Voorronde Zeeuwse
Belofte in Brogum
„Mijn geweten heeft me
lange tijd parten gespeeld"
Nieuwe bibliobus draagt naam
roman Gerda van Wageningen
Expositie
illustrator
L. Vriens
Aanleg van riolering
Rietdijk moet anders
Directeur obs Springplank
aanvaardt baan in Hummelo
Tentoonstelling Milieubewust
bouwen in Zeeuwse biblio
Diefstal
auto
DINSDAG 29 AUGUSTUS 1995 NR 25831
5
Officiële ingebruikname en cultureel programma
De nieuwe bibliobus voor Schouwen-Duiveland wordt vrijdag 1 september officieel in gebruik genomen voor hel stadhuis in Brou
wershaven.
BROUWERSHAVEN/OUWERKERK - De nieuwe bibliobus, die vanaf
september op Schouwen-Duiveland rondrijdt draagt de naam van een
van de historische romans van Gerda van Wageningen, die zich afspelen
op een buitenplaats in Schuddebeurs. Op vrijdag 1 september wordt de
nieuwe bibliobus voor het stadhuis in Brouwershaven officieel in ge
bruik genomen via de onthulling van de naam. Op donderdag 7 septem
ber wordt ter gelegenheid van de ingebruikname onder de naam De schat
van Rosegaert een avondvullend programma gepresenteerd in het dorps
huis in Ouwerkerk.
In augustus is het precies twin
tig jaar geleden dat de biblio
bus op Schouwen-Duiveland
rond ging rijden om mensen in
de kleine kernen in de gelegen
heid te stellen bibliotheekboe
ken te lenen. De bibliobus is
een initiatief \?an de Zeeuwse
Bibliotheek. In totaal rijden in
Zeeland vijf bibliobussen.
De bibliobus voor Schouwen-
Duiveland wordt gestald in
Zierikzee en bezoekt wekelijks
vijftien kernen: Brouwersha
ven, Dreischor, Noordgouwe,
Schuddebeurs, Zonnemaire,
Nieuwerkerk, Oosterland, Ou
werkerk, Sirjansland, Elle-
meet, Kerkwerve, Scharendij-
ke, Noordwelle, Renesse en
Serooskerke. In de overige
kernen Bruinisse, Burgh-
Haamstede en Zierikzee is een
'vaste' bibliotheek.
De collecte van de bibliobus
omvat 10.000 boeken en va
rieert van prentenboeken en
leesboeken tot strips en infor
matieve boeken. Ze wordt van
uit Middelburg regelmatig
aangevuld met nieuwe boeken
en boeken die door volwasse
nen en kinderen worden be
steld. Per kern hebben de in
woners een half tot
tweeëneenhalf uur per week
de gelegenheid om hun boeken
in te leveren en nieuwe boeken
uit te zoeken. In 1994 werden
via de bibliobus op Schouwen-
Duiveland ruim 91.000 boeken
uitgeleend. De meeste aan kin
deren, de trouwste gebruikers
van de bibliobus. De bibliobus
werkt dan ook veel samen met
basisscholen, waardoor kinde
ren vaak onder schooltijd de
bibliobus kunnen bezoeken.
In de week van 4 september
wordt de bibliobus gepresen
teerd oil alle scholen waarmee-
de Bibliobus samenwerkt. De
oude bibliobus droeg de naam
'siiiegel van den ouden en de
nieuwe tijdt', de titel van een
boek van Jacob Cats uit Brou
wershaven. Ook de nieuwe bus
krijgt als naam de titel van een
boek dat over Schouwen-Dui
veland gaat. In het Brouwse
stadhuis is vrijdag 1 septem
ber een bijeenkomst die ver
band houdt met de officiële in
gebruikname, Na toespraken
van de directeur van de Zeeuw
se Bibliotheek mr G. E. Huis
man en de voorzitter van het
bestuur van de Stichting Ge
meenschappelijke Biblio
theekvoorziening Schouwen-
Duiveland A. Vogelaar en een
bijdrage van de schrijfster
Gerda van Wageningen wordt
de naam van de nieuwe biblio
bus voor het stadhuis onthuld.
