Westerschouwen vraagt groot
project landinrichting aan
LIEFDE EN LOT
Bijna een miljoen minder
toeristische overnachtingen
Creatieve cursussen voor gehandicapten
dit biedt de beeldbuis
Grond beschikbaar voor natuur en recreatie
In provincie Zeeland sinds 1990
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
De stacaravans in de Duinpolder moeten verdwijnen als gevolg van een landinrichtingsproject. (Foto: Joop van Houdt).
BURGH-HAAMSTEDE - Ongeveer 800 hectare grond in Westerschouwen en Middenschouwen krijgt een an
dere bestemming. De gemeente Westerschouwen vraagt voor 1 maart een landinrichtingsproject aan. Er
komt veel grond beschikbaar voor natuur en recreatie.
Dat bleek dinsdagmiddag tij
dens een vergadering van de
raadscommissie ruimtelijke
ordening, die door ongeveer
veertig landbouwers en recrea
tie-ondernemers werd bijge
woond.
In het project komt meer ruim
te voor recreatie, is aandacht
voor de duurzame landbouw
en krijgt de natuur de kans
zich op enkele terreinen te her
stellen.
Informatie over concrete gevol
gen van de landinrichting werd
dinsdag niet gegeven, maar uit
reacties uit de politiek en van
af de tribune vielen tenminste
vier maatregelen te distilleren.
Zo moeten enkele tientallen
stacaravans in de Duinpolder
verdwijnen. Zo nodig zal daar
een afkoopsom tegenover
staan., Verschillende boerenbe
drijven zullen worden gesa
neerd. Verder dienen de fruit-
bedrijven in het Zoomgebied te
verkassen en zullen aan de
Groenoordsweg en de Vertons-
weg maatregelen worden geno
men. Door landinrichting ver
loren gegane recreatie- of land
bouwgrond wordt gecompen
seerd met grond in de Burgh
en Westlandpolder.
Het project gaat zeer veel geld
kosten. Het rijk betaalt enkele
tientallen miljoenen mee en
verder doen ook provincie en
gemeente een flinke duit in het
zakje. ,,Als de gemeente voor
vijf of misschien wel tien mil
joen aan de lat staat en dat geld
moet uit de toeristenbelasting
komen, dan heb ik er een hard
hoofd in," zei een van de aan
wezigen dinsdag.
Twijfel overheerste op de pu
blieke tribune. „De gemeente
springt in het water zonder te
weten hoe diep het is en hoe
veel stroming er staat," zei een
fruitkweker. Twijfels waren er
verder over het draagvlak van
het project, de financiën, de
termijn waarop het allemaal
gaat gebeuren en de mogelijke
stagnatie die een bedrijfsvoe
ring nu al ondervindt met het
oog op herinrichting straks.
Vrijwilligheid
De vier politieke fracties ha-
njerden dinsdag vooral op de
vrijwilligheid van medewer
king aan landinrichting. Ge
dwongen saneringen waren
voor elke partij uit den boze.
Volgens commissievoorzitter
C. W. Veerhoek zal daartoe al
leen in het uiterste geval wor
den overgegaan „Bijvoorbeeld
wanneer één landbouwer als
laatste der Mohicanen in een
verder volkomen verlaten ge
bied achterblijft."
CDA-commissielid A. J. Pad
mos zei „met een boerenbril
kijkend" het project niet nodig
te vinden. Maar met de bril van
de gemeentebestuurder, het al
gemene belang dienend, zag
Padmos een toegevoegde waar
de voor de recreatiesector en de
natuur. Padmos zette vraagte
kens bij het enthousiasme van
de ondernemers om vrijwillig
mee te werken.
Eenheidsworst
A. M. Verseput (VVD) sprak
zijn vrees uit dat de variatie
die het recreatieve aanbod nu
nog kenmerkt, zal verdwijnen.
Volgens hem ontstaat er 'een
heidsworst' als gesaneerde be
drijven in de Burgh- en West
landpolder of bij de Brouwers-
dam hun activiteiten voortzet
ten.
