Bedrijfsleven legt plezierrijder
en woon-werkverkeer onder vuur
Een blikken slang kronkelt
tergend langzaam over A12
Limburgse vlaai zoekt
zijn weg door de nacht
Politiek moet keuzes
maken in fileprobleem
Campagne Blij dat ik rijis niet meer van deze tijd
Verveling en spelletjes in de file
6
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
Begroting Verkeer en Waterstaat
ZIERIKZEE - Het hele land maar asfalteren?
Het autorijden zo zwaar belasten dat het onbe
taalbaar wordt? Snel, luxe en gratis openbaar
vervoer? Of leidt het fileprobleem tot zoveel ir
ritaties bij de automobilist dat het zichzelf
oplost? Vandaag drie verhalen over het filepro
bleem in Nederland.
Jaarlijks meldt de ver
keersdienst in Driebergen
11.74"2 files in Nedex-land.
De doorsnee-weggebruiker
brengt er op jaarbasis bijna
21 miljoen uren in door. Die
verloren uren kosten het be
drijfsleven naar schatting
1,2 miljard gulden.
Verkeersminister Jorritsma
(VVD) wil tot groot onge
noegen van de milieubewe
ging het autorijden niet
duurder maken. Nergens in
Europa is het gebruik van
de heilige koe zo duur als in
Nederland. Tbch levert deze
(melk-)koe de staat jaar
lijks 16,3 miljard gulden op.
Volgens de minister moeten
ook bedrijfsleven, vervoer-
regio's, gemeenten exx pro-
vincie bijdragen aan de
oplossing van het filepro
bleem.
Tweede Kamer
Gisteren gaf het Algemeen
Nederlands Persbweau in
deze krant een-inventarisa
tie van het probleem. Van
daag nog drie verhalen die
met name de stand van za
ken in het bedrijfsleven
schetsen: een aanzet tot het
zoeken naar een oplossing.
Vandaag, dinsdag 8 novem
ber, behandelt de Tweede
Kamer de begroting van
Verkeer en Waterstaat.
Ondernemers vinden oplossing fileprobleem
door Ron de Groot, ANP
Files of niet, de versheid van de Limburgse vlaai in
de winkels buiten de zuidelijkste provincie lijkt
voorlopig veiliggesteld. Nachtvervoer heet de oplos
sing, onder druk van de actualiteit bedacht door
bakkerij Enpé in Sevenum. Elke week verlaten
40.000 tot 45.000 Limburgse lekkernijen (diameter 27
centimeter) de bakkerij om als Multivlaai in een van
de 60 vestigingen verspreid over het gehele land aan
de man te worden gebracht. De vlaaien liggen door
gaans op tijd in de vitrine dank zij de samenwerking
met nachttransporteur Nabuurs.
Vier, vijf jaar geleden was er
nog betrekkelijk weinig aan de
hand. Enpé had toen nog een
bescheiden eigen vloot trucks
waarmee het in de ochtendui-en
de filialen bevoorraadde. Er
stonden hier en daar wel files,
maar in het algemeen waren de
vlaaien in de winkels even
vóór die opengingen.
Onmogelijk door files
,,Maar dat werd onmogelijk
door de files", verzucht K. G.
Boerema, manager techniek en
uitvoering van de bakkerij.
Afgezien van het feit dat het
vervoer te omvangrijk werd
om in eigen hand te houden,
werden we gedwongen de
vlaaien 's nachts te vervoeren
om de files te ontlopen. Maar
daar waren aanzienlijk meer
chauffeurs en koelwagens voor
nodig. Dus zijn we op zoek ge
gaan naar een transporteur om
het vervoer uit te besteden."
Alternatieven
In het dorpje Haps, nabij
Cuijk, was transportonderne
ming Nabuurs (250 vrachtwa
gens, internationaal en natio
naal ver-voer) juist op zoek
naar alternatieven voor de file-
gevoelige ritten overdag. De
tnicks van Nabuurs, vooral
koelwagens, kwamen steeds
vaker vast te staan.
