al meer
Europa
Circus Renz trekt
dan 150 jaar door
zorgelijk
Toestand Zeeuwse natuur is
Politie
verspreidt
pamfletten
Subsidie
provincie
slachtoffer
hulp
aan toeristen
Structuur bedrijf telt mee
Opnieuw Zeeuwse Prijs
Integratie Gehandicapten
Behoud-beheer-ontwikkeling noodzakelijk
Drie dagen in Renesse
k
DINSDAG 12 JULI 1994
I NR 25595
ZIERIKZEESCHEPjJ
NIEUWSBODE
Uitgever
Drukkerij Lakenman
Ochtman bv te Zierikzee.
Directie
D. L. van 't Leven.
Hoofdredacteur
A. van den Nouweland
Kantoor
Jannewekken 11, Zierikzee.
Postbus 1, 4300 AA Zierikzee.
Telefoon 01110-16551.
Telefax 01110-14315.
Lezersservice (bezorging)
De krant na 18.00 uur nog niet
ontvangen? Bel 01110-17314.
Maandag t/m vrijdag van 8.00
uur tot 17.30 uur en van 18.00
tot 20.00 uur.
Woonhuisaansluitingen
Redactie (na 17.30 uur)
01110-12905.
Fotograaf (na 17.30 uur)
01112-1575.
Abonnementen
Per kwartaal f 49,50
Bij autom. afschr. f 47,00
Per jaar f 187,00
Bij autom. afscfTr. f (77,00
Losse nummers f 1,00.
De abonnementsprijzen zijn
inclusief 6% B.T.W.
Opzeggingen dienen een
maand, voor het einde van de
lopende abonnements-periode
schriftelijk bij de Zierikzeesche
Nieuwsbode gemeld te worden.
Inlevertljden advertenties
Maandagkrant
vrijdag tot 13.00 uur
Dinsdagkrant
maandag tot 11.30 uur
Donderdagkrant
woensdag tot 11.30 uur
Vrijdagkrant
donderdag tot 11.30 uur
Voor fouten ontstaan door
telefonische of onduidelijk
geschreven opdrachten wordt
door ons geen verantwoording
gedragen.
Advertentietarieven
Losse mm prijs 64 cent.
Kontrakttarieven op aanvraag.
..succesjes" (t/m 4 regels) 1 7.-
De advertentieprijzen zijn
exclusief 17%% B.T.W.
WEERSVOORUITZICHTEN
Donderdag Zonneschijn 40%
Kans op neerslag 40%
Min.temp. 16 graden
Mid.temp. 24 graden
Windkracht variabel 3
Vrijdag Zonneschijn 40%
Kans op neerslag 20%
Min.temp. 14 graden
Mid.temp. 23 graden
Windkracht west 3
Zaterdag Zonneschijn 60%
Kans op neerslag 10%
Min.temp. 13 graden
Mid.temp. 23 graden
Windkracht variabel 3
ZON- EN MAANSTANDEN
13 juli Zon op 05.33, onder 21.53
Maan op 11.10 onder 23.32
14 juli Zon op 05.34, onder 21.52
Maan op 12.26 onder 23.56
Eerste Kwartier: 16 juli (03.13)
HETWEEROVERZICHT
DE BILT - Het zomerse en warme
weer houdt nog even aan. Vanavond
en vannacht is het helder en de mini
mumtemperatuur ligt rond de 18 gra
den. Morgen begint de dag zonnig
en loopt de temperatuur snel op tot
tegen de 30 graden. Geleidelijk ver
schijnen er wolken aan de hemel die
de zon nu en dan afschermen. In de
avond is er met name in het zuiden
van het land kans op een lokale on
weersbui. Er is weinig wind. Later op
de dag waait in het zuiden van het
land een westenwind van zee en
koelt het enigzins af. Donderdag is
het in het gehele land koeler met van
tijd tot tijd bewolking en een enkele
regen- of onweersbui. Ook vrijdag
blijft de kans op een bui bestaan
maar geleidelijk komt de zon weer
meer door. Al met al blijft het tamelijk
zomers met maxima van ongeveer
23 graden.
AARDENBURG - Het Recher
che Bijstands Team (RBT) dat
onderzoek doet in verband met
aangetroffen delen van het
menselijk lichaam in Retran-
chement heeft pamfletten ver
spreid.
Op die manier vraagt men me
dewerking van het publiek in
het onderzoek. Men wil weten
of de mensen verdachte perso
nen, voertuigen of voorwerpen
hebben gezien in de omgeving
van het misdrijf. De pamflet
ten zijn opgesteld in het Neder
lands, Duits en Frans. Ze wor
den opgehangen op publieke
plaatsen, zoals stads- en VW-
kantoren, bankinstellingen,
hotels, campings en strandpa
viljoens, in Sluis, Oostburg,
Retranchement en Cadzand.
Met het oog op mensen die het
afgelopen half jaar hun vakan
tie doorbrachten in de omge
ving van Cadzand/Retranche-
ment is het bericht ook naar
persbureaus in België, Frank
rijk en Duitsland gestuurd.
hoge milieu-eisen stellen, vor
men een aanwijzing dat nega
tieve landelijke tendens ook
voor Zeeland opgaat. Zeeland
is altijd een vrij bosarm gebied
geweest. De bossen zijn schaars
en liggen versnipperd. Ten op
zichte van de rest van Neder
land valt de verzuring mee,
maar in Zeeland heeft men te
kampen met problemen als
iepziekte en bacterievuur.
Maatregelen
Al met al kon geen positief
beeld worden geschetst over de
toestand van de Zeeuwse na
tuur.'Juist de soorten en le
vensgemeenschappen waaraan
in Zeeland de hoogste waarde
moet worden toegekend, heb
ben het moeilijk. Het gaat
slecht met de ecosystemen met
een hoge graad van natuurlijk
heid en variatie. Ook de, inter
nationaal zo belangrijke, ge
bieden waar eb en vloed de na
tuur beïnvloeden en een grote
rijkdom aan vogels en bijzon
dere plantensoorten voorko
men, nemen nog steeds in om
vang af. Soorten van zout tot
brak en van vochtig, voedse-
larm milieu staan onder zware
druk. Eén van de maatregelen
die de provincie hanteert om
de achteruitgang een halt toe te
roepen is het aankopen van be
staande natuurgebieden. Dit is
een vanouds effectieve manier.
Het beheer van deze natuurge
bieden vindt meestal plaats
door natuurbeschermingsorga
nisaties als het Zeeuwse Land
schap, Natuurmonumenten of
Staatsbosbeheer. Een andere
methode is het aanleggen van
nieuwe natuurgebieden. Hier
mee krijgen gevoelige en aan
grote oppervlakte gebonden
soorten nieuwe levenskansen.
Kleinschalige projecten heb
ben hun nut ook bewezen, zoals
de slufter op de Neeltje Jans en
de aanleg van drinkpoelen en
milieu-vriendelijke oevers. De
ze dragen bij tot de verminde
ring van versnippering. Voor
het stoppen van de achteruit
gang in oppervlak van één van
de belangrijkste Zeeuwