'Irritante t v-commercials
zijn slecht voor iedereee
Sociale recherche op
zoek naar efficiëntie
Burgemeesters niet tevreden
over kwaliteit raadsdebatten
Meldingsplicht gevaarlijke
stoffen wordt genegeerd
6
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
Steeds meer werk in teamverband
ALMERE (ANP) - De sociale recherche gaat bij het aanpakken van bij
standsfraude zo efficiënt mogelijk te werk. Voor het aanpakken van
zwart werk wordt onder andere samengewerkt met de algemene inspec
tiedienst, de politie, de vreemdelingendienst en de belastingdienst.
Asselbergs: Soms luister ik met gekromde tenen'
Burgemeester Asselbergs: ,,Ik zit soms met gekuilde tenen te luisteren(Foto: Joop van Houdt)
ZIERIKZEE/AMSTERDAM - Burgemeesters
en gemeentesecretarissen zijn slecht te spreken
over de kwaliteit van de debatten in de gemeen
teraden. Veertig procent van de discussies is
niet inhoudelijk, maar puur gericht op partij-
of deelbelangen, vinden zij. Het oordeel van en
kele Schouwse bestuurders is aanmerkelijk
milder
De ontevredenheid over de ge
meenteraad blijkt uit een on
derzoek van de bestuurskundi
ge Ingo Pröpper. Hij en zijn
medewerkers ondervroegen
eind vorig jaar 492 burgemees
ters en secretarissen, 40 pro
cent van het totale aantal. De
conclusies zijn opmerkelijk ne
gatief. De debatten zijn vol
gens de burgemeesters en se
cretarissen vooral gericht op
het versterken van de eigen po
litieke positie en het verzwak
ken van die van de andere par
tijen.
Slechts in 26 procent van de ge
vallen vertonen raadsleden de
bereidheid zich te verplaatsen
in andere standpunten en in 29
procent van de gevallen zijn ze
bereid zich te laten overtuigen
door een ander. Veertig pro
cent van de raadsleden is ge
richt op consensus in plaats
van op het conflict.
De helft van de debatten is ge
richt op partij- en deelbelan
gen, in plaats van op het alge
meen of gemeentelijk belang.
In 35 procent van de debatten
gaat het de raadsleden meer
om het elkaar vliegen afvan
gen, dan óm de kern van het
beleid. Ruim 50 procent van de
argumenten is zakelijk en
meer gericht op het overtuigen
van anderen, dan op het ver
harden van de eigen positie.
Enkele, door de Nieuwsbode
redactie gebelde, bestuurders
van Schouwen-Duiveland re
ageren aanmerkelijk positie
ver. ,,Ik ken het onderzoek en
ik heb me erover verbaasd,"
zegt T. van Oostenbrugge, ge
meentesecretaris van Bruinis-
se. Hij zegt de Bruse situatie er
totaal niet in te herkennen.
„Deze raad houdt duidelijke
debatten en die zijn gericht op
de inhoud van het beleid."
Burgemeester J. J. P. M. Assel
bergs van Zierikzee ziet meer
nuances. „Soms zit ik met ge
kromde tenen te luisteren,
maar soms kan ik ook intens
genieten van de discussies in
de raad." In zijn algemeenheid
vindt Asselbergs echter dat de
raad er goed in slaagt het alge
meen belang tot uitdrukking
te brengen.
„Toch kan het er soms politiek
hard aan toe gaan. Dat zijn in
cidenten en dus nooit bepa
lend. Maar van mij mag er ge
rust wat meer leven in de
brouwerij komen. Ik zeg dan
ook wel eens tegen raadsleden
dat zij zich best wat meer mo
gen profileren."
Asselbergs ergert zich zo nu en
dan aan de gedetailleerde wij
ze waarop de raad een voorstel
bespreekt. „Het is mijn goed
recht om te vinden dat de raad
zich tot de hoofdlijnep moet
beperken, maar het is evenzeer
het goed recht van anderen om
daar anders over te denken."
