Koninklijke onderscheiding
voor ondernemer J. Quist
En de beste wensen
Af
'Doel nog steeds de vrije
school voor heel de natie'
Auto ondersteboven
op het ijs van sloot
kerKberichten
MANUSAMA
Schaduw in
de nacht
Avonden
Universele
Gnosis
Mishandeling-
Schietpartij
DINSDAG 2 JANUARI 1996 NR 25901
5
'1/ hebt uw nek durven uitsteken en dat verdient respect
Burgemeester Asselbergs speldt de versierselen op bij J. Quist. Diens echtgenote kijkt toe. (Foto: Joop van Houdt)
ZIËRIKZEE - J. Quist, eigenaar van de Zierik-
zeese supermarkt op het Havenplein, kreeg vo
rige week een koninklijke onderscheiding: de
ere-medaille in goud. De bij de onderscheiding
behorende versierselen werden hem opgespeld
door burgemeester mr. J. J. P. M. Asselbergs
van Zierikzee.
Zo op het eerste gezicht was er
niets bijzonders aan de hand
vrijdagavond in het centrum
van Zierikzee. Ware het niet
dat de lichten nog volop brand
den in het pand van Super
markt Quist aan het Haven
plein in Zierikzee en er
ongewoon veel mensen te gast
waren op de groente-afdeling
van de supermarkt. Die avond
werd stilgestaan bij het af
scheid van Quist en diens echt
genote. Het echtpaar zet na
ruim veertig jaar ondernemer
schap een punt achter het be
drijf.
In eigen huis
De supermarkt verdwijnt niet
uit de Zierikzeese binnenstad,
maar is wel overgegaan in an
dere handen. „Toen ik hoorde
dat u ermee stopte kon ik me
het eigenlijk niet voorstellen",
stelde burgemeester Assel
bergs die tot verrassing van
Quist opdook tijdens de recep
tie. Quist begon in 1955 als zelf
standig ondernemer. In de
Korte Sint Janstraat startte
hij een slagerij.
In 1966 kocht hij het huidige
pand aan het Havenplein waar
hij samen met zijn echtgenote
een levensmiddelenbedrijf be
gon. Een bedrijf dat in de loop
der jaren meer en meer de uit
straling van een supermarkt
kreeg. „U hebt uw nek durven
uitsteken en dat verdient res
pect", aldus Asselbergs.
,,Want toen begon de zon op te
gaan boven het bedrijf'
Asselbergs schetste de ontwik
keling van kleine naar grote
supermarkt. In 1981 onderging
het bedrijf een ware metamor
fose toen het echtpaar Quist
besloot de achtertuin te gaan
bebouwen. Het vloeropper
vlak van de winkel groeide
daardoor naar 600 vierkante
meter, terwijl het personeels
bestand uitgroeide naar elf
mensen.
Burgemeester Asselbergs om
schreef de supermarkt aan het
Havenplein als 'een begrip in
Zierikzee'. Een bedrijf dat
moest opboksen tegen de zwa
re concurrentie van een filiaal
van een landelijke super
marktketen, ,,Ik vind het bij
zonder knap dat u die concur
rentie het hoofd heeft kunnen
bieden", aldus Asselbergs.
„Uw bedrijf heeft ook altijd
een aanzuigende werking ge
had voor het centrum van Zie
rikzee".
Ook op maatschappelijk ge
bied liet Quist zich niet onbe
tuigd. Van 1976 tot 1981 was hij
diaken van de Christelijke Ge
reformeerde Kerk in Zierik
zee, tevens voorzitter van de
diaconie en lid van de commis
sie van beheer. In die periode
maakte hij ook deel uit van het
comité Tafeltje-dek-je. Van
1983 tot 1992 was de Zierikzee
se ondernemer voorzitter van
het bestuur van de sectie
MAVO/LHNO van de Vereni
ging tot bevordering van het
Christelijk Schoolonderwijs in
Zierikzee.
Slager
In zijn hart is Quist altijd sla
ger gebleven. ,,U liep hier al
tijd rond in een witte slagers-
jas", wist Asselbergs. Quist is
sinds november 1957 lid van de
Algemene Christelijke bond
van slagerondernemers. In
1974 werd hij lid van het dage
lijks bestuur en wel in de func
tie van secretaris/penning
meester.
Vanaf vandaag, dinsdag,
werkt het echtpaar Quist niet
meer in de supermarkt. ,,Het
zal voor u geen echte feestdag
zijn", aldus Asselbergs. „Want
eigenlijk had u liever gewoon
in de zaak willen blijven". Een
conclusie die Quist met een
hoofdknik beaamde. Hij liet
het eerbetoon gelaten over zich
heen komen. ,,Ik had dit nooit
durven hopen. Het stemt tot
grote dankbaarheid", aldus de
zichtbaar aangedane Quist.
