College gs bezorgd over
ontwikkeling Grevelingen
Gereformeerde kerk na metamorfose
weer helemaal klaar voor gebruik
RWS begint volgende week met
steenbestortingen pijlerdam
streeknieuws
Kokkelvissers richten
nieuwe organisatie op
Volgens Rijkswaterstaat geen reden tot ongerustheid
Kartvei van 40 miljoen gulden
Door inzet van ruim twintig vrijwilligers
VRIJDAG 19 MEI 1995 NR 25775
aÉSSJS-""' f.
Volgens gedeputeerde staten van Zeeland gaat de kwaliteit van de flora en fauna in het Grevelingenmeer achteruit. (Foto: Joop van
Houdt).
MIDDELBURG - Volgens het college van gedeputeerde staten van Zeeland gaat het niet goed met de Greve
lingen. Volgens gebiedsheheerder Rijkswaterstaat is er echter geen enkele reden tot ongerustheid. „Wij vin
den het vervelend dat de indruk gewekt wordt dat het slecht zou gaan met de Grevelingen, want dat is niet
het geval", stelt Rijkswaterstaat-voorlichter J. Geluk.
In de brief aan H. L. F. Saeijs,
directeur van Rijkswaterstaat
Zeeland zegt het college van gs
verontrustende berichten bin
nen te krijgen over het ontbre
ken van zuurstof in de diepere
delen van het water van de Gre
velingen, vissterfte en achter
uitgang van het zeegras.
Broedvogels
Ook zou volgens gs de Brou-
werssluis gesloten worden op
een dusdanig peil dat het
broedgebied voor kustvogels -
die voorkeur hebben voor on
begroeide en schaars begroeide
oeverzones - op ongewenste
wijze wordt verkleind. „Nog
schadelijker is deze maatregel
wanneer deze plaatsvindt in de
loop van mei en het broedsei-
zoen van deze vogel reeds is be
gonnen", aldus de brief van gs.
Volgens gs leidt een en ander
ertoe dat een gedeelte van het
legsel van de kustvogels verlo
ren gaat en dat de leefomge
ving van planten en dieren die
van nature in het gebied thuis
horen wordt aangetast. In de
brief pleiten gs ervoor om nog
eens te bekijken of het peilbe
heer beter op de natuur af
gestemd kan wórden. Me^ be
roept zich daarbij op eerder in
de regionota Zeeuwse Rijkswa
teren gemaakte afspraken.
Volgens gs is er verder sprake
van verarming van de onder
waterflora en fauna vanwege
gebrek aan zuurstof op het bo
demoppervlak van de Greve
lingen. Volgens de gegevens
van gs zouden metingen in
augustus 1994 hebben uitgewe
zen dat 10 procent van het bo
demoppervlak zuurstofloos
was. „Dit was in de geschiede
nis van de Grevelingen nog niet
eerder voorgekomen", aldus gs
in de brief aan Saeijs. „In ge
middelde zomers blijft het per
centage zuurstofloos bodemop-
pervlak ver onder de vijf pro
cent".
Gs concluderen dat het blijk
baar niet meevalt om tot een
evenwichtig beheer van de Gre
velingen te. komen. „Al eerder
was gebleken dat het van zee
afgesloten zoutwatermeer niet
zo gemakkelijk in de hand te
krijgen is als het gaat om het
sturen naar een zo groot moge
lijke bio-diversiteit. Het ko
men en gaan van het zeegras en
het bessenwier geven dat al
aan", aldus gs.
Gs willen graag om tafel gaan
zitten met Rijkswaterstaat om
de materie te bespreken. Liefst
zou men de kwestie bespreken
tijdens het periodiek overleg
tussen gedeputeerde staten van
Zeeland en Rijkswaterstaat op
15 juni. Rijkswaterstaat is vol
gens Geluk natuurlijk bereid
tot een gesprék. Hij onderkent
dat het met het beheer van een
dergelijk gebied niet altijd
gaat zoals men zou willen.
„Natuurlijk stréef je. er als be
heerder altijd naar om een tien
te halen en het is vervelend als
dat niet lukt. Maar er is niets
aan de hand met de Grevelin
gen en de»brief van gs heeft bij
ons ook veel vraagtekens opge
roepen. Wij begrijpen niet zo
goed waarop de brief aan ons
op gebasseerd is. Het gaat goed
met de Grevelingen. Het is een
prachtig meer", aldus Geluk.
„Ik hoop dat het gesprek met
gs wat dat betreft iets zinvols
oplevert".
MIDDELBURG - Deze week zijn door Rijkswaterstaat de laatste voorbereidin
gen getroffen voor het aanbrengen van steenbestortingen ter versteviging van
de bodembescherming voor de Oosterscheldekering. Die bestortingen zijn nodig
omdat gebleken is dat de asfaltlaag op ruim 100 meter van de kering onvoldoen
de sterk is. Alles bij elkaar vergen de bestortingen een investering van 40 mil
joen gulden.