Recreatief medegebruik van
nieuwe natuurgebieden, in de
vorm van fiets-, wandel of rui
terpaden, moet mogelijk zijn,
vond Verseput. „We moeten
geen natuur maken met een
hek erom." De bezettingsgraad
van bungalows en caravans
neemt al jaren af en daarom
pleitte Verseput er dan ook
voor om zeker niet minder
kampeereenheden te maken
dan nu het geval is.
PvdA-er C. Verton'dat de ge
meente niet telkens toe moet
geven aan de vraag van de re
creatieondernemers om meer
eenheden als gevolg van de
door Verseput geschetste 'ver
dunning'. „Als we daaraan toe
geven staat over 25 jaar alles
vol." Verton was niet gerust op
het positieve financiële effect
van de landinrichting en ver
der vreesde hij dat het in de
Burgh- en Westlandpolder te
vol gaat worden.
Druk
Zei Veerhoek aanvankelijk nog
van de commissie een vrijblij
vend advies te verwachten
(Verseput: „Ons 'ja' nu moet la
ter 'nee' kunnen zijn"); later in
de vergadering voerde Veer
hoek de druk op: „Wie nu 'ja'
zegt, moet met hele zware argu
menten komen om .in maart
'nee' te zeggen."
Het project ljandinrichting
wordt eind maart behandeld in
de gemeenteraad. Gedeputeer
de Staten willen de aanvraag
voor 1 april in huig hebben. In
juni volgt nog een tussenadvies
en in september hakken Pro
vinciale Staten de knoop door.
ZIERIKZEE - De Lichtboei in Zierikzee, de Zeeuwse
Muziekschool en het Oosterschelde College gaan op
Schouwen, Tholen en De Bevelanden een creatieve
cursus aanbieden voor mensen met een verstandelij
ke handicap.
In Zierikzee biedt de Lichtboei
een cursus tekenen en schilde
ren aan van acht lessen op za
terdagmorgen vanaf 11 maart.
Docente is Magreeet Leydekker
en de cursus wordt gegeven in
het multifunctioneel centrum
aan de Huybertstraat.
In St. Annaland kunnen de be
langstellenden terecht voor een
cursus muziek die verzorgd
wordt door Douwe Eisinga van
de Zeeuws Muziekschool.
In Goes gaat Carmen Milhous
een cursus zeefdrukken geven.
Het is een eenvoudige techniek
waarmee snel kleurrijke resul
taten kunnen worden geboekt.
De cursus vindt plaats bij het
Oosterschelde College in de
Zusterstraat vanaf donderdag
9 maart.
Het was wel jammer, dat alles zo veraf
gebeurde, maar in mijn fantasie kon het
zich ook op ons grachtje afspelen. Ik ver
gat mijn moeder en droomde.
Jan kwam langs en stootte me tegen mijn
been, om me wakker te maken. Met af
wezige ogen keek ik op.
„Ga je mee? De stad in? Naar het feest
kijken?"
Ik sprong op. Het was de derde oktober,
maar bij ons ontbrak zelfs de hutspot en
de haring Zonder bedenken liepen we
het brugje over, de steeg door en' de
nauwe Hoge Woerd op. Hier was het vol
en gezellig. De mensenstroom ging in de
richting van de stad en iedereen sprak
over de optocht. Jan had een manier om
zich door de volte te wringen. Hij pakte
mij bij de hand. stootte afschuwelijk
felle kreten uit, om de paar seconden een
gil als een stoomfluit; de mensen spron
gen verschrikt op zij en hij rende door de
opening. Zo kwamen we snel aan het
punt waar het volk als een haag stond.
Hoe hij het leverde begreep ik niet, maar
het duurde niet lang of we stonden voor
baan. Ik schaamde me voor de scheld
woorden, die we naar het hoofd kregen.
Maar het schouwspel, dat we te zien kre
gen. was hiermee niet te duur gekocht.