YERSEKE - Schaduw in de
nacht is de titel van het nieuwe
theaterprogramma van Stef
Bos. Via een try-out brengt de
cabaretier het programma op
woensdag 10 januari voor het
eerst op de planken in Yerse-
ke.
Dat gebeurt in dorpshuis De
Zaete vanaf 20.00 uur. Stef Bos
presenteerde eerder de- pro
gramma's Tussen liefde en
leegte en Vuur. Hij kreeg ook
bekendheid als schrijver en
zanger van Nederlandstalige
nummers als Papa, Radio en
Breek de stilte. De theater
voorstelling in Yerseke begint
om 20.00 uur. Belangstellen
den kunnen voor nadere infor
matie telefonisch contact opne
men via 0113-551552.
DREISCHOR - Een 21-jarige inwoner van Drei-
schor belandde zondag met zijn auto onderste
boven op het ijs van de sloot langs de Gaander-
seweg in zijn woonplaats. De man, die door de
brandweer werd bevrijd uit zijn auto, is met on
bekende verwondingen overgebracht naar het
ziekenhuis.
De man reed omstreeks 17.00
uur over de Gaanderseweg uit
de richting van Zonnemaire.
Ter hoogte van de kruising met
de Zuidlandseweg, kwam hij
in een bocht naar rechts in de
linkerberm terecht en vervol
gens in de sloot. In de sloot
schoof de auto ondersteboven
over het ijs. De bestuurder
raakte bekneld en moest door
de brandweer uit zijn benarde
positie worden bevrijd. De
man verkeert niet in levensge
vaar. Hij werd overgebracht
naar het Rode Kruis Zieken
huis in Zierikzee. De auto werd
totaal vernield getakeld.
Zo rustig het op Schouwen-Duiveland na twaalven op straat was. zo druk was het wat later in de
cafés. In korte tijd stroomden de cafés vol en werden de heilwensen uitgewisseld. Het nieuwe jaar
werd uitbundig begroet en uiteraard werd druk geproost op 1996. De jaarwisseling op Schouwen-
Duiveland verliep vredig. Bij de politie kwamen geen meldingen binnen van vechtpartijen of ande
re vervelende incidenten. (Foto: Marijke Folkertsma)
MIDDELBURG - Het gnostie-
ke pad is de titel van een serie
van twaalf bijeenkomsten, die
in de Zeeuwse Bibliotheek in
Middelburg worden gehouden
op initiatief van de Internatio
nale School van het Gouden
Rozenkruis.
Het begrip gnosis duidt op 'wa
re kennis' of 'de kennis van
God'. Het tracht antwoord te
geven op vragen van mensen
die zoeken naar hun oorsprong
en bestemming. Tijdens de bij
eenkomsten wordt aandacht
geschonken aan het mysterie
van leven en dood, reïncar
natie en karma, de twee na-
tuurorden, transfiguratie en
opstanding, macrokosmos,
kosmos en microkosmos en de
Broederschap van het Rozen
kruis. De eerste bijeenkomst is
maandag 8 januari om 20.00
uur. Belangstellenden kunnen
voor nadere informatie of aan
melding telefonisch contact
opnemen via 023-5323850.
Dinsdag 9 januari is in de
Zeeuwse Bibliotheek een the
ma-avond over het onderwerp
Levende waarheid. Aanvang
20.00 uur.
Gereformeerde Kerken
Vrijgemaakt
Bedankt voor Oldehove: H. G.
Gunnink te Schildwolde.
Gereformeerde Gemeenten
Beroepen te Goes: C. A. van
Dieren te Stolwijk.
Bedankt voor Terneuzen: W.
Harinck te Kapelle-Biezelin-
ge.
Oud Gereformeerde
Gemeente in Nederland
OOSTERLAND - Donderdag 4
januari, 19.30 uur ds. T. Klok,
bediening Heilige Doop
Oud-staatssecretaris over christelijk onderwijs:
BROUWERSHAVEN - Een christelijke school
moet volgens drs. K. de Jong Ozn, oud-staatsse
cretaris van onderwijs en oud-voorzitter van de
Unie School en Evangelie, vooral een school
met de Bijbel zijn. Dat betoogde De Jong Vorige
week tijdens de herdenkingsdienst ter gelegen
heid van het honderdjarig bestaan van de Ver
eniging tot Stichting en Instandhouding van
een School met de Bijbel voor Basisonderwijs
in Brouwershaven.
