Onzichtbare schade door
blikseminslag neemt toe
'Hamburgerziekte' kan voor
kleine kinderen fataal zijn
DE ZONNEBLOEM BLUFT
GROEIEN...
larmer
Computers en alarmsystemen slaan op tilt
Fenomeen doet zich vooral in zomer voor
Celstraf
voor
bijbeldief
ïor Wagemaker
Uitvaartverzorging
Schouwen-Duiveland
J. W de Keyzer
J. Rotte,
1
STEUN ONS WERK
GIRO 145
de zonnebloem
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
Horizontale ontlading gisteravondwoensdag, boven Zonnemaire. (Foto: Joop van Houdt).
ZIERIKZEE/DEN HAAG (ANP) - Door de verbrei
ding van computers en elektronische apparatuur en
het steeds groter wordende netwerk van kabels en
leidingen neemt de kans op schade door bliksemin
slag toe. De omvang daarvan is nu al vele malen gro
ter dan die van een direkte inslag, zo blijkt uit ver
schillende onderzoeken in de „bliksemwetenschap".
Ondanks de beschikbare bevei
ligingstechnieken komt het
nog steeds voor dat huizen, ge
bouwen, monumenten en in
stallaties schade oplopen of
■zelfs volledig, worden geruï
neerd door blikseminslag.
Maar een goede bliksemaflei
der vangt in het algemeen de
ontlading uit de wolken op
door de elektrische
stroomstoot naar de aarde af te
geleiden.
Veel aanzienlijker is echter de
„onzichtbare" schade die een
bliksemschicht binnenskamers
aanricht, zonder dat er aan de
buitenkant van het gebouw
iets valt te bespeuren.
Via ondergrondse kabels en
leidingen dringt de bliksem
huizen en gebouwen binnen en
kan dan vernielingen aanrich
ten in computers en andere
elektronische apparatuur. De
aloude bliksemafleider alleen
biedt dan niet meer voldoende
bescherming.
Technisch adviseur B. Henne-
veld van het bijna 170 jaar ou
de beveiligingsbedrijf Homme-
ma in Wijk bij Duurstede zegt
dat de kans op schade ten ge
volge van inductie aanmerke
lijk groter is dan die van een
directe blikseminslag. „Zon
der het gebouw zelf te treffen,
kan een bliksemschicht vernie
lingen aanrichten waarvan de
gevolgen dikwijls niet te over
zien zijn."
Bij een inslag in de grond kun
nen hoge spanningen ontstaan
die via elektriciteitsnetten, te
lefoonkabels, gas- en waterlei
dingen, staalconstructies en
centrale antennesystemen hui
zen en gebouwen binnendrin
gen.
Computers en elektronische
apparatuur zijn bijzonder ge
voelig voor overspanningen,
met als gevolg dat zelfs bij een
kleine bliksemspanning scha
de ontstaat of apparatuur ge
heel uitvalt. Bliksemstromen
kunnen zich via het groeiende
netwerk van kabels en leidin
gen over een groot gebied ver
spreiden. Daardoor kan zelfs
op grote afstand van de plek
waar de bliksem inslaat ver
nielingen worden aangericht.
Het is, zo meent Henneveld,
daarom niet verwonderlijk dat
de laatste tijd veelal in de wij
de omgeving schade aan elek
tronische apparatuur wordt
aangericht door een bliksemin
slag. Uit overigens moeilijk
verkrijgbare cijfers van verze
keringsmaatschappijen blijkt
dat het aantal bliksemschades
de laatste jaren aanzienlijk
toeneemt.
Zo richtte bliksem in 1990 voor
3,7 miljoen gulden vernielin
gen aan. Een jaar later was dat
6,7 miljoen en in 1992 12,1 mil
joen, zo blijkt uit cijfers van
een groep van dertien onderlin
ge verzekeringsmaatschappij
en.
Deze stijging is volgens de
technisch adviseur voor een
groot deel toe te schrijven aan
indirecte schade, die overigens
niet meer automatisch in de in
boedelpolis is meeverzekerd.
Bovendien is het in vele geval
len moeilijk aan te tonen dat
een blikseminslag in een ge
bouw verderop schade aan ap
paratuur heeft aangericht.
