Jaar van de componisten
Purcell, Orff en Hindemith
Special effects
in film The Mask
Onderhoud aan
schelpdiervloot
De huiszwaluwenpopulatie op
Schouwen-Duiveland neemt af
In 1995 op velerlei manieren herdacht
Volgens Vogelwerkgroep Natuur- en Vogelwacht:
VRIJDAG 6 JANUARI 1995 NR 25701
In Zierikzeese Concertzaal
ZIERÏKZEE - Zaterdag 7 en zondag 8 januari is in de
Concertzaal in Zierikzee de film The Mask te zien.
The Mask is een komedie vol fraaie speciale effec
ten, geproduceerd door het bedrijf dat ook de dino
saurussen ontwikkelde voor Steven Spielbergs Ju
rassic Park.
The Mask is - zo schrijft Poly
gram in een persbericht over de
film - een kruising tussen Bat
man en Who framed Roger
Rabbit, gebaseerd op de gelijk
namige strip van Dark Horse
Comics. The Mask handelt over
Stanley Ipkiss, gespeeld door
Jim Carrey die eerder zijn ko
misch talent toonde in Ace Ven
tura Pet detective en de satiri
sche tv-serie In Living colors.
Hij heeft een oud masker ge
vonden en wanneer hij het op
zet vindt een complete meta
morfose plaats.
Van een gewone bescheiden
ambtenaar verandert Ipkiss in
een onweerstaanbare razend
snelle, gevatte groene wervel
wind die alles aankan. Hij is
The Mask. Sexy topmodel Ca
meron Diaz debuteert in The
Mask in de rol van Tina Carly-
le. Zij heeft een stormachtige
ontmoeting met het Masker en
valt meteen voor hem. De film
voorstelling begint zowel vrij
dag als zaterdag om 20.00 uur.
passen van bestaande over
stekken", aldus Van den Ende.
„Veel nieuwbouwhuizen heb
ben wel overstekken, maar de
ze zijn glad en er zijn geen aan
hechtingsplaatsen in de vorm
van uitstekende gordingsbalk-
jes".
Huiszwaluw-vriendelijk
Volgens Van den Ende zou dat
probleem vrij gemakkelijk op
gelost kunnen worden. „Heel
eenvoudig zouden er imitatie-
gordingsbalkjes aangebracht
kunnen worden, zodat het
overstek veel huiszwaluw-
vriendelijker wordt. Waar
schijnlijk gaat deze ingreep de
meeste huiseigenaren net iets
te ver, maar een echte huiszwa
luw-fanaat zou het eens kun
nen proberen".
Oorzaken voor de achteruit
gang van de huiszwaluwstand
zijn volgens Van den Ende drie
ledig: het broedgebied, de trek-
route(s) en het overwinterings-
gebied. „Over het broedgebied
zou veel bekend moeten zijn,
maar er blijven volop onzeker
heden. Bekend is wel dat het
gebruik van pesticiden in de
jaren '60 en '70 het begin was
van de teruggang. Ook het ver
anderen van landbouw- en vee
teeltmethodes heeft de stand
geen goed gedaan", aldus Van
den Ende. Hij voegt daar nog
aan toe dat met name het af
dekken van mestopslag (min
der insecten) en het verharden
van erven en landbouw-wegen
hierbij een rol spelen.
Voor wat betreft het laatste is
volgens Van den Ende op
Schouwen-Duiveland de situa
tie al meteen na 1953 verslech
terd. „Renovatie en schilder
werk hebben veel nestlocaties
ongeschikt gemaakt. Nieuw
bouw levert meestal geen ge
schikte nestlocatie meer op".
Verder is het weer een factor
van betekenis. „Een koude,
natte zomer kan desastreuze
gevolgen hebben voor de popu
latie."
Wat ook meespeelt is de trek-
route. „Plotselinge weersver
anderingen kunnen grote
slachtingen aanrichten tijdens
de trek. In 1974 bijvoorbeeld
verongelukten in de Alpen
honderdduizenden huis- en
boerenzwaluwen door uitzon
derlijk slecht weer tijdens de
najaarstrek".
Ook voor wat betreft het over-
winteringsgebied speelt vol
gens Van den Ende het groot
schalige gebruik van pestici
den in de landbouw - en bij
plaagbestrijding - sprinkha
nen, muggen - een rol. Als laat
ste factor noemt Van den Ende
klimatologische veranderin
gen. Door de droogte in het
Sahel-gebied is volgens Van
den Ende een ertorm areaal on
geschikt geworden voor over
wintering.
muziek 'voor volwassenen' bij
kinderen groot enthousiasme
veroorzaken. Met name geldt
dit voor het beroemde 'O, For-
tuna' uit de verzameling mid
deleeuwse liederen op nieuwe
wijze getoonzet, de Carmina
Burana uit 1937. De populari
teit van dit werk is mede te
danken aan de STER-reclame
en de house-versie van enkele
jaren geleden die een grote rel
opleverde omdat de nabestaan
den van Carll Orff het als een
inbreuk beschouwden op hun
rechten. In hetzelfde jaar gebo
ren als Hindemith (1895), werk
te Orff als dirigent en compo
nist met name in München.
