Seniorenorkest in Zierikzee
'k Ad m'n femilie bie mun in
toch kon 'k ut nie hewoon worre'
Zeehonden
uitgezet in
Oosterschelde
Parkeerwachters om taken
van politie te verlichten
Evacuatie zette leven van duizenden op zijn kop
Optreden tijdens ringdag Hervormde Vrouwengroepen
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1994 NR 25677
5
beschrijven in hun artikel 'Na
de storm de strandvonder. De
lotgevallen van een beurtschip
dat op nieuwjaarsdag 1779 bij
Zierikzee aan de grond liep'
het lot van de Maria Josephina.
Dit beurtschip strandde op
weg van Rotterdam naar Duin
kerken op de plaat Dwars in
den weg ten noorden van Sint
Annaland. Schipper Daniël de
Vries gaf een schipper uit Sint
Annaland opdracht de lading
van het schip te bergen.
Hierbij had hij echter buiten
de waard gerekend, in de per
soon van Jan van IJsselsteijn,
de rentmeester-generaal der
domeinen beoosten Schelde.
Deze beschouwde de lading als
gestrand goed en het bergen
van de lading behoorde dan
ook toe aan hem. Schipper De
Vries schikte zich in het lot van
de lading, al was het niet van
harte. Tbrug in Rotterdam liet
hij zelfs een scheepsverklaring
opstellen door de notaris, die
wellicht bedoeld was voor een
nog te voeren proces. Zover is
het echter nooit gekomen.
De lading van het schip werd
overgebracht naar Zierikzee en
voor zover deze niet door de ei
genaren was gereclameerd, in
het openbaar geveild. Zo ook
de meer dan honderd boeken
die zich aan boord bevonden.
De bergers dichtten deze wei
nig waarde toe, maar ze werden
'toch verscheept naar Zierikzee.
Hier werden ze bezorgd bij
drukker Lieven van Zwijmvoe
ren aan de Appelmarkt. Zeer
interessant is de beschrijving
van de manier waarop deze
drukker de natte boeken weer
in oude luister herstelde. Na
dat dit nauwgezet karwei ge
klaard was, werden ook de
boeken in het openbaar ver
kocht. En zo kwam het dat van
de stranding van het beurt
schip ook een groep Zierikzeeë-
naars profiteerde, die men vol
gens de auteurs kan omschrij
ven als de plaatselijke intelli-
gentia, die zich anders nooit
met dergelijke zaken bemoei
de.
Tusschenbeiden
Van een geheel andere aard,
maar daarom niet minder inte
ressant, is de bijdrage van Pe
ter Priester. Aan de hand van
de administratie van de boer
derij Tusschenbeiden in
Ouwerkerk, die vader en zoon
Van der Have tussen 1832 en
1891 er op na hielden, onder
zoekt hij hoe de eigenaren rea
geerden op de ontwikkelingen
in de landbouw in de tweede
helft van de negentiende eeuw.
Uit zijn onderzoek blijkt dat
Boudewijn Giljam van der Ha
ve een zeer vooruitstrevende
boer was door in zeer korte tijd
het bedrijf van zijn vader Job
geheel anders in te richten. Bo
vendien maakte hij daarbij
ook nog eens gebruik van nieu
we werktuigen.
Priester weerspreekt in zijn ar
tikel de in de landbouwhistori-
sche literatuur veelvoorko
mende stelling, dat de Zeeuwse
boeren op het einde van de ne
gentiende eeuw de teelt van
meekrap hebben vervangen
door suikerbieten. ,,Het is een
beeld dat niet alleen voor Tus
schenbeiden volstrekt onjuist
is, maar vermoedelijk ook voor
tal van andere bedrijven."
Seizoenverzen
De Kroniek bevat daarnaast
nog een artikel van Harry
Geurts en Aryan van Engelen-
over historische weerkundige
waarnemingen in Zeeland, van
wat Zierikzee betreft Beeck-
man en Baster. Jeroen Salman
neemt de seizoenverzen van
Reinier Telle en Adriaaan Hof-
Ier in de Groote schrijf alma-
nach onder de loep. Drs. M. A.
W. van Gessel heeft zich ver
diept in het naoorlogs toerisme
in de Schouwse Westhoek. Van
C. Postma tenslotte zijn de ar
tikelen die hij eerder in 1967
publiceerde in de Zierikzee-
sche Nieuwsbode, over het
bombardement van Zierikzee
in 1917, opnieuw bewerkt. De
negentiende Kroniek (ISBN-
nummer 90-7051125-8) is te
koop in de boekhandel.
PÏETERBUREN - Het Zeehon
dencentrum Pieterburen en
het Consulentschap Natuur,
Bos, Landschap en Fauna zet
ten vanmiddag, donderdag,
drie zeehonden uit in de Oos
terschelde.
