Van afbraak, vernieling
en wederopbouw
ZATERDAG 1 OKTOBER 1994 NR 25645
9
De ruïne van de Ned. Hervormde kerk in Bruinisse.
Het kwam door een be
zoekje vorige week
vrijdag van de heren
Joh. en Piet Ochtman
aan de redactie. Ocht
man senior, voormalig
uitgever van deze
krant, kwam met een
enorme collectie foto's
aanzetten. Behalve veel
fotomateriaal van de
overstromingsramp van
1953 omvat die collectie
opvallend veel plaatjes
van gebouwen. Dat ge
geven, gevoegd bij de
enkele honderden foto's
van andere lezers, leid
de tot het idee om een
pagina samen te stellen
rond het thema afbraak
en opbouw.
In de zesde aflevering van
onze rubriek van door lezers
aangedragen foto's zijn dus
wat minder mensen en wat
meer bekende gebouwen van
Schouwen-Duiveland te zien.
We beginnen omstreeks 1930
in Zierikzee als aan het Slin-
gerbos nabij de Hofferstraat
in wat nu de Raveslootstraat
heet een watertoren werd ge
bouwd. We schreven het al
eerder: de Zierikzeeënaren
van destijds hadden meer
vertrouwen in de aloude wa
terdrager, maar een toren zou
er komen. Op de ouderwetse
wijze, dus met behulp van
een ingesmeerde glasplaat,
maakte Ochtman senior deze
foto van de watertoren in
aanbouw.
Lang heeft de toren het niet
uitgehouden, want iets meer
dan vijfentwintig jaar later
fotografeerde Piet Ochtman
zijn vader op de puinhoop
van de toren. Het markante
gebouw sneuvelde bij een
Duits bombardement in de
Tweede Wereldoorlog. Voor
dat Joh. Ochtman samen met
vele andere vrijwilligers de
mouwen opstroopte om het
puin te ruimen liet hij zich
door zijn zoon vereeuwigen.
Ook in Ouwerkerk werd
puin geruimd. Hier betrof
het de kerjc die door Duitse
bommen in puin werd gelegd.
Op de foto, die eveneens door
Ochtman werd gemaakt, zijn
de herstelwerkzaamheden al
ver gevorderd. De kerk staat
nog wel in de steigers, maar
haar huidige vorm is al wel
herkenbaar.
Die vorm, althans het boven
ste deel, keert terug in de ar
tistieke impressie die Tonny
Lemson uit Ouwerkerk de re
dactie toestuurde. Wellicht
ten overvloede: achter de
winterse leilinde op de voor
grond is de kerkspits te her
kennen.
Ruïne
Bruinisse ontsnapte evenmin
aan het oorlogsgeweld. De
ruïne van de Nederlandse
Hervormde kerk was na de
bevrijding een markant punt
in het voor vijfenzeventig
procent verwoeste dorp. De
puinhoop stak hoog boven
alles uit, temeer daar van de
omringende huizen in het
centrum maar weinig was
overgebleven. De terugkeren
de bevolking ondervond veel
last van ratten en muizen die
in en om de diepe bomkra-
ters welig tierden. Het heeft
maandenlang geduurd eer al
het puin was weggeruimd.
Het hout werd veelal opge
stookt in noodkacheltjes en
nog bruikbare stenen werden
afgebikt en gebruikt voor de
bouw van noodwoningen aan
de Molenweg. Toen uiteinde
lijk het dorp schoon was,
restte er een kale vlakte met
hier en daar nog wat bewoon
baar gemaakte huizen. Het
hart was als het ware uit het
dorp gerukt. Foto en begelei
dende tekst werden aangele
verd door Jan Huibers uit
Bruinisse.
Zevengetijstraat
We keren terug naar Zierik
zee en eveneens terug in de
tijd. Het is 1922 als aan de
Zevengetijstraat de eerste
paal wordt geslagen van de
Christelijke Gereformeerde
kerk. Het gebouw in de Meel-
straat was te klein geworden.
Door de Watersnoodramp in
1953 liep de kerk echter der
mate veel schade op dat ver
der gebruik onverantwoord
was geworden. In 1966 werd
dus de slopershamer ter hand
genomen. Waar ooit de kerk
stond, is nu een parkeerter
rein. Beide foto's werden met
een korte toelichting bezorgd
door C. J. Pannekoek uit Zie
rikzee.
Tekst Ton van den Nouweland
Foto's Lezers Zierikzeesche
Nieuwsbode
Vormgeving Kees van de Wetering