Lichaamsbeweging
Zeer veel belangstelling had
Orff voor de combinatie li
chaamsbeweging en muziek. In
dat verband richtte hij een in
stituut voor de beoefening van
gymnastiek, dans en muziek
op.
Vanaf 1950 gaf hij les aan 'de
meesterklasse voor compositie
in de Hogeschool voor muziek
in München. Carl Orff overleed
in 1982.
Inspiratie
Drie bijzondere componisten
vormen samen de pijlers van
het herdenkingsjaar 1995.
Vooral in het najaar zullen hun
namen vaak in de media ge
noemd worden. Wellicht vor
men zij een inspiratie voor mu
sici of concertorganisatoren om
ook op ons eiland aandacht te
besteden aan hun muziek of
wellicht aan hun muziek voor
kinderen. Twee geboortejaren
en een sterfjaar. Onlangs ver
scheen een boeiende 'Luister
cursus voor klassieke muziek',
een dubbel-cd met uitgebreide
informatie, die voor een paar
tientjes bij de vakhandel te
verkrijgen is. Deze cursus met
vele fragmenten uit de muziek
geschiedenis begint met de
componist Purcell.
Longontsteking
Als doodsoorzaak wordt ge
noemd dat Purcell een longont
steking opliep toen zijn vrouw
hem 's avonds laat niet meer in
huis wilde laten. Ook compo
nisten in een herdenkingsjaar
zijn maar gewone mensen.
De door de Natuur- en Vogelwacht her en der aangebrachte 'kunstnesten' voldoen nog niet aan de verwachtingen. Maar men geeft
de moed niet op. (Foto: Joop van Houdt).
ZIERIKZEE - Het aantal huiszwaluwen op Schouwen-Duiveland is in 1994 ten opzichte van 1993 met 16,6
procent gedaald. Dat blijkt uit een artikel van Gijs van den Ende in Sterna, het tijdschrift van de Natuur-
en Vogelwacht Schouwen-Duiveland. In 1993 werd op Schouwen-Duiveland nog een toename van de huis-
zwaluwenpopulatie geconstateerd. Een oorzaak van de achteruitgang is volgens Van den Ende moeilijk
exact aan te geven. Wel stelt hij dat het steeds zinvoller wordt om beschermingsmaatregelen te blijven pro
moten.
Landelijk is de huiszwaluwen-
populatie van 1965-1993 met 62
procent achteruit gegaan, zo
blijkt uit het artikel in Sterna.
De totale Zeeuwse populatie
nam af met 8 procent, terwijl
er ten opzichte van 1992 in 1993
een toename van 5 procent
werd vastgesteld. „Ik vrees dat
er zich een neerwaartse trend
heeft ingezet", aldus Van den
Ende in Sterna.
Laat nestelen
Veel huiszwaluwen begonnen
volgens de waarnemers pas
laat met nestelen, dit ging zelfs
door tot de eerste week van
augustus. Van den Ende: „Het
natte voorjaar had tot gevolg
dat veel nesten geheel of ge
deeltelijk van de gevels vielen.
Het is niet ondenkbaar dat de
hoge waterstand in de polders
de benodigde klei voor nest-
bouw onbereikbaar maakte. In
de hete julimaand sneuvelden
er ook weer nesten, ditmaal
vielen ze door verdroging van
de aanhechtingsplaatsen".
In totaal bedraagt het totaal
aantal broedparen op Schou
wen-Duiveland in 1994 circa
830. Uit vroeger onderzoek is
gebleken dat er bij huiszwalu
wen een lichte voorkeur be
staat voor een nest met de in-
vliegopening op het Oosten of
Noordoosten. „Deze conclusie
kan men voor dit jaar ook trek
ken, al lijkt het dat nestelen op
het Westen iets minder favoriet
was dan vorig jaar".
In de Lage Landen, dus ook op
Schouwen-Duiveland, broeden
huiszwaluwen vooral aan over
stekken van woonhuizen en
boerderijen. Deze moeten bij
voorkeur wit zijn. Vorig jaar
werd een eerste begin gemaakt
met het vervaardigen van
kunstnesten van ferro-cement,
deze werden bij liefhebbers op
gehangen. In 1993 hebben in
deze nesten (20 stuks) voor zo
ver bekend geen hüiszwaluwen
gebroed. In het voorjaar van
1994 werden nog eens een 50-tal
nesten gemaakt, ditmaal be
trof het een gesponsorde actie
van de Junior Kamer Schou
wen-Duiveland.
