Pad op Zierikzees Bolwerk
krijgt openbare verlichting
Willibrorduskerk weer in gebruik
na jaren nijver restauratiewerk
Inzegening kerk en inwijding altaar door bisschop
Koninklijk
paar naar
Washington
Terug naar
prehistorie
Ziekmelding
Vergadering
Bru-Tén
Exotisch
Gratis zes steak-messen
hij kilo kipfilet
Renovatie tweede veld
sportveld Nieuwerkerk
DINSDAG 10 JANUARI 1995 NR 25703
3
Het interieur van de kerk na de restauratie. De plavuizen uit 1768 hebben de tand des tijds goed doorstaan. (Foto: Joop van Houdt).
ZIERIKZEE - ,,Het dak was helemaal doorgezakt, er waren hele stukken balk weg en er waren pilaren weg
gehaald die nooit weggehaald hadden mogen worden. Eigenlijk was het gewoon hartstikke gevaarlijk".
Aan het woord is L. van der Hark, namens het kerkgenootschap coördinator van de restauratie van de Willi
brorduskerk. In december werd er weer een Nachtmis gehouden en zondag 22 januari wordt de kerk ingeze
gend en het altaar ingewijd door Mgr. M. Muskens, bisschop van het bisdom Breda. Momenteel wordt de
laatste hand gelegd aan de restauratie die in totaal 2,5 miljoen gulden heeft gekost.
De Willibrorduskerk werd in
gewijd in 1768 en het gebouw
had toen het uiterlijk van een
boerenschuur met twee daken
in de langsrichting en een mid-
dengoot. In de voorgevel waren
slechts enkele kleine ramen.
Aan de Mosselstraatzijde wa
ren in twee lagen ramen aange
bracht, maar aan de Paar
denstraatzijde bezat, het ge
bouw helemaal geen ramen. In
1824 werd verbouwd en kreeg
de voorgevel zijn huidige vorm.
De twee daken werden samen
gevoegd tot één mansarmedak.
Schade
Later werd de kerk nog ver
schillende keren uitgebreid en
verbouwd. In 1904 werd het pa
rochiecentrum aangebouwd.
Tijdens de Tweede Wereldoor
log liep het gebouw schade op
en later werd de situatie nog
een stuk verergerd door de Wa
tersnoodramp die een spoor
van vernieling over Schouwen-
Duiveland trok. Het zout
nestelde zich in de muren en
deed de ijzeren elektriciteits
buizen roesten. Die roest druk
te het pleisterwerk weg en om
dat het vocht niet door de -
geen vocht doorlatende - verf
laag kon dringen werd die laag
De commissieleden waren una
niem positief over het voorstel
om openbare verlichting aan te
brengen op het pad. Bang voor
het scheppen van een prece
dent voor andere brandpaden
waren ze niet. Het pad heeft
immers min of meer de functie
van openbare weg, zo luidde de
mening.
Voor Sprengelmeijer bleek de
wijze van dekking van de ver
lichting van groot belang. Het
was in ieder geval voor hem
een reden een positief advies
uit te brengen. ,,Als het uit on
ze pot (van openbare werken,
red.) zou komen had ik er wel
bezwaar tegen." De Rijke sloot
zich daar graag bij aan. ,,Ik
heb die tienduizend gulden ge
kregen en zeg dank je wel", al
dus de wethouder.
Hij reageerde op opmerkingen
van de heren R. W. A. M. Pes-
sers (D66) en J. J. Geleijnse
(VVD). Deze missen een stuk
beleid achter het plan voor ver-
simpelweg van de wanden ge
drukt.
In 1985 was de staat waarin de
kerk verkeerde aanleiding
voor restauratieplannen. ,,In
1970 was het complete interieur
nog geschilderd, maar die verf
kwam gewoon naar beneden",
aldus Van der Hark. ,,Het zag
er gewoon allemaal erg slecht
en haveloos uit. Het dak lekte
en de goten waren ook niet
goed meer. Er moest iets gebeu
ren".
In eerste instantie ging men er
van uit dat er enkel wat repara
ties verricht dienden te wor
den. Het bouwbureau van het
bisdom werd ingeschakeld en
die becijferde dat men met een
investering van tweeëneenhal-
ve ton toch een heel eind moest
komen.