„Vroeger konden we met een
vrachtwagen nog vijftien
adressen per dag bereiken. Dat
is gaandeweg minder gewor
den. Door de vele opstoppin
gen is dat aantal gedaald tot
hoogstens zeven," rekent direc
teur J. Nabuurs voor. Zijn be
drijf is toonaangevend bij het
aanleveren van onder meer
voorverpakte vleeswaren van
uit het zuiden in de rest van
Nederland.
Andere lading
Omdat zijn vrachtwagens ech
ter steeds minder adressen
konden aandoen, ging Nabuurs
op zoek naar andere lading die
hij op filevrije uren kon ver
voeren. Een brochure van Na
buurs belandde op het bureau
van Boerema, waarna het eer
ste contact snel volgde.
,,Je kunt niet zomaar alles
naast elkaar in een vrachtwa
gen vervoeren. We moesten
eerst testen of onze produkten
en vleeswaren samen vervoerd
konden worden," aldus Boere
ma. Uitgebreide proeven, na
overleg met de Keuringsdienst
van Waren, wezen uit dat vlaai
en en voorverpakte vleeswaren
elkaar niet bijten. De samen
werking kon dus op gang ko
men.
Koelwagens
Tegenwoordig brengt Enpé dui
zenden vlaaien met opleggers
aan het begin van de nacht
naar het bedrijfsterrein van
Nabuurs in Haps. Daar zetten
medewerkers van het tx-ans-
portbedrijf de vlaaien in de
koelwagens bij de vleeswaren.
„Onze wagens rijden nu 's
nachts eerst langs de plaatsen
waar de vlaaien moeten wor
den uitgeladen. Daarna volgen
enkele adressen voor de vlees
waren. Rond twaalf uur is dat
gebeurd," beschi-ijft Nabuurs.
Hij is duidelijk in zijn nopjes
met Enpé en signaleert boven
dien de trend dat nachtelijk
vervoer steeds omvangrijker
wordt. „Grootwinkelbedrijven
zijn bezig met nachtelijk trans
port en bevoorrading," weet
hij.
Koek en ei
Natuui-lijk is niet alles koek en
ei. De maandagmorgen blijft
bij voorbeeld een probleem.
„We kunnen dan pas om vijf
uur beginnen met vervoeren
omdat er later gebakken
wordt.
Dan tellen we anderhalf uur
bij de normale tijd per rit,"
zegt Boerema. „Er zijn punten
in Nedei-land waar je gewoon
voor een bepaald moment
langs moet zijn, anders kun je
het vergeten. Zaltbommel,
Utrecht en de Van Briene-
noordburg bij voorbeeld."
Milieuwet
Verder vormt de strengere mi
lieuwetgeving een bedreiging
voor de nachtelijke samenwer
king. De Multivlaai-winkels
vallen onder de Milieuwet Ho
reca omdat er behalve vlaaien
ook koffie en dei-gelijke wor
den gesei-veerd. De wet bepaalt
dat de winkels niet voor zeven
uur 's ochtends mogen worden
bevoorraad.
Vergreten
Boerema: „Tot nu toe hebben
twee of drie gemeenten onze
winkels op de vingers getikt.
Die woi-den nu als laatste van
een niet zo rationele rit bevoor
raad. Maar als ook andere
plaatsen met de verordening
beginnen te wapperen, dan
kunnen we nachttransport wel
vergeten. Dan kunnen we door
een milieuwet weer aanschui
ven in het filegeweld in Neder
land. Of dat nu zo milieuvrien
delijk is?"
Veevoer
Het voorlopig absolute diepte
punt wat betreft stilstaan be
reikte de combinatie Enpé/Na-
buurs maandag 3 oktober.
