Mosselsector positief gestemd
over resultaten nieuwe seizoen
Drie weken vakantiepret voor
kankerpatiëntjes uit Minsk
KLEINE SPEELMAN
Uitstroom veroorzaakt
door los' personeel
4
Kwallenplaag
Inbreker
aangehouden
Hooibranden
Prijs hoger dan vorig jaar
'f/é, zo 'n strand is alleen maar zand en water
4
MAANDAG 3 JULI 1995 NR 25798
Er bestaat een Duits kinderliedje over twee
speelmannen. Zij 'zogen im Lande herum'.
De een speelde een kleine mandoline en de
ander een grote 'Bumm Bumm'Samen trek
ken zij op, maar al musicerend blijken ze bei
den toch heel anders te zijn. Steeds moet ik
aan dit liedje denken als ik terugdenk aan Ad
Leijdekkers. En waarom eigenlijk niet? Met
een plechtig 'in memoriam' zou hij zelf de
draak steken. Vandaar dat ik bij deze trouba
dour ook maar met een liedje begin, al is het
niet zijn beroemde 'dochter van de dominee'.
'Arjaon' was de naam en de oplettende lezer
van deze rubriek weet nog dat ér enige tijd ge
leden ook eens 'Arjaon' boven dit stukje
stond. Toen ging het over die andere speel
man, dr. Adriaan de Vin. Dat was de grote Ar
jaon. Hij was de tamboer van de taal. Hij sloeg
de grote trom, steeds in dezelfde zekere re
gelmaat. Van de twee speelmannen liep hij al
tijd achteraan. Die andere, die op de mando
line en de gitaar speelde, huppelde meestal
een eind voor hem uit. Hij was de jongleur en
de danser, de grappenmaker of de zotskap
en altijd had hij de lachers op zijn hand. Soms
keek hij nijdig achterom. Waar blijft die ander
nou Wat waren ze verschillend. De een was
groot en de ander was klein. 'Der Ander war
krumm' zingt het liedje zelfs en ik zou het
nooit hebben neergeschreven als ik die kleine
speelman niet gekend had die van zichzelf zei
dat hij nu eenmaal een andere bouwtekening
had. De een was rustig en de ander ongedul
dig. De een als een tamboer hamerend op het
principe van de taal, de ander lonkend naar
de genegenheid van het volk. Maar hoe an
ders ze ook waren, toch trokken ze samen op,
omdat de streektaal hun muziek was. De een
spelde de taal en de ander speelde met de
taal.
Zaterdag is ook de kleine speelman begra
ven. Had hij in de middeleeuwen geleefd dan
was hij ongetwijfeld een troubadour geweest.
Niet geschikt om te vechten of te smeden trok
hij dan van het ene naar het andere kasteel
met onder zijn arm een gitaar om bij het knap
pende haardvuur zijn verhalen te vertellen en
zijn liedjes te zingen. Soms werd de trouba
dour door de kasteelheer beloond met een
gouden ketting om de hals, maar soms ook
bleef het bij een paar verplichte woorden al
leen. Dan was de troubadour tot in zijn hart
geraakt omdat hij voelde dat ze hem maar een
gewone speelman vonden.
Speelman Arjaon was een romanticus. Hij
wandelde door Zierikzee en ademde diep de
Zeeuwse lucht in, hij zag de kleuren op het
Havenplein en hoorde hoe de wind speelde
met klokken van het stadhuiscarillon. De
speelman zag meer van Gods schone schep
ping dan de trouwste kerkganger. Hij gaf
mensen die zichzelf volkomert afgesloten
hebben voor de wonderlijkste geuren, kleu
ren en de klanken die zo dichtbij zijn, nieuwe
ogen. In veelkleurige bijvoeglijke naamwoor
den vertelde hij de mensen in hun eigen taal,
de taal van hun hart. Arjaon weigerde om als
een grollenmaker op de middeleeuwse markt
te staan om de mensen in hun taal met allerlei
boertigheden te vermaken, maar zocht ook in
de streektaal naar fijnzinnigheid. Hij wist wat
hoofse vormen waren.
