Connie Palmen winnares van
AKO Literatuur Prijs 1995
'Miskramen verdienen meer
aandacht van hulpverleners'
IN
00*
Onderhoudssubsidie voor kerken en
openbare gebouwen Brouwershaven
STAP
Schoenmode van Oeveren
GESLOTEN
plaats uw familieberichten
m de
zierikzeesche nieuwsbode
"Gelukkig mag ik niet mopperen. Ik kan weer volledig
meedoen. Maar toch zijn er nog zo'n 12.000 mensen met een
diabetische voet. Voor een deel van hen
is amputatie een noodzaak.
Eén van de gevolgen van de
onzichtbare ziekte diabetes."
cfsV00*
Giro 5766
Bank 70.70.70.805
Diabetes Fonds
Nederland, Amersfoort
I
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
Nieuw initiatief van Brouws college van b en w
BROUWERSHAVEN - Kerkgenootschappen en andere instellingen, die een openbaar gebouw in
de gemeente Brouwershaven beheren, maken kans subsidie te krijgen op het onderhoud daarvan.
Het Brouwse college van burgemeester en wethouders stelt aan de gemeenteraad voor een onder
houdssubsidie monumenten in te stellen. Een pot van ruim 26.000 gulden, waaruit jaarlijks maxi
maal 3.750 gulden per monument beschikbaar kan worden gesteld. Tijdens de gemeenteraadsver
gadering die maandag 30 oktober wordt gehouden in het Brouwse stadhuis beslist de raad over de
invoering van deze nieuwe subsidie.
Het idee voor een onderhouds-
subsidiepot voor monumenten
ontstond enige tijd geleden
toen het Nederlands Hervorm
de kerkgenootschap in Noord-
gouwe de gemeente verzocht
mee te betalen aan de kosten
voor onderhoud van het kerk
gebouw en de toren. De subsi
die werd toegekend en het
college liet een ontwerpveror
dening maken waarmee derge
lijke subsidies structureel ge
regeld kunnen worden. De
verordening is uitsluitend van
toepassing op kerkelijke ge
bouwen en openbare gebou
wen. Dus niet op particulieren
die een monument moeten on
derhouden.
Op basis daarvan komen in de
gemeente Brouwershaven ze
ven gebouwen in aanmerking
voor de subsidieregeling: De
Nederlandse Hervormde ker
ken in Brouwershaven, Drei-
schor en Noordgouwe, de toren
van de kerk in Noordgouwe, de
pastorieën aan de Markt 9 in
Brouwershaven en Ring 16 in
Dreischor en de museumboer
derij Goemanszorg. Het colle
ge wil de onderhoudssubsidie-
pot voor het jaar 1996 vullen
uit de post onvoorzien. Tijdens
de vergadering, volgende
week maandag, zal blijken of
de Brouwse gemeenteraadsle
den instemmen met het instel
len van de nieuwe subsidiepot.
De gemeenteraadsvergadering
staat in het teken van de ge
meentebegroting 1996, die en
kele weken geleden werd ge
presenteerd. De bijeenkomst
begint daarom reeds om 14.00
uur. Wanneer de raadsleden
het eens zijn over de beleids
plannen voor het laatste jaar
dat Brouwershaven als zelf
standige gemeente zal bestaan,
komen nog een aantal andere
agendapunten aan de orde. On
der meer het verzoek van Den
Boer Service om mee te wer
ken aan de oprichting van een
zeilschool in de jachthaven van
Den Össe en langs de Blankers-
weg. Het Brouwse college
staat hier positief tegenover en
tijdens de commissievergade
ringen bleek dat ook de meeste
fracties (op de SGP/RPF/GPV
na) het verzoek willen honore
ren.
De raad moet ook beslissen
over de regels die worden ge
koppeld aan het toekennen
van geld voor de nieuw te vor
men dorpsraden. De kosten
voor invoering van deze regels
worden geraamd op 5000 gul
den, terwijl het Brouws colle
ge in 1996 voldoende denkt te
hebben aan een totaalbudget
van 20.000 gulden. Men gaat
daarbij uit van 5000 gulden per
dorpsraad. Tijdens de vergade
ring wordt verder een besluit
genomen over een financiële
bijdrage aan het rampfonds
ten bate van de slachtoffers
van de orkaan Luis op de bo
venwindse eilanden. Het colle
ge stelt voor om per inwoner
een gulden beschikbaar te stel
len, hetgeen neerkomt op een
bedrag van ongeveer 3700 gul
den. De begrotingsraad kan
door iedere belangstellende
vanaf de publieke tribune in
de raadzaal van het stadhuis
worden gevolgd.
