De dwerg wordt ten stevige knaap
ADVERTENTIEN.it
Bij A. de Jong, m.r timmerman, J
te Zierikzee, zgn te bekomen, ve
lerhande soorten van gezaagde hout
waren voor een zeer civile prijs.
a
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
N f
(Sl-Rsnt JA*HOANO.) 1844.
ZIElilKZEK^IlE NIEUWSBODE,
tf.UtftUG
19 AUGUSTUS
)c uifpavo ge.rhtvdt
i|> BWanJng, Hoen.d.g
»njddct v«oi-
Nkmstijtliti.kn.
r
Kran. In bot opto» void V
u- hij d«o trtfti .1 n.o,
*]«lq»n lort low act tivi
P*r "1' 'lo np«Kat»t«* icd>-r
Üij hot dorp V.i
Serraru, geleverd, car bij
<'«valnri«t landruiter ^cv»owét,
ernifce rnitor» lipt pcknruid cu
ecu paar militairoo trait# ft
vvad xijn. VrjJ naif «chrijn men,
dat hu t« hcwouilnrcu it, dal er
tie! moer tmgrinkitn hij ktt-kea
plo.Ae yeh.td, verm it» het fwo-
loaiiiT.I» lolrliogin ««ran, wrfkn
tlecbU 6 nraVeo ia den wapen-
uaudel waren peocteiid. Een g«-
«uon [nybi u-vcnUud 1*1 in
verzoeking bumeu te vragen
■..acox men de mil.ilairi n met
r .'Rrtro^k-nen tegen elkander lanl
maoonivrerearuilr dat *u vol
komen ia 'de# wapenhandel bc-
drovcn xijn
Tcrwjjl nfp- teer ooit a ja la ra
boxen in Engel and eon' »«d«lrijd
liialdcn, nsarbij de oen den ando
ren oW t/oef. San Kkeo» toemeet
nxo-rf.ur hij een volkJat too
icreitrnehtio ieder ander gelaat
ijjnt etaivrt rrij te latent Vrij
t'ai
v«u de ,\tm Bokten li
eroo. Zoo mun '.«rept joes r»t-
kroid opoalijk ».j aiUaaUi,
■«rum, waakt toon <U« yok niet
Hjofl redelijk Vergil oode io>or-
ag «»u vreesde, toet ooien, a
Heriogcnbotah 18 Aag.
11» lijdon rondom dote «I«<1
valtiogun wij de verblijdende
tijdUgondat nietlept naUaode
hui siulioudcadc aalt* weder ia
de gcheola Moijcrlj van Hoelo-
■.eiiboKh de oosatop nene«l!*rlu«
volitoande wyjc hin«unreli»a!d
vu Ju granen ».ui een uitmn
bnxto i* do laudiuoa Uo 'f.Oog- -
«te lo»r«dt.n o*or dea „lural
rleuog te vali ataandea oogtl eau
aardappelen on bduoft dit r«or
nuttig gewat n'nt alleen ot'w»
vlotdica.r Jaarrnboiw» m
gaode kwaliteit.
BBRM.TE».
Duaer dagcu eeraehcen \vo-
d«r ma .iiiisleiduiateb Hen-
duKblad met ooue weeneedn
vroaw, hot zinnebeeld dor l'a-
rij'sctie verborgenheden. Uc-
Wandelende Jood, it oen zogen
voor dn broodichtijVBrij gtwor-
dou. Een leger walri#-
tcheu dtiodgrulag'iii, dio j»«t' op
haring maakten; mogteu ftllr
walii»ehao, dit de boring ver-
«llndcu, htUn'fde lot otider-
ga«n i Beo bloot-olijk jonge
ling tan ié jaren niet mbe-
middcld en t«o deftige betrek-
king Ireklocdendi!vraagt ton
huwelijk r.co niet onbemiddeld
,pei»je fH. H- 3ÖS1 -
Te IWlijn b«ft de
lier lOO.OOO thaler» iagepalrud
Prina Albert ia er ged««Ue% da
dope van. Twa* joaklw«roa
voor de Doibebe Orde te Utrecht
benoemd on twen joeg* Giraffen,
in eea Batavier gepakt, te Kol-
terdam «nagekomen. De knol
len in Limburg gijn ultauutend
(welUgt verkoopt men ie den vol-
ke voor cttroeneo.) Do atoo-
ruende kroonpria» van lianorer
ia te Huerburg «rt/wj voor
80,000 tb. «eraekerd. -- Do
heer H.'S.'Perreijaief, te'n Hage,
hoeft een koninltiyk wapen om
do uiot uit de kletreo te.houdeo,
door twue vonten gaootrooljeerd.