„Tben stapten we naar de ge
meente voor eventuele vergun
ningen voor de restauratie en
toen kwamen we er achter dat
de Willibrorduskerk te boek
staat als een monument. En
daarmee kwam de restauratie -
en ook de kosten ervan - in een
heel ander daglicht te staan",
vertelt Van der Hark. „Achter
af is het goed dat het zo gelo
pen is". De eerste fase van de
restauratie bestond uit het
weer waterdicht maken van het
gebouw. „Maar verder was er
lichting op het pad. Volgens
Pessers wordt het plan opge
hangen aan sociale vernieu
wing zonder dat daar beleid
achter zit. Bovendien had hij
liever gezien dat de afspraak
gestand werd gedaan om in
dergelijke gevallen eerst de
wijk in te gaan om te onderzoe
ken wat de burger wenst. Ge
leijnse was het met de demo
craat eens. „We moeten breed
in de gemeente gaan kijken
waar behoefte aan bestaat.
Hier zit geen greintje beleid
achter."
Woordenwisseling
Als een getergde hond diende
De Rijke de heren vervolgens
van repliek, met een interes
sante woordenwisseling tot ge
volg. De Rijke: „Maar wie
heeft die tienduizend gulden
verzonnen. De commissie
openbare werken toch niet?"
dus nog helemaal niets gedaan
aan de muren", aldus Van der
Hark.
Men stuitte tijdens die eerste
fase wel weer op meer proble
men. Langsbalken met een dra
gende functie bleken aan de
uiteinden niet meer onder
steund, de scheuren in de mu
ren werden steeds groter en tal
rijker en steeds meer vloerte
gels kwamen los te liggen.
„Iben zijn we die vloer eens
gaan bekijken en toen bleek
dat er maar een dun laagje ce
ment en zand onder de tegels
lag én dat de oorspronkelijke
plavuizenvloer daar weer nog
onder zat."
Pilaren
Ook kwam men er achter dat
de zoldervloer op sommige
plaatsen wel erg flexibel was.
„Dat veerde behoorlijk als je
er over liep", aldus Van der
Hark. Oorzaak van dat door
zakken was dat - ondanks
waarschuwingen van het
bouwbureau van het bisdom -
men in 1937 zes van de twaalf
pilaren had weggehaald. „Als
we daar niets aan gedaan had
den was er toch vroeg of laat
wel iets naar beneden geko
men", aldus Van der Hark.
„Gelukkig heeft men toen erg
li
i
Wethouder P. de Rijke: ,,Ik heb
die tienduizend gulden gekre
gen en zeg dank je wel."
Geleijnse: „Maar daarom mag
ik deze opmerking toch wel
maken." De Rijke: „Ik heb die
tienduizend gulden gekregen."
Pessers: „Het is ook een prima
voorstel, maar alleen een beet
je raar." De Rijke: „Dat ben ik
met u eens, maar ik zeg dank je
wel. Bovendien gaat het hier
om de technische aspecten van
het plan." Van Ballegooijen
(PvdA): „Laten we dan ook
maar over de technische aspec
ten advies uitbrengen."
De commissie was unaniem po
sitief over de aanleg van een
stuk nieuwe steiger in de jacht
haven en een verhoogd zebra-
dikke balken gebruikt en
waarschijnlijk is er daarom
nooit iets gebeurd" Om de zol
der weer 'op sterkte' te krijgen
werden tijdens de restauratie
zes stalen pilaren aangebracht.
Op verschillende plaatsen
bleek het dak doorgezakt en
dat werd weer veroorzaakt
door compleet weggerotte
stukken balk. Bij de voorgevel
bleek een houten draagbalk
van 45 bij 45 centimeter over
een lengte van een paar meter
geheel vermolmd. Om het dak
weer de benodigde sterkte te
geven bleek een eerder aangé-
bracht stalen steunframe on
voldoende en werd de kap
constructie verstevigd met het
nodige houtwerk. Ook werden
op de zolder inspectie-loop
bruggen aangebracht en werd
verlichting aangelegd.
Verlichting
Ook voor wat betreft de ver
lichting in de kerk zelf is men
radicaal aan het vernieuwen
gegaan. Van der Hark: „Vroe
ger hadden we van die luchters
met een paar sterke lampen er
in. Gevolg was dat degene die
er vlakbij zat verblind werd
door het felle licht terwijl an
deren weer compleet in het
donker zaten". Nu is een uitge-
pad in de Grevelingenstraat,
ter hoogte van de Miereweg.
Een alternatief voor een zebra
pad in het schilderen van sug-
gestiestrepen. Deze ontberen
echter een wettelijke status.
Een zebrapad heeft deze wette
lijke status wel en had daarom
de voorkeur van alle commis
sieleden. Voor de steiger
maakt Zierikzee gebruik van
het aanbod van de leverancier
over te gaan tot aankoop van
een steiger die slechts één keer
gebruikt is tijdens een show in
Engeland.