AMSTERDAM (ANP) - Connie Palmen krijgt voor haar roman De vriendschap
de AKO Literatuur Prijs 1995. Paula D'Hondt, minister van Staat van België en
voorzitter van de jury, maakte dat zaterdagavond bekend tijdens de uitzending
van Sonja op Zaterdag. Het televisieprogramma werd rechtstreeks uitgezonden
vanuit De Rode Hoed in Amsterdam.
De literaire onderscheiding,
die sinds 1987 jaarlijks wordt
toegekend, bestaat uit een
geldbedrag van 100.000 gulden.
Vorig jaar won G.L. Durlacher
met de roman Quarantaine.
Voor de prijs kwamen zes boe
ken in aanmerking. De jury
was niet unaniem in haar keu
ze. Uiteidelijk ging het tussen
A.F.Th, van der Heijden (As-
bestemming) en Palmen, ont
hulde jurylid Doris Grooten-
boer, kunstredacteur van het
Algemeen Dagblad.
Alle zes juryleden hadden zich
volgens haar sterk gemaakt
voor één titel. „Elk boek was
een individuele keuze." Na
,,heel veel discussie" won Pal
men, omdat een aantal juryle
den Van der Heijden niet zo zag
zitten, aldus Grootenboer.
De overige juryleden waren
Jessica Durlacher (recensent
Vrij Nederland), KRO-
medewerker Chris 'van der
Heijden, Marcel van Nieuwen-
borgh (hoofdredacteur De
Standaard der Letteren) en re
censent Frans Roggen (De Mor
gen en Het Nieuwe Wereldtijd
schrift).
Palmen debuteerde vier jaar
geleden met De wetten, een
boek dat lovend werd ontvan
gen. Twee jaar daarna publi
ceerde ze de studie Het weer
zinwekkende lot van de oude
filosoof Socrates. De vriend
schap tussen de vriendinnen
Catharina (Kit) Buts en Ara
Callenbach verscheen dit jaar.
Palmen bedankte de jury voor
haar uitverkiezing. Ze was heel
blij en vond het fantastisch, zei
ze later. Sonja Barend had al
tijdens de uitzending gezegd de
winnaar niet lastig te vallen
met de eeuwige vraag wat gaat
u met het geldbedrag doen.
Daar hield ze zich aan. „Ge
woon opmaken", antwoordde
de schrijfster na de uitzending
desgevraagd.
Palmen beschouwt de toeken
ning van de prijs niet als een
kroon op haar werk. Ze gaat
gewoon door met haar vak.
Wanneer er een nieuw boek
van haar uitkomt, kon ze nog
niet zeggen. Wel onthulde ze
het thema: de dood.
Behalve Palmen en Van der
Heijden waren nog genomi
neerd Kees van Beijnum (Dich
ter op de Zeedijk), Geertui
Daem (Een vader voor Eliza
beth), Adriaan van Dis'(Indi
sche duinen) en Tijs Goldsch-
midt (Darwins hofvijver). De
zes titels waren gekozen uit 305
literaire boeken, fictie en non
fictie, verschenen tussen 1 mei
1994 en 1 mei 1995. Op Adriaan
van Dis na, ziek, maar via de
telefoon toch present, waren al
le auteurs bij de uitzending
aanwezig.
Autobiografisch
Vier boeken zijn (semi-)autobi-
ografisch (Palmen, Van der
Heijden, Van Dis en Van Beij
num). Daem was de enige
Vlaamse schrijfster in het ge
zelschap. Goldschmidt gold tot
voor kort als een grote onbe
kende in de literaire wereld. In
Darwins hofvijfer beschrijft
de Leidse bioloog een onder
zoek naar de visstand in het
Victoriameer in Afrika. Het
boek is een combinatie van het
wetenschappelijke veldwerk
en persoonlijke ervaringen.
Goldschmidt wijdt zich voort
aan fulltime aan de schrijverij.
Voordat de juryvoorzitter de
winnaar bekendmaakte, had
Sonja Barend een gesprek met
de zes genomineerde schrij
vers, dat volgens de presenta
trice nogal moeilijk verliep.
„Ik vind het zo tam", meende
Van Beijnum. „We zitten alle
maal te wachten, wanneer ge
beurt het nou." Hij oogste ge
lach toen hij Van Dis vroeg wat
hij met die 100.000 gulden zou
doen als hij zou winnen. Diplo
matiek antwoordde de schrij
ver van Indische duinen dat hij
de prijs toch niet zou krijgen.
