Bouwen op tuinbouwgrond
vereist lange termijnvisie
Onsterfelijkheid: ver weg
Uw dossier doorgelicht
Ouderorganisatie: niet meer
dan 28 leerlingen per klas
Escort Cosworth verbeterd
I
DINSDAG 3 OKTOBER 1995 NR 25851
Volgens Landbouw Economisch Instituut
Onttrekking van glastuinbouw grond voor extra woningbouw hoeft geen negatieve gevolgen te hebben. (Foto: Joop van Houdt)
ZIERIKZEE - Onttrekking van grond aan de
glastuinbouw voor extra woningbouwlocaties
hoeft niet automatisch negatieve gevolgen te
hebben voor het functioneren van de glastuin
bouwcentra. Als er goede hervestigingsmoge
lijkheden zijn, kan de Nederlandse centrum
functie behouden blijven.
Landelijke coördinatie en fase
ring in de tijd zijn daarvoor
noodzakelijke voorwaarden.
Onttrekking van grond in de
bollenstreek heeft behalve
voor de hyacintenteelt nauwe
lijks gevolgen voor het econo
misch en ruimtelijk functione
ren van de Nederlandse
bollenteelt. De toeristische
kwaliteit van het gebied wordt
er wel door aangetast.
Gevolgen
Regionaal economisch heeft
onttrekking van tuinbouw
grond wel ingrijpende gevol
gen. Dit zijn enkele conclusies
uit een tweetal studies, die het
Landbouw-Economisch Insti
tuut (LEI-DLO) heeft verricht
in opdracht van het Ministerie
van Landbouw, Natuurbeheer
en Visserij (LNV) De resulta
ten van deze studies vormen
bouwstenen voor de stand
puntbepaling van LNV over de
onttrekking van tuinbouw
grond in het kader van de actu
alisering van de VINEX bouw
locaties).
Extra behoefte aan woningen
na 2005 leidt tot een bijstelling
van de ruimte, die gereser
veerd moet worden voor de
functies wonen en werken. Ex
tra claims op huidige of toe
komstige gronden voor de
glastuinbouw en bollenteelt in
de Randstad behoren tot de
mogelijke keuzes. Dit heeft
uiteenlopende gevolgen voor
het economisch en ruimtelijk
functioneren van de centra
voor de glastuinbouw en voor
de bollenteelt.
Modernisering van het Zuid
hollands Glasdistrict brengt
door een grotere ruimtebeslag
voor werkruimtes, bassins, en
dergelijke in komende decen
nia een daling van, het areaal
glas van 700 ha in dit gebied
met zich mee. Indien boven
dien de infrastructuur en de
landschappelijke aankleding
aangepast worden, daalt het
areaal glas nogmaals met een
zelfde omvang.
Uit onderzoek is gebleken, dat
het glastuinbouwcomplex op
nationaal en ten dele zelfs
Noordeuropees niveau functio
neert. Maar ook dat er vol
doende kwalitatief goede loca
ties zijn om deze 1.400 ha elders
in Nederland te plaatsen. De
Nederlandse glastuinbouw
wordt door deze modernise
ring versterkt en beter toege
rust voor de concurrentie.
Hervestiging van glastuin-
bouwconcentraties vereist een
coördinatie op landelijk ni
veau met alle belanghebben
den, zodat de gekozen aanpak
haalbaar, betaalbaar en be
heersbaar is. De opties voor
VINEX-bouwlocaties van
maximaal 600 ha vergroten de
omvang van het ,,uit te plaat
sen" glasi Deze onttrekking
van tuinbouwgrond heeft ook
geen invloed op het functione
ren van het Nederlands glas
tuinbouwcomplex.
Ruimtegebrek
Overigens zullen op korte ter
mijn de beschikbare glastuin-
bouwlocaties binnen de Rand
stad benut worden, zodat de
glastuinbouw ook in de ko
mende decennia in dit gebied
omvangrijk en belangrijk
blijft.
De huidige onttrekking van
bollengrond in de Bollenstreek
wordt door het ruimtegebrek
nu reeds als een nadeel gezien.