Ik stond onder het publiek en ik zag daar de
speelman de mensen vermaken. Want hoe
zou de wereld eruit zien als er geen speel
mannen waren Ik stond aan de kant en ik
huilde. Want ik had tranen in de ogen van het
lachen. En die heb ik nog nooit gehad als ik
Paul de Leeuw voor de televisie zag. Ik stond
wat opzij en keek naar die kleine man.. Maar
met een uitstraling om jaloers op te zijn. 'Es
Zogen zwei Spielleut im Lande herum'. De
grote en de klein Arjoan. Eerst stierf de grote,
daarna de kleine. Ze liggen nu dicht bij elkaar
begraven in diezelfde Zeeuwse aarde waarop
ze geleefd en waarvan ze gehouden en ge
zongen hebben. Het lied van hun eiland: het
was de streektaal.
Eens schreef de kleine speelman een pop
penspel. Het was 20 maart 1956. Het ging
over de legende van Westenschouwen. Daar
woonden vissers, zo rijk, als de zee zo diep.
Aan het begin van het spel komt er een een
voudige marskramer bij een rijke vrouw. Maar
de vrouw wil niets hebben omdat ze alles al
heeft. De marskramer zegt:' Edoch, mijn mars
bevat-een kleinood zo schoon, zoals geen
mens hier nog bezat.' Maar de vrouw weigert
die ene edelsteen. De marskramer houdt zijn
schat en die parel heet: geluk. Dan gaat de
marskramer weg en nog steeds zie ik in de
verte zijn gebogen gestalte.
GOES - Het Goese Meer wordt
geteisterd door een kwallen-
plaag. Zowel de gemeente
Goes als de politie Ooster-
scheldebekken ontraadt men
sen in het meer te zwemmen.
Donderdag al gaf de gemeente
Goes het advies om niet in het
Goese Meer te zwemmen. Aan
raking met de kwallen aldaar
had jeuk en huiduitslag ver
oorzaakt bij mensen die over
gevoelig zouden zijn. Volgens
een Goese huisarts is de situ
atie echter veel ernstiger. Hij
behandelde vrijdag twee men
sen die tijdens het zwemmen in
het Goese Meer waren gebeten
door een kwalletje. Volgens de
huisarts leden de mensen dus
danige pijn dat ze ,,de indruk
hadden dood te gaan".
DEN OSSE - In Den Osse is za
terdag een 51-jarige man zon
der vaste woon- of verblijfs
plaats aangehouden die had
ingebroken in een woning op
een recreatiepark. In Zierikzee
werd in de nacht van vrijdag
op zaterdag ingebroken in een
kantoor aan het Kerkhof Zuid
zijde.
Dé zwerver was op zoek naar
een slaapplaats. Tijdens zijn
aanhouding was de man onder
invloed van alcohol. Na ont
nuchtering en verhoor is de
man weer op vrije voeten ge
steld.
BRUINISSE - De brandweer
van Bruinisse moest het afge
lopen weekeinde drie keer uit
rukken voor een hooibrand.
Zondagmiddag omstreeks half
zes werden de Bruse vuurbe-
strijders gealarmeerd boor een
bermbrand op de Philipsdam
waarbij gevaar voor het ver
keer ontstond. Zaterdag gin
gen de brandweerlieden tot
twee keer toe een hooibrand te
lijf op een opslagterrein van
gemeentewerken aan de Mo
lenweg. Om het vuur in de
kiem te smoren kwam er een
kraan aan te pas om de hooi-
stapel met een laag grond af te
dekken.
Arbeidsmobiliteit in detailhandel
ZIERIKZEE - De detailhandel staat bekend om
zijn hogearbeidsinobiliteit. Dit betekent dat
jaarlijks een groot deelvan de werknemers in
de detailhandel van positie oj) dearbeidsmarkt
verandert: voor het eerst in de detailhandel
aande slag gaat, van baan verandert binnen de
detailhandel, uitde detailhandel stroomt naar
een andere bedrijfstak, na een baan in de de
tailhandel besluit te stoppen met werken etc.