Dit keer bepaalde een jury van
zogenaamde beroepscritici wie
de prijs zou winnen. Vorig jaar
was die keus aan een groep
„gewone lezers". Dat was
rampzalig, zo bleek.
Geen pretje
De juryleden mochten tijdens
het programma hun oordeel ge
ven door een bordje met een
cijfer omhoog te houden. Voor
de genomineerde schrijvers
was dat geen pretje. Nicolaas
Matsier vergeleek het zelfs met
een kermis.
De avond eindigde ook chao
tisch toen bleek dat Matsier en
Durlacher evenveel punten
hadden behaald. De schrijvers
juichten in de veronderstelling
dat ze samen de prijs hadden
gewonnen, maar Sonja Barend
vertelde dat er maar één win
naar kon zijn. Matsier kwam 's
avonds van een koude kermis
thuis.
NIJMEGEN (ANP) - De stomste opmerking die mensen kunnen maken tegen
een vrouw die een miskraam heeft gehad, is: ,,Ach, je raakt wel weer opnieuw
in verwachting". Of: „Wees maar blij, want er was vast iets niet goed met de ba
by". Toch zeggen zelfs professionele hulpverleners geregeld zulke dingen tegen
vrouwen met zwangerschapsverlies. Ze hebben over het algemeen bitter weinig
aandacht voor de psychische problemen van een vrouw na een miskraam.
Dat stelt de psychologe Hennie
Janssen, die volgende maand
aan de Katholieke Universiteit
in Nijmegen promoveert op een
zeer uitgebreid onderzoek naar
het rouwproces bij vrouwen
die zwangerschapsverlies lij
den. Van zwangerschapsverlies
is sprake bij vrouwen die een
miskraam krijgen of een baby
die binnen een maand na de ge
boorte overlijdt. Het onder
zoek van Janssen is het eerste
onder een groep zwangëre
vrouwen die op het moment
van de eerste ondervraging nog
niet wist hoe de zwangerschap
en geboorte zouden verlopen.
„Dat is belangrijk", denkt
Janssen, „omdat alle bekende
onderzoeken naar rouwver
werking en psychische proble
men gedaan zijn bij vrouwen
bij wie de zwangerschap al ver
keerd was afgelopen. Het ver
driet kan de cijfers uit die on
derzoeken dus hebben beïn
vloed." Internationaal is tot nu
toe aangenomen dat zo'n 30
procent van de vrouwen met
zwangerschapsverlies binnen
een jaar ernstige psychische
klachten krijgt. Omdat Jans
sen de onderzochte groep op
een eerder moment voor de eer
ste maal benaderde, blijkt uit
haar cijfers dat dat maar bij 10
tot 15 procent voorkomt.
Janssen benaderde 2140 zwan
gere vrouwen. Ruim 10 procent
kreeg een doodgeboren kindje
of een miskraam. Veruit de
meesten verloren de vrucht
voor de twintigste zwanger-
schapsweek. Vrouwen die een
geestelijk of lichamelijk min
der goede conditie hadden of
een niet zo goede relatie met de
vader van het kind, kregen het
vaakst last van zulke intense
rouw dat professionele hulp
noodzakelijk was. Dat kwam
het meest voor bij vrouwen die
al langer in verwachting wa
ren. Maar ook bij vrouwen die
in de eerste zwangerschapswe-
ken een miskraam kregen, is
oplettendheid geboden, vindt
'Janssen.
Geen aandacht
Janssen: „In het ziekenhuis is
er eigenlijk geen aandacht
voor deze vrouwen. Een curet
tage en hup, weer naar huis. Ik
beveel aan de ouders in een
open gesprek te wijzen op psy
chische klachten die kunnen
voorkomen. Bovendien zou een
psycholoog of een maatschap
pelijk werkster een poosje na
de miskraam nog eens pools
hoogte moeten nemen." Hoe
eerder klachten die wijzen op
een posttraumatisch stress
syndroom worden onderkend,
hoe beter de ernstige aandoe
ning valt te verhelpen. Sussen
de opmerkingen vallen in elk
geval helemaal verkeerd, want
alle vrouwen ervaarden het
verlies van de foetus of de baby
als het verlies van een onver
vangbaar, geliefd persoon."