De Zierikzeese burgemeester
vindt bovendien dat de ge
meenteraad nog te weinig be
leidsvormend en initiërend te
werk gaat. De raad is nog te
vaak alleen maar een goedkeu
rend, achteraf werkend instru-
ment.
Asselbergs: „Dat geldt niet al
leen voor Zierikzee. Dit gaat
algemeen op. Hoewel ik besef
dat het fysiek veel moeilijker
is om met een aantal fracties
tot beleid te komen dan in een
college van burgemeester en
wethouders, zou ik toch graag
wat meer initiatieven vanuit
de politiek zien."
Stukken
De burgemeesters en secreta
rissen zijn niet in alle opzich
ten negatief. Een meerderheid
(74 procent) vindt dat de volks
vertegenwoordigers zich base
ren op de aanwezige stukken
en dat ze zich richten op de in
houd van het beleid. Van de on
dervraagden zegt 76 procent
dat de raadsleden zich helder
in plaats van wollig uitdruk
ken en 83 procent meent dat de
gekozen bestuurders aandach
tig luisteren.
Ook het opsporen van samen-
woonfraude gebeurt in team
verband, steeds vaker naar
aanleiding van binnenkomen
de tips. „Het is niet altijd effi
ciënt om een zaak tot de bodem
uit te zoeken. Je kan mensen
ook met de beschikbare infor
matie confronteren. Je pro
beert ze dan te overreden om
hun uitkering te beëindigen.
Vaak werkt dat. Dan kijken ze
elkaar aan en zeggen: Ach ja,
we wonen eigenlijk toch al een
maand samen."
Bijstandsfraude
Hans de Bruin, voorzitter van
het Landelijk contact sociaal
rechercheurs en bijzondere
controleurs, is niet verbaasd
dat de statistieken steeds ho
gere bedragen aan opgespoor
de bijstandsfraude laten zien.
Onlangs meldde het Centraal
Bureau voor de Statistiek een
bedrag van 240 miljoen gulden
in 1994, een stijging met 29 pro
cent ten opzichte van het jaar
ervoor.
Het grootste deel komt voor re
kening van de zogenaamde
witte fraude, het combineren
van normaal werk met een uit
kering. „Het opsporen van
witte fraude is een echte bu-
reaubaan. Je hebt te maken
met een gigantische informa
tiestroom. Via de computer
krijg je de gegevens van alle
cliënten met bijverdiensten.
Dan moet je alle dossiers nalo
pen om te zien of deze bijver
diensten wel zijn aangemeld."
De Bruin signaleert dat witte
fraude bovenaan de politieke
agenda staat. „Het ministerie
van sociale zaken hecht grote
waarde aan bestandsvergelij
king en wil op 31 december re
sultaten zien. De gemeenten
zijn dan ook verplicht om daar
veel capaciteit in te steken."
Als sociaal rechercheur is De
Bruin hier niet onverdeeld ge
lukkig mee. Er gaat zoveel tijd
inzitten dat er nauwelijks tijd
overblijft om bijvoorbeeld
zwart werken en het verzwij
gen van samenwonen serieus
aan te pakken. Hierdoor blij
ven grote bedragen liggen. Hij
wijst op geruchtmakende frau
de-onderzoeken in Amster
dam, Rotterdam en Gronin
gen. De daar geconstateerde
bijstandsfraude (tot 70 procent
van de gevallen) hing lang niet
altijd samen met een witte
baan.
Een probleem is echter dat het
opsporen van zwart werk en
relatiefraude een relatief be
werkelijke aangelegenheid is.
„Je kan daarvoor geen gebruik
maken van computers of vaste
bestanden. Je moet op de loca
tie aanwezig zijn om vast te
kunnen stellen, of er fraude
wordt gepleegd.
Bij relatiefraude komt nog het
probleem dat je de mensen niet
op heterdaad kunt betrappen.
Er moet sprake zijn van een
duurzame gezamenlijke huis
houding. Om dat aan te kun
nen tonen, ben je bij elkaar wel
een maand in de weer.
Verzorging
Bovendien moet er sprake zijn
van wederzijdse verzorging.