Vanwege die ingebruikname
wordt donderdag 7 seiDtember
in het doipshuis in Ouwerkerk
een avondvullend jirogramma
gepresenteerd onder de titel
'De schat van Rosegaert'. Ar
chivaris H. Uil houdt daarbij
een lezing over buitenplaatsen
oil Schouwen-Duiveland. Dit
naar aanleiding van de histori
sche romans van Gerda van
Wageningen, waarvoor de
schrijfster gebruik maakte
van het streekarchivariaat en
de collectie van het Zeeuws Do
cumentatiecentrum. E. van der
Doe-van der Geest geeft een
presentatie van materialen uit
het Zeeuws Documentatiecen
trum. Na de pauze kan de bi
bliobus worden bezocht en
wordt een videoband getoond
met oi3namen 013 Schouwen-
Duiveland in de periode 1935-
1955. De bijeenkomst begint
om 19.30 uur en is toegankelijk
voor iedere belangstellende.
Op vrijdag 20 oktober
ZIERIKZEE - 'Het enige echte Zeeuwse popconcours.' Zo omschrijft de
stichting Brogum De Zeeuwse Belofte in de nieuwe Brogumkrant, waar
in de evenementen staan die in september en oktober worden gehouden
in het podium voor muziek en theater. Een van de hoogtepunten is de
voorronde voor de Zeeuwse Belofte op vrijdag 20 oktober.
De pop wedstrijd wordt om de
twee jaar uitgeschreven door
de Stichting Poismuziek 'Zee
land. Nieuw dit jaar is dat de
winnaar kan rekenen 013 een
23laats in de eindronde van De
Grote Prijs van Nederland
1996. Aan de voorrondes kun
nen alle Zeeuwse bands deel
nemen, ongeacht stijl, genre en
hun. bestaansduur. Behalve
een plaats in de eindronde van
De Grote Prijs van Nederland
krijgt de winnende band ook
een cheque van 1500 gulden.
Het septemberprogramma in
Brogum begint o]3 zaterdag de
tweede met het 023treden van
drie bands. Het Brabantse Bill
Skins Fith brengt strakke
maar swingende powermetal.
De Haarlemse band Space Ma
rines maakt 'marinecore' en is
in Noord-Holland een begrip.
De derde band, Selfish, komt
eveneens uit Haarlem en won
het Beeckenstijnj3opfestival
Deze band speelt i3unkmuziek.
Het concert met optredens van
de drie bands begint om 22.00
uur.
Op zaterdag 16 september
treedt de band van bassist Pe
ter Vink, Veralin in Brogum
023. Zij 23roduceert symfonische
hardrock die door Vink werd
gecomponeerd. Scaloway is
een nieuwe Zeeuwse band die
met succes optrad tijdens het
Anywave-festival. De band
maakt eigentijdse progressie
ve metal met invloeden uit he
den en verleden. Ook dit con
cert begint om 22.00 uur. Drie
bands treden voor het voet
licht op zaterdag 30 september.
Het zijn Skunk-A-Delic die co
vers en eigen werk speelt, Uit
spatting die Nederlandse rock
speelt en Priority wiens mu
ziek het beste omschreven kan
worden als experimentele me
tal. Aanvang 22.00 uur
Kindertheater
De oktober-voorstellingen be
ginnen met een kindervoor
stelling die wordt verzorgd
door kindertheater De Mare.
Een vertelster en violist ver
tellen het verhaal van de
nachtkoningin. Een mooi meis
je dat verliefd wordt op de zon
nekoning. Dit tot ongenoegen
van Bert de Bultenaar die zelf
verliefd is op de nachtkonin
gin. De voorstelling is bedoeld
voor kinderen van zes tot 10.00
jaar en begint om 14.00 uur.