Opstoppingen, veroorzaakt
door enkele ongelukken, va
kantieverkeer en een drukke
ochtendspits, leidden ertoe dat
een aanzienlijk aantal vlaaien
niet op tijd of uren te laat op de
bestemming kon worden afge
leverd en weer naar Sevenum
moest worden teruggebracht.
De retourzending werd ver
werkt tot veevoer.
Door Wim Molog, ANP
Voor het bedrijfsleven is het aanleggen van nieuwe autosnelwegen niet langer dé enige oplossing voor het steeds klemmender filepro
bleem. Doelmatiger gebruik van de bestaande wegen door vooral het zakelijk verkeer is nu het motto. Dus minder rekening houden
met plezierrijders en woon-werkverkeer.
Campagnes als „Blij dat ik rij"
passen niet meer in de huidige
tijd. Zelfs de autobranche (BO-
VAG), gebaat bij liet verkopen
van veel auto's die zoveel mo
gelijk rijden, ziet het openbaar
vervoer nu als nuttig alterna
tief voor het woon-werkver-
ke^r.
Eind september kwamen hon-
dex*d managers bijeen in een
tent op de locatie die kenmer
kend is voor autorijdend Ne
derland: het verkeersplein Ou-
denrijn. Zij spi'aken over het
dichtslibben van de Neder
landse wegen. Ook daar was de
conclusie dat de infrastructuur
in een dichtbevolkt land als
Nederland niet onbeperkt kan
worden uitgebreid.
Dat betekent dat in de toe
komst aan het gebruik van dat
schaai-se goed een piajskaartje
hangt: rekening-rijden. De be-
drijfskosten mogen echter niet
stijgen door zo'n maatregel,
stelden de managers. Dus zal
in hun optiek Vooi'al de parti
culiere automobilist in de och
tendspits de klos moeten zijn.
Hoe groot de problemen zijn
•blijkt uit de volgende cijfers.
De politie meldde in 1991 7483
files, maar vorig jaar was dat
al gestegen tot 11.742. Een stij
ging van meer dan 50 pi'ocent
iix twee jaar. De files kostten
vorig jaar 1,2 miljard gulden
aan verloren uren.
'Lachertje'
De overheid wil de kans op fi
les buiten de Randstad (achter
landverbindingen) beperken
tot twee procent. De vervoers-
branche-organisatie Transport
en Logistiek Nederland heeft
echter berekend dat deze norm
een „lachertje" is. Op de be
langrijke doorgaande verbin
dingen naar Duitsland en Bel
gië is de kans in een file te ko
men inmiddels 33.procent.
Nederland heeft in totaal
105.800 kilometer aan verharde
wegen, waarvan 2100 kilome
ter snelweg. De snelwegen ver
werken ongeveer 45 procent
van alle gereden kilometers.
Het aantal voertuigen (exclu
sief motorfietsen) is inmiddels
gestegen tot bijna 6,5 miljoen,
waarvan 5,9 miljoen personen
auto's.
Melkkoe
Een van de kwesties waar de
autolobby zich in het verleden
vaak over heeft opgewonden is
dat de overheid de auto als
„melkkoe" gebruikt. Het auto
verkeer levert de schatkist dit
jaar 16,3 miljard gulden aan in
komsten op, vooral uit wegen
belasting, accijnzen en belas
ting op de aanschaf van nieuwe
auto's. Daarentegen is het be
ding dat het rijk aan de wegen
besteedt niet hoger dan 2,3 mil
jard.
Transport en Logistiek Neder
land dringt nog steeds aan op
het verbreden van bestaande
wegen en het aanleggen van
ontbrekende verbindingswe
gen. Ook nieuwe tunnels bij
Amsterdam 'en onder de Nieu
we Waterweg staan hoog op het
lijstje. Aparte banen voor
vrachtvervoer en zakelijk ver
keer bieden ook mogelijkhe
den.