Als mensen met bonnetjes
kunnen aantonen dat ze de za
ken gescheiden houden, dan is
er niks aan de hand." Toch ziet
De Bruin geen reden om bij de
pakken neer te ziten. „De nieu
we bijstandswet maakt het er
iets gemakkelijker op. Als ex-
echtelieden onder één dak wo
nen, dan mogen wij voortaan
per definitie aannemen dat er
sprake is van een relatie.
Ook het duurzaamheidscriteri
um vervalt. Als wij informatie
krijgen dat iemand samen
woont en uit huisbezoek blijkt
dat ook overduidelijk, dan
kunnen wij binnen 24 uur actie
ondernemen. Bovendien kun
nen wij voortaan informatie
opvragen van onder andere
ziekenfondsen, woningbouw
verenigingen en waterleiding
bedrijven."
Een tweede verbetering is de
toenemende afstemming met
collega's van de sociale dienst.
„De meeste sociale recher
cheurs hebben een politie-ach-
tergrond en beschikken over
een gezonde dosis wantrou
wen. De meeste consulenten
komen uit, zeg maar, de zachte
sector. Die hebben geleerd dat
de cliënt de waarheid spreekt,
tenzij het tegendeel blijkt.
De nieuwe bijstandswet,
plaatst hen opeens in de rol
van poortwachter. Dat brengt
een grote cultuuromslag met
zich mee. De kennis van de so
ciale rechercheurs komt dan
goed van pas. Elke fraudeur
maakt fouten. Wij kunnen on
ze collega's bijbrengen waar ze
op moeten letten."
Beperkte middelen
Ook zijn er nog mogelijkheden
om met beperkte middelen
meer te bereiken. „Je merkt
dat er steeds meer tips binnen
komen. Mensen pikken het
niet langer dat zij hard moeten
werken terwijl een buurman
wel erg gemakkelijk aan zijn
geld komt. Als je een aantal
van zulke tips hebt verzameld,
dan kan je met 'e'en of meer
collega's veel doelgerichter op
pad." Dat geldt niet alleen
voor samenwoonfraude maar
ook voor zwartwerken.
„Bij zwartwerken komt het
steeds vaker voor dat we met
collega's van de politie en de
algemene inspectiedienst een
verdachte plek bezoeken. Op
deze manier kom je al gauw
wat op het spoor. Bij een zwar
te administratie staat bijvoor
beeld achter de voornaam Jan
alleen een telefoonnummer.
Maar als dat het nummer is
van iemand met een bijstands
uitkering, dan is dat meteen
een aanwijzing voor relatie
fraude".
De Bruin benadrukt dat elke
sociaal rechercheur zich gebon
den weet aan een strikte ethi
sche gedragscode. „Voor ik een
onderzoek inga, vraag ik me
altijd af welke pet ik opheb.
Als consulent moet een cliënt
op al mijn vragen antwoord ge
ven. Dan kan ik niet opeens de
pet van rechercheur opzetten
en zeggen: bedankt, wat u nu
zegt, gebruik ik meteen voor
mijn proces-verbaal.
„Ook vindt ik dat niet alle op
sporingsmethodes! toelaatbaar
zijn. Als je bij zware criminali
teit al niet zeker weet of een in
kijkoperatie door de beugel
kan, dan kan dat bij bijstands
fraude zeker niet. „Je moet
ook niet op elke hoek van de
straat een controleur of recher
cheur neer willen zetten. Je
kan toch niet alle fraude uit
roeien. Als je dat probeert, dan
bouw je in Nederland op waar
ze in Oost-Europa met de val
van de Muur net een punt ach
ter hebben gezet."