Hoe tnea van advocaat iq 7 jaren
Biiiehop kan worden, ataat be-
«cbroren in het algwueon Han-
delahtnd van 80 julij Jl. De
Balgen tijn lieden, dio voor nïlee
raad weteo nu buace marioo
niet vooruit wil, varkoupon aij
hunne oorlagatoomboot bj) «tuk-
kun. De m«at»eb«pp<j tol in
voering tw» de (ijdeiectt in
N'oort-Breband aal, ondar. toe-
-"igt dirtelWe connnitsariMen,
■looi iv,t UenarJItrnU Wordra b»-
atourd-, tri* ei: tijde fy.tnl yin.
ar*, i» niSg niet bolitt.
Krn atallfORuht ia tht konink-
lijk tdjndani verharen I dat
volk rolt toch aardig door de
wereld, gone pruSaiache
Amarant hoeft rich, ia de baan
vnn Napuli vertoonA
STA0SNIEUWS.
■Men vernoemt het volgende:
Dat op Znturdeg 84 deier een om
gang door de «Ud, langt de dijken
eu atraten aal pltmtf hebben. Ba.
langhebbeuden torgen; dat detel.
vc behoorlijk rijn tchoongemaakt.
Alhier i» gearriveerd eeB Chi
rurgijn TandmeoAter, Welke de
armen grati» holpt
Gev»akcl(jk hier binoeo ge-
bragt de peraono A. C. van Sta-
veniew, verdacht van brandatioh-
tïng. Overdreveno geldtueht
wordt ala deoortiak hjervau toe-
guAchrevcu. Heeft reed» dmulf»
miadaad beleden,
Met genoegen vernemen »ij
dat de a*»deeJbebberi iq bat
Darktehip de stad Zierikteo ruim
40 proeewt hebben gedeeld.
AteoMv-ntoT»*** tt ifitUMi.
Correctionele UregttUting der oa-
Mntieiam. «m 18 Jut\j 1844.
L. v. T. arbeidar te Nieuwer-
kerk, oud 88 jaren, wegen» toe
brenging va» «lagen aau D. K.
veroordeeld tot eene gevaogeu-
letting - voor den tijd ven *e»
maanden on eene geldboete van
«ebt gulden en in de koaten.
A. H. rroow van 3. B. oud
80 jaar, te Zierikfee, wegona
drie wanbadrijven van eenvofi-
dfgen diefttal veroordeeld tot eene
gevangen letting ran drie maan
den, en in de kotten.
S. 8. oud 13 jaren te Reoeate,
wegena toebrengen van alagno
«ad J, L. te Bentaae veroordeeld
tot eene gevangeniattiog van 14
dagen en ia de konten. D. 9.
oud 41 jaren (e Btatm, ai
dopligtige vervolgd ie^rHjf
keu.
Correepondarendt op de i
Dinpedag 30 Aufttilii y
Na Rolterd. 'a worg. ten V/g
Middelb. .11 nnr.
Van G. n.M. 10»/» «-
Wotutdaf 81 AngMue.
Na Botterd. 'a more. w 8 uur.
Middolb. II'/, u,
Gtfrineh. 4uor
MAUKTPaiJZEN I>« GRANEty.
te Dordrecht ven IB Any. 1844.
Tarwn 7.80 a/B,60. Rog.
ge 6,80 a 6,80. Garat 4,60
a 4,70, nienwe 4, Paardeb.
ƒ4.20 bi. Erwt. ƒ4,60 k ƒ6,80.
108e aosmar,. mtDfcni, lotwij-
Op N°. 6912, 36060. No. 215|
en 4822 1000. N' 6067 en
11068, ƒ1000. N», T400, eene
premie v»n 1000,
A. J. de Looze (1847- 1927)
Gemengde berichten
In Den Haag loopen de harddravers van Prinsen, Mi
nisters enz., zoo snel vooruit, als de Ministers achteruit.
Te Oosterland wordt er zoo liefderijk voor de inwoners
gezorgd, dat niet alleen den toren door inwoners wordt
bewoond, maar het kerkhof en de banken dienen tot
slaapplaatsen voor sommige bewoners.