Voor het eerst is nu onderzocht
voor welke functies deze ar
beidsmobiliteit geldt en in
hoeverre dit - problemen ople
vert. De jaarlijkse arbeidsmo
biliteit in de detailhandel als
geheel is circa 25 procent per
jaar. Uit onderzoek blijkt dat
dit percentage vooral hoog uit
valt door het grote aantal
werknemers met een tijdelijk
contract (bijbaantjes, vakan-
tiebanen etc.) en het grote aan
tal vaste werknemers meteen
beperkte werktijd (minder dan
15 uur per week).
Deze groep telt zo'n 120.000
personen. Van hen stroomt
naar schatting 65 binnen een
jaar de detailhandel weer uit.
Voor de harde kern van het
personeelsbestand in de detail
handel is de uitstroom aan
zienlijk lager bij het vaste per
soneel dat 15 uur of meer
werkt (320.000 personen in to
taal) is de uitstroom gemid
deld 17,5 procent en bij het lei
dinggevend en kaderpersoneel
(60.000 personen) slechts 6,5
procent.
Uit het onderzoek 'Arbeidsmo
biliteit in de detailhandel' van
het Hoofdbedrijfschap Detail
handel (HBD) blijkt dat de
voor het geheel geldende hoge
arbeidsmobiliteit binnen de
detailhandel niet per se als
problematisch wordt ervaren.
Het onderzoek werd in op
dracht van het HBD door het
Economisch instituut voor het
Midden- en Kleinbedrijf (EIM)
verricht en maakt deel uit van
het IMPULS-programma in de
detailhandel dat samen met
het Ministerie van Economi
sche Zaken wordt uitgevoerd.
De hoge arbeidsmobiliteit
lijkt veroorzaakt te worden
door een omvangrijke groep
uitvoerend personeel dat een
marginale positie in de bedrij
ven bezet. Deze werknemers
zien hun werk als een 'bijbaan
tje' naast school of het huis
houden of als 'tussenstation'
voordat ze aan ander werk of
een studie beginnen. Hun bin
ding met de bedrijfstak is
daardoor in veel gevallen niet
hoog. De bedrijfstak is gewend
voor deze categorie personeel
veel aan werving en selectie te
moeten doen en kan in het al
gemeen goed aan nieuw perso
neel komen. Vooral de laatste
jaren heeft de detailhandel -
mede dankzij imago-activitei
ten een grotere aantrekkings
kracht op werkzoekenden we
ten uit te oefenen. Uit het
onderzoek blijkt - anders dan
verondersteld - dat de gecon
stateerde arbeidsmobiliteit
voor de meeste detailhandels
bedrijven geen noemenswaar
dige problemen oplevert. Al
leen als het gaat om functies
waarvoor een gerichte vakop
leiding, uitgebreide ervaring
of leidinggevende capaciteiten
nodig zijn, heeft de detailhan
del moeite vacatures te vervul
len. Sommige grote detailhan
delsbedrijven geven aan zelfs
nadelen te ondervinden van
een te lage arbeidsmobiliteit
in hun bedrijf. Daardoor heb
ben ze te maken met een onge
wenst hoog kostenniveau en
een geringere flexibiliteit bij
voorbeeld bij organisatiewijzi
gingen.
AMSTERDAM (ANP) - De drie
nieuwe IJ-veren in Amsterdam
zijn maandagmorgen weer in
gebruik genomen.
De mosselsector verwacht dit jaar een goede opbrengst uit de Oosterschelde. (Archieffoto)
YERSEKE - De kwaliteit van de nieuwe mosselen is uitstekend, hetgeen
op dit moment ook al geldt voor de mosselen uit de Oosterschelde. Nor
maal lopen deze vroeg in het seizoen iets achter bij de mosselen uit de
Waddenzee. Daarnaast is de mosselsector in rustiger vaarwater terecht
gekomen. Alle reden dus dat de sector de toekomst positief tegemoet
ziet. Dit zei L. Lucas, hoofd van het Mosselkantoor van het Produkt-
schap Vis tijdens een persbijeenkomst vrijdag in Yerseke.
