Groenendaal vertrouwt tijdens
schilderen het liefst op intuïtie
DE VUISTSLAG
dit biedt de beeldbuis
Aanvangstijd concert koor Zuid-Afrika
Landbouw moet geen onderzoek
doen naar inkrimping veestapel
f
Expositie tot en met 26 november in De Bewaerschole
Volgens hoofdbestuur ZMO:
4
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
Rinus Groenendaal: ,,Een schilderij zonder poppetje of beestje is maar een leeg schilderij(Foto: Joop van Houdt).
BURGH-HAAMSTEDE - In de schilderijen van Rinus Groenendaal, waarvan tot en met 26 november een
selectie te zien is in De Bewaerschole in Burgh-Haamstede vallen met name de zinsneden op in een schilde
rij of eronder. Hij spreekt als het ware zijn creaties toe. Welke zin is van tevoren nooit duidelijk. „Die komt
zomaar ineens bij me op." Waarmee een eerste kenmerk in zijn werk besproken is: spontaniteit. „Maar je
moet wel de concentratie (het tweede kenmerk, redactie) op kunnen brengen. Het is niet alleen inspiratie
waaruit een schilderij voortspruit. Daarom "ook moet je in je atelier zijn, want je weet nooit wanneer het
materiaal je stuurt", zei hij zaterdag kort voor de opening van de expositie.
,,Ik ben het eigenlijk een beet
je aan het verliezen", zegt
Groenendaal. „Vroeger kwam
er zomaar ineens een zin voor
bij. Zoiets kon je niet beden
ken. Het gevoel bestaat nu nog
steeds, maar mijn armpjes zijn
als het ware te kort om het aan
het schilderij toe te vertrou
wen." Hij verkeert hiermee in
een soort dualisme. Hij wil zijn
schilderijen wel toespreken,
maar verplicht zich daarnaast
om in zijn atelier te werken. In
deze geïsoleerdheid is het ech
ter moeilijk om de juiste woor-
den in het gesprek te vinden.
Als hij schildert glijden de
woorden als het ware van de
wereld weg.
Onzekerheid
Bij het schilderen vertrouwt
Groenendaal het liefst op zijn
intuïtie en gaat hij niet te werk
met vooraf opgelegde bepalin
gen betreffende kleur en ka
rakter. Dit brengt een soort on
zekerheid met zich mee, waar
door hij zich verplicht voelt om
heel veel te werken. „Pas door
het schilderen worden dingen
duidelijk voor me. Wanneer het
niet zo goed met me gaat heb ik
veel grijze verf nodig. Maar dat
constateer ik pas achteraf."
De essentie van een schilderij
is voor Groenendaal om wat er
in het verleden heeft opgestaan
er op te houden en niet weg te
schilderen. Op de tentoonstel
ling is dit in sommige werken
duidelijk te zien. Het liefst
gaat hij daarbij op de ambach
telijke manier met het mate
riaal om, waarbij hij het licht
gebruikt om de kleuren in el
kaar te laten schuiven.
Behalve een achttal grote wer
ken op boord, zijn er acht klei
ne lino's te zien en een aantal
dubbelzijdig beschilderde mul
tiplex plaatjes. De verklaring
waarom iemand een schilderij
aan twee kanten beschildert is
even eenvoudig als logisch:
„Waarom zou je het niet doen."
Opvallend is dat ook de lijstjes
zijn meegeschilderd. Voor
Groenendaal is de zijkant even
belangrijk als de binnenkant.
Daarnaast heeft hij schilderij
en als een bakje gebruikt
waarin hij de verschillende
kleuren verf naar hartelust
door elkaar liet stromen, waar
door het werk een craquelé ef
fect krijgt.
„Ik heb dat dan nog niet eerder
gedaan en als er dan zoiets uit
komt dan krijg ik daar een
kick van", zegt hij. Wat dat be
treft gaat volgens hem de ver
gelijking met een voetballer
op. „Wanneer je de acties van
Cruijff ziet, geloof ik nooit dat
hij dat met voorbedachten rade
heeft gedaan. Dat is puur im
pulsief; gelijk gebruik maken
en inspelen op de dingen die
zich voordoen."