Rond de pijlers van de Ooster
scheldekering is een drempel
van zware stortsteen aange
bracht. Aansluitend aan die
drempel ligt tot 650 meter van
de kering een bodembescher
ming. Die moet voorkomen dat
zand wegspoelt waardoor uit
eindelijk de kering onder
mijnd zou kunnen worden. De
bodembescherming bestaat uit
'blokkenmatten' met daarover
drie lagen asfaltmastiek met
een totale dikte van 30 centi
meter. In 1993 werd bij inspec
tie geconstateerd dat die bo
dembescherming ter hoogte
van str'oomgeul De Roompot
beschadigd was. Plaatselijk
bleek de asfaltlaag zelfs geheel
verdwenen.
Onderzoek
Naar aanleiding van deze ont
dekking besloot Rijkswater
staat ook de bodembescher
ming in de andere stroomgeu-
len te onderzoeken. De uit
komst van dat onderzoek is dat
BRO U WERSH AVEN
Bijeenkomst NBvP
De laatste bijeenkomst van' de
Nederlandse Bond van Platte
landsvrouwen afdeling Brou
wershaven in het Tbnnenmaga-
zijn, woensdag 17 mei, storid in
het teken van kruiden en spece
rijen. Zowel de plaatselijke sla
ger en diens klanten als een
vertegenwoordiger van een
specerijenproducent deden van
zich spreken. Tijdens de bijeen
komst kwam de groei, bloei en
oogst van veel gebruikte krui
den en specerijen uitgebreid
aan bod. Door videobeelden
kregen de aanwezigen een dui
delijk beeld van al het werk
dat nodig is voordat de produk-
ten panklaar zijn. Voordat de
aanwezigen huiswaarts keer
den konden zij enkele gerech
ten proeven die ter plaatse be
reid waren, uiteraard met de
besproken kruiden en specerij
en. De bijeenkomst in het Tbn-
nenmagazijn was de laatste
van het seizoen.
ZIERIKZEE - Vriendelijk, licht, open en ruim. Die omschrijving is van toepassing op de Gereformeerde
kerk aan de Sint Domusstraat in Zierikzee. Door de inzet van een dikke twintig vrijwilligers - gemeentele
den - is men erin geslaagd om het kerkgebouw in zeven maanden tijd een complete metamorfose te laten
ondergaan. „We zijn er ook best een beetje trots op", stelt Gerard van Wagtendonk, lid van de bouwcommis
sie van de kerk.
In oktober vorig jaar werd een
begin gemaakt met het immen
se karwei. Alles werd uit de
ruimte gesloopt en wat over
bleef was niet meer dan vier
muren - waar op sommige
plaatsen de zoutkristallen op
stonden - en een dak. „Het was
echt hard nodig dat er iets aan
gedaan werd", aldus Van Wag
tendonk. „Er was in feite in 35
jaar niets aan gedaan en het
was eigenlijk een beetje een
nietszeggend gebouw gewor
den".
De kerk zoals die er voor de re
novatie uitzag was een nogal
sobere en vrij donkere ruimte.
De banken waren in een donke
re tint geschilderd, de zijpaden
waren smal en het liturgiege
deelte klein. Een optreden van
een koor tijdens een eredienst
gaf problemen en ook de ver
lichting was voor verbetering
vatbaar. Het uitgangspunt
voor de bouwcommissie was
dan ook dat er meer ruimte
moest komen en dat de ruimte
een meer multifunctioneel ka
rakter zou moeten krijgen.
Er werd een begroting ge
maakt en men kwam uit op een
prijs van 360.000,-. Uiteinde
lijk heeft men het karwei we
ten te klaren voor 240.000,- en
dat is volgens Van Wagtendonk
en Cees van Harten, voorzitter
van de commissie van beheer
van de kerk, vooral te danken
aan de inzet van de vrijwilli
gers. „We hebben zo'n beetje al
les zelf gedaan behalve het
schilderwerk", aldus Van Har-
De kerk na de renovatie: licht, ruim en open. (Foto: Joop van Houdt).
ten. „We hebben wel een archi
tect, Piet Tieleman uit Nieu-
werkerk, in de arm genomen
en ons door vakmensen laten
adviseren.
Niet alleen wilde men meer
ruimte, openheid en licht,
maar ook meer comfort. „Als
je vlak bij de buitenmuren zat
zat je te sterven van de kou in
de winter. Daarom hebben we
op de luifel tegen de buitenmu
ren convectoren geplaatst". Die
convectoren doen hun werk
praktisch onzichtbaar omdat
ze afgeschut zijn middels een
speciale wand. Om het open
karakter van de kerk nog ver
der te benadrukken werd het
door de hedendaagse technie
ken overbodig geworden
klankbord weggehaald.