Een grotere onttrekking als ge
volg van de VINEX-bouwloca
ties leidt met namc-tot een da
ling van het areaal hyacinten.
Voor de overige bollen zijn ge
schikte gronden elders in Ne
derland aanwezig.Naar ver
wachting zal ook bij een
omvangrijke onttrekking van
tuinbouwgrond een groot deel
van de handel in de bollen
streek gevestigd blijven. Eco
nomisch gezien behoeft een
omvangrijke onttrekking van
bollengrond niet tot blijvende
schade van het nationale bol-
lencomplex te leiden. Een ne
gatieve invloed wordt ver
wacht op de toeristische
kwaliteiten van deze streek
door de sterke verkleining van
het areaal bollen. Mondiaal
gezien is de combinatie bollen
velden, keukenhof en bloe
mencorso een uniek attractie-
punt.
Mens al eeuwenlang op zoek
DEN HAAG (ANP) - Al zo lang de mens leeft is hij op zoek naar de eeu
wige jeugd en onsterfelijkheid. Chinese alchimisten speurden eeuwen
geleden al naar een geneesmiddel tegen het oud worden. Mythologische
helden schuimden de zeeën af in hun speurtocht naar het levenselixer.
Zoals zij faalden op hun zoek
tochten, zo zoeken ook 4e we
tenschappers van vandaag nog
steeds vruchteloos naar het
middel om veroudering tegen
te gaan. De wetenschap weet
het verouderingsproces wel
steeds beter te ontrafelen,
maar het onderzoek op dit ter
rein staat feitelijk nog in de
kinderschoenen.
Geen doorbraak
Weliswaar melden de media
met een zekere regelmaat de
ontdekking van alweer een
nieuw gen dat afsterven van
menselijke cellen zou tegen
gaan, maar een echte door
braak blijft uit. De processen
zijn te ingewikkeld voor de
hapklare oplossingen waar
sommige laboranten graag
goede sier mee maken. ,,Er zijn
veel oorzaken van het ouder
worden, alles grijpt in elkaar,
achter elke gevonden sleutel
wacht een nieuw slot".
„Iedereen die suggereert HET
middel tegen verouderen te
hebben gevonden is een zalfjes
en smeerseltjes verkopende
charlatan", aldus prof. dr. D.
Knook, directeur van het TNO-
instituut voor ouderdom-on-
derzoek. Niet iedereen is ervan
overtuigd dat de dood ons
allen onverbiddelijk komt ha
len. Sommmige mensen gok
ken op toekomstige ontwikke
lingen in de wetenschap en
laten zich na hun overlijden in
vriezen.
Zij hopen op een ontdekking
die hen weer tot leven zal wek
ken. Miljoenen anderen heb
ben het water uit de bron der
jeugd en het levenselixer ver
vangen door vitamines, hor
moonpreparaten en speciale
diëten. Knook denkt er het zij
ne van en richt zich vooral op
de kwaliteitsverbetering van
het leven op hoge ouderdom.
In Nederland wordt naar zijn
weten geen serieus weten
schappelijk onderzoek gedaan
naar het onsterfelijk maken
van de mens. Hij gelooft niet in
de oneindigheid van het men
selijk lichaam, maar denkt dat
de gemiddelde mens nog heel
wat jaartjes ouder kan wor
den.
Voordat hij uitwijdt over de
stand der wetenschap, wil
Knook twee dingen onder
scheiden: de levensverwach
ting en de maximale levens
duur van de soort. Het eerste is
het aantal jaren dat iemand bij
zijn geboorte mag verwachten
te leven. „Momenteel ligt dat
voor een Nederlandse vrouw
op 80 jaar. Een jongetje dat nu
geboren wordt, kan veronder
stellen 74 jaar te worden." De
ze getallen lagen begin van de
ze eeuw nog op respectievelijk
53 en 51 jaar. Knook sluit niet
uit dat zijn achterkleinkinde
ren een levensverwachting van
rond de honderd jaar zullen
hebben.