We hadden genoeg aan de kleuren van de
fluwelen buizen der ridders en de zijden
japonnen der edelvrouwen. Hoog te
paard gingen ze ons voorbij. Uit de ge
schiedenisles op school kende ik de term:
het gemene voetvolk, en ik begreep, dat
wij dat waren. Maar dat bedierf ons
genot niet.
Nog vol van wat we gezien hadden, kwa
men we terug op de gracht. Van ver al
speurde ik, dat er iets niet in orde was.
Buurvrouwen stonden aan onze deur, de
voordeur, die nooit openging en waar nu
mensen uit-en ingingen. Wij drongen ons
dicht langs de huizen, ook Jan was stil
van dit verontrustend verschijnsel. Nie
mand merkte ons op. Achterom slopen
we de keuken binnen. De deur naar de
kamer stond open en een van de buur
vrouwen droeg een arm vol linnengoed
de keuken in en smeet het in een tobbe,
waarop ze de waterstraal van de pomp
liet pletsen. Het water werd rood van het
bloed. Ze zag ons. „Je moeder is vort,"
zei ze. Ik had een uitbrander verwacht,
maar haar stem was week. „Ze hebben
de arme ziel vortgehaald."
Jan maakte zich uit de voeten. Maar ik
stond te trillen.
,,'t Is vast de schuld van die vroed
vrouw." ging ze door. Ze streek met haar
hand langs haar neus.
„Is er. is er geen kind?"
Door MIA BRUYN-OUWEHAND
,,'t Kan niet komme. 't Mot gehaald wor
den."
Gehaald? Waar vandaan? Ik begreep er
niets van, maar durfde niets te vragen,
Mijn vader kwam op de drempel. Hij
was uit de fabriek gehaald, begreep ik.
„Jullie moeder is naar 't ziekenhuis," zei
hij.
Het ziekenhuis. Dat was het academisch
ziekenhuis en het stond in het teken van
de legende. Honderden verhalen gingen
er rond, zowel van wonderen als van gru
welen, die in dat ziekenhuis gepleegd
werden. Voor de arme en onwetende
stadsbevolking, waar wij deel van uit
maakten, stond het nog altijd in het
teken van middeleeuwse toverij en be
zweringskunst.
„Ze is met een rijtuig gehaald," zei hij,
niet weinig trots op de grootsheid van dit
evenement, dat evenzeer hemzelf als
onze moeder betrof.
„Waarom? Wat gaan ze daar doen?"
vroeg ik bevend.
Hij haalde de schouders op, angstig,
moedeloos. „Wat moeten we nou eten?"
vroeg hij.
„Zal ik pap koken?"
Hij liep naar het kommetje, dat boven op
de kast stond en waar het huishoudgeld
voor die week in bewaard werd.
(wordt vervolgd)
Vrijdag 24 februari
NEDERLAND1
07.Uü uur NOS-Tekst-tv.
09.00 uur Koekeloere.
10.00 uur Nieuws uit de natuur.
10.20 uur De bisteboat; Wat is
dat?
11.00 uur Schooltv-Weekjour-
naal.
11.30 uurTeamwork.
11.55 uur NOS-Tekst tv.
16.35 uur NOS-Nieuws voor do
ven en slechthorenden.
16.42 uur Weg van de snelweg
Europa.
17.11 uur Willem Wever.
17.39 uur Cartoon club. Geva
rieerd tekenfilmprogramma.
Met onder andere de Roze Pan
ter, Popeye, Woody Woodpec
ker en Daffy Duck.
18.06 uur Boggle. Woordspel.
Presentatie: Frank Kramer.
18.35 uur A different world.
Amerikaanse comedyserie.
Afl.: Faith, hope and charity
19.01 uur Prettig weekend. Cul
turele en recreatieve uitgaans
tips.
19.29 uur Weg van de snelweg
Nederland. Reisreportages.
20.00 uur NOS-Journaal.
20.24 uur NOS-Weeroverzicht.
20.31 uur Lieve Martine.
21.20 uur Brandpunt. Actuali
teitenprogramma.
21.56 uur New York police.
22.45 uur Sporen: De politie
rechter.