De zoon van Adam en Eva heeft ƒ4,04 nagelaten; min
der dus dan de zoon van Willem de Vijfde.
De fransche minister Guizot is tot ridder van de Oli
fantsorde benoemd, en van Hall heeft veel kans om rid
der van den Aap te worden.
Te Gent is een chef der policie bestolen geworden; daar
schijnt de policie de schrik der bevolking niet te zijn.
Eenige overblijfsels van het oude Ninivé worden eerst
daags te Parijs verwacht.
Burger-oorlog te Mexico.
De jaargang van Z. K. H. Prins Alexander, is den
2 Augustus, op de gewone wijze in Zierikzee met doode-
lijke stilte gevierd.
In de maand Julij zijn te Middelburg 62 personen over
leden.
Men wil in Zierikzee eene nieuwe stoom-meestooi in
werking brengen, doch wanneer dit gebeuren zal is niet
bepaald; Zierikzee is zelden met iets vooruit.
Van de oprigting van een stoomboot-vaart tusschen Zie
rikzee en Rotterdam, was veel geroep, maar met looden
handen kan men slecht in geldzakken komen, zoodat die
zaak naauwelijks kruipende vooruit komt, doch in 1889,
als het vet geheel van den ketel is zal er wel eene stoom
boot van Zierikzee varen; verblijd u aanvankelijk maar
in het donker vooruitzigt. beurtschippers van Zierikzee
op Rotterdam.
Zou er in een burgerhuis ook een aanslag tot moord ge
pleegd zijn? daar een man op den grond leggende is ge
zien, met een plas bloed voor hem; een vriend die daar
ten eten was verzocht, is door den schrik met een ledige
maag het huis uitgevlugt.:
Uit de Zierikzeesche Nieuiosbode van donderdag
6 augustus 1846.
'Misbruiken te belet
ten, dwaashedën te be
strijden, knoeierijen te
doen straffen, ziedaar
het doel dat de Zierik
zeesche Nieuwsbode
zich voorstelt en de
middèlen waardoor hij
dit doel bereikt? Wie
kent ze niet? dat is een
voudig door alles wat
zulks verdient, aan de
algemeene verachting
of bespotting prijs te
geven!' Op deze wijze
werd de geest van de
Zierikzeesche Nieuws
bode in het jubileum
nummer ter ere van het
één-jarig bestaan nader
aangeduid. En de toen
malige redacteuren
hielden zich er goed
aan. Misschien wel eens
te goed. Regelmatig
moest er tenminste een
van hen plaats nemen
in het beklaagdenbank
je, of erger verdween
hij achter de tralies.
Begonnen als Lilliput
ter groeide 'de Bode'
snel uit tot een waar
volksblad, dat de con
current, de Zierikzee
sche Courant, in aantal
lezers verre overtrof.
In 1889 kwam het zelfs
tot een overname en
daarom staat er nog in
iedere kop van de Zie
rikzeesche Nieuwsbode:
'waarin opgenomen de
Zierikzeesche Courant
1797-1889'.
Wanneer het blaadje (10 bij
19,5 centimeter) voor je op
tafel ligt valt het nauwelijks
voor te stellen dat het 150
jaar geleden voor soms zo'n
enorme ophef zorgde. De
Zierikzeesche Nieuwsbode
verscheen 19 augustus 1844
voor het eerst. Het was een
van de vele zogenaamde Lilli
putters, die na de wijziging
van de Zegelwet op 3 oktober
1843 het levenslicht zagen.
Deze wet stelde dat drukwer
ken kleiner dan twee vier
kante palmen vrijgesteld
waren van het betalen van ze
gelrecht. En vanaf het mo
ment dat de toenmalige mi
nister van financiën, F. A.
van Hall, uitdrukkelijk ver
klaarde dat hiertoe ook de
nieuwsbladen gerekend dien
de te worden was het hek van
de dam. Een groot aantal
kleine oppositiebladen was
het gevolg. De wet werd dan
ook weer snel gewijzigd. Met
ingang van 1 januari 1846
werden dagbladen, couranten
en nieuwspapieren uitgezon
derd van de vrijheid van het
kleine formaat drukwerken.
Veel Lilliputters hielden op
te verschijnen. De Zierikzee
sche Nieuwsbode echter niet.