„Ondanks deze vergrote kans
op schade hebben weinig be
drijven en instellingen aan
dacht voor een goede beveili
ging", zegt Henneveld. Maatre
gelen worden in het algemeen
pas genomen, als de bliksem
bij iemand eenmaal heeft toe
geslagen. „Een typisch Neder
lands verschijnsel: men dempt
pas de put als het kalf verdron
ken is."
Het is volgens de deskundige
mogelijk dure en onmisbare
elektronische apparatuur en
schakelingen, elektrische in
stallaties en meet- en regel
systemen inwendig te beveili
gen. Door metaalconstructies,
metalen gas- en waterleidingen
en aardingssystemen onder
ling met elkaar te verbinden
kan men gevaarlijke spannin
gen en vonkoverslag tussen de
afzonderlijke delen voorko
men. Door vervolgens over
spanningsafleiders aan te
brengen, kan optimale be
scherming van elektrische en
elektronische systemen wor
den bereikt", aldus de advi-
Donder en bliksem komen
veelvuldig voor. In zestig tot
zeventig procent van de geval
len ontlaadt de ene wolk zich
in de andere. Daarbij treft de
bliksem de aarde niet. Het gadt
om een vereffening van elektri
sche ladingen in de atmosfeer.
Niet gering
Ook al is een vereffening van
elektrische ladingen in de at
mosfeer over het algemeen niet
gevaarlijk, voor een ontlading
tussen wolk en aarde moet men
oppassen. Het aantal keren dat
de bliksem ergens de grond of
een object raakt, is niet gering.
Op een onweersdag zoals giste
ren komen in Nederland zo'n
6.000 van deze inslagen voor.
Per jaar zijn dat er tussen de
83.000 en 124.000.
NIJMEGEN - Kleine kinderen, die niet goed doorbakken rundergehakt eten,
kunnen daar doodziek van worden. De ziekte, die begint met bloederige diarree,
kan zelfs tot ernstige nierbeschadigingen of de dood lijden. Deze ziekte staat be
kend als de „hamburgerziekte" of HIJS (hemolytisch uremisch syndroom).
Drs. N. van de Kar, kinderarts
in opleiding bij het Acade
misch Ziekenhuis Nijmegen
St. Radboud, promoveerde on
langs op een onderzoek naar de
hamburgerziekte aan de Ka
tholieke Universiteit Nijme
gen. Volgens Van de Kar krij
gen in Nederland jaarlijks 35
tot veertig kinderen HUS. Vijf
tot 10 procent van de kinderen
overlijdt eraan, terwijl nog
eens 5 tot 10 procent ernstige
nierbeschadigingen oploopt.
De hamburgerziekte treft voor
al kinderen onder de vijf jaar
en komt in de zomer veel meer
voor dan in de winter. Tot 1983
was het een raadsel wat de oor
zaak was van de mysterieuze
ziekte, die kleine kinderen
plotseling kan treffen. Volgens
Van de Kar loopt het kind het
„ene moment nog vrolijk bui
ten, terwijl het het volgende
moment met buikpijn en diar
ree op de bank ligt en doodziek
Als de diarree bloederig is
moeten ouders meteen de dok
ter inschakelen. De huisarts
moet bedacht zijn op HUS,
want snel handelen kan levens
reddend zijn", aldus Van de
Kar.
In 1983 ontdekte een Canadese
professor de bacterie verocyto-
toxine (VTEC). Deze bacterie,
die voorkomt in rauw rund
vlees, bleek in Canada en de
Verenigde Staten de hambur
gerziekte te veroorzaken.
Merkwaardig genoeg veroor
zaakt een heel andere bacterie
in India, waar geen rundvlees
gegeten wordt, dezelfde ziekte.
Uit het onderzoek van Van de
Kar blijkt dat ook in West-
Europa VTEC verantwoorde
lijk is voor de ernstige ziekte.
Van de Kar onderzocht 113
HUS-patiëntjes in Nederland,
België en Duitsland. Negentig
procent van de onderzochte
kinderen bleek een infectie
met VTEC te hebben. De bacte
rie tast bij jonge kinderen di
rect de vaatwand van de nier
aan, ontdekte Van de Kar.