Eensgezindheid was er ook om
trent de slag om de arm die de
leden hielden om over te gaan
tot een principebesluit mee te
werken aan de totstandkoming
van een Recreatief Milieu Cen
trum (RMC) in Renesse. Aan de
ene kant waren het de kosten
die aan het plan verbonden
zijn. Aan de andere kant was er
bezorgdheid over de omslag die
in de plannen gemaakt was.
Eerder was er sprake van een
Educatief Milieu Centrum. Vol
gens De Rijke is het zaak in de
toekomst goed op dit recreatie
ve element te letten. Zijn op
merking vond brede onder
steuning. Van Ballegooijen
verwoordde dit het meest ex
pliciet. „Als mijn vrees be
waarheid wordt stem ik te
gen", aldus de sociaal
democraat. Vooralsnog is het
echter een kwestie van afwach
ten op de plannenmakerij van
de gemeente Westerschouwen.
breid verlichtingssysteem aan
gebracht dat het mogelijk
maakt de kerkruimte sober te
verlichten of een licht en
feestelijk aanzien te geven.
Ook is men er op ingenieuze
wijze in geslaagd om een sys
teem te maken dat de fraai ge
restaureerde glas-in-loodra-
men aanlicht.
De kerk heeft door de restaura
tie een heel ander aanzien ge
kregen en dat komt behalve
door de verbeterde verlichting
door de gebruikte kleuren. De
wit- en grijstinten overheer
sen, maar het plafond - uitge
voerd in wikkel werk - is ge
schilderd in een tint die aan ro
se grenst. Daardoor wordt het
wat strenge en koude van wit
en grijs verzacht. Bij het kie
zen van de kleuren heeft men
zich laten adviseren door de
heer Kurvers van Monumen
tenzorg. „Daar hebben we nog
heel wat discussie over ge
voerd", aldus Van der Hark. In
het kader van de restauratie
werd verder een compleet nieu
we geluidsinstallatie geïnstal
leerd.
Parochie
Al die tijd dat in de eigenlijke
kerkruimte geen missen kon
den worden opgedragen werd
'gekerkt' in het aangebouwde
parochiecentrum. „Het ging al
lemaal net", aldus Van der
Hark. „We hebben daar plaats
voor 120 mensen en dan kun
nen we het koor nog net in een
hoekje kwijt. Maar soms was
het wel erg vol". Om.de paro
chianen zoveel mogelijk bij de
restauratie van hun kerk te be
trekken werd met enige regel
maat een open dag gehouden
zodat men kon zien hoever men
inmiddels gevorderd was.
Het grootste deel van de kosten
van de restauratie komt uit
subsidie. „Maar voor zo'n 20
procent zijn we afhankelijk
van giften", aldus Van der
Hark. Hij stelt dat niet alleen
de parochianen maar ook de
mensen die met de restauratie
bezig waren zich zeer betrok
ken voelden bij het werk. „Het
grote kruisbeeld miste een
hand, die was helemaal opge-
vroten door de houtworm.
Daar hebben ze een compleet
nieuwe aangezet, met de hand
gesneden", aldus Van der
Hark.
Nieuw altaar
In de kerk kwam ook een com-
pleet nieuw altaar te staan.
Dat altaar wordt, zoals al aan
gestipt, ingewijd door Mgr.
Muskens. „De kerk wordt inge
zegend. Als we de muren ook
helemaal hadden vernieuwd
had de kerk ook gewijd moeten
worden, maar de muren heb
ben we maar voor de helft ver
nieuwd", aldus Van der Hark.
Voor zover hij weet is het voor
de eerste keer dat op Schou-
wen-Duiveland een kerk door
een bisschop wordt ingeze
gend. „In 1768 was er nog geen
bisschop, toen was er een aarts
priester".
Bij de renovatie van het sport
veld gaat het om het tweede
veld. Verder komt tijdens de
commissievergadering aan de
orde het voorstel van het colle
ge om twee ton uit te trekken
voor de aanleg van een bergbe
zinkriool en nog eens
128.075,- ten behoeve van het
bouw- en woonrijpmaken van
de percelen aan de Burgemees
ter Romeijnstraat.
Met de lasten van de aanleg
van het bergbezinkriool is re
kening gehouden in de investe
ringslijst bij de begroting voor
1995. Het krediet ten behoeve
van het bouw- en woonrijpma-
DEN HAAG (ANP) - Koningin
Beatrix en Prins Claus zijn
woensdag 8 november in de
National Gallery of Art te
Washington aanwezig bij de
opening van de eerste over
zichtstentoonstelling van het
werk van Johannes Vermeer.
Deze tentoonstelling is in het
voorjaar van 1996 tevens te zien
in het Mauritshuis in Den
Haag.