Een van de dieren komt van de
Waddenzee, de andere twee ho
ren eigenlijk thuis in de Wes-
terschelde. „Door de vervui
ling van die zeebrm komen zee
honden telkens weer in de pro
blemen," zegt directrice Leny 't
Hart van het zeehondencen
trum.
Het dier uit de Waddenzee
komt in de plaats van een ande-«
re, uit de Westerschelde afkom
stige zeehond. Die werd enkele
maanden geleden met spoed in
de Waddenzee vrijgelaten om
dat hij het in Pieterburen niet
meer uithield.
Weer klachten onveiligheid Westerschouwen
BURGH-HAAMSTEDE - Als de gemeente Wester
schouwen een particuliere dienst inhuurt om de ta
ken van de politie te verlichten, dan gaat het vrijwel
zeker om parkeerwachten. Een echte politietaak
krijgt de dienst niet.
Dat zei voorzitter H. Tees
woensdagmiddag tegenover de
raadscommissie voor algemene
en bestuurlijke zaken. .Ande
ren dan politie schakelen wij
niet in voor werk dat formeel
geregeld is maar niet wordt
uitgevoerd. Als we dat doen,
dan zeggen ze: Prachtig toch.
Die gemeente betaalt het alle
maal zelf. Dat we een dienst in
huren is oké, maar dan wel
voor een andere taak dan een
pure politietaak," aldus Tees.
Het gemeentebestuur over
weegt nu de diensten van een
particulier bewakingsbureau
uit Zierikzee in te schakelen.
Dat bedrijf doet op Walcheren
strandbewaking. Aanleiding
voor Tees' reactie was een nieu
we klacht over onveiligheid
door enkele inwoners van
Burgh. Werd in de raadsverga
dering van 7 november nog
slechts van inbrekers en win
keldieven gesproken; woens
dag werd de link met het asiel
zoekerscentrum gelegd.
,,We hebben vrij veel last van
het AZC," zei een bewoner van
de Hogeweg. ,,en met de poli
tiesterkte is het helemaal mis
gelopen. De norm voor het aan
tal assielzoekers is gesteld op
tweehonderdtachtig, maar er
zitten er altijd meer dan drie
honderd. Ik kom ze 's nachts
om twee, drie uur nog tegen op
straat. Ik heb mijn bedrijf spe
ciaal moeten beveiligen. Het is
niet zoals het hoort."
De ondernemer vroeg of het
AZC mogelijk een sluitingstijd
kon instellen. Een ander op de
publieke tribune pleitte voor
het instellen van huisarrest
voor asielzoekers die de wet
hebben overtreden.
Sluiting
Beide maatregelen behoren
niet tot de competentie van de
gemeente, liet Tees weten. „We
kunnen dat hooguit via de
rechter vragen aan de directie
van het AZC. Maar als we zo
ver moeten gaan, dan wil ik
een fundamentele discussie in
de raad. Dan kunnen we ervoor
kiezen om niets te doen of pro
beren een definitieve sluiting
van het AZC te bewerkstelli
gen."
Tees is nog steeds in onderhan
deling met de minister van bin
nenlandse zaken over toewij
zing van vier - bij de vestiging
van het AZC beloofde - agen
ten. Dijkstal wil alleen via
korpsbeheerder mr. C. W. G.
Rutten praten over de poli
tiesterkte. In een brief heeft
Tbes opnieuw aangedrongen op
rechtstreeks contact.
Enige tijd geleden werd be
kend dat de regiopolitie Zee
land er 18,3 arbeidsplaatsen bij
krijgt voor vreemdelingentoe
zicht. Of Westerschouwen daar
van meeprofiteert is nog niet
duidelijk.
ZIERIKZEE
Finse middag
Op de bijeenkomst in Mondra-
gon van de afdeling Schouwen
van de Nederlandse Bond van
Plattelandsvrouwen, vertelden
vier Finse dames over allerlei
facetten van Finland. Onder
meer over de Fihse taal, met
als tweede officiële taal het
Zweeds. De staatkundige een
heid tussen Zweden en Finland
duurde meer dan 600 jaar. Fin
land werd toen een deel van de
Westerse beschaving. I^ater is
Finland bij Rusland gevoegd,
tot 1917, met een hoge mate van
zelfstandigheid. Het land is
tien keer groter dan Nederland
en heeft vijf miljoen inwoners.
De Finse economie is terugge
vallen na de val van de Sovjet
Unie. Er is veel werkloosheid,
15- tot 20 procent. Verder werd
die middag gesproken over het
leven van de Finse vrouwen:
veel buitenshuis werkende
vrouwen, goede kinderopvang
en crèches, lang zwanger
schapsverlof. Warme maaltij
den worden verstrekt zowel op
school als op de bedrijven.