Leeg schilderij
Hoe verschillend sommige ten
toongestelde werken ook zijn.
Eén ding hebben ze allemaal
gemeen. Altijd is er wel een
persoon of beest op afgebeeld.
De verklaring hiervoor is even
logisch als simpel: „Zonder een
poppetje of een beestje vind ik
het maar een leeg schilderij."
Aan de andere kant zou dit
juist de verklaring kunnen zijn
van de zinnen waarmee Groe
nendaal zijn schilderijen van
een extra dimensie voorziet.
Een directe vorm van commu
nicatie is slechts dan mogelijk,
wanneer er ook een reactie te
verwachten is.
Een interessante gedachte
vindt de kunstenaar zelf. Aan
zijn werkwijze zal het onge
twijfeld niets veranderen. „Ik
ga maandag gewoon weer het
atelier in en met wat daar alle
maal gebeurt wil ik mezelf en
tertainen in de hoop dat de kij
ker dit later oppakt."
De tentoonstelling van Rinus
Groenendaal in De Bewaer
schole is dagelijks te bezichti
gen (behalve op zondag) van
13.30 tot 16.30 uur. De kunste
naar zelf is zaterdag 19 novem
ber aanwezig.
ZIERIKZEE - De aanvangstijd
van het concert door het Zuid-
afrikaanse Paarl Wellington
koor in de Nieuwe Kerk van
Zierikzee is gewijzigd. Het
koor treedt woensdag 9 novem
ber op om 19.30 uur en niet, zo
als de organisatie eerder meld
de, om 20.00 uur.
Het Paarl Wellingtonkoor be
staat uit 50 kinderen, afkom
stig uit de steden Paarl en Wel
lington vlakbij Kaapstad. Het
koor is deze maand bezig aan
een lange toernee door Europa
en doet deze week Schouwen-
Duiveland en Goeree-Over-
flakkee aan. Het Zierikzeese
kinderkoor Jom Jom onder lei
ding van Marco van 't Hoff be
geleidt het Zuidafrikaanse
koor tijdens de concerten in de
ze regio.
'Nou, ik moet zeggen, dat je gauw van ge
dachten veranderd bent,' viel Dolf tame
lijk hard uit. Roel mocht gerust merken,
dat hij het gek vond.
'Mmmm,' deed Roel weer.
'Maar zo vind ik het natuurlijk wel
beter!'
'Beter? Natuurlijk.'
Roel stond op. Hij kreeg het benauwd.
Dolf moest nu niet te veel meer vragen!
Hij wou een einde aan dit scheve gesprek
maken. De jongen geloofde hem nu en
dat was genoeg. Het joch was slim, maar
hij was hem nu toch nog te slim af! Hij
liep op het raam toe en keek over het
water uit.
'Ik ga eens even buiten kijken,' zei hij
losweg tegen Dolf.
Dolf stond snel van tafel op.
'Ik zal de boel wel even bij de steiger om-
wassen,' zei hij, blij dat hij even alleen
zou zijn. Hij wou nog weieens wat na
denken over wat er allemaal gezegd was.
Moest hij toch niet een beetje oppassen
met Roel?
Roel zocht de zon. Hij vond die op dezelf
de plek als 's morgens, tegen de zuid-
wand van de hut. Hij ging er zitten, trok
zijn knieën open sloeg er zijn handen om.
Zo zat hij lekker. Hij knipoogde naar het
licht en zuchtte. Wat leek je hier ver van
de wereld! Vreemd land voor een zwer
ver! Heel anders dan vroeger op de hei.
Daar alles golvend land. Hier voorname
lijk water, waar stukjes land in dreven.
En op een van die stukjes zat hij nu!
Braamakker. Het leek wel eeuwen gele
den, dat hij door de nacht wegvluchtte.