Overdreven, smakeloos en rolbevestigend
AMSTERDAM (ANP) - Overdreven, smakeloos, rolbevestigend, schreeu
werig, onzinnig, maatschappelijk onverantwoord. Dit soort kritiek
hebben veel tv-kijkers op bepaalde televisiereclame, vooral op die voor
maandverband, wasmiddelen en luiers. De fabrikanten lijken die kri
tiek niet serieus te nemen. Maar als ze volharden in deze houding, krij
gen ze vast en zeker te maken met vervelende gevolgen. Dat zegt recla
memaker Joost Rademaker van bureau Slot Bos in Amsterdam. ,,Met
het toegenomen aantal zenders neemt de irritatie alleen maar toe. Het
Om de kritiek van de kijkers
rechtstreeks te kunnen peilen,
heeft een aantal reclamemen
sen, verenigd in PEPER, on
langs een speciaal telefoon
nummer (06-9206) geopend. Tot
en met 25 september kunnen
reclamekijkers daar van 's
ochtends negen tot 's avonds
tien uur hun irritatie kwijt,
met argumenten. Het loopt
storm. In twee weken tijd heb
ben ruim 1400 geërgerde kij
kers opgebeld, veel meer dan
PEPER had verwacht.
Louki de Leeuw is nog tamelijk populair, maar dat geldt niet voor een groot aantal reclames (Foto:
Joop van Houdt)
Rademaker is ook verbaasd
over de felheid van de reacties.
„Sommige mensen zeggen be
paalde produkten niet meer te
kopen, omdat zij zich zo erge
ren aan de tv-commercial er
van. Dat is een waardevol sig
naal waar we iets mee moeten
doen." Rademakers is er stel
lig van overtuigd dat slechte
tv-reclame een negatief spoor
achterlaat op meerdere maat
schappelijke terreinen. De ge
volgen worden volgens hem
nog niet onderkend, en zeker
niet door de adverteerders.
„En dat terwijl irritante spot
jes slecht zijn voor de adverte
rende bedrijven, voor de
zendgemachtigden, voor de re
clamebranche en natuurlijk
ook voor de kijker zelf." Als
tv-kijkers gaan zappen, zijn
adverteerders minder geneigd
te adverteren en krijgen de om
roepen, zowel de publieke als
de commerciële, minder recla
me-inkomsten. Het gaat om
honderden miljoenen guldens
per jaar.
Ook de reclamebranche onder
vindt nadeel, want op deze ma
nier krijgen „mensen een nega
tieve associatie met reclame",
aldus Rademaker, „en dat in
een samenleving waarin con
sumenten dagelijks met twee
tot vierduizend commerciële
prikkels te maken krijgen."
De ergernis over tv-spots is
volgens hem zo groot, omdat
televisie een „gigantische" in
vloed heeft op de maatschap
pelijke beeldvorming. „En de
reclame op de tv dus ook. Kre
ten of uitspraken als 'Have a
break', 'hij's fijn' en 'even
Apeldoorn bellen' zijn zowat
ingeburgerd", aldus Radema
ker. Die grote invloed kan vol
gens hem behalve gunstig ook
uiterst negatief uitpakken als
mensen steeds ongewild gecon
fronteerd worden met recla
mes die niet aansluiten op hun
ervaringen. Vooral vrouwen
bellen naar de speciale lijn.
Voor Rademaker is dat geen
verrassing, omdat zij zich pijn
lijk realiseren dat de meeste
reclames voor hen zijn be
doeld. „Zie je al een gezinnetje
voor je, op de bank? Vrouwen
schamen zich soms dood voor
een reclame voor wasmidde
len, omdat zij veelal die pro
dukten gebruiken. Bij mannen
blijft de boodschap niet han
gen." Toch is dit probleem vol
gens Rademaker niet gemak
kelijk op te lossen, want als er
dan eens een man wordt ver
toond die de was doet, reage
ren vrouwen ook weer negatief
omdat „mannen dat toch niet
doen?"
Wegens de massaliteit van het
medium kunnen volgens Rade
maker nooit alle mensen tevre-
den worden gesteld. Zo vindt
een jongere een lawaaierige
spot te gek, terwijl een oudere
er gestoord van wordt. „Tele
visie is een medium waarbij je
de reclame wel onder ogen
moet zien als je kijkt. En ook
als je naar een andere zender
overschakelt, is de kans door
het toegenomen aantal zenders
groot dat je van het ene recla
meblok in het andere terecht
komt."
Uit de reacties tot nu toe blij
ken mensen zich vooral te sto
ren aan de vele herhalingen en
de lengte van sommige spotjes.