Niet ouder
De maximale levensduur is
daarentegen sinds het begin
van de eeuw nauwelijks geste
gen. Er mogen dan steeds meer
mensen steeds ouder worden,
dat zegt niets over de hoogst
mogelijke ouderdom. Knook
legt de magische grens rond de
120 jaar. Ouder is naar bekend
nog nooit iemand geworden.
Hoe oud iemand wordt, hangt
globaal van drie dingen af: de
erfelijke aanleg tot snelle afta
keling, de leefomgeving/leef
wijze en tenslotte de vatbaar
heid voor ziektes. Iemand die
gezond eet, genoeg beweging
neemt, niet ziekelijk is en
wiens vader zeer oud is gewor
den, maakt een goede kans een
hoge leeftijd te bereiken. Voor
waarde is wel dat hij geen For-
myle-1 coureur is.
Een van de belangrijkste theo
rieën is die van de Vrije Radi
calen. Deze incomplete, agres
sieve moleculen razen als
ongerichte projectielen door
het lichaam. Zij missen een
elektron en stelen dit terug
van andere moleculen, waarbij
grote schade wordt aange
bracht aan de structuur van
het lichaam.
Dit proces is niet te stoppen,
maar als een deel van de radi
calen weg wordt gevangen
voordat ze schade kunnen ver
oorzaken, veroudert de mens
langzamer dan normaal. „Be
paalde vitamines zijn daartoe
een goed middel", aldus
Knook. Door de natuurlijke
verdediging tegen de radicalen
te verbeteren slaagden weten
schappers er in bepaalde stam
men van het zeer vluchtige ba-
nanenvliegje dubbel zo lang te
laten leven als andere. Niet al
leen worden de geselecteerde
vliegjes weken ouder dan hun
soortgenoten, ook zijn ze ge
zonder, vliegen ze harder en
zijn ze beter bestand tegen
stress.
In de wetenschap dat ze meer
tijd hebben, houden de beest
jes zich op seksueel gebied in:
voortplanten gebeurt pas op
latere leeftijd. Als een vrijen
de hoogbejaarde die in twee
uur de marathon van New
York loopt beleven de vliegjes
hun laatste dagen. En in dit
tijdsbesef zit 'm volgens gods
dienstsocioloog prof. dr. G.
van Tillo nu juist de kneep: Hij
weet dat de kans nihil is, maar
mocht de mens ooit onsterfe
lijk worden, dan zal iedereen
alles uitstellen tot morgen,
overmorgen en volgend jaar.
Hij constateert dat de prikkel
tot werken ligt in het besef van
de beperkte tijd. „De zinge
ving van ons leven bestaat uit
limitering. Wat moet je met le
ven als er geen einde aan zou
komen? Veel ouderen weten nu
al niet wat te doen met de hun
resterende jaren."
Tweede nadeel van een maat
schappij der bijna onsterfelij-
ken is dat er geen doorstro
ming meer zal zijn. De
nieuwelingen kunnen hun le
ven maatschappelijk alleen
zinnig invullen door de oudere
generaties „over de kling te ja
gen". De natuurlijke evolutie
maakt dan plaats voor revolu
tie, de huidige generatiekloof
zal verbleken bij wat ons te
wachten staat indien we de ge
droomde staat der onsterfe
lijkheid bereiken, aldus Van
Tillo. „De natuur zal ook dan
zichzelf reguleren. Moord en
doodslag nemen de plaats in
van natuurlijke sterfte. Ieder
zinnig mens die langer dan een
seconde nadenkt zal zijn aan
vankelijke 'ja' tegen eeuwige
jeugd ogenblikkelijk vervan
gen door een hartgrondig nee."
Ouders COO
DEN HAAG (ANP) - Maximaal 28 kinderen per
klas, hooguit anderhalf uur huiswerk per dag
en een systeem van studiefinanciering dat stu
denten hoogstens 30.000 gulden studieschuld
opzadelt. Dat zijn enkele wensen van Ouders
&COO, een organisatie voor ouders in het chris
telijk onderwijs.