In een andere wereld.
Hij keek onrustig rond. Het was hem
hier te stil, te eenzaam. Er gebeurde
niets. Je hoorde alleen maar vogels. Je
zag ze niet eens. En de wind woei. Een
fris briesje. Het riet boog eronder. De
bomen ruisten, net nog hoorbaar. Dat
was prettig om te zien en te horen. Maar
een mens hield het hier nooit lang uit!
Was het wel verstandig van, hem ge
weest, dat hij Dolf een loer had gedraaid
en net gedaan had, of hij hier nog wel
langer zou blijven, terwijl hij toch van
plan was verder te vluchten in de nacht?
Was hij dit eigenlijk werkelijk van plan?
Had Dolf geen gelijk: vond de politie
hem toch, in Edam, in Amsterdam, in
Hoorn? En was het wel verstandig ge
weest, dat hij dat gat in Willems kop had
verzonnen? Ja, hij moest toch wat zeg
gen! Dolf begreep toch immers wel, dat
er iets gebeurd was en dat hij niet voor
niets er in de nacht vandoor was gegaan!
Hij kon die jongen toch niet zeggen, dat
hij Willem pardoes doodgeslagen had!
Dat joch alleen met een moordenaar op
Door COR BRUIJN
een eenzame akker temidden van water,
water? Dat hield Dolf nooit uit, als hij
het wist!
Roel haalde diep adem en blies met een
zware zucht de lucht weer uit. Oef, wat
had hij zich lelijk in de nesten gewerkt!
Was er dan nergens een uitweg? Weer
terug naar het dorp? Nooit! Verder weg-
roeien? Hielp niet! Hier blijven? Dat
ging niet, ook niet in het geval, dat er
steeds wat te bikken zou zijn! Hans en
Jaap hadden al gezien, dat hier iemand
was! Of die oom Johan kwam onver
wachts! Opdonderen, jij! Was er dan ner
gens een uitweg?
Roel stond op in een neiging om weg te
lopen, deed een paar passen, maar be
greep toen wel, dat hij nergens heen kon,
en ging weer zitten. Hij sloot de ogen. Hij
wou niets meer van de wereld zien. Het
enige wat fijn was op de wereld, was de
zomerwarmte. Hij zocht de gemakke
lijkste houding, schoof ver onderuit
weg, schoof zijn handen onder zijn rug en
steunde alleen het hoofd nog wat tegen
het hout van de hut aan. Lekker warm
was de zon! En de vogels floten maar.
Mooi was dat toch wel om te horen. Al
het andere... Als er nu toch nog eens een
uitweg was!...
(Wordt vervolgd
Dinsdag 8 november
NEDERLAND 1
07.00 uur Tekst-tv.
09.00 uur De Sprookjeskast.
09.30 uur Nijntje en haar
vriendjes.
10.00 uur Ik mik Loreland.
10.20 uur De Bisteboat: Beurs
op 'ekop.
10.40 uur Japan 2000.
11.00 uur Landen in Europa II.
11.30 uur Massamedia.
11.55 uur Tekst-tv.
13.59 uur Het vragenuurtje.
15.00 uur Tekst-tv.
16.42 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden.
16.50 uur Tee Vee studio. Pro-
gramma over televisie.
17.25 uur De confetticlub pre
senteert: Ren and Stimpy
show. Tekenfilmserie.
17.56 uurThunderbirds.
18.25 uur Topscore met Ted de
Braak.
18.56 uur Yoy.
19.28 uur ASO Show.
20.00 uur Journaal,
20.24 uur NOS-Weeroverzicht.
20.30 uur Nieuwe jas voor Toon.
21.31 uur Televizier. Actuali
teitenrubriek.
22.07 uur Rondom tien.
22.52 uur Brink op 1.
23.37 uur Orde op zaken.
00.05 uur Journaal.
NEDERLAND2
07.00 uur Journaal.
07.06 uur Lingo.
07.30 uur Journaal.