Via de media werden 'ophang-
adressen' verkregen, waar deze
nesten een plaats kregen. In
1994 hebben tWee paar huis
zwaluwen in künstnesten ge
broed. Dat is in minder dan 3
procent van de in totaal opge
hangen kunstnesten. „Een niet
al te hoopgevend percentage.
Misschien dat er meer resulta
ten te behalen zijn met het aan-
Kokkelschip de Bru 31 wordt verlengd. (Foto: Jacob de Ronde).
BRUINISSE/ZIERIKZEE - Nu het merendeel van
de Zeeuwse mosselkwekers de consumptiegeschikte
mosselen via de veilklok aan de handel heeft ver
kocht zijn diverse eigenaren overgegaan tot onder
houd, cq reparatie of vernieuwingen van hun sche
pen. Ook de mechanische kokkelvloot ligt nu tot het
begin van het seizoen in de havens afgemeerd.
Als nieuw
in Bruinisse
klinken en een avondconcert
met muziek zowel voor begin
nelingen als gevorderden. Hin
demith vertegenwoordigt een
geheel nieuwe stijl: speels,
lichtvoetig, doorzichtig en met
een enorme verbeelding. Maar
hij giet zijn werken toch in de
'klassieke' vormen van bij
voorbeeld fuga's of klassieke
sonates. Van de Romantische
periode in de 19e eeuw moest
hij niet veel hebben. In een be
paalde periode van zijn leven
schreef Hindemith graag 'mo
torische muziek'. Hij aarzelde
dan ook niet om jazz-elemen-
ten zoals de foxtrot in zijn wer
ken op te nemen. Zo schiep hij,
gebruikmakend van de klas-"
sieke vormen, geheel nieuwe
muziek in een heldere, voortva
rende stijl. De rest van deze pa
gina zou worden gevuld als alle
werken van deze vruchtbare
componist zouden worden ver
meld.
Bekend is vooral zijn opera
'Mathis der Maler' met als in
leiding het beroemde Engel
concert, waarbij als hoofdme
lodie het lied 'Es sungen drei
Engel' gebruikt wordt. Hinde
mith overleed in 1963.
Orff
In muzieklokalen van basis
scholen en middelbare scholen
staan vaak kleine xylofonen en
ander slagwerk dat aangeduid
wordt met de naam Orff-
instrumentarium, genoemd
naar de bedenker Carl Orff.
Voor dit instrumentarium, dat
wereldwijd bekend werd, ont
wikkelde hij ook een methode,
het Orff-Schulwerk. Een groot
deel van zijn leven schreef hij
'Musik für Kinder'. Orff is wel
licht de belangrijkste compo
nist-muziekpedagoog geweest.
Enthousiasme
Maar ook vandaag nog kan zijn
De directie van Scheepswerf
Kooiman in Zwijndrecht
kwam met de gebroeders Kik
in Bruinisse overeen voor het
verlengen van het mechanische
kokkelvaartuig BRU 31 Ger-
rit. Het zes jaar jonge kokkel
schip zal in Zwijndrecht met
vijf meter worden verlengd tot
een totale lengte over alles van
45 meter. Deze verlenging is no
dig om de alternatieve in
komstenbron, de spisulavisse-
rij op diep water, uit te kunnen
oefenen. Om de vispijpen die
bij deze visserijmethode meer
dan dertig meter lang zijn was
een verlenging van het schip
onvermijdelijk. Voor het be
perken van schade aan de zee
bodem (op geringe dieptes)
worden tevens door twee Lips
geleverde straalbuizen van het
type Wing Nozzle gemonteerd.
Volgens berekening wordt de
diepgang als gevolg van deze
verbouwing met zeven centi
meter verminderd.
Bru 4
Bij scheepswerf Maaskant in
Bruinisse kwam de' BRÜ 4
voor de kant. Aan boord van
het mosselvaartuig plaatste
het personeel van Maaskant
een zo goed als nieuwe vislier.
In de machinekamer van de ZZ
8 wordt momenteel bij Maas
kant van een andere motor
voorzien. Schipper J. Schot
gaat binnenkort met een nieu
we Cummins-hoofdmotor (type
KT 19-M) proefvaren. De BRU
48 liet bij Maaskant1 een nieuwe
radarmast plaatsen, de BRU 23
onderging een reparatie aan de
lospoorten.
dige metamorfose vertrok de
Jan Dingeman naar straalbe-
drijf Den Breejen in Dor
drecht. In het overdekte droog
dok werd het vaartuig in de
tweede helft van december ge
straald en geschilderd. Deze
week arriveerde de BRU 26
weer als nieuw in frisse kleu
ren in de Bruse haven. Ook de
BRU 27 stond recentelijk op de
milieuvriendelijke helling
droog. Een van de roeren werd
vervangen en een deuk in de
verschansing weggewerkt.