Op zaterdag 7 oktober is in
Brogum een dubbelconcert van
de groe23en Easy Meat en the
Big Bam Boom Band. Easy
Meat speelt rockmuziek, ter
wijl the Big Bam Boom Band
rock rhythm ten gehore
brengt. Het concert begint om
22.00 uur. Dat is ook het geval
met Pat Mears. Een uit Texas
afkomstige band die op zater
dag 28 oktober in Brogum een
American Night presenteert.
De groep maakt Texas rock,
een mengsel van rock, blues,
country en folk. Tijdens dezelf
de avond treedt ook Heater
Dodson Band op. Een band
uit Florida waarin de hoofdrol
is weggelegd voor Heater
Dodson, een vrouw die het
midden houdt tussen Mellissa
Etheridge en Betty Serveert.
ZIERIKZEE - Striptekenaar
Lejon Vriens toont zijn werk
vanaf woensdag 6 tot en met
vrijdag 29 september in biblio
theek De Stolpe aan het Ha-
ringvlietplein in Zierikzee.
Thema van de expositie is
'Kinderen: gehandicapt, ziek,
gezond'. Lejon Vriens woont
sinds a23ril 1995 in Zierikzee en
werkt reeds vijf jaar als i3ro-
fessioneel striptekenaar en
illustrator. Naast vele illustra
ties voor bladen, geboorte
kaartjes en andere free-lance
023drachten heeft zij een vaste
strip-pagina in het pleegouder
magazine Mobiel. Kinderen en
jongeren vormen een centraal
thema in haar werk. Haar
jongste werk verschijnt bin
nenkort in een educatieve
uitgave voor het agrarisch on
derwijs van 'het ontwikkei-
centrum' in Ede. Tevens ver
zorgt zij als Studio Lejon
workshops en cursussen strip
tekenen, exposeert regelmatig
en treedt 023 als karikaturist en
als clown Snapnie. De exposi
tie is te zien tijdens de opening
stijden van de bibliotheek.
Poncke Princen:
DEN HAAG - „De allereerste keer dat ik wist dat we Nederlandse soldaten hadden doodgescho
ten, bleef ik me afvragen of ik misschien een van die jongens gekend had. Het liet me niet los. Ook
al hield ik me voor dat het oorlog was, dat ik niet sentimenteel moest worden, dat het niet uit
maakte wie de trekker had overgehaald, dat het ging om een goede zaak; mijn geweten heeft me
lange tijd parten gespeeld." Dat vertelt Poncke Princen, de Nederlandse militair die tijdens de
politionele acties in Nederlands-Indië overliep naar de strijders voor de onafhankelijkheid, in
zijn autobiografie Een kwestie van kiezen.
Princen gaat in het boek uit
voerig in op allerlei overvallen
waarbij hij namens de Indone
siërs betrokken was. „Mijn
huidskleur bood voordelen die
de anderen niet hadden, en het
lag daarom voor de hand dat ik
daar handig gebruik van ging
maken. De beste manier was
mezelf voor Nederlander uit te
geven en wapens te verover
en."
Princen meldt weinig over het
door hem persoonlijk neer
schieten van mensen. De Pre-
anger Bode van 4 juli 1949 deed
dat wel. Nadat was gebleken
dat Princen twee Chinezen in
Nederlandse dienst dodelijk
had getroffen, schreef deze
krant een volgens Princen ten
dentieus artikel over. Princen:
,,De twee doden waren geval
len aan Nederlandse zijde en
dat voerde de haatcampagne
023 tot een persoonlijke hetze.
Gemakshalve werd ik er ook
maar meteen van beschuldigd
acht Nederlandse soldaten te
hebben vermoord bij een over
val op 28 februari. Ik heb er
toen wel over gehoord".
„Het was een actie van de jon
gens van Bakhtiar, onder com
mando van een zekere Nuh. Ze
hebben die soldaten gevangen
genomen en ze de nek afgesne
den, een volstrekt onaan
vaardbare en beestachtige
daad, die wel zeker valt onder
de noemer oorlogsmisdaden.