Het is de opvolger van de OP-
CO, de ouderraad die deel uit
maakte van de koepelorgani
satie in het protestants-
christelijk onderwijs, de BP-
CO. De organisatie besloot
zich los te maken van de koe
pel om beter voor de belangen
van ouders op te kunnen ko
men.
Ondersteuning
De BPCO richtte zich naar de
smaak van de OPCO te veel op
de ondersteuning van school
besturen en schoolleiding. Ou-
ders&COO wil meer aandacht
voor ouderraden en medezeg
genschapsraden. De nieuwe
organisatie presenteerde don
derdag een lijstje met wensen.
Die hebben niet alleen betrek
king op het onderwijs.
Zo pleit Ouders&COO voor
een vrijwillige mediacode die
ertoe moet leiden dat kinderen
niet onbeperkt bloot komen te
staan aan geweld. De ouderor
ganisatie wil een wettelijk
maximum stellen aan het aan
tal leerlingen per klas in het
basisonderwijs. Wenselijk zou
een norm van 24 kinderen per
klas zijn, maar 28 is wat be
treft de ouders het maximum.
Nu telt 17 procent van de scho
len klassen van 35 of meer leer
lingen. Ook zouden ouders niet
meer dan 200 gulden per jaar
moeten bijdragen aan het ver
voer van hun kinderen als die
zijn aangewezen op een school
buiten hun woonplaats.
Op het wensenlijstje prijken
ook enkele ideeën ten aanzien
van het hoger onderwijs. Zo
wil Ouders&COO een plaats
voor ouders in de nieuwe be
stuursstructuur van de univer
siteiten. Het maximum van
30.000 gulden dat de ouders ge
steld willen zien aan de studie
schuld van hun kinderen is ge
baseerd op het maximale
krediet dat banken doorgaans
willen verstrekken aan een re
delijk verdienende jonge aca
demicus.
Bescherming van medische gegevens
ZIERIKZEE - Persoonlijke gegevens zijn be
schermd in Nederland. Dat betekent dat nie
mand zomaar een kijkje mag nemen in deze ge
gevens. Zo zal de bank echt niet aan uw
buurman vertellen wat er op uw rekening staat
en ook niet aan u hoeveel die buurman verdient.
Iedereen kan hier met een gerust hart op ver
trouwen.
Ook als het gaat om médische
gegevens gelden een aantal re
gels. Juist met deze gegevens
hebben anderen immers niets
te maken. Daarom is het een en
ander wettelijk vastgelegd. In
de Wet Geneeskundige Behan
delingsovereenkomst staan de
spelregels op papier, bijvoor
beeld hoe lang medische gege
vens bewaard moeten worden
en wie ze mogen bekijken.
Al uw medische gegevens sa
men vormen het medisch dos
sier. Hierin staan alle gege
vens die van belang zijn voor
uw behandeling. Bijvoorbeeld
wat uw klachten precies zijn,
hoe uw operatie is verlopen of
de uitslag van een onderzoek.
Elke arts of andere hulpverle
ner i§ verplicht zo'n dossier
goed bij te houden. Zo wordt er
niets vergeten en is het moge
lijk om bij de behandeling
betrokken hulpverleners zorg
vuldig te informeren. De hulp
verlener mag niemand anders
iets vertellen, dat hoort bij zijn
beroepsgeheim. Het dossier
gaat over üw lichaam en ge
zondheid. Logisch dat iemand
anders niet zomaar in uw dos
sier mag kijken. Tenminste,
niet zonder uw uitdrukkelijke
toestemming. U zelf mag het
dossier uiteraard wel inzien.
Maar niet alles. Gegevens uit
vertrouwelijke gesprekken
met bijvoorbeeld uw partner
of ouders di$ in het dossier zijn
opgenomen, haalt de arts er
vooraf uit. Ook deze privacy
moet gerespecteerd worden.
Als u dingen leest die volgens u
niet kloppen, kunt u hem vra
gen om ze te veranderen. De ge
gevens staan er zoals de hulp
verlener ze ziet. Het kan best
zijn dat u een andere mening
heeft. Als de hulpverlener ze
niet wil veranderen, zal hij u
uitleggen waarom. Een andere
mogelijkheid is om u eigen vi
sie op de 'behandeling op te
schrijven. Deze verklaring
wordt dan aan het dossier toe
gevoegd.