Daardoor ontstaan bloedstol-
sels die de nier definitief kapot
kunnen maken.
„Maar niet elk kind dat
besmet wordt krijgt de ham
burgerziekte", zegt Van de Kar,
„want het is gebleken dat de
vaatwand van de nier daarvoor
ontvangers moet hebben waar
aan de bacterie zich kan hech
ten."
Geen medicijn
Er bestaat nog geen ge
neesmiddel tegen de ernstige
ziekte. In Canada wordt geëx
perimenteerd met medicinale
bolletjes, die de getroffen kin
deren moeten innemen. In die
bolletjes zitten receptoren, de
ontvangers, waaraan de bacte
rie zich hecht, zodat beschadi
ging en verwoesting van de nie
ren mogelijk voorkomen kun
nen worden. Op de afdeling
Kindergeneeskunde van het
Radboudziekenhuis wordt de
komende jaren nader onder
zoek gedaan naar de exacte
werking van VTEC op de vaat-
wanden van de nier.
Van de Kar: „Samen met het
Rijksinstituut voor Volksge
zondheid en Milieuhygiëne en
de Keuringsdienst van Waren
in Zutphen zal onderzoek ge
daan worden naar het vóórko
men van VTEC in de ontlasting
van runderen en pluimvee. Op
basis van de resultaten van dat
onderzoek zullen mogelijk
maatregelen genomen worden
om de ziekte uit te bannen."
Barbecue
Volgens Van de Kar kunnen
kinderen en volwassenen best
hamburgers en rundergehakt
ballen blijven eten, als het
vlees maar goed doorbakken
is. Met name voor jonge kinde
ren zijn halfrauwe hambur
gers, zoals ze bijvoorbeeld
vaak van de barbecue komen,
levensgevaarlijk.
ROTTERDAM (ANP) -
De rechtbank in Rotter
dam heeft donderdag
een 27-jarige man uit
Middelburg veroordeeld
tot zes maanden gevan
genisstraf wegens negen
inbraken in kerken in
Zuid-Holland en Zee
land.
Tegen de man was een
jaar gevangenisstraf
geëist. De Middelburger
maakte vooral kostbare
Statenbijbels buit die hij
vervolgens voor een hab-
bekrats aan antiekhan
delaren verkocht. Hij
werd 20 februari aange
houden na een inbraak
in de Gereformeerde
kerk van Nieuwe Tonge
op Oostflakkee. Bij zijn
arrestatie verklaarde de
oud-Zierikzeeënaar ver
slaafd te zijn aan het ste
len van bijbels.
Voor de rechtbank ont
kende hij de inbraken te
hebben gepleegd. De ge
stolen bijbels die hij in
februari bij zich had,
had hij van iemand an
ders gekocht, verklaarde
hij.
De man heeft al vier jaar
gezeten voor inbraken en
heeft nog eenzelfde tijd
te gaan voor gelijksoor
tige vergrijpen. Op 20 ju
li veroordeelde de recht
bank in Middelburg hem
nog eens tot negen maan
den cel wegens diefstal
van een Statenbijbel en
een reeks andere dief
stallen.
Voor de overstelpende belangstelling tijdens mijn ver
blijf in het ziekenhuis te Zierikzee en Goes, voor de ve
le post en bezoek ook bij mijn thuiskomst, zeg ik na
mens vrouw en kinderen mijn hartelijke dank.
M. STOUTEN
Kerkwerve, juli 1995
Voor het vele meeleven, de kaarten en attenties, tij
dens mijn verblijf in het ziekenhuis en bij thuiskomst,
wil ik een ieder hartelijk bedanken.
J. A. SCHULTS-VERSPOOR
Bruinisse, juli 1995
Boomdijk 16
Met diepe droefheid geven wij u kennis van het
overlijden van onze geliefde schoonzuster
ELISABETH MEEUWIG
echtgenote van W. J. Radewalt
in de leeftijd van 80 jaar.