Aluminium brug
Bij machinefabriek en Dokmij
Padmos in Bruinisse kwamen
de mosselkotters ZZ 5, BRU 68,
BRU 19 en BRU 33 op bezoek.
Personeel van Padmos nam de
voorkomende onderhoudsklus-
sen voor zijn rekening. In de
bouwhal bij Padmos zijn plaat
werkers inmiddels begonnen
met de fabricage van een alu
minium brug. Het stuurhuis is
bestemd voor de Eurokotter
SL 8, waarvoor het casco thans
in Urk in aanbouw is. Tenslot
te maakte de BRU 2 vanaf
scheepswerf Reimerswaal in
Hansweert 'onlangs een ge
slaagde technische proefvaart
met een door Geveke geïnstal
leerde Caterpillar-hoofdmotor.
Advertentie
Bij Scheepswerf Van Duiven-
dijk staat deze week de BRU 9
Levien droog voor onderhouds
werkzaamheden. De buizen
van de losserij worden onder
meer vernieuwd en door kunst
stof (abs) leidingen vervangen.
Tevens wordt de losinstallatie
pneumatisch op afstand be-
dienbaar gemaakt. Eerder on
derging de BRU 26 Jan Dinge
man een fikse verbouwing bij
Van Duivendijk. De machine
kamer in het voorschip werd
vergroot waardoor de mast een
meter naar achteren moest
worden verplaatst. Tfevens
werd een nieuwe pompmotor
en een nieuwe hulpmotor
geïnstalleerd. Na deze inwen-
Henri Purcell
van de bekende Engelse zang
stijl.
Paul Hindemith
Honderd jaar geleden werd
Paul Hindemith geboren. Zo
als Purcell een opera voor een
meisjes-kostschool schreef,
componeerde Hindemith ook
werken voor schoolkoren en
amateurorkesten. Op uitnodi
ging van muziekstuderenden
uit het stadje Plön schreef hij
het kostelijke Plöner Musiktag
(1932), bestaande uit torenmu
ziek voor de morgen, tafelmu-
ziek met een muzikale spijs
kaart voor de middag, een can
tate waarbij drie werken ook
verrassend gelijktijdig kunnen
Het .is niet overdreven om de
Engelse (barok)-componist
Henri Purcell tot de grootste
componisten van alle tijden te
rekenen. Hij stierf driehon
derd jaar geleden na een kort
leven van zesendertig jaar.
Maar in dit korte leven heeft
hij als organist aan de West-
minster Abbey en als musicus
aan het hof van de Engelse ko
ningen zeer veel werk verricht.
Zijn dagelijkse taak was, naast
zijn organistschap, 'conserva
tor van de koninklijke muziek
instrumenten', en dat waren er
heel wat! Bij diverse koningen
stond hij in dienst. Helaas had
de (Nederlandse) Koning
stadhouder Willem nauwelijks
geld over voor muziek aan het
hof. maar dankzij de liefde van
Koningin Maria voor muziek
volgde een hernieuwde aan
stelling als hofcomponist. In
Zierikzee is al enkele keren
zijn schitterende zangspel 'Di
do and Aenaes' in concertvorm
ten gehore gebracht. Hij
schreef het werk (toen al) als
Henri Purcell (1659-1695).
Door Mar van der Veer
ZIERIKZEE - Ieder jaar weer speuren musici naar
geboorte- en sterfjaren van grote componisten. Want
altijd valt er wel iemand op muzikale wijze te her
denken. Zonder twijfel komen de grote maatschap
pijen ook nu weer met opvallende cd-projecten in
het kader van een nieuw componistenjaar. In 1995
zullen een drietal componisten op velerlei wijze her
dacht worden, een componist uit de 17e eeuw, Henri
Purcell en twee componisten uit onze tijd, Carl Orff
en Paul Hindemith.
Voor koren en musici is er dus
alle reden om zich eens te wa
gen aan muziek van deze, toch
wel bijzondere componisten.
Een opvallende overeenkomst
is dat alle drie de componisten
zich op hun eigen wijze met
muziek voor kinderen hebben
bezig gehouden.
een 'musical' voor een meisjes
kostschool. Naast enkele ande
re opera's schreef hij veel mees
terlijke instrumentale en voca
le werken. Purcell wordt ook
beschouwd als de grondlegger