Janssen vond ook dat (aan
staande) moeders lijden onder
een schuldgevoel als de zwan
gerschap misloopt. „Dat komt
doordat medici eigenlijk nooit
een echte oorzaak voor het ver
lies kunnen aanwijzen. Vrou
wen hebben de neiging de
schuld dan bij zichzelf te zoe
ken. Óok dat valt met een goe
de begeleiding in de hand te
houden, waardoor rouw min
der snel omslaat in een echte
depressie.
Vaders blijken geen last van
zulke schuldgevoelens te heb
ben. Die hebben in het alge
meen minder moeite met de
verwerking van de gebeurte
nissen."
Remedie
Opmerkelijk genoeg stelt
Janssen in haar proefschrift,
dat snel opnieuw in verwach
ting raken heel vaak een goede
remedie is tegen een dreigende
psychische stoornis. Tbt nu toe
is het algemeen advies van art
sen om minstens een half jaar
te wachten met een nieuwe be
vruchting. Dit om het geleden
verlies voldoende te kunnen
verwerken.
„Ergens in de jaren zeventig of
tachtig heeft een wetenschap
per uitgevonden dat een nieu
we zwangerschap het verdriet
over de misgelopen vorige
blokkeert. Dat zou niet goed
zijn voor de vrouw en de nieu
we baby. Over de hele wereld is
deze bevinding tot algemeen
advies verheven, maar uit mijn
onderzoek blijkt dat er eigen
lijk helemaal geen goede argu
menten zijn om lang te wach
ten. Integendeel: vooral oudere
vrouwen, die het biologische
klokje horen tikken, zijn beter
af als ze heel snel opnieuw in
verwachting raken", legt de
promovenda uit.
Boek
De belangrijkste resultaten
van het Nijmeegse onderzoek
komen in een boek te staan,
dat Janssen samen met onder
zoekster dr. M. Cuisinier ge
schreven heeft. Dit boek, „Met
Lege Handen", kwam al in 1991
voor het eerst uit, maar is in
middels al geruime tijd uitver
kocht. In april verschijnt een
herziene druk bij Unieboek in
Amsterdam.
Rectificatie
Je komt niet zomaar
inde tijd
als speling van het lot.
Je bent verwacht.
We zijn heel blij met
dit geschenk van God.
Op donderdag 19 oktober
1995 is onze zoon
LEENDERT ANDRÉ
geboren
L^ander is het broertje
van Miranda.
JOH AN en MARLENE
DE BRUINE-
VAN GAMEREN
Grevelingenstraat 19
4308 AP Sirjansland
Tel. (0111) 642913
Bezoek graag tijdens de
kraamdagen.
Zo gewoon
en toch zo bijzonder
zo alledaags
maar steeds weer
een wonder.
Dankbaar en blij zijn wij
met de geboorte van
MANON
20 oktober 1995
FRANK en JANNEKE
DE RONDE
Zuidwellewekken 9
4326 SH Noordwelle
Janneke en Manon rusten
van 12.00 tot 14.30 uur en
na 21.30 uur.
JE LEEST T IN DE
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Wij gunnen je rust
al is vol droefheid ons hart
je te zien lijden, niet kunnen helpen
was onze grootste smart.
Heel verdrietig geven we kennis, dat na een moe
dige strijd is overleden onze lieve schoonzus
JANNY VERWIJS-DEN BOER
echtgenote van J. Verwijs
Wensen hem, de kinderen en verdere familie heel
veel sterkte toe.
J. J. KOEVOETS-VERWIJS
H. KOEVOETS
Middelburg, 18 oktober 1995
Veel fijne herinneringen
verzachten onze smart.
Voorgoed uit ons midden
maar altijd in ons hart.
Verdrietig om haar heengaan, maar dankbaar dat
wij haar zo lang in ons midden mochten hebben,
overleed na een liefdevolle verzorging in „Huize
Den Berg" te Goes, tijdig voorzien van de Sacra
menten der zieken, ons liefste zusje, schoonzusje en
tante
ELIZABETH CATHARINA CORNELIA GUDDE
Beppie
t 20 oktober 1995
8 april 1932
Hilversum:
Zierikzee:
's-Hertogenbosch:
J. W. A. GUDDE
D. A. GUDDE-
GROENEWEGEf
J. M. E. GUDDE
M. C. A. BLANKERT-
GUDDE
H. F. BLANKERT
A. J. M. WANSINK-GUDDE
G. C. M. WANSINK
R. JACOBS-POUTSMA
neven en nichten
Goes, 20 oktober 1995
„Huize Den Berg"
Correspondentie-adres:
J. M. E. Gudde, Verrenieuwstraat 31,
4301 HX Zierikzee
De gezongen uitvaartdienst zal gehouden worden
dinsdag 24 oktober om 10.30 uur in de St. Willibror-
duskerk, Hoge Molenstraat te Zierikzee, waarna
aansluitend de teraardebestelling zal plaatsheb
ben op de R.K. begraafplaats „St. Barbara" te Zie
rikzee, omstreeks 11.30 uur.