Rotterdam: H. DE HOOG-RADEWALT
Zierikzee: C. RADEWALT
Bruinisse: A. CAPELLE
D. CAPELLE-RADEWALT
Neven en nichten
24 juli 1995
Zo laat Gij, Heer, uw knecht
naar 't Woord hem toegezegd,
thans henengaan in vrede,
nu hij uw zaligheid
zolang door hem verbeid,
gezien heeft op zijn bede.
Bedroefd, maar vol fijne herinneringen en dank
baar dat hij zo lang bij ons was, geven wij u ken
nis dat na een kortstondige ziekte, zacht en kalm
is overleden mijn geliefde man, onze zorgzame va
der, groot- en overgrootvader
GERARD VAN DUKE
echtgenoot van Pieternella Geelhoed
in de leeftijd van ruim 80 jaar.
Zierikzee:
Wolphaartsdijk:
Middelburg:
Zierikzee:
Zierikzee:
P. VAN DIJKE-GEELHOED
J. KATSMAN-VAN DIJKE
A. KATSMAN
A. A. VAN DIJKE
N. VAN DIJKE-FLIPSE
D. VAN FELIUS-VAN DIJKE
C. VAN FELIUS
G. VAN DE VELDE-
VAN DIJKE
C. M. VAN DE VELDE
klein- en achterkleinkinderen
26 juli 1995
De Vagerstraat 8
4301 MS Zierikzee
Gelegenheid tot condoleren zaterdag 29 juli in de
zaal van de Chr. Geref. kerk, Zevengetij straat te
Zierikzee, aanvang 10.00 uur.
De rouwdienst voor familie en belangstellenden
zal D.V. aansluitend om 10.30 uur aanvangen,
waarna de begrafenis zal plaatshebben op de alge
mene begraafplaats te Zierikzee, omstreeks 11.30
Geen bloemen - Liever geen bezoek aan huis.
Rust zacht,
we zullen u missen.
Bedroefd zijn wij na het heengaan van onze lieve
groot- en overgrootvader
OPA VAN DIJKE
Wij zijn dankbaar voor alles wat hij voor ons heeft
betekend.
GERDA en KAREL
Kevin en Daisy
GERT-JAN en ANTJE
Jacqueline, Robin en Brian
JEANET en REIN
Sharyn
CHRIS
NELLEKE
AD
MAUD
PETRA en PIET
Rick
CORIEN
MARJOLEIN en MARTIN
SANDRA
CINDY
MARK
KEES
26 juli 1995
Op 26 juli 1995 is overleden onze buurman
G. VAN DIJKE
Wij wensen de familie veel sterkte.
Zierikzee:
A. v. d. BERG
E. BEUSEKAMP
J. TEN HAAF
J. DE VLIEGER
L. v. d. WEKKEN
Snelle levertijden
Jarenlange ervaring
waarborgt kwaliteit
en deskundig advies
Garantiecertificaat van de Alg. Bond
van Natuursteenbedrijven.
KLINKERLANDSEWEG 13
3244 BD NIEUWE TONGE. TEL. 01875-2198
Hogezoom 144
4324 CM Renesse
Telefoon 01116-1692
Te ontbieden op geheel Schouwen-Duiveland
Telefoon 01116-1692
Uitvaartleider voor:
Kerkwerve - Noordgouwe en
omstreken
Brieskerkestraat 1, Kerkwerve,
telefoon 01110-13738
Bij geen gehoor gelieve u te bellen 01116-1692.
Voor algehele begrafenissen en crematie
Begrafenis- en crematieverzekering
ïfc Vervoer binnen- en buitenland
- H, Onzer»""-nl400awe"'7evoor-.
i onder andere
on*e<
zorgen iaaft,iKS'
70.000-gtes-
AS.OOO dagb°ott
c 800 vakantiegasten
Mi zieken
940.000 gehandicapte"
De laatste twee jaren nam het totale aantal
Zonnebloemvrijwilligers met bijna 1000 toe.
Dat betekent meer bezoeken en activiteiten,
waaraan bij veel zieken en gehandicapten
zo'n dringende behoefte bestaat.
De Zonnebloem is u bij voorbaat dankbaar
voor een bijdrage.
Postbus 2100. 4800 CC Breda Telefoon (076) 60 20 60