Bij normaal weggebruik beter bruikbaar
ZIERIKZEE - Ford heeft de zestienkleps turbomotor van de Escort RS
Cosworth onder handen genomen om de prestaties bij normaal wegge
bruik beter bruikbaar te maken. Het belangrijkste daarbij is de toepas
sing van een nieuwe Garrett turbocompressor, die dankzij zijn kleinere
diameter sneller reageert op het gas.
Als standaarduitrusting werd
oorspronkelijk een Garrett
T35 turbocompressor gemon
teerd, om in wedstrijden het
potentieel van de krachtbron
ten volle te benutten. Deze is
nu vervangen door een kleiner
exemplaar, een Garrett T25.
De geringere massa van de ro
tors, snellere gasstromen en
een nieuwe overboost-strate-
gie reduceren de turbotraag
heid aanzienlijk.
Feller
Daardoor reageert de Cos
worth feller op het gaspedaal,
maar daalt ook het gemiddelde
brandstofverbruik. De be
langrijkste reden om de turbo
compressor te verruilen voor
een kleiner exemplaar was het
reduceren van het turbo lag, de
reactietijd van de turbo op het
gas, vooral bij lagere motor
toerentallen, onder normale
rijomstandigheden op de
openbare weg.
Hoewel deze veranderingen
vrijwel geen invloed hebben
op de al zeer snelle acceleratie
van 0-100 km/h - in 6,1 secon
den namelijk - wordt de acce-
leratietijd van 0-160 km/h met
bijna een volle seconde be
kort: slechts 14,4 in plaats van
15,3 seconden. Het verschil in
de acceleratietijden in één ver
snelling, die realistischer zijn
bij het gebruik in het dage
lijks verkeer, is echter veel
Een agressief ogend monster: de Escort Cosivorth.
aanzienlijker. De acceleratie-
tijd van 50-100 km/h in de vier
de versnelling wordt er door
van 14,4 seconden terugge
bracht naar slechts 9,4 secon
den.
De carrosserie van de Escort
RS Cosworth is gebaseerd op
die van de driedeurs Escort,
maar ruim 50 jorocent van de
carrosseriedelen zijn uniek
voor de Cosworth. De carrosse
rie is uitzonderlijk stijf. De
voor- en achterschermen zijn
breder dan bij het standaard
model, om de grotere spoor
breedte en de grotere wielen te
herbergen. De brandstoftank
heeft met zijn 65 liter een 10 li
ter grotere capaciteit.
Het onderstel van de Escort RS
Cosworth zorgt voor een uit
zonderlijke goede wegligging
en voor een uitnemende veilig
heid. De banden voor de Escort
Cosworth zijn geselecteerd na
een jarenlang proces van tes
ten en elimineren, waarbij is
proefgereden op afgesloten cir
cuits, testbanen en op de open
bare weg. Een goede grip 'op
nat' had daarbij een hoge prio
riteit. Uiteindelijk is de keuze
gevallen op een speciaal voor
de Cosworth gemaakt versie
van de Pirelli P Zero.
De remmen, inwendig geventi
leerde schijven rondom (278
mm doorsnee voor en 273 mm
achter), worden bediend via
een hydraulische hogedruk-
bekrachtiging, met ABS.
Luchtkanalen in de voorspoi
ler brengen koellucht naar de
voorste schijven. De Escort
Cosworth heeft een eigen,
uniek instrumentarium. Het
omvat dezelfde instrumenten
als dat van de RS2000, plus een
extra paneel met drie meters -
voor oliedruk, turbodruk en
voltage.
Het interieur van de RS Cos
worth onderscheidt zich ver
der van de standaard-Escorts
door een leren stuurwiel, een
aparte middenconsole en een
zeer comfortabele achterbank.
De voorstoelen zijn van een
speciaal ontwerp, dat een per
fecte zijdelingse steun biedt en
ook op zeer lange trajecten ui
terst comfortabel blijft.
,,r. w si