De handelaars hadden de eer
ste veilingdag, vorige week
woensdag, een hoge prijs over
voor de mosselen. Gemiddeld
lag deze op 225 gulden, terwijl
vorig jaar in de eerste week
een gemiddelde prijs van 175
gulden per honderd kilo be
taald werd.
De hoge prijs heeft niet alleen
te maken met de uitstekende
kwaliteit van de mosselen.
Ook de verwachting dat er dit
jaar minder mosselen uit de
Waddenzee zullen komen drijft
de prijs omhoog.
Volgens Lucas is het beeld van
de eerste dagen niet abnor
maal. Al baart de ontwikke
ling Lucas wel zorgen, er is vol
gens hem geen reden tot
paniek. ,,De handelaren heb
ben allemaal mosselen nodig
en de onderlinge rivaliteit
drij.ft de prijs omhoog. Maar
deze past zich in de loop van
het seizoen wel aan. De hande
laar kan deze hoge prijs nooit
doorberekenen aan de consu
ment. Dus wat hij nu boven het
gemiddelde uitgeeft moet hij
straks terug verdienen."
J. Louwerse, voorzitter van de
mosselsector van de Zeeuwse
Visserij Vereniging (Zevibel) is
minder laconiek over de prijs
ontwikkeling. ,,De financiële
kant lijkt prachtig, maar ik
denk niet dat het zo moet. Je
moet de consument zien te hou
den. De handelaar wil echter
toch direct iets terugzien van
de prijs. Door de hoge prijs
haakt een deel van de consu
menten af. En dit krijg je niet
zo makkelijk terug, wanneer
straks in september de prijs ge
zakt is." Of hij het gelijk aan
zijn zijde heeft weten we pas
over een week. Vanaf vrijdag 7
juli zijn de mosselen verkrijg
baar voor de consument.
Produktie
Gezien de verwachting dat de
Waddenzee dit jaar minder
aanvoer oplevert is het nog
maar de vraag of de produktie
mosselen van vorig jaar ge
haald wordt. Toen werd na ve
le jaren weer eens een produk
tie gehaald van ruim honderd
miljoen kilo (1 miljoen mossel-
ton). Louwerse heeft in ieder
geval zijn prognose al naar be
neden bijgesteld. „Voor het
seizoen ging ik uit van 600.000
mosselton, maar nu er in de
Wadsdenzee op de kweekperce-
len is gevist valt het tegen en
denk ik dat we blij mogen zijn
als. het half miljoen gehaald
wordt."
De groei van de jonge (halfwas)
mosselen kan hierin nog ver
andering brengen. Op dit mo
ment verloopt deze groei voor
spoedig en daarom is het
volgens Louwerse - mogelijk
dat er dit seizoen toch nog een
goede produktie gehaald
wordt. Ook Lucas verwacht
van de halfwasmosselen in de
loop van het seizoen enige com
pensatie voor de tegenvallende
aanvoer uit de Waddenzee. Hij
is nog steeds optimistisch,
maar zoals hij zelf zei: „Het
blijft natuurlijk toch een beet
je koffiedik kijken."
Overeenstemming
i
Na enkele hectische jaren is de
mosselsector in rustiger vaar
water terecht gekomen vol
gens Lucas. Ze is tot overeen
stemming gekomen met het
ministerie en de natuur- en mi
lieuorganisaties over het slui
ten van enkele delen van de
Waddenzee en Oosterschelde
en over de verweving van vis
serij-activiteiten met natuur
waarden.
Er werd een beheersplan opge
steld voor die gebieden waar
wel gevist mag worden. Ook is
er met de garnalenvissers een
compromis bereikt over de
aanleg van vervangende mos
selpercelen in de Waddenzee
voor de kwekers die door de
aanleg van de Deltawerken
schade hebben geleden.