In een artikel in de editie
van 31 december 1845 nam hij
afscheid als Liliputter om op
1 januari 1846 als 'de vogel
Phoenix uit de as herrezen'
in groter formaat terug te
komen.
Het was boekdrukker P. de
Looze die in 1844 besloot tot
het uitgeven van de Zierik
zeesche Nieuwsbode. Hij pro
fiteerde van de achteloosheid
van de ontwerpers van de
Zegelwet van 1843. Zij heb
ben zirh waarsrhiinliik nooit
kunnen voorstellen dat de
vrijstelling van de kleine
nieuwsbladen va§ het zegel
recht, op zich een onschuldige
bepaling, voor zoveel onrust
in het land zou zorgen. Het
besluit van De Looze tot de
uitgave van een nieuwsblaad
je sproot echter niet voort uit
enig progressief idealisme.
Voor De Looze was het een
puur zakelijke beslissing. De
uitgave zou hem geld op leve
ren. En het bleek dat een
scherpe pen de afzet van de
krant zeer ten goede kwam.
In november 1845 waren er
1.000 abonnees en een half
jaar later was het aantal al
gestegen tot 1500.
De pittige berichtgeving viel
niet bij iedereen in de smaak.
'Wat leefden wij vroeger toch
gerust en tevreden, zonder
verdriet, toen er nog geen
Nieuwsbode was', conclu
deerde een verontruste Zier-
ikzeese notabele 148 jaar ge
leden. Enkele weken later
pleitte een standgenoot zelfs
voor de afschaffing van de
krant. De heren redacteuren
waren hiervan echter geens
zins onder de indruk. 'Ha!
Ha! wat lachten wij in ons
zeiven, wij die zulk een pret
hebben, met het samenstellen
van dien beruchten Nieuws
bode; hier een sneer, daar een
veeg uit de pan, aan geene
een kluifje toegeworpen.
O! dat lucht ons hart zoo bij
al den druk der belastingen',
dienden zij de tegenstanders
van repliek.
De eerste twee jaren ver
scheen de Nieuwsbode drie
keer per week, voor een prijs
van 2,5 cent per week of 2
cent per nummer. Voor die
tijd waren deze prijzen zeer
laag. De inhoud bestond uit:
buitenlands nieuws, binnen
lands nieuws, mengelwerk,
ingezonden stukken, prijzen
van granen, vertrek van
beurtschepen, afrijden van
diligences, uitslag van de
staatsloterij en gemengde be
richten. Met ingang van 22 ja
nuari 1845 werden er ook ad
vertenties in de krant
geplaatst. Na de wetswijzi
ging van 1846 werd de ver
schijningsfrequentie verlaagd
naar een keer per week. Dit
duurde slechts één maand.
Vanaf februari 1845 ontvin
gen de abonnees twee
Nieuwsboden per week.
De eerste redacteur van de
Zierikzeesche Nieuwsbode is
waarschijnlijk Jacobus Leu-
nis van der Vliet geweest.
Hij was het ook die De Looze
had aangeraden eeh nieuws
blad op te richten. Hij
schreef in de krant onder het
pseudoniem 'Boudewijn'.
Zijn aandeel in de Zierikzee
sche Nieuwsbode was slechts
van korte duur. In november
1844 vertrok hij naar Den
Haag. Hier begon hij een jaar
later het tweewekelijkse geïl
lustreerde tijdschrift De Tiid.
Na Van der Vliet was het
Pi eter Hendrik van der
Weyde die de redactionele
leiding kreeg. Van der Weyde
gaf eerder een wis- en na
tuurkundig tijdschrift uit.
Het redacteurschap van de
Zierikzeesche Nieuwsbode
nam hij aan op aandringen
van De Looze. Deze vond dat
zijn drukletters te weinig ge
bruik werden. Van der
Weyde deed zijn werk voor
de Nieuwsbode in het ge
heim. Hij schreef namelijk
ook voor de conservatieve,
door de overheid gesteunde,
Zierikzeesche Courant, die in
1797 door stadsdrukker Abra
ham de Vos was opgericht.
Uiteindelijk hield hij het die
nen van deze wel zeer ver
schillende heren niet vol en
koos hij voor de Nieuwsbode.
Daarnaast kunnen ook Mi-
chiel de Hondt, Eylert Meter,
Wouter Steven Monté en Mar
kies de Thouars gerekend
worden tot de eerste redac
teuren van de Nieuwsbode.