07.33 uur Ontbijt TV. Actuali
teitenrubriek.
08.00 uur Journaal.
08.07 uur Ontbijt TV.
08.30 uur Journaal.
08.33 uur Topscore met Ted de
Braak.
09.00 uur Journaal.
09.07 uur Uitzending politieke
partijen: PvdA.
09.10 uur Kook tv. Culinairpro-
gramma.
09.28 uur Vesuvius.
10.18 uur Klassieke mechanica
1.
10.48 uur Omgaan met stress.
11.18 uur Golden palace.
11.43 uur Woordroof. Spelpro-
gramma.
12.10 uur Oh ja! De NCRV in
beeld.
13.00 uur Journaal.
13.07 uur Twee voor twaalf.
Quiz.
13.40 uur Kassa! Consumenten
magazine.
14.10 udr TV-nomaden. Jonge
renmagazine.
14.40 uur Buren. Serie pro
gramma's over burenruzies.
15.05 uur CrimiNEE.
15.31 uur Kids for animals.
16.00 uur Journaal.
16.08 uur Wild Sopth.
16.35 uur Samson.
17.15 uur CVTV.
17.50,uur le en 2e trekking
Staatsloterij.
17.58 uur 2 Vandaag.
18.00 uur Journaal.
18.15 uur Actualiteiten.
18.39 uur Sportjournaal.
18.47 uur Hoofdpunten uit het
nieuws gevolgd door het weer.
18.55 uur Onderweg naar mor
gen.
19.35 uur Melrose Place.
20.25 uur De Staatsloterijshow.
22.00 uur Die 2: Nieuwe koeien.
22.30 uur le, 2e en 3e trekking
Staatsloterijshow.
22.35 uur Veronica Film Vi
deo.
23.10 uur X-files.
023.55 uur Uitzending politieke
partijen: Unie 55
23.58 uur Journaal.
00.03 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden.
NEDERLAND3
08.53 en 12.00 uur Nieuws voor
doven en slechthorenden.
17.10 uur Kinderen van dicht
bij. 12-delige documentairese
rie over kinderen tussen hun
eerste en vierde levensjaar.
17.40 uur Comedy op 3: Een
schone heks.
18.10 uur De Fabeltjeskrant.
Poppenserie.
18.15 uur Sesamstraat. Kleu
terprogramma.
18.30 uur Jeugdjournaal.
18.40 uur Klokhuis. Informa
tief kinderprogramma.
19.00 uur Lingo.
19.30 uur Bijna 30. Serie por
tretten.
20.00 uur Kids in the hall. Cana
dese sketchcomedy
20.30 uur Forbidden Matiné.
20.42 uur 20 punt 40.
20.55 uur Dossier Weerwerk.
21.24 uur Een galerij.
21.55 uur Trekking dagelijkse
lotto.
22.00 uur Journaal.
22.16 uur Sportjournaal.
22.34 uur Nova. Actualiteiten
programma.
Aansl. Den Haag Vandaag.
23.22 uur Kunstmest.
00.05 uur Tennis: ECC Antwer
pen.
RTL 4
06.30 uur Hei elei kuck elei,
Luxemburgs programma.
07.00 uur Nieuws kranten
overzicht.
07.07 uur Ontbijtkids: Foofur.
07.30 uur Nieuws kranten
overzicht.
07.37 uur Ontbijtkids: De smur
fen.
08.00 uur Nieuws kranten
overzicht.
08.08 uur The bold the beauti
ful, Amerikaanse serie.
08.30 uur Nieuws.
08.35 uur Santa Barbara. Ame
rikaanse soap. Deel 1.
09.00 uur Nieuws kranten
overzicht.
09.10 uur Santa Barbara. Ame
rikaanse soap. Deel 2.
09.30 uur Goede tijden slechte
tijden. Nederlandse soap.
10.00 uur Koffietijd. Magazine
dat zich richt op de moderne
huisvrouw.
11.00 uur Showtime shop. Thuis
bellen en bestellen.