Het bericht van eind vorige
week, dat een Zeeuwse visser
onder Ameland duizenden kilo
mosselen geraapt heeft, doet
de mosselsector echter geen
goed. Het gebied waar de mos
selen geschept zijn behoort
niet tot het natuurbescher-
mingsgebied en er is aldus
niets illegaals gebeurd. „Een
hiaat in de Visserij wet", aldus
Louwerse. Mede in het kader
van de evaluatie in 1997 over
de gedeeltelijke afsluiting van
Oosterschelde en Waddenzee,
hoopt hij dat hieraan zo snel
mogelijk een einde komt. De
Producentenorganisatie Mos
selcultuur, het Produktschap
Vis en de Waddenvereniging
hebben de minister gevraagd
maatregelen te treffen.
lucht zorgt ervoor dat bij twee
derde van de kinderen de
schildklier weer zijn normale
omvang terugkrijgt. De andere
kinderen zijn al te ziek, bij hen
helpt het jodium niet meer."
De kinderen hebben het hier
prima naar hun zin. Eijken-
boom: „Ze sterken goed aan.
Dat zwembad hier is voor hen
een paradijs op aarde. Ik weet
zeker dat ze goed slapen van
nacht."
Luxe
Volgens de organisatrice staan
de kinderen versteld van de
luxe waarin de Nederlanders
leven. „En het strand, dat is
een ervaring voor ze. 'Hé, dat
is alleen maar zand en water',
zei er een. Ze hadden ook geen
idee wat ze zich bij het woord
'strand' voor moesten stellen."
De kinderen werken een uitge
breid vakantieprogramma af
voordat ze op 12 juli weer naar
huis gaan.
Zo hebben ze nog een 'rond
vaart met het schip De Karin
uit Scharendijke tegoed. En
verder een spelmiddag op een
school in Colijnsplaat en zor
gen serviceclub De Tafelronde
en busbedrijf Van Oeveren
voor een uitstapje naar de Ef-
teling. Eerder al bezochten de
kinderen het strand en reden
ze paard bij manege Grol in Re-
nesse.
Kerken
De Zeelandvakantie voor jon
ge slachtoffers van de ramp in
Tsjernobyl is een initiatief van
de kerken in het Duitse Ober-
hausen.
Het idee ervoor is zes jaar gele
den ontstaan na afloop van een
anti-kernenergiedemonstra
tie.
Ghdanks allerlei financiële pe
rikelen lukt het de kerken nog
steeds om elk jaar een dergelij
ke vakantie te organiseren.
Eijkenboom: „Elk jaar op
nieuw hebben we te weinig
geld. Maar op de een of andere
manier komen we aan het eind
van de rit toch weer financieel
rond."
De prijzen die de Russische
luchtvaartmaatschappij Bela-
vir hanteert, zijn volgens een
van de Duitse begeleiders tel
kens weer de onzekere factor
in het jaarlijkse spel.
Geldgebrek
Volgens Eijkenboom is een
eerder initiatief van de Zeeuw
se kerken na twee vakanties
gestrand op geldgebrek.
„Die zijn vorig jaar gestopt.
Het was niet meer te betalen.
Gelukkig is Oberhausen een
grote stad met veel kerken.
Dus kunnen wij voorlopig nog
verder."
BROUWERSDAM - Voor de vijfde keer alweer
is een grote groep Russische kinderen te gast in
Ellemeet. Vrijdag maakten de 51 Tsjernobyl-
slachtoffertjes uit Minsk een uitstapje naar
Port Zélande aan de Brouwersdam.
„Omdat zeelucht veel jodium
bevat komt er jaarlijks een
groep kinderen uit de buurt
van Minsk naar Schouwep-
Duiveland," vertelt organisa
trice Gerrie Eijkenboom uit
Colijnsplaat. „Alle kinderen
hebben vanwege de radio-ac
tieve besmetting een vergrote
schildklier. Het jodium in de
Eenenvijftig Tsjernobyl-slachtoffertjes vermaakten zich vrijdag
uitstekend in het tropisch zwembad van Port Zélande. (Foto: Ma
rijke F olkertsma)