De tentoonstelling van de
schilder Johannes Vermeer
(1632-1675) is opgezet door het
Mauritshuis en de National
Gallery of Art. Vermeer liet
een klein oeuvre na van 35
schilderijen. Twintig daarvan
zijn op de tentoonstelling te
zien. Het Amerikaanse mu
seum heeft vier Vermeers in
zijn bezit, het Mauritshuis
drie.
Koningin en prins blijven
waarschijnlijk wat langer in de
Verenigde Staten. Ze zijn uit
huizig dit jaar. In maart gaan
ze naar Israël, in juni naar Fin
land en na 17 augustus naar In
donesië.
EINDHOVEN - Een groep van
zeven mensen, onder wie twee
wetenschappers, trekt zich
maandag voor twee „manen"
terug in het prehistorisch
openluchtmuseum in Eindho
ven.
Het is de bedoeling dat zij ge
durende die periode - ongeveer
twee hedendaagse maanden -
leven zoals mensen in de Ijzer
tijd. Een dergelijke experi
ment in de winter en voor zo'n
lange periode heeft niet eerder
in Nederland plaatsgevonden.
De groep bestaat uit directeur
Boonstra en nog vier medewer
kers van het museum, onder
wie nog drie vrouwen, de Bel
gische antropoloog S. Timmer
man en de Franse archeoloog
C. Vallet. Drs. O. Harsema van
het Biologisch Archeologisch
Instituut in Groningen bege
leidt het project.
Door het project willen de
deelnetners meer inzicht krij
gen in de manier waarop de
mens in de Ijzertijd leefde.
Ook zijn de deelnemers be
nieuwd hoe het sociale gedrag
in zo'n kleine groep zich onder
dergelijke omstandigheden
ontwikkelt.
UTRECHT (ANP) - Het aantal
ziekmeldingen bij de bedrijfs
vereniging Detam van werkne
mers in de detailhandel en de
ambachten lag vorig jaar 34,2
procent onder het niveau van
1993. Het aantal meldingen
nam af van 944.000 tot 622.000.
ken komt ten laste van het ex
ploitatieplan. Verder op de
agenda van de commissiever
gadering het voorstel van het
college om bijna 16.000,- be
schikbaar te stellen voor het
vervanging van de dakbedek
king van de Ds. J. Bogerman-
school in Oosterland.
Ook in de School met de Bijbel
in Nieuwerkerk dient volgens
het college geïnvesteerd te wor
den. Kozijnen en gevelbetim
mering dienen vervangen te
worden. Het college stelt de
raad voor om voor het werk
aan de school in totaal
23.191,- uit te trekken.
Verwachting t/m zaterdag 14 jan.
WEERSVOORUITZICHTEN
Donderdag Zonneschijn 30%
Kans op neerslag 60%
Min.temp. 1 graad
Mid.temp. 4 graden
Windkracht noordw. 6
Vrijdag Zonneschijn 40%
Kans op neerslag 30%
Min.temp. 0 graden
Mid.temp. 4 graden
Windkracht west 4
Zaterdag Zonneschijn 10%
Kans op neerslag 50%
Min.temp. 2 graden
Mid.temp. 6 graden
Windkracht zuidw. 5
ZON- EN MAANSTANDEN
11 jan. Zon op 08.45 onder 16.49
Maan op 13.01, onder 03.47
12 jan. Zon op 08.44, onder 16.51
Maan op 13.36, onder 04.46
Volle Maan: 16 jan. (21.27)
HETWEEROVERZICHT
DE BILT - Het wordt nogal guur weer
met wind en buien. Maar vanavond
en vannacht is het nog niet zo ver.
Dan staat er in het binnenland weinig
wind en valt het mee met de buien,
alleen in Zeeland kan regen vallen.
De minimumtemperatuur ligt rond
de 2 graden. Morgen wisselen zon
en stapelwolken elkaar af en ont
staan buien, die een winters karakter
hebben. Behalve regen kan er dan
ook sneeuw of hagel uit de bewol
king vallen. Morgenmiddag wordt
het ongeveer 5 graden. Het gure ka
rakter van het weer wordt veroor
zaakt door de flink toenemende
noordwestenwind. Boven land wordt
deze vrij krachtig, 5, aan de kust en
op het IJsselmeer hard of stormach
tig, 7 tot 8. Het gure weer houdt ook
donderdag nog aan. Vanaf vrijdag
wordt een uitloper van een hoge-
drukgebied belangrijk. Het ziet er
dan droger uit en met een zuid
westen wind wordt zachtere lucht
aangevoerd.