Ook begonnen geruchten te cir
culeren dat ik in een Neder
lands uniform al liftend KL-
militairen in een hinderlaag
zou hebben gelokt om ze daar
na zelf hun eigen graf te laten
graven en te vermoorden. Daar
is niets van waar."
„Natuurlijk hebben wij ook
hinderlagen gelegd. Dat is een
in een guerilla gebruikelijke
methode, die overigens ook
door de Hollanders werd aan
gewend. Wat er tijdens de ge
vechten met Hollandse 2:,a"
trouilles is gebeurd, dat weet
ik niet. Het verbaast me niet
dat ze mij daarvoor aansj3rake-
lijk hielden: haat vraagt om
een schuldige."
Een lucifersdoosje bracht
Poncke Princen misschien wel
tot zijn beslissing over te lo
pen. Op de ochtend van de 28e
september 1948 koos hij defini
tief het andere pad: „Bij het
eerste licht stond ik op en lie23
naar de mandiekamer. Er lag
een lucifersdoosje 013 de keu
kentafel. Ik gooide het omhoog
om mezelf nog de laatste kans
te geven aan mijn vrijwillige
noodlot .te ontsnappen; als de
gele kant met de tekst „tand-
stickor" boven zou komen, zou
ik teruggaan naar mijn leger
plaats, lag de blauwe kant bo
ven met de twee wereldhelften
dan zou ik naar Jakarta ver
trekken. Het werd blauw".
„Ik heb mezelf wel eens afge
vraagd wat ik zou hebben ge
daan als het geel was geweest.
Misschien had ik nog eens ge
gooid." Princen had lang ge-
13iekerd. Overlopen had im
mers grote risico's De
Nederlanders zouden hem ter
verantwoording willen roe-
}3en, maar de Indonesiërs zou
den hem weieens helemaal niet
kunnen vertrouwen, wat nog
gevaarlijker zou zijn. Een paar
gevallen van minachting voor
de lokale bevolking brachten
hem tot zijn overloiserij. Hij
geeft in zijn boek voorbeelden
daarvan.
„We kwamen de zaal binnen en
zagen dat er een vrouw lag
dood te bloeden. Het was het
meisje waar ik net mee gevrijd
had. Haar onderbuik was hele
maal opengeschoten. Het meis
je werd begraven als een hond.
Geen familie, geen ceremo
nieel. De dader is nooit geïden
tificeerd. Er is ook nooit werk
van gemaakt; niemand diende
immers een aanklacht in. Na
dat ik bij haar was weggegaan,
is ze volgens een lokale oogge
tuige langs een schildwacht ge
lopen die haar had geroepen.
Toen het meisje niet wilde wat
de soldaat wilde, vond hij dat
een goede reden om een salvo
in haar buik af te vuren. Het
was oorlog."
Het voorval is volgens Princen
„de eerste kiem voor mijn
daadwerkelijke desertie". Hij
heeft nog tijdens de acties een
zware tol voor zijn overlopen
moeten betalen. Zijn jonge
vrouw Odah werd doodgescho
ten onder leiding van luitenant
Henk Ulirici, die Princen
„dood of levend" in handen
moest krijgen. Bij een overval
op hun huis, waarbij Princen
wist te ontkomen, werd Odah
doodgeschoten, mogelijk om
dat ze een tommygun op haar
belager had gericht. Toch zegt
Princen: „Hij moet ermee le
ven. Ik niet. Ik neem hem niets
kwalijk, het was oorlog."
In Zonnemaire
ZONNEMAIRE - Er is enig oponthoud geko
men in de aanleg van riolering in het gebied
Rietdijk Zonnemaire.
Tijdens de raadsvergadering
die maandag werd gehouden in
het Brouwse stadhuis vertelde
de Brouwse burgemeester L.