Niet onbeperkt
De BOVAG is voorzichtiger als
het gaat om uitbreiding van
het wegennet. In de Mobili
teitsvisie die de organisatie
eerder dit jaar presenteerde
heet het: „Het succes van de
particuliere mobiliteit heeft
immers ook een keerzijde. Ge
bleken is dat de groei van de
mobiliteit niet onbeperkt kan
zijn: de ruimte is schaars, de
natuur stelt haar grenzen. Be
wust kiezen betekent dat ver
standige burgers bij elke ver
plaatsing kritisch vaststellen
welk mobiliteitsmiddel en
welk tijdstip gepast is."
Wel blijft de organisatie van
mening dat het bedrag dat
jaarlijks voor investeringen in
mobiliteit (wegen en openbaar
vervoer) beschikbaar is flink
omhoog moet. Het openbaar
vervoer moet een beter alterna
tief worden voor de auto, knel
punten in het wegennet moeten
worden aangepakt. Bovendien
is veel geld nodig voor elektro
nische voorzieningen die het
gebruik van de wegen veel effi
ciënter moeten maken.
Acht grote bedrijven hebben
onlangs samen met het minis
terie van verkeer en waterstaat
de Commissie van Aanbeveling
Vervoersmanagement opge
richt om na te denken over
oplossingen voor de fileproble
men. Deze commissie, waarin
onder meer Shell, Akzo, KLM
en Amev zijn vertegenwoor
digd, was de organisator van
de discussiebijeenkomst op
Oudenrijn.
'Onacceptabel'
Een opmerkelijke stelling van
de werkgroep is dat het „onac
ceptabel" is dat de prijs van
het openbaar vervoer sterker
stijgt dan de prijs van het auto
rijden, zolang het qua comfort
en snelheid geen alternatief
voor de auto is. Voorzitter Ze-
gering Hadders erkent dat die
opstelling betekent dat de
overheid, en dus de belasting
betaler, voorlopig moet blijven
opdraaien voor de exploitatie
tekorten van bus, tram en
trein.
Volgens Zegering Hadders
leeft in zijn commissie de over
tuiging dat het gebruik van de
auto veel duurder moet worden
door het invoeren van
rekening-rijden en hogere
benzine-accijns. Het bedrijfsle
ven zou de kosten in de hand
moeten houden door vooral op
rustige momenten, als er wei
nig of geen „tol" wordt gehe
ven, van de wegen gebruik te
maken.
Laatste woord
Het bedrijfsleven heeft het
laatste woord daarover nog
niet gesproken. In juni stuurde
een hele reeks organisaties in
het wegvervoer samen met de
grote werkgeverscentrales een
brief aan de informateurs,
waarin zij stelden dat het voe
ren van een prijsbeleid om de
verkeersstroom te beïnvloeden
uit den boze is. Het leidt uit
sluitend tot kostenverhogingen
en lost verder niets op.
Verloren tijd in files kost het Nederlands bedrijfsleven jaarlijks 1,2 miljard gulden. (Foto: Joop van Houdt).
Door Nelleke Vermeer, ANP
Een lange slang van blik kronkelt tergend langzaam over de A12 richting Den
Haag. De kop op de Utrechtsebaan in Den Haag, de staart bij Gouda. Bijna elke
ochtendspits dringt dat beeld zich op. Automobilisten staren mistroostig naar
de regen. Bumpers naderen elkaar, blikken kruisen elkaar. Gevoelens van saam
horigheid, verwijt en zelfmedelijden wisselen elkaar af.
Maandagochtend, half ne
gen
De A12 ter hoogte van Gouda.
Een gepoetste en gekamde heer
in pak trapt ijlings op de rem
van zijn auto. Hij sukkelt voort
met een gangetje van 40 kilo
meter per uur. Als alles plotse
ling stopt, knalt hij bijna tegen
de wagen van z'n voorbuur-
man. Gegeneeixl kijkt hij om
zich heen. Op de baan rechts
van hem glijdt de rij langzaam
vooruit. Een vrouvv die haar
mascara bijwerkt, geeft gas.