BRUINISSE - Donderdag 2 fe
bruari komen de leden van ten
nisvereniging Bru-Tén in het
Mepuusje bijeen voor de jaar
vergadering.
Op de agenda staat onder meer
een bestuursverkiezing. Aftre
dend en niet herkiesbaar is
voorzitter Aart de Looff. De
Looff en zijn vrouw A. de
Looff-Folmer gaan hun Bruse
tennisvrienden en -vriendin
nen verlaten wegens vertrek-
naar Breskens. Als opvolger
van De Looff heeft het bestuur
Peter Coppoolse voorgedragen.
Eventuele tegenkandidaten
kunnen tot een uur voor de
aanvang van de vergadering
worden aangemeld. De verga
dering begint om 20.00 uur.
AMSTERDAM - Het houden
van exotische spinnen, schorpi
oenen en gif- en wurgslangen is
trendy. Volgens de AID zijn de
afgelopen maanden op Schip
hol geregeld gifslangen en
schorpioenen aangevoerd die
bedoeld waren voor leken.
Z1ERIKZEESCHEI1
NIEUWSBODEÜ
Uitgever
Drukkerij Lakenman
Ochtman bv te Zierikzee.
Directie
D. L. van 't Leven.
Hoofdredacteur
A. H. M. van den Nouweland
Kantoor
Jannewekken 11, Zierikzee.
Postbus 1, 4300 AA Zierikzee.
Telefoon 01110-16551.
Telefax 01110-14315.
Lezersservice (bezorging)
De krant na 18.00 uur nog niet
ontvangen? Bel 01110-17314.
Maandag t/m vrijdag van 8.00
uur tot 17.30 uur en van 18.00
tot 20.00 uur.
Woonhuisaansluitingen
Redactie (na 17.30 uur)
01110-12905
Fotograaf (na 17.30 uur)
01112-1575.
Abonnementen
Per kwartaal f 51,00
Bij autom. afschr. f 48,50
Per jaar f 192,50
Bij autom. afschr. f 182,50
Losse nummers f 1,25.
De abonnementsprijzen zijn
inclusief 6% B.T.W.
Opzeggingen dienen een
maand, voor het einde van de
lopende abonnements-periode
schriftelijk bij de Zierikzeesche
Nieuwsbode gemeld te worden.
Inlevertijden advertenties
Maandagkrant
vrijdag tot 13.00 uur
Dinsdagkrant
maandag tot 11.30 uur
Donderdagkrant
woensdag tot 11.30 uur
Vrijdagkrant
donderdag tot 11.30 uur
Voor fouten ontstaan door
telefonische of onduidelijk
geschreven opdrachten wordt
door ons geen verantwoording
gedragen.
Advertentietarieven
Losse mm prijs 66 cent.
Kontrakttarieven op aanvraag,
„succesjes" (t/m 4 regels) f 7,-
De advertentieprijzen zijn
exclusief 17'/j% B.T.W.
Advertentie
GOED NIEUWS VAN FRIKI EN A 8 P
Deze week krijgt u alleen bij A&P bij aankoop van een kilo Friki kipfilet
GRATIS een set van zes Washington Forge steak-messen t.w.v. 15,-
De messen zijn van hoge kwaliteit, u hoeft ze nooit te laten slijpen en zijn
speciaal gemaakt voor het snijden /- n ATlS
van vlees. Wees er snel bij want
de voorraad is beperkt. bij kiio
Friki
kipfilet
\d\ol9AT
A&P Services B V
tel 02154-83333
ELKE DAG GOED NIEUWS Geldig l/m 14 |an a s
ZIERIKZEE - Het is maar weer eens bewaarheid.
Een gegeven paard moet men niet in de bek kijken.
Alleen al het feit dat het geld voor drie lichtmasten
op het pad achter de Hoofdpoortstraat in Zierikzee
niet uit het potje openbare werken komt was giste
ren tijdens een commissievergadering openbare wer
ken en milieu voor wethouder P. de Rijke en com
missielid W. F. Sprengelmeijer (SGP/RPF/GPV) re
den de raad positief te adviseren over dit plan. Het
plan is afkomstig van de werkgroep sociale vernieu
wing. De benodigde financiële middelen komen dan
ook uit het potje van deze werkgroep.
Twee ton voor bergbezinkriool
NIEUWERKERK - Als het aan het college van b en
w van de gemeente Duiveland ligt wordt 78.000,-
uitgetrokken voor de renovatie van het sportveld in
Nieuwerkerk. Een en ander komt aan de orde tij
dens de vergadering van de commissie financiën op
donderdag 12 januari. De vergadering wordt gehou
den in het gemeentehuis en begint om 16.30 uur.