N. Labruyère dat in de prak
tijk is gebleken dat de oor
spronkelijke rioleringsplan
nen niet kunnen worden
uitgevoerd.
Bij de werkzaamheden bleek
dat voor de aanleg van een goe
de riolering een persing zou
moeten worden "gerealiseerd
over de hele lengte van de Riet
dijk. Een onuitvoerbaar plan
omdat de leiding onder parti
culiere woningen zou moeten
lopen en door zijn lengte wat
zou 'doorzakken'.
Volgens Labruyère is het nu de
bedoeling om een vrij verval
riolering aan te leggen met een
lange overstort. Oorspronke
lijk was op een andere locatie
een 'gewone' overstort ge
pland. De gemeente voert hier
over overleg met het water
schap en de aannemer.
De burgemeester kon nog niets
zeggen over mogelijke extra
kosten die de aanpassing met
zich mee zal brengen. Hij bleef
optimistisch. „Tot nu toe heb
ben we bij de aanleg van de rio
lering aan de Rietdijk door
minder werk diverse financië
le meevallers gehad."
B. J. de Vos neemt klassetaak over
NOORDGOUWE - De directeur van de Noord-
gouwse openbare basisschool De Springplank,
J. van der Gaast heeft een betrekking aanvaard
in het Overijsselse Hummelo.
Van der Gaast gaat daar met
ingang van 4 september wer
ken als directeur van de open
bare basisschool. De taken van
de vertrekkende directeur in
Noordgouwe worden voorlo-
j3ig overgenomen door B. J. de
Vos die bij de Springplank
part-time werkzaam is voor
het invullen van taakuren en
vakonderwijs. Het bestuur
van de 023enbare basisschool,
de gemeente Brouwershaven,
zal de vacature zo snel als mo
gelijk is opvullen door de be
noeming van een nieuwe direc
teur. Van der Gaast vertelde
gesolliciteerd te hebben naar
Hummelo vanwege zijn leef
tijd. „Ik ben nu 38 jaar. Wan
neer ik voor mijn pensioen nog
een keer van baan wilde veran
deren moest ik dat nu doen."
Tevens speelde een rol dat Van
der Gaast en zijn vrouw lange
tijd in het oosten van het land
woonden.
De openbare basisschool waar
de schooldirecteur gaat wer
ken heeft ongeveer twee keer
zoveel leerlingen als obs De
Springplank.
ZIERIKZEE - Sinds 28 augustus is in de bibliotheek
in Zierikzee de tentoonstelling 'Milieubewust bou
wen in Zeeland' te zien. Het is de start van een nieu
we tentoonstelling die dit jaar op reis gaat door de
provincie.
Dit initiatief wordt gereali
seerd door Vivi Techni/Jolien
Hemmes met steun van de
werkgroep Milieubewust bou
wen Zeeland en verschillende
sponsors.
De tentoonstelling geeft aan
dacht aan de mogelijkheden
om milieubewust te (ver)bou-
wen. Dat loopt van bouwen op
de zon, tot het gebruik van mi
lieuvriendelijke materialen en
van warmtemuren tot gierzwa
luwdakpannen. De aanleiding
is dat verschillende gemeenten
in Zeeland nu meer milieube
wust gaan bouwen. Ook parti
culieren initiatieven, die al in
Zeeland gerealiseerd zijn, wor
den getoond. Bijvoorbeeld de
isolatie met leem in een huis in
Zierikzee.
De tentoonstelling zal de ko
mende tijd nog groeien met
meer foto's, een collectie mi
lieubewuste bouwmaterialen,
maquettes en een informatie-
boekje.
RENESSE - Een 55-jarige in
woonster van Ede deed bij de
politie aangifte van diefstal
van haar auto.
De auto stond geparkeerd aan
de Mauritsweg in Renesse en
werd tussen 23.00 uur zondag
avond en 09.30 uur maandag
ochtend gestolen. De auto is in
middels teruggevonden in
Rotterdam.