Door wat vindingrijke opti
sche trucjes werd het aanzien
van de kansel veranderd en de
ze werd meteen ook verplaats
baar gemaakt. Op die manier
is het heel simpel om het litur
gische gedeelte aan te passen
aan de omstandigheden. De
voorste bankenrijen hebben
het veld moeten ruimen ten
gunste van stoelen, ook weer
met het doel om de liturgische
ruimte makkelijk aanpasbaar
te maken.
Men slaagde erin de zijpaden te
verbreden door - met eindeloos
geduld en veel precisie - de
banken in het midden door te
zagen en twee zitplaatsen in te
korten. „In feite zijn de paden
maar 40 centimeter breder ge
worden, maar het oogt veel
breder", aldus Van Wagten
donk. „Je merkt ook dat het
plan tijdens het werk groeit",
aldus Van Harten. Eerst waren
we van plan om de vloerbedek
king niet onder alle banken
door te trekken, maar dat werd
ons afgeraden door de archi
tect. En nu het overal ligt ziet
het er toch ineens heel anders
uit".
Verlichting
Er is veel werk gemaakt van de
verlichting van de kerk. De
zeegroene hemel van de kerk
werd blauw geschilderd en
aanvankelijk was men daar
niet enthousiast over. Tótdat
Van Wagtendonk met het plan
kwam om het blauwe plafond
met - onzichtbaar weggewerkte
- TL-armaturen van onderaf
aan te lichten. „Sinds ik in de
ze kerk kom had ik dat al wil
len doen", aldus Van Wagten
donk.
Om het liturgische gedeelte te
verlichten werd een halogeen-
armatuur met verplaatsbare
sport gemonteerd. Door het ge
bruik van verschillende groe
pen verlichting en het monte
ren van dimmers kan de ver
lichting van de kerk nu aange
past worden aan het karakter
van de eredienst.
Eén van de meest in het oog
springende veranderingen is
de entree binnen van de kerk.
Vroeger kwam de kerkganger
eerst in een gang terecht, door
een muur met veel glas afge
schut van de eigenlijke kerk
ruimte. Die muur is verdwe
nen. Om de bovengalerij met
het acht ton zware orgel te on
dersteunen werd een zware
staalconstructie gebruikt.
Om het karwei te financieren
zijn de nodige acties onderno
men door de kerk. Van Harten:
„We hadden wel een potje van
legaten, maar dat was bijlange
na niet genoeg. Tben we een
maal besloten hadden om te
gaan verbouwen zijn we gaan
sparen".
Door verschillende acties
slaagde men erin om jaarlijks
50.000,- bij elkaar te sprokke-
v len. De kerkruimte is - op enke-
\le details na - klaar, maar de
pouwcommissie speelt nu al-
vigeer met de gedachte om ook
de benedenzaal aan te pakken.
De bovenzaal werd eerder al
onder handen genomen.
uitgezonderd de stroomgeul
Schaar-Oost er bodembestor-
tingen nodig zijn in alle
stroomgeulen. Dat vergt zoals
al aangegeven een investering
van 40 miljoen gulden.
„Dat was in november vórig
jaar ook al bekend", aldus
voorlichter J. Geluk van Rijks
waterstaat. „Het is ook niet zo
dat de bodembescherming
overal slecht is. Er is eigenlijk
maar op één plaats schade", al
dus Geluk. Hij stelt dat inder
tijd bij de bouw van de storm
vloedkering - keuzes gemaakt
zijn die achteraf de verkeerde
bleken te zijn.
„We hebben geprobeerd toen
geld te besparen, maar dat geld
dat we toen bespaard hebben
moeten we nu alsnog uitge
ven", aldus Geluk. „Kijk, je
kunt natuurlijk dit soort pro
blemen voorkomen door alles
wat je doet te overdimensione-
ren, veel zwaarder te maken
dan eigenlijk nodig is, maar
daar hangt ook een prijskaart
je aan".
Volgens Geluk is er nooit spra
ke geweest van een gevaarlijke
situatie. „Als we niets hadden
gedaan aan die schade bij de
Roompot dan had het daar ge
vaarlijk kunnen worden", al
dus de Rijkswaterstaat-voor
lichter. In totaal is 460.000 ton
stortsteen nodig voor de verste
viging van de bodembescher
ming. De steenstorter Cetus is
inmiddels ter plaatse en in de
buitenhaven Roompot is een
tijdelijk depot voor stortsteen
ingericht.