Een dergelijk jubileum is vol
gens de oud-bewindsman een
gelegenheid bij uitstek om stil
te staan en terug te kijken,
maar vooral ook om vooruit te
kijken. Daarbij gaat het dan in
de visie van De Jong vooral om
wat hij noemde de 'doorgaan
de lijn' In het onderwijs en
dus ook in het christelijk on
derwijs verandert er van alles
en dat is prima zolang de
grondgedachte maar onaange
tast blijft.
Schoolstrijd
De Jong schetste in het kort de
geschiedenis van het christe
lijk onderwijs dat, zo betoogde
De Jong, zijn oorsprong vindt
in de schoolstrijd zoals die in
Nederland woedde van 1840
tot 1920. Het christelijke
volksdeel voelde sterk de be
hoefte aan eigen scholen. Het
geven van godsdienstonder
wijs op openbare scholen was
in hun ogen niet voldoende.
,,De ouders wilden hun kinde
ren de Bijbel leren kennen",
aldus De Jong. Toen op sommi
ge openbare scholen de gods
dienstlessen ook nog geschrapt
werden was de maat vol en in
ijltempo werden christelijke
scholen opgericht. In het jaar
1910 ging in Vreeland de dui
zendste christelijke school van
Nederland van start.
De christelijke scholen kenden
zo hun ups en downs. ,,Er was
sprake van een zekere ingezon
kenheid", omschrijft De Jong.
Toch waren er altijd mensen
die zich in bleven zetten voor
het christelijk onderwijs en
haar idealen. De Jong citeerde
De Savornin Lohmann: 'Ons
doel moet zijn de vrije school
voor heel de natie'.
„Dat is nog steeds een heel
goed adagium", aldus De Jong.
„De kern van het christelijk
onderwijs is dezelfde geble
ven. Ouders en leerkrachten
bepalen zelf wat er onderwe
zen wordt en hoe het onderwe
zen wordt. Betrokkenheid van
de ouders bij het onderwijs is
van levensbelang voor het
christelijk onderwijs".
M. Hanse, voorzitter van het
bestuur van de vereniging,
stelde in zijn toespraak dat het
christelijk onderwijs in de
loop der tijden veel verande
ringen heeft ondergaan. Niet
alleen in de manier waarop on
derwijs gegeven wordt, maar
ook in de manier waarop be
slissingen tot stand komen.
„Vroeger werd er meer gesteg
geld over allerlei zaken, nu is
er veel meer openheid", aldus
Hanse. „De tijd dat bestuursle
den regenten waren heb ik niet
meer meegemaakt".
Geen regenten
Het dieptepunt in de geschie
denis van de vereniging was
volgens Hanse het geschil met
de gemeente bij de invoering
van de Wet op het basisonder
wijs. „De minister heeft uit
eindelijk in moeten grijpen en
$at is heel vernederend", al
dus Hanse. Hij stak een pluim
op de hoed van het onderwij
zend personeel van De
Schouw, de christelijke basis
school in Brouwershaven.
„Veel mensen hebben maar
weinig idee wat er van het on
derwijzend personeel ge
vraagd wordt. Er wordt veel
van hen gevergd".
Tijdens de herdenkingsdienst
werd door G. Groenleer, vroe
ger verbonden aan het Streek-
archivariaat Schouwen-Duive
land, het gedenkboek School
maken met de Bijbel gepresen
teerd. Aansluitend op de her
denkingsbijeenkomst werd in
het Tonnenmagazijn een reü
nie van oud-leerlingen, onder
wijzend personeel en oud-on
derwijzend personeel gehou
den.
DEN HAAG - De Haagse poli
tie heeft afgelopen zaterdag
een 43-jarige man aangehou
den op verdenking van zware
mishandeling van zijn 34-jari-
ge vriendin. De vrouw is aan
haar verwondingen overleden.
LEEUWARDEN - De proef van
PTT Telecom om met het gratis
bellen vanuit een telefooncel
het vandalisme in oudjaars-
nacht tegen te gaan, is mislukt.
Vandalen hebben de telefoon
cel in het Friese Giekerk ver
nield. Vanuit die telefooncel
kon vanaf afgelopen weekein
de gratis worden gebeld.
^DORDRECHT - In het centrum
van Dordrecht heeft zich in de
oudejaarsnacht een "schietpaf-
tij voorgedaan, waarbij een ge
wonde is gevallen. Een onbe
kende schutter schoot voor de
ingang van een caf'e een 25-ja-
rige Dordtenaar in de buik.
Onzeker kwam ik de lerarenkamer binnen.