Naarstig zoeken de forensen el
ke ochtend opnieuw naar be
zigheden om de tijd in de auto
te verdrijven. Het afleggen van
afstanden die bij weinig ver
keer gemakkelijk in 20 minu
ten te behappen zijn, kost in de
spits drie kwai'tier of meer.
Menigeen geeuwt achter het
stuur en realiseert zich dat de
verloren tijd beter in bed kan
worden doorgebracht.
Toilet maken
lippenstift en krant
Niet zelden grijpen mensen het
wachten aan om toilet te ma
ken. Behalve de vrouw met de
mascara is er het meisje met de
lippenstift, de man die zijn
stropdas strikt of degene die
z'n haren kamt voor de achter
uitkijkspiegel. Geroutineerde
filegangers rijden handig met
de krant op het stuur.
De blik
Kwart voor 'negen
De automobilisten die net nog
bij Gouda stonden, zijn gevor
derd tot iets voorbij Waddinx-
veen. Hier en daar wordt de
blik gelaten. Het ziet ernaar
uit dat deze mensen versuft op
hun werk aankomen en eerst
een paar bekers koffie nodig
hebben om bij te komen. Ande
ren zie je agressiever worden.
Die bereiken Den Haag in op
gefokte toestand. De glasscher
ven, gedeukte auto's en politie-
zwaailichten die ze geregeld in
de vluchtstrook zien, maken
hun stemming er niet beter op.
Tien voor negen
Op de naast de rijksweg gele
gen spoorbaan raast de trein
Utrecht-Den Haag met 140 ki
lometer per uur voorbij. Enke-
le filerijders kijken verlan
gend opzij. „Zou ik dan
toch? morgen Maar
meteen komen de tegenargu
menten. Collega's ontraden de
mogelijkheid. „De trein heeft
vaak vertraging. In de spits
moet je nogal eens staan. Om
maar niet te spreken van al die
ongewassen hoofden en onge
poetste tanden
Gedurende de rit is het obser
veren van de medemens een
veel beoefende bezigheid. Hier
en daar maken mensen grondig
studie van de buurman of -
vrouw. Nu eens tersluiks, dan
weer ongegeneerd. Verder zijn
er degenen die proberen ple
zier te maken. Die hard mee
zingen met muziek uit de radio
of cassettespeler. Een van de
tijdverdrijvcn-onderweg is het
ontdekken van lotgenoten die
zijn afgestemd op dezelfde zen
der. Een andere „sport" is kij
ken of bepaalde automerken
en typen mensen bij elkaar ho
ren. Of fantaseren over het
werk dat al die mensen naast.
voor en achter je doen.
Negen uur
Nog steeds de A12, ter hoogte
van de afslag Zoetermeer/Pijn-
acker. Een veertiger in een
blauwe Japanner peutert ge
concentreerd in zijn neus. Tien
minuten later, bij Nootdorp,
komt voor het eerst na Gouda
de vaart erin. De mogelijkheid
80 te kunnen rijden is een ver
ademing. Sommigen kunnen
de weelde niet dragen en geven
flink gas. Even later moeten ze
vol in de remmen. Enkelen
doen dat met zoveel kracht, dat
het asfalt rookt. De geur van
smeulend rubber dringt de
auto binnen.
De werkdag
Kwart over negen
De contouren van de werkstad
tekenen zich af. Het PTT-
Telecom gebouw, de kantoren
langs en, sinds kort, over de
Utrechtsebaan. Het einde is in
zicht. Wie aan de „verkeerde"
kant van Den Haag werkt,
moet nog even de tanden op el
kaar zetten. Op de Koningska
de, een belangrijke verkeersa
der in het Haagse, staat om de
dertig meter een verkeerslicht.
Wie is niet gebroken na zo'n
reis? Vermoeidheid, een zere
rug, brandende ogen en kramp
in het linkerbeen. De werkdag
begint.