Meter was in zijn tijd een
van de meest beruchte en ge
ruchtmakende libellisten.
Hij werd beschouwd als de
voorman van de radicale pu
blicisten. Lang duurde zijn
verbintenis met de Nieuws
bode niet. Een uitval naar de
Thorbeckianen, dit ondanks
het feit dat de Nieuwsbode
minister Thorbecke steeds
had gesteund, kwam hem
eind 1851 op een veroordeling
van vijf jaar gevangenis te
staan. Meter bevond zich
toen inmiddels buiten Neder
land.
Ondanks de reputatie van
Meter, is Markies de Thouars
echter de meest besproken en
beruchte redactionele mede
werker. Vanaf april 1846 ver
schenen er bespiegelingen en
gedichten van de hand van
George Anne Christiaan Wil
lem le Vasseur de Cognée,
Marquis de Thouars. zoals
zijn naam voluit luidde, in de
Zierikzeesche Nieuwsbode.
Maar hij maakte met name
naam met zijn Gemengde be
richten. In deze berichten
werd een eigenaardig feit of
1 r1 "i
TER DRUKKERIJ VAN I*. DE LOOZE.
Vanaf 22 januari 1845 verschenen er ook advertenties in de
Zierikzeesche Nieuwsbode
gebeurtenis vaak met de lo
kale toestand in verband ae-
bracht. Of de berichten wer
den zodanig gerangschikt,
dat vreemde contrasten het
gevolg waren.
In een van deze berichten, in
de krant van 1 oktober 1846,
stak Markies de Thouars de
draak met ene kantonrechter
Jan B. Het betrof in dit geval
Jan Bruins, kantonrechter in
Ommen. Bruins was van de
aanklacht niet gediend en
diende een aanklacht in
tegen de markies. Deze op
zijn beurt antwoordde de
rechter in geheel eigen stijl:
,,Weï, Jan Bedrog, Jij schob
bejak!
Nog op 't kussen; dat is raar.
Draagt dieverij in grove pij
Alleen dan lijfsgevaar?"
Markies de Thouars moest
het uiteindelijk bekopen met
een gevangenisstraf. In hoger
beroep werd hij veroordeeld
tot drie maanden cel. Mar
kies de Thouars had echter
niet gewacht op deze veroor
deling. Hij had bijtijds zijn
biezen gepakt en vernam zijn
veroordeling in Hannover.
Overigens waren het niet al
leen de redacteuren die in het
beklaagdenbankje plaats
moesten nemen. Ook uitge
ver De Looze viel deze dubi
euze eer te beurt. Hij ver
dween bijvoorbeeld in
augustus 1850 voor twee
maanden achter de tralies.
In 1869 werd het dagbladze
gel afgeschaft. Ter gelegen
heid hiervan droeg De Looze
het eigendom van de krant,
die met ingang van 1 juli van
dat jaar weer drie keer ging
verschijnen, over arfn zijn
zoon A. J. de Looze. De druk
kerij werd overgenomen door
S. Ochtman, F. A. Pieterse en
A. M. E. van Dishoeck. A. J.
de Looze ging een verbintenis
aan met Jac. Waale, die te
vens als redacteur ging fun
geren. 'De dwerg was dus nu
reeds tot een stevigen knaap
opgegroeid en de onderne
ming was. zoo door vermeer
dering van abonnementen,
als daarmede gelijken tred
houdende toeneming van ad-
vertentiën. een zeer winstge
vende zaak geworden', aldus
lezen wij in H. P. Abraham's
'De pers in Zeeland 1758-1900.
beschrijving van in Zeeland
uitgegeven dag- en weekbla
den en periodiek geschriften
van 1758 tot ultimo december
1900'.
De vennootschap tussen De
Looze en Waale duurde twin
tig jaar. Op 1 juli 1889 ging
het eigendom van de Zierik
zeesche Nieuwsbode over aan
een naamloze vennootschap
voor 60.000 gulden, verdeeld
in aandelen van 1.000 gulden.
In deze vennootschap werd
ook de Zierikzeesche Courant
opgenomen. Deze krant had
uiteindelijk het onderspit
moeten delven in de strijd
met de Nieuwsbode.
Tekst Ad Hagesteijn
Vormgeving Kees van de Wetering