11.05 uur As the world turns,
Amerikaanse soapserie.
11.50 uur Lunchkids: Tjilp.
11.55 uur Lunchkids: Foofur.
12.20 uur Lunchkids: Transfor
mers Second Generation.
12.50 uur Film videonieuws.
13.15 uur Sport: Duits voetbal.
13.45 uur Sport: Engels voetbal.
14.15 uur Rad van fortuin. Spel-
programma.
14.45 uur Spijkerhoek. Neder
landse dramaserie.
15.15 uur Showtime shop. Thuis
bellen en bestellen.
15.20 uur Santa Barbara, Ame
rikaanse serie.
16.10 uur The Oprah Winfrey
show.
17.00 uur 5 uur show. Geva
rieerd middagmagazine.
18.00 uur Zes uur nieuws.
18.15 uur Ooggetuige.
18.30 uur Rad van fortuin.
19.00 uur The bold the beauti
ful.
19.30 uur Half acht nieuws.
19.50 uur Weer.
20.00 uur Goede tijden slechte
tijden.
20.30 uur Jake the fatman.
21.20 uur Telekado.
21.30 uur Vrienden voor het le
ven.
22.00 uur Elke Nederlander
wordt geacht de wet te kennen.
23.00 uur De reis naar binnen.
23.30 uur Nieuws, sport en
weer.
00.00 uur Schloss am Wörter-
see.
00.55 uur The Oprah Winfrey
show. Amerikaanse talkshow.
01.40 uur Nachtprogramma.
RTL 5
16.10 uur TV Boetiek.
16.40 uur Goede tijden slechte
tijden.
17.05 uur Happy days. Ameri
kaanse comedy.
17.30 uur Knight rider. Ameri
kaanse actieserie.
18.25 uur Berverly Hills 90210.
Amerikaanse serie.
19.20 uur RTL nieuwsflits.
19.25 uur Derby 8.
19.30 uur Cobra.
20.25 uur Three for the road.
22.00 uur RTL nieuwsflits.
22.05 uur Lijn 5 Live-pro
gramma waarin de telefoni
sche reactie van de kijker cen
traal staat.
22.35 uur Murphy Brown. Ame
rikaanse comedyserie.
23.00 uur Seinfeld. Amerikaan
se comedyserie.
23.25 uur RTL Nieuwsflits.
23.30 uur Ricki Lake. Ameri
kaanse talkshow.
00.15 uur As the world turns.
Amerikaanse serie.
01.00 uur Hei elei, kuck elei ak-
tuel. Luxemburgs programma.
01.30 uur Nachtprogramma.
BRT1
15.00 uur Schooltelevisie.
Met om:
15.00 uur Koekeloere.
15.20 uur Huisje, boompje,
beestje.
15.40 uur Politieke instellin
gen: De knikkers en het spel.
17.15 uur Het Capitool.
17.35 uur Paradise Beach. Aus
tralische soapserie.
18.00 uur Journaal.
18.10 uur Mooi en meedogen
loos. Amerikaanse serie.
18.35 uur Blokken. Dagelijks
spelprogramma.
19.05 uur Buren. Australische
serie.
19.30 uur Journaal, sport en
weerbericht.
20.00 uur De drie wijzen. Quiz.
20.35 uur Forsthaus Falkenau.
26-delige Duitse serie.
21.30 uur Alle 5. Informatief
magazine over wetenschap en
technologie.
22.00 uur Denksportkampioen.
13-delige spelprogramma.
22.40 uur Programma van Li-
brado.
23.05 uur Weerbericht.
BRT 2
18.00 uur Tik tak.
18.05 uur Bouli.
18.10 uur Draaimolen. Jeugd-
magazine.
18.20 uur De boomhut.
18.35 uur Skippy.
19.00 uur Thunderbirds.
19.30 uur Journaal, sport en
weerbericht.
20.00 uur Tekens: A footnote in
history?
21.00 uur Kennis van Zaken.