Toch hebben veel vrouwen een
dubbele taak, waardoor er een
hoop organisatorisch talent
wordt verwacht. Verder speelt
het klimaat een belangrijke rol
in het huisgezin. Zo worden
twee keer per jaar de vloer- en
wandkleden en gordijnen ver
wisseld. In de winter hangen er
bijvoorbeeld extra dikke gor
dijnen. Tijdens de Finse mid
dag werd verder streekdracht
geshowd, die nog steeds bij
feestelijke gelegenheden wordt
gedragen.
Collecte-opbrengst
De Nationale Collecte voor
Verstandelijk Gehandicapten
die in oktober op Schouwen-
Duiveland is gehouden, heeft
in de verschillende plaatsen
het volgende opgebracht: Drei-
schor 312,45 gulden, Noordgou-
we 560 gulden, Zonnemaire
443,25 gulden, Brouwershaven
395,70 gulden, Bruinisse
1570,15 gulden, Ouwerkerk
569,70 gulden, Sirjansland 180
gulden, Nieuwerkerk 1200,90
gulden, Oosterland 1085,20 gul
den, Scharendijke/Ellemeet
838,70 gulden, Kerkwerve
403,75 gulden, Noordwelle 138
gulden, Serooskerke 69 gulden,
Renesse 1332,70 gulden, Burgh-
Haamstede 1945,65 gulden,
Zierikzee 3690,35 gulden.
RENESSE
Oud papier
Muziekvereniging Luctor et
Emergo zamelt zaterdag weer
oud papier in. De container
staat op de Dreef, waar van
10.00 tot 11.00 uur het papier
kan worden ingeleverd.
NIEUWERKERK
Oud papier
Bij het gebouw Salem aan de
Molenstraat bestaat zaterdag
26 november tussen 9.30 en
11.00 uur de gelegenheid oud
papier in te leveren. De op
brengst komt ten goede aan de
Zending.
OOSTERLAND
Geslaagd
Mark Bouwman uit Ooster
land is geslaagd voor het diplo
ma bakkersgezel. Hij volgde
deze opleiding in Wageningen.
SGP-Studievereniging
Op maandag 5 december wordt
in Oosterland een vergadering
gehouden van de SGP-Studie
vereniging Schouwen-Duive-
land. De bijeenkomst wordt in
gevuld met een discussiepro
gramma met dia's dat de titel
meekreeg 'Alle normen de we
reld uit?'. Het onderwerp
wordt toegelicht door mede
werkervan het Reformatorisch
Dagblad, A. van Stuijvenberg.
De bijeenkomst begint om
19.45 uur.
BRUINISSE
Verkoping
In het zaaltje naast de Kerk
van de Gereformeerde Ge
meente in Nederland aan de
Schoolstraat wordt dinsdag 29
november een verkoping ge
houden ten bate van de gehan
dicaptenzorg. Er zijn diverse
goederen, etenswaren en zelf
gemaakte artikelen te koop. De
verkoping is van 14.00 tot 17.00
en van 19.00 tot 20.30 uur.
GOES
Thema-avond
over jonge paarden
Op vrijdag 25 november wordt
in Goes een thema-avond ge
houden over de opfok en af
richting van het jonge paard.
Het gaat om een initiatief van
het Centrum voor Groen On
derwijs voor Zeeland en om
streken. Het onderwerp wordt
via een lezing toegelicht door
C. van Haperen. De lezing is
een introductie op de cursus
opfok en africhting van het
jonge paard, die in januari van
start gaat. De lezing is tevens
het begin van het nieuwe cur
susseizoen voor paardenlief
hebbers.
Het evenement wordt gehou
den in het pand Stationspark.
39 en begint om 20.00 uur. Be
langstellenden kunnen voor
nadere informatie contact op
nemen via telefoonnummer
01100-27203.
GOES
Kapasi
Vriendenkring Kapasi houdt
zaterdag 26 november een ont
moetingsavond met muziek en
dans voor alleenstaanden van
25 jaar en ouder in wijkge-
bouw de Spinne in Goes. De
aanvang is 21.30 uur.
Zo troffen de evacuees uit Oosterland hun dorp aan bij terugkeer in mei 1945. (Foto: Collectie Streekarchivariaat Schouw en-Duive-
land en Sint Philipsland, Zierikzee).
ZIERIKZEE - Ze had het heel goed bij de mensen in Woudenberg waar zij gedurende haar evacuatie in 1944
en 1945 verbleef. Maar toch kon Thone-Pie Landman uit Kerkwerve het niet wennen. Zij is een van de drie
Schouwen-Duivenlanders van wie Joop van Loo de verhalen in de streektaal optekende en bijeenbracht
voor de Kroniek van het land van de Zeemeermin (Schouwen-Duiveland) 1994, het jaarboek van de Vereni
ging Stad en Lande van Schouwen-Duiveland. De verhalen sluiten prima aan bij het artikel van Gijs van
Ham over het laatste jaar van de oorlog op Schouwen-Duiveland. Een jaar van inundatie, evacuatie en isole
ment.