23.22 uur NOS-Journaal.
NEDERLAND2
07.00 uur NOS-Joürnaal.
07.06 uur Lingo.
07.29 uur Ontbijt tv.
07.30 uur NOS-Journaal.
07.33 uur Ontbijt TV. Actuali
teitenrubriek.
08.00 uur NOS-Journaal.
08.07 uur Ontbijt TV.
08.28 uur NOS-Journaal.
08.33 uur Boggle.
09.00 uur NOS-Journaal.
09.05 uur Uitzending politieke
partijen: GPV.
09.08 uur Kook tv. Culinair pro
gramma.
09.29 uur Via Ria.
10.19 uur Frans voor beginners:
Ca va. Afl. 14.
10.47 uur Pronto.
11.16 uur 100 kilometer Mara-
thonschaatsen in Tjecliië.
11.41 uur Natuur in eigen land.
12.08 uur Lucky Lotto live.
Spelshow.
13.00 uur NOS-Journaal.
13.08 uur Oppassen!!!
13.38 uur Sonja.
14.28 uur Bureau Kruislaan.
15.20 uur Jules unlimited.
16.00 uur NOS-Journaal.
16.07 uur De teenage hero turt
les. Tekenfilmserie.
16.31 uur Bassie en Adriaan en
de huilende professor.
16.57 uur Door de eeuwen ge
dragen.
17.20 uur Schone schijn.
17.58 uur 2 Vandaag.
18.00 uur NOS-Journaal.
18.15 uur Actualiteiten.
18.39 uur NOS-Sportjournaal.
18.47 uur NOS-Hoofdpunten
uit het nieuws gevolgd door het
weer.
18.55 uur De dierenspoedkli-
niek.
19.30 uur Onderweg.naar mor
gen.
20.01 uur Dat zeg ik niet.
20.33 uur Love letters.
21.59 uur TROS TV show op
reis.
23.01 uur Deadline.
23.41 uur Late nite concert II.
Concertregistratie van de Ame
rikaanse gospelzanger Car
man.
00.36 uur NOS-Journaal.
00.41 uur NOS-Nieuws voor do
ven en slechthorenden.
NEDERLAND3
08.53 en 12.00 uur NOS-Nieuws
voor doven en slechthorenden.
17.40 uur De kleedkamer. Serie
portretten van mensen die in
twee verschillende wörelden
leven.
18.10 uur De Fabeltjeskrant.
Poppenserie.
18.15 uur Sesamstraat. Kleu
terprogramma.
18.30 uur NOS-Jeugdjournaal.
18.40 uur Klokhuis. Informa
tief kinderprogramma.
19.00 uur Lingo.
19.30 uur Uitzending politieke
partijen: SP.
19.34 uur Van gewest tot ge
west. Regionaal magazine.
20.02 uur Werken aan werk: Het
grote computer gebeuren. Serie
over automatisering in de me
taalsector.
20.30 uur Onder de hamer. En
gelse serie.
21.25 uur De conaisseur. Cul
tuurquiz.
21.53 uur Trekking dagelijkse
lotto.
22.00 uur NOS-Journaal.
22.16 uur NOS-Sportjournaal.
22.34 uur Nova. Actualiteiten
programma.
23.19 uur With a little help from
my friends.
RTL 4
06.30 uur Hei elei kuck elei.
07.00 uur Nieuws kranten
overzicht.
07.07 uur Ontbijtkids: Tic tac
toons.
07.30 uur Nieuws kranten
overzicht.
07.37 uur Ontbijtkids: De
Smurfen.
08.00 uur Nieuws kranten
overzicht.
08.08 uur The bold the beauti
ful.
08.30 uur Nieuws.
08.35 uur Santa Barbara.
09.00 uur Nieuws kranten
overzicht.
09.10 uur Santa Barbara.
09.30 uur Goede tijden slechte
tijden. Nederlandse soap.
10.00 uur Koffietijd.
11.00 uur Showtime shop.
11.05 uur As the world turns.
11.50 uur Lunchkids.