Het was een zaal waar zeker zeventig docen
ten aan de koffie zaten. Amper drie jaar was ik
van de middelbare schooi af en nu stond ik
aan de andere kant van de lijn. Het was een
baantje van elf lesuren. Een lerarenkamer Is
een plek waar je als leerling stiekem naar bin
nen loert. Nu mocht ik als beginnend leraartje
de heilige plek zelf betreden. Het was in het
begin van de jaren zeventig. De lange haren
vielen nog in m'n nek. Eén voor één gaf ik de
mensen, die ik opeens mijn collega's mocht
noemen, een hand. Ze hebben vast gedacht
wat ik nu denk als weer een pas afgestudeer
de zich in de lerarenkamer komt voorstel
len:'Daar heb je weer zo'n jong ventje'. 'Wat
geeft u voor vak vroegen ze. 'Muziek' ant
woordde ik en achteraf hoorde ik dat ik de
vierde nieuwe muziekdocent in vijf jaar was.
Toen ik bijna met de ronde klaar was kwam ik
langs een oudere man die wat achteraf in de
lerarenkamer stond. Hij gaf me een hand,
stelde zich voor en zei slechts 'Manusama'.
Het moeten de laatste jaren geweest zijn dat
Ir. Manusama, naast zijn functie als president
van de RepCibliek der Zuid Molukken, les gaf
in het vak wiskunde. Het gebeurt niet elke dag
dat je een president je collega mag noemen,
ook al is hij een koning zonderland. Maar daar
is dan ook alles mee gezegd. Ik heb hem nooit
gesproken, waarschijnlijk ook niet gezien.
Want Manusama had een eigen koninkrijk. Hij
gaf les in een van de bijgebouwen en dat was
stevige kost. Als de hele school om een of an
dere reden vervroegd uit was stond er op het
rooster 'de lessen van de heer Manusama
gaan gewoon door'. Het was een baantje
naast m'n studie. Ik bereidde dus maar één
les per week voor en gaf die elf keer achter el
kaar. De eerste les mislukte grandioos, de
tweede les ging al beter. Daarna deed ik het
nog negen keer anders en na tien maanden
wist ik hoe het moest.
De tweede keer dat ik Manusama ontmoette
was een jaar later. Het was hetzelfde moment
van het schooljaar. Na de terugkeer van de
Franse campings, waar docenten veelal in de
zomer bijkomen, ontmoette men elkaar weer
in de docentenkamer. Weer gaf ik alle colle
ga's een hand. 'Fijne vakantie gehad Er
waren er zelfs tegen wie ik niet meer 'u' en
'meneer' tegen zei. Ook nu stond in diezelfde
hoek de bescheiden gestalte. Hij stak zijn
hand naar me uit en stelde zich weer voor
'Manusama'.
Ook dat jaar heb ik hem nauwelijks gezien,
laat staan gesproken. Misschien, als ik wat
ouder geweest zou zijn, had ik hem durven
aanspreken en gevraagd 'Mag ik eens met u
praten over uw droom van een republiek der
Zuid Molukken Maar je durfde het niet. Hij
ging bijna weg en ik begon net. Misschien zou
het ook nooit gelukt zijn. Uit alles bleek dat
deze vriendelijke man er wel was, maar tege
lijk ook helemaal niet. Manusama verkeerde
in twee werelden, maar meestal in die andere
wereld, die van voortdurende zorg voor zijn
eigen volk in ballingschap waarvan hij de
.vader was. Als een Mozes moest hij zijn volk
naar het beloofde land leiden, een land dat
wel beloofd, maar nog lang niet in zicht was.
De karavaan morde soms. En in 1975 sloegen
jonge Molukkers een andere weg in. Maar ter
wijl de geweerlopen op hem gericht waren
ging hij toch de gekaapte trein in en bleef vol
houden 'Dit is niet de weg die we moeten
gaan'.
Aan het eind van het vorige jaar is Manusama
gestorven. Het beloofde land heeft hij nooit
gezien. In een krant las ik dat hij ooit diep ge
troffen is door een gedicht van Roland Holst.
'Ik zal de halmen niet meer zien. Noch binden
ooit de rijke schoven. Maar doe mij in de
oogst geloven waarvoor ik dien.'
Drie keer heb ik hem een hand gegeven en
drie keer steldé hij zich voor 'Manusama'. Ik
was de enige niet. Er deed een verhaal de
ronde dat hij een andere jonge docent voor
een leerling aanzag. Toen hij toevallig het lo
kaal van Manusama binnenkwam zei hij
tegen hem: 'Zeg, maak jij dat bord eens even
schoon'.
Manusama was een diepgelovig mens. In een
wereld waarin het geluk alleen maar is 'nu' of
'nooit' geloofde hij nog in een toekomstig ide
aal. Maar Mozes is het beloofde land nooit in
gegaan. Hij kwam in de hemel aan en stak hij
zijn hand uit: 'Manusama'. Het was niet
nodig. Hij was al gekend.
