zestienjarige plaats
genoot wilde afpersen. Onder bedreiging van ge
weld, probeerde de man de jongen geld af te trogge
len. De handlanger van de man, eveneens twintig
jaar, is later door de politie aangehouden.
Tijdens zijn verhoor ver
klaarde de man al meerdere
keren in de Goese binnen
stad mensen te hebben afge
perst. Steeds ging dat ge
paard met het dreigement
geweld te gebruiken, wan
neer er geen geld werd afge
geven of wanneer de man
geen geld uit de portemonnee
van zijn slachtoffer mocht
halen. De bedragen die de
man anderen afhandig wist
te maken lopen uiteen van
enkele guldens tot meer dan
tien gulden. Hij wordt van
daag voorgeleid aan de offi
cier van justitie in Middel
burg.
Niet alleen
De man opereerde niet altijd
alleen. Een aantal keren was
een, eveneens twintigjarige
plaatsgenoot, betrokken bij
de afpersing. Deze man is in
middels door de politie aan
gehouden. Hij heeft zijn be
trokkenheid bekend.
BRAND
BRUINISSE - De alarmcen
trale kreeg zaterdagnacht
om 1.30 uur een melding van
een brandende papiercontai
ner aan de Dreef in Bruinis-
se. De Bruse brandweer had
het vuur snel onder controle.
Bij de brand ging de inhoud
van de container verloren.
ZIERIKZEE
Informatieavond
Borstvoedingsorganisatie
La Leche League houdt op
woensdag 9 april een borst
voedinginformatieavond.
Zowel moeders als zwangere
vrouwen kunnen op deze
avond met hun vragen over
borstvoeding terecht. Geza
menlijk wordt naar oplossin
gen gezocht. De bijeenkomst
begint om 20.00 uur bij Lydia
de Raad, Mastgatstraat 90 in
Zierikzee. Meer informatie is
te verkrijgen via: 412927.
SCHARENDIJKE
Apollonia
De majorettenvereniging
Apollonia uit Brouwersha
ven houdt woensdag 9 april
een ledenwerfactie in de
gymzaal van Scharendijke.
Belangstellendenkunnen
onder meer een korte show
tegemoet zien. De actie duurt
van 14.00 tot 16.00 uur.
NIEUWERKERK
Masai
De actie 'Nieuwerkerk helpt
de Masai 1996' heeft 7500 gul
den opgeleverd. Met het geld
worden hutten verbeterd
van de Masai-bevolking in
Zuid-Kenia. De actie in Nieu
werkerk ging vorig jaar
april van start. De voormali
ge gemeente Duiveland loste
het startschot met een gift
van 500 gulden. De over
heidsorganisatie Nationale
Commissie voor internatio
nale samenwerking en Duur
zame Ontwikkeling (NCDO)
zegde toe het resultaat van
de actie onder de bevolking
van Nieuwerkerk te verdub
belen. Ook de opbrengst van
een inzameling in Leerdam
werd hierbij opgeteld. Eind
1996 werd de actie afgesloten
met als resultaat een bedrag
van 3500 gulden. Samen met
de bijdrage van de gemeente
Duiveland komt het eindre
sultaat op 7500 gulden. De
Masai-organisatie Dupoto
kan hiervan twintig hutten
verbeteren.
OOSTERLAND
Kledinginzameling
De onlangs gehouden kle
dinginzameling voor de
Stichting Mensen in Nood uit
's-Hertogenbosch heeft in
Oosterland 1500 kilo kleding
en aanverwante artikelen
opgebracht.
OOSTERLAND
Studievereniging
De Studievereniging Schou-
wen-Duiveland komt vrij
dag 11 april samen in de ver
gaderzaal van de
Gereformeerde Gemeente
aan de Sint Joostdijk 12 in
Oosterland. Tijdens deze bij
eenkomst zal C. Baggerman
uit Geldermalsen spreken
over het onderwerp Zondags-
arbeid. De aanvang is om
19.45 uur.
BRUINISSE
Verkoping
In het Hervormd vereni
gingsgebouw aan de Dee-
straat in Bruinisse vindt za
terdag 12 april een
verkoping plaats ten bate
van De Schutse. De vrijwilli
gers die voor deze instelling
ten dienste van gehandicap
ten actief zijn, presenteren
als vanouds een royaal assor
timent zelfgemaakte artike
len. Aangeboden worden on
der meer verse cakes,
ouderwetse babbelaars, zelf
gemaakte advocaat en vers
gebakken vis. Ook onder
goed, hoeden en borduurpak-
ketten zijn verkrijgbaar. De
verkoping duurt van 10.00
tot 16.00 uur.
KERKWERVE
Plattelandsjongeren
De afdeling Schouwen-Dui-
veland van de Plattelands
Jongeren Zuid (PJZ) houdt
zaterdag 19 april een prijs
uitreiking voor toneelspe
lende PJO's in dorpshuis 't
Zuudènde in Kerkwerve. Na
een korte toneelvoorstelling
door PJZ Sehouwen-Duive-
land vindt de prijsuitreiking
plaats. Aansluitend is er een
bal na, getiteld Fair Fun. De
avond begint om 20.00 uur.
Zondag 27 april staat er
handboogschieten in Heense
Molen op het programma.