Met om:
11.50 uurTjilp.
11.55 uur Tic tac toons.
12.20 uur De Transformers Se
cond Generation
12.45 uur De vakantieman.
14.10 uur Rad van fortuin.
14.40 uur Golden Girls.
15.05 uur Showtime shop.
15.10 uur Santa Barbara. Ame
rikaanse soap rond de twee fa
milies Capwell en Lockridge.
16.00 uur Vier uur nieuws.
16.10 uur The Oprah Winfrey
show. Amerikaanse talkshow.
17.00 uur 5 uur show. Geva
rieerd middagmagazine met ar
tiesten en ^andacht voor onder
meer de natuur, gezondheid,
cosmetica en actuele gebeurte
nissen.
18.00 uur Zes uur nieuws.
18.15 uur Ooggetuige. Reporta
ges over gebeurtenissen die in
grijpen in mensenlevens.
18.30 uur Rad van fortuin.
19.00 uur The bold the beauti
ful.
19.30 uur Half acht nieuws.
19.50 uur Weer.
20.00 uur Goede tijden slechte
tijden. Nederlandse soap.
20.30 uur Vrouwenvleugel.
21.25 uur Het uur van de waar
heid.
22.20 uur Postema op pad..
23.20 uur Nieuws, sport en
weer.
23.50 uur Mujeres al borde de un
ataque de nervios.
01.25 uur Nachtprogramma.
RTL 5
15.30 uur TV boetiek.
16.00 uur Familie Ties.
16.30 uur Goede tijden slechte
tijden. Nederlandse soap.
16.55 uur MASH.
17.20 uur Alf.
17.50 uur The A-teain.
18.40 uur Baywatch.
19.35 uur 't Is me ook wat
moois.
20.00 uur The Fresh Prince of
Bel Air.
20.25 uur Violation of trust.
22.05 uur Playboy late night.
22.35 uur RTL 5 Nieuws.
22.40 uur Cracker.
23.35 uur ISCHA. (herh.)
00.30 uur Cloudburst.
02.05 uur Hei elei kuck elei ak-
tuell.
02.35 uur Nachtprogramma.
BRT 1
15.00 uur Schooltelevisie.
15.00 uur Opnieuw gebruikt
staat netjes.
15.30 uur Le Petit monde de
Pierre.
15.45 uur Lernexpress.
17.10 uur Sinja Mosa.
17.35 uur Paradise Beach.
18.00 uur Journaal.
18.10 uur Mooi en meedogen
loos, Amerikaanse serie.
18.35 uur Blokken.
19.05 uur Buren.
19.30 uur Journaal en sport.
19.58 uur Weerbericht.
20.00 uur Zeg eens Euh.
20.40 uur De Droomfabriek.
22.00 uur Night of entertain
ment.
23.30 uur Weerbericht.
BRT 2
18.00 uur Tik tak.
18.05 uur Ocean Girl.
18.30 uur Odyssee.
18.55 uur Disney Festival.
19.30 uur Journaal en sport.
19.58 uur Weerbericht.
20.00 uur Couleur locale.
20.30 uur Niveau 4: Look.
21.00 uur Groen Licht.
21.20 uur Vlaanderen vakantie
land. Toeristisch magazine.
22.00 uur Ter Zake.
22.47 uur Paardenkoersen.
22.50 uur Hammett.
00.25 uur Coda.
Elk half uur NOS-nieuws.
07.05 en 07.32 uur Omroep Zee
land Ochtendeditie.
08.08 uur Radio Nieuws Centra
le.
08.32 uur Omroep Zeeland Och
tendeditie met o.a. „Straatru
moer". Straatinterviews over
het nieuws van de afgelopen
week.
09.05 uur Muziek door de week.
10.05 uur Die's nog van voor d'n
oorlog. Vandaag: de heer en me
vrouw Provoost uit Domburg.
11.05 uur Muziek door de week.
12.05 uur Omroep Zeeland Mid
dageditie.