Ook ergeren ze zich eraan als
spotjes niet onderhoudend
zijn. Ook slecht acteren, intole
rant gedrag tegenover ouderen
of dieren of mensen die niet in
de Randstad wonen zijn pun
ten van kritiek, evenals slecht
taalgebruik.
„Humor scoort soms wel goed,
maar pakt weer erg slecht uit
als die platvloers is of als de
grap niet wordt opgepikt. Het
hondje dat wordt opgegeten is
voor sommige mensen echt
niet leuk." Kijkers prikken
er volgens Rademaker zo door
heen als de boodschap flauw is
of als voor de zoveelste keer
een vernieuwing van het
produkt wordt aangekon
digd.Ook waarderen ze het in
het geheel niet als noodzakelij
ke produkten als maandver
band en verzekeringen worden
gepresenteerd met een onge
paste „infantiele blijheid".
In de reclamebranche wordt
over de irritatie al lang gespro
ken, maar er verandert niets,
meent Rademakers. Met de
uitkomsten van het onderzoek,
dat gedeeltelijk wordt betaald
door de opbrengsten van de 06-
lijn, die 1 gulden per minuut
kost, wil PEPER in het najaar
om de tafel gaan zitten met ad
verteerders, zendgemachtig
den en de reclamebedrijven
STER en IP. Vooralsnog wil hij
niet de namen noemen van de
produkten die in het onder
zoek de meeste kritiek te ver
duren krijgen. „Maar als er
niets gebeurt, zullen wij dat ze
ker overwegen."
Als oplossing ziet hij onder
meer dat grote adverteerders
de strakke lijnen voor de recla
mebureaus laten vieren. „Het
gaat de goede kant op. De laat
ste jaren zijn er prachtige com
mercials gemaakt. En ook in
de reclames over wasmiddelen
zijn er soms al leuke wendin
gen. Maar het kan beter." Hij
hoopt dat er snel verandering
komt want „ik ken geen recla
memaker die bewust irritante
t v-reclames maakt".
Actiebereidheid
mestboeren
is groot
DEN HAAG (ANP) - De bereid
heid onder boeren om te pro
testeren tegen het mestbeleid
van het kabinet is groot. Dat
blijkt uit een enquete die het
Agrarisch Dagblad heeft laten
houden onder 554 veehouders.
Van de ondervraagde boeren is
86 procent voorstander van ac
ties tegen de voorgenomen
maatregelen van de ministers
Van Aartsen (Landbouw) en
De Boer (Milieu). Vijfenvijftig
procent van de ondervraagde
agrariërs zegt ook te zullen
meedoen aan dergelijke de
monstraties. Veertig procent
van alle ondervraagden zegt
dat zelfs publieksonvriendelij-
ke acties geoorloofd zijn.
De boerenorganisatie LTO-Ne-
derland en het actiecomité Wij
zijn 't zat hebben voor vrijdag
middag een massale demon
stratie aangekondigd in Den
Haag. Ze willen premier Kok
een petitie en een verzameling
handtekeningen overhandi
gen.
Opvallende uitkomst van de
enquete is dat een meerderheid
van de ondervraagden een
„warme" sanering van de vee
houderij niet afwijst.
MIDDELBURG (ANP) - Bij
een politiecontrole op de Wes-
terschelde is onlangs gebleken
dat zeeschepen met gevaarlij
ke lading zich nauwelijks hou
den aan de wettelijke mel
dingsplicht.
Van de vijf gecontroleerde
schepen, van verschillende na
tionaliteiten, had geen enkel
schip zich gemeld bij het Schel
de Coördinatiecentrum in Vlis-
singen.
Zeeschepen met gevaarlijke la
dingen die op de Westerschelde
varen, zijn dit verplicht.
Bij één van de schepen was ook
de seinvoering niet in orde, zo
meldt de Zeeuwse waterpoli-
tie, afdeling Delta.
De officier van justitie in
Middelburg heeft aan de kapi
teins van de vijf schepen
schikkingen aangeboden, va
riërend van 2500 tot 5000 gul
den. Zij gingen hiermee allen
akkoord.