Alles bij elkaar denkt Rijks
waterstaat het karwei in vier
jaar te kunnen klaren. Dat
houdt in dat de kosten ook over
vier jaar gespreid kunnen wor
den. Rijkswaterstaat trekt per
jaar 20 a 25 miljoen gulden uit
voor het onderhoud aan de ke
ring, maar het is niet de ver
wachting dat het 40 miljoen
gulden kostende karwei bin
nen dat budget uitgevoerd kan
worden. Binnen de begroting
van het ministerie van verkeer
en waterstaat zal gezocht moe
ten worden naar extra geld.
BRUINISSE - De gemeen
schappelijke vergunninghou
ders voor de kokkelvisserij in
de Nederlandse kustwateren
hebben de coöperatieve Produ
centenorganisatie van de Ne
derlandse kokkel visser ij u.a.
opgericht. Voorzitter van de
PO is ir. D. Luteijn uit Goes.
Alle twaalf mechanische kok-
kelbedrijven met 22 schepen
hebben zich aangesloten.
Het bestuur van de PO bestaat
verder'uit: ir. J. Holstein (secre
taris), mr. ir. J. Huisman (pen
ningmeester), S. Lenger uit
*Harlingen en A. Bakker uit
Den Oever. Luteijn zal in ver
band met andere werkzaamhe
den, waaronder het lidmaat
schap van de Eerste Kamer
voor de VVD en vanaf 1987
fractievoorzitter, eerst per 1 no
vember 1995 aantreden. Tbt die
datum fungeert Huisman als
plaatsvervangend voorzitter.
Luteijn is tevens onder meer
lid van de Raad van Beheer van
Rabobank Nederland en voor
zitter van de Cebeco-Handels-
raad in Rotterdam. Sinds 1974
exploiteert Luteijn bovendien
een landbouwbedrijf in het
Zeeuwsvlaamse Zuidzande.
Tot het oprichten van de PO
werd besloten om betere regels
te kunnen stellen ten aanzien
van de aanvoer van kokkels.
Deze regels hebben onder meer
betrekking op de verbetering
van de kwaliteit en het vooraf
vaststellen van de te vissen
stukstallen. Het aanpassen
van de aanvoer op de vraag uit
de markt resulteert volgens
Holstein in een verantwoord
beheer van de bestanden.
Holstein: „Een producentenor
ganisatie biedt de mogelijk
heid om de zaken beter te rege
len. Bij het behalen van min
stens tweederde deel van de
stemmen kunnen we onderlin
ge afspraken vastleggen".
T/m 23 juni
Expositie Galerie Galerij in RSG Professor
Zeeman. Wrapped Reichstag, project for Ber
lin van Christo. Documentatie drukwerken.
Zierikzee
Ouddorp
Brouwershaven
Mei
Tbkeningen en schilderijen van Co de Voogd.
Oude Raadhuis, Ring 6. Tijdens winkelope
ningstijden.
Tot en met 31 mei
Foto-expositie Amerikaanse natuurland
schappen door Jan Schoenmaker. Dagelijks
van 10.00-17.00 uur.
Tot en met woensdag 7 juni
Eenmalige installatie (Geen) bloed (geen)
tranen van beeldend kunstenaar Ko de Jonge
uit Middelburg. Stadhuis. Maandag tot en
met vrijdag van 09.00 tot 12.00 uur en van
13.30 tot 16.00 uur.
Tot en met vrijdag 9 juni
Burgh-Haamstede Poppen in Zeeuwse klederdrachten. Galerie
Josefine. Woensdag tot en met vrijdag 13.30
tot 16.00 uur.
Van zaterdag 20 mei
tot en met zaterdag 10 juni
Burgh-Haamstede Olieverfschilderijen, etsen en pastels Cees
Tfettero en Ans Dalderup-Bijmans. De Be-
waerschole. Van maandag tot en met zaterdag
13.30 tot 16.30 uur.
Tot 15 juni
Burgh-Haamstede Schilderijen van Frida Goedemondt. Galerie
't Zuuddek.
Tot en met vrijdag 30 juni
Oosterland Schilderijen G. Verschoor-Bos. De Blauwe
Keet. Tijdens openingsuren restaurant.
Tot en met zaterdag 15 juli
Brouwershaven Bevrijdingsexpositie. Sint Nicolaaskerk.
Maandag tot en met zaterdag van 13.30 tot
16.30 uur.
Van donderdag 20 juli
tot en met woensdag 23 augustus
Brouwershaven Olieverfschilderijen Hennie Schrijver. Stad
huis. Van 09.00 tot 12.00 uur en van 13.30 tot
16.00 uur.
Tot en met zaterdag 21 oktober
Burgh-Haamstede Nuttige handwerken. De Burghse Schoole.
Van dinsdag tot en met zaterdag van 11.00 tot
13.00 uur.