21.35 uur De nieuwsjongens.
22.00 uur TerZake.
22.45 uur De parel aan de kroon.
23.40 uur Coda.
Elk half uur ANP-bulletin.
07.05 uur Omroep Zeeland Och
tendeditie.
07.32 uur Omroep Zeeland Och
tendeditie.
08.11 uur Radio Nieuws Centra
le.
08.32 uur Omroep Zeeland Och
tendeditie.
09.05 uur Muziek door de week.
10.05 uur Oogappels en muilpe
ren.
11.05 uur Muziek door de week.
12.05 uur Omroep Zeeland Mid
dageditie.
12.32 uur Omroep Zeeland Mid
dageditie.
13.08 uur Radio Nieuws Centra
le.
16.03 uur Gefeliciteerd!
17.05 uur Omroep Zeeland
Avondeditie.
17.32 uur Omroep Zeeland
Avondeditie met o.a. Zeg u 't
maar.
ZIERIKZEE - De landbouw moet zich niet inlaten
met studies naar inkrimping van de veestapel. Een
onderzoek naar het volumebeleid in de veehouderij
zal demotiverend werken. De animo van de veehou
ders om actief mee te doen aan milieumaatregelen
zal afnemen als de landbouw zelf gaat studeren op
inkrimping. Dat is de mening van het hoofdbestuur
van de landbouwmaatschappij ZMO, dat vorige
week vergaderde.
Volgens ZMO-voorzitter J. G.
van Leeuwen, is de inkrimping
van de veestapel niet de oplos
sing van het mestvraagstuk in
Nederland. Hij is van mening
dat een onderzoek hiernaar het
zoeken naar technische en eco
nomische verantwoorde me
thodes frustreert, terwijl juist
daar de oplossingen gezocht
moeten worden. Het hoofdbe
stuur vindt dat de veehouderij
door te kiezen voor het minera-
lcnbeleid al een belangrijke
stap heeft gezet.
Samenwerking
Over samenwerking in Zeeland
is de ZMO nog steeds in overleg
met de NCB en CBTB. Het stre
ven is te komen tot een gestruc
tureerd drie ZLO-overleg,
waarvan het secretariaat in het
Landbouwhuis in Goes wordt
gevestigd. Het hoofdbestuur
blijft hameren op een deugde
lijke financiële onderbouwing
van de landelijke federatie. De
ze moet per 1 januari van start
gaan. Het hoofdbestuur wil
niet achteraf een rekening ge
presenteerd krijgen. Aan de or
de tijdens de vergadering
kwam ook de Mestcentrale
Zuid. Het ZMO-hoofdbestuur
is bereid deze met verplichte
aansluiting te gedogen, maar
zal de uitwerking in de prak
tijk zeer nauwlettend volgen.
Van een financiële aansprake
lijkheid van de ZMO kan vol
gens het hoofdbestuur geen
sprake zijn. Eerder verbond
het een aantal voorwaarden
aan de gedoogsteun van de
Mestcentrale Zuid.
Het hoofdbestuur toonde zich
verbolgen over het feit dat er
nog geen oplossing is gevonden
voor noodslachtingen in
Zeeuwsch-Vlaanderen. Sinds
de noodslachting daar gesloten
is, moeten zieke en gewonde
dieren naar een noodslachting
op Zuid-Beveland worden ver
voerd.
De cassatieprocedure bij de
Hoge Raad inzake de doorbere
kening van de waterschapslas
ten in de pachtprijs moet door
gaan van het hoofdbestuur.
Verder is het hoofdbestuur
voor uitstel van uitbreiding
van het uitrijverbod dierlijke
mest met de maand september
en vindt ze dat er meerdere fa
brikanten moeten worden inge
schakeld bij het maken en leve
ren van oormerken. Dan kun
nen de veehouders zelf een keu
ze maken. Het heeft volgens
het hoofdbestuur te lang ge
duurd voor erkend werd, dat
de huidige oormerken niet vol
doen.