Voorafgaand aan de dienst is er gelegenheid tot af
scheid nemen in de kerk.
Gelegenheid tot condoleren in het Parochiecen
trum, Mosselstraat 2 te Zierikzee, na de teraarde
bestelling.
Wegens familieomstandigheden
is donderdag 26 oktober a.s. onze zaak
Om dezelfde reden zal ook de
SCHOENREPARATIEBUS niet op Oosterland staan.
Appelmarkt 24
4301 CA Zierikzee -0111-415727
,,Ik zal de halmen niet meer zien
nog binden ooit de volle schoven
maar doe mij in de oogst geloven,
waartoe ik dien
Dankbaar voor wat hij voor ons tijdens zijn leven
heeft betekend, geven wij u met veel verdriet ken
nis, dat vrij onverwacht van ons is heengegaan
mijn lieve man, onze zorgzame vader, groot- en
overgrootvader
JACOB VAN OEVEREN
in de leeftijd van 87 jaar.
W. C. N. VAN OEVEREN
VAN DIENST
M. VAN OEVEREN t
N. VAN OEVEREN-VIS
M. STOEL-VAN OEVEREN
A. J. J. STOEL
A. VAN OEVEREN
J. C. VAN OEVEREN-GAST
H. VAN OEVEREN
E. VAN OE VEREN-SINT
A. J. VAN OEVEREN
A. J. VAN OEVEREN-GAST
C. BRASSER-VAN OEVEREN
A. BRASSER
C. VAN OEVERENt
C. VAN OEVEREN-
DALEBOUT
J. VAN AKEN-VAN OEVEREN
H. C. VAN AKEN
J. C. VAN OEVEREN
U. R. VAN OEVEREN-
PLANDSOEN
Zierikzee: W. J. VAN OEVEREN
H. M. VAN OEVEREN-
VERKAART
S. G. SCHELL-VAN OEVEREN
A. A. SCHELL
C. H. VAN OEVEREN
H. VAN OEVEREN
D. VAN OEVEREN-BOERS
M. SLAGER-VAN OEVEREN
J. SLAGER
Klein- en achterkleinkinderen
Scharendijke:
Zierikzee:
Nootdorp:
Scharendijke:
Ellemeet:
Oost-Souburg:
Renesse:
Zierikzee:
Brouwershaven:
Nijverdal:
Brouwershaven:
Brouwershaven, 22 oktober 1995
Krabbendijke 3
Correspondentie-adres:
Krabbendijke 12, 4318 BP Brouwershaven
De gedachtenisdienst voor familie en belangstel
lenden zal gehouden worden donderdag 26 oktober
in de Bostonpleinkerk te Brouwershaven, aanvang
13.30 uur, waarna aansluitend de begrafenis zal
plaatshebben op de algemene begraafplaats te
Brouwershaven, omstreeks 14.30 uur.
Na de begrafenis is er gelegenheid tot condoleren
in de zaal van de Bostonpleinkerk.
Ons verdriet is groot,
dit was de laatste keer.
Hij is nu heengegaan,
onze Opa kon niet meer.
Voor ons was je een echte vriend.
Dag lieve Opa.
JAAP, MONIQUE en MARCEL VAN OEVEREN
Brouwershaven, 22 oktober 1995
Een opa zoals jij
Zullen we niet uit onze gedachten wissen.
Onze school, ons werk,
Je leefde mee, wilde er niets van missen
Daarom willen we je als laatste laten weten;
Lieve opa, we zullen je nooit vergeten.
ISABEL en ROBERT
MIRELLA en MICHEL
MARISKA
JAN
Bx-ouwershaven, 22 oktober 1995
Als je maar altijd de lente hoort zingen
Boven je hoofd en in je hart
Als je maar weet dat herinneringen
Blijvend een troost zijn voor je smart.
Bedankt voor alles lieve opa
ANNEMARIE JOS
MARJOLEIN en SJAAK
Zierikzee, 22 oktober 1995