Belangstellenden kunnen
zich om 14.30 uur melden bij
De Poort van Zeeland in Oos
terland. Opgeven kan tot
woensdag 23 april bij Frans
Koopman: 412518.
Met een plantje in de hand verschijn ik in
het Rode Kruis Ziekenhuis. 'Trap op links'
zegt de dame achter de balie als ik vraag
naar de afdeling zegelziekten. 'Ssst' ge
baart een verpleegster naar me. 'Niet te
lang blijven, hoor'. In de zaal staan drie bed
den zachtjes te rammelen vanwege de tril
lende dames. Het is het ijlende Comité Zo-
merzegels. Gevlucht en geveld. Koorts-
grafieken wijzen op een stevige longontste
king. Ik leg mijn hand op het hoofd van
Lenie Willemse. Het voelt plakkerig aan.
Geen wonder met al die zegels. 'Hoe is het
gekomen?' vraag ik meelevend. 'Tocht!'
hijgt ze. 'Die ellendige tocht. We waaiden
zowat weg.'
Dit is dus het droevige einde van het Comité
Zomerzegels. Eerst bivakkeerden ze in het
postkantoor. Maar hoewel daar plaats is
voor ook nog eens drie comité's lente-
herst- en winterzegels werden ze eruit ge
mieterd onder het motto van 'Inplakken en
wegwezen'. Toen zochten ze asiel bij Albert
Heijn. Daar zie ik ze nog zitten. Wegge-
propt. Zielig in een hoekje,meestal dicht bij
de deur. Ze waren altijd met een heleboel.
Want hoe liefdadiger het kraampje, hoe
veeltalliger de dames die erachter zitten. Al
is het maar voor de gezelligheid.
Maar de zomerzegelzusters mochten niet te
lang bij Albert Heijn blijven plakken. Postze
gels, promozegels, kristalzegels, mespunt
jes of spaarzegels. Zegels genoeg. Behalve
zomerzegels. Voor de dames was geen
plaats meer in de Heijnberg.
Uiteindelijk kwamen ze bij de Golff uit. Maar
ze belandden midden op het smalle pad. En
dan die tocht! De befaamde koude. Golff-
stroom. Ingepakt in sjaals en winterjassen
en met berenmutsen op verkochten ze zon
nige zomerzegels.
'Was het zo erg?' leef ik als een eigentijds
ziekenhuispastor mee. 'Verschrikkelijk,'
zuchten de dames. 'We tochtten daar weg.
De zegelvellen veranderden in vliegtuigen.
Als een klant zegels kocht konden we ze
nog met moeite uit de lucht plukken. Ziek
werden we. doodziek. En we zijn ook niet
meer zo jong meer.'
Op een wang zie ik een traan verschijnen.
Genoeg voor het plakken van één zegel.
'Als ik er nog aandenk. Nog nooit had ik
zo'n prikkeling gehad, meneer. Het kwam
vanuit m'n tenen. Ik kon het echt niet meer
tegenhouden. Ik deed m'n ogen dicht. Ik
hield m'n adem in. Het was een explosie.
Een nies met orkaankracht. Alle vellen die in
het kraampje lagen kozen spontaan het
luchtruim. Op de koude golfstroom dansten
ze door de winkel. Maar weet u wat het erg
ste was? De nies bracht zo'n toename in de
luchtvochtigheid dat al onze kostbare ze
gels spontaan begonnen vast te plakken. Ze
zaten op de hagelslag, op de babyluiers en
ik ontdekte zelfs een exemplaar van tachtig
cent op een linkeroorlel. Het was een ramp.
We trilden van ellende. We rilden van de
koorts. Gelukkig werkte het 1-1-2 nummer
toen nog aardig. Want een kwartier later
lagen we hier.'
Wat moet ik zeggen? 'Ik wil jullie nogmaals
bedanken voor alles wat jullie voor ouderen
gedaan hebben en ook nog voor de zang
mappen die het Corneliakoor een paar jaar
geleden van julllie kreeg. Ik heb bij de Golff
eeh plantje gekocht. Als herinnering. Zorg er
maar goed voor. En niet op de tocht zetten
anders is-ie morgen dood.' De stomme op
merking is eruit voor ik er erg in heb. Hakke
lend ga ik weg, de dames klappertandend
achterlatend.
Met grote stappen loop ik de trap af.
'Meneerhoor ik een stem. 'Wilt u kaar
ten of zomerzegels kopen?' Dat is waar
ook. In de krant stond dat ze nu maar in de
zorginstellingen gingen verkopen. Ik neem
wat kaarten en postzegels.' Dan loop ik
naar de dame achter de balie. 'Mag ik even
een pen lenen?' Met reuzeletters krabbel ik
een zin op drie kaarten. Eén is er voor de
Golff, één voor Albert Heijn en de grootste
gaat naar het Postkantoor in de Poststraat.
'Kunnen deze met de post mee De dame
doet niet moeilijk. Het ziekenhuis is nog niet
commercieel. 'Wilt u even lezen wat erop
staat?' vraag ik haar. Ze neemt een kaart in
de handen en leest hardop de zin voor: 'Het
werk van het Comité Zomerzegels mag niet
op de tocht komen te staan!' 'Zouden ze
antwoorden vraag ik.