In februari 1944 werd door de
Duitse bezetter uit strategisch
oogpunt onder meer besloten
de eilanden Schouwen-Duive
land, Tholen, Goeree-Over-
flakkee, Voorne-Putten en
Beijerland gedeeltelijk onder
water te zetten. Door de verde
diging van het achterland over
te laten aan het water kon de
Wehrmacht zich concentreren
op de verdediging van de kust.
In verband met de inundatie
moest Schouwen-Duiveland
ten oosten van de lijn Burgh-
sluis-Renesse ontruimd wor
den. Voor mensen die niet ge
wend waren het eiland te verla
ten een enorme inbreuk in hun
leven.
Ondanks de evacuatie was er
echter geen dorp waar niet nog
iemand woonde. In totaal bleef
een kwart van de bevolking op
Schouwen-Duiveland achter.
Na de invasie in Normandië
werd er van Duitse zijde gelast
dat er nog eens 1.300 personen
weg moesten. Het ontbrak ech
ter aan voldoende middelen.
Bovendien veranderde de si
tuatie in de nabije omgeving
zozeer, dat van het plan niets
terecht kwam.
Tijdens 'Dolle Dinsdag' (5 sep
tember 1944) heerste ook op
Schouwen-Duiveland eufori
sche stemming. Tot een invasie
van het eiland kwam het echter
niet. Voor de geallieerden was
de Oosterschelde, in tegenstel
ling tot de Westerschelde van
geen enkel strategisch belang.
Schouwen-Duiveland bleef
daardoor het enige deel van de
provincie Zeeland dat pas in
mei 1945 werd bevrijd.
Voor de mensen die achterge
bleven waren betekende dit
concreet dat de oorlog wel zeer
dichtbij was gekomen. Dit
werd met name overduidelijk
toen tien eilandelij ke ver
zetsstrijders in december 1944
bij toeval werden gepakt door
de bezetter. Op 10 'december
1994 werden zij opgehangen bij
Slot Moermond.
Deze gruwelijke daad is een
unicum in de bezettingsge
schiedenis van Nederland.
Nergens anders werd op zo'n
wijze een terechtstelling uitge
voerd. Volgens Van Ham is de
felle reactie van de Duitsers te
rug te voeren op het feit dat
Schouwen-Duiveland frontge
bied was. „Het Duitse burger
lijke gezag had hier inmiddels
niets meer te zeggen, het waren
uitsluitend militairen die be
paalden wat er gebeurde. En
wat die militairen zo direct aan
het front het minst konden ge
bruiken was een lastige bevol
king die hen in de weg probeer
de te zitten." Maar ook zij kon
den de loop der gebeurtenissen
niet keren. Ook
Schouwen-Duiveland werd be
gin mei bevrijd.
Beurtschip
De heren A. C. Meijer en H. Uil
Het Seniorenorkest begon zijn concert met het Schouws Volkslied. (Foto: Joop van Houdt).
ZIERIKZEE - Aan het krachtige volume was niet te merken dat de muziek werd gemaakt door 55-plussers.
Het Senioren Orkest Zeeland trad woensdagmiddag met veel elan op in de zaal van de Christelijke Gerefor
meerde Kerk in Zierikzee.
Volgens de presidente van de
ringvereniging, G. C. Schot-de
Regt uit Zierikzee wordt het
evenement jaarlijks georgani
seerd om het onderlinge con
tact tussen de leden van de vijf
vrouwengroepen levend te hou
den. De i'ingdag begon om
10.00 uur met een welkomst
woord door presidente Schot.
Na het gebruikelijke gedeelte
met zang, gebed en overden
king werd een voorlich
tingsprogramma gepresen
teerd waarin de Zwitserse ho-
meopaat Alfred Vogel en zijn
ideeën centraal stonden. Daar
bij werd de film 'Toegewijd
aan het leven' getoond en de in
leiding 'De plant als ge-
.neesmiddel' gehouden.
Het middagprogramma werd
ingevuld met het concert door
het seniorenorkest. De bijna
zestig ouderen, afkomstig uit
alle delen van Zeeland, open
den met het Schouwsch Volks
lied.
Daarna werden nummers als
de mars der medici, Bonjour
l'Europe, Abba Gold, Verdi me
lodieën en deFlorentiner mars
gespeeld.
Dat gebeurde in het kader van
de jaarlijkse ringdag van de
vijf Hervormde Vrouwengroe
pen op Schouwen-Duiveland.
De groepen die hun thuisbasis
hebben in Renesse, Zonnemai
re, Ouwerkerk, Bruinisse en
Zierikzee hebben samen onge
veer honderd leden. Daarvan
bezochten ruim zeventig de
ringdag.