12.32 uur Omroep Zeeland Mid
dageditie met o.a. Het Fort Zee-
landia, programma over de
Zeeuwse burger en zijn be
stuur. Samenstelling en regie:
Peter Joosse.
13.08 uur Radio Nieuws Centra
le.
16.03 uur UIT, uitgaanstips
voor het weekeinde. Presenta
tie: AnkeTanihatu. Samenstel
ling en regie: Bert van Leer
dam.
17.05 uur Omroep Zeeland
Avondeditie.
17.32 uur Omroep Zeeland
Avondeditie, met o.a. Zeeuws
Diep, Zeeuwse opinieleiders
bespreken de actualiteit. Van
daag met: Hennie Klein-Hesse-
link (voorzitter Zeeuwse Vrou
wenraad, vice-voorzitter
ANBO Zeeland), Marijn Diele-
man (advocaat en procureur) en
Wies Saman (statenlid CDA, se
cretaris Kring van Werkgevers
Kanaalzone, Brabant/Zeeuwse
Werkgeversvereniging).
18.11 uur Radio Nieuws Centra
le met landelijke en internatio
nale actualiteiten.
ZIERIKZEE - Het aantal toeristische overnachtingen in Zeeland daalde van 14,3
miljoen in 1990 tot 13,4 miljoen in 1993. In de mooie zomer van 1994 nam het aan
tal overnachtingen door Nederlanders weer toe, vooral door een sterke toena
men van vakanties op vaste standplaatsen.
Dat blijkt uit de voortgangs
rapportage van het Sociaal-
Economisch Beleidsplan 1993-
1997 van het provinciaal be
stuur. Het grootste deel van de
overnachtingen, 8,1 miljoen
kwam voor rekening van Ne
derlandse toeristen, terwijl de
overige 5,3 miljoen vooral van
Duitse toeristen was. In de pe
riode van september 1990 tot en
met augustus 1991 maakten
21,3 miljoen Nederlanders een
dagtocht naar Zeeland.
Uit het provinciaal rapport
blijkt dat het aantal toeristen
dat met een boot naar Zeeland
kwam, sinds 1988 met tien pro
cent is toegenomen. In 1993
werden 243.000 sluispassages
door recreatievaart genoteerd.
Al die toeristen samen gaven in
1994 in Zeeland 1,5 miljard gul
den uit. Dat bracht een werk
gelegenheid van ongeveer
10.000 full-time arbeidsplaat
sen met zich mee. Rekening
houdend met deeltijdarbeid
gaat het om ongeveer 13.000
mensen.
Landbouw en visserij
In de landbouw en visserij wa
ren in 1993 in Zeeland ruim
12.000 personen werkzaam.
Het aantal agrarische bedrij
ven bedroeg in 1994 4870; een
aandeel van vier procent in het
landelijk totaal. Het aantal
visserij gebonden bedrijven in
Zeeland bedraagt ongeveer
vierhonderd met in totaal 1700
fulltime en 215 part-time ar
beidsplaatsen. De aanvoer-
waarde van de vismijnen in
1994 bedroeg 92 miljoen gul
den.
De bevolking van Zeeland
groeide de afgelopen jaren
gestaag van ruim 355.000 in
1988 naar ruim 363.000 mensen
in 1994. Van die mensen was in
1993 acht procent werkloos,
terwijl dat landelijk 7,5 pro
cent was. Tbn opzichte van 1993
was in 1994 in de provincie
sprake van een bescheiden toe
name van de werkloosheid met
135 personen (0,1 procent)
waarna die in 1994 weer afnam
met 0,3 procent. Minder werk
gelegenheid kwam er in de in
dustrie, het openbaar nutsbe
drijf. de bouwnijverheid en de
bedrijven voor transport en op
slag in Zeeland.
Het aantal banen nam toe in de
landbouw en visserij, de han
del, horeca en reparatiebedrij
ven, de zakelijke dienstverle
ning en de overige dienstverle
ning. In Zeeland waren relatief
veel mensen werkzaam in de
industrie, openbare nutsbe
drijven en bouwnijverheid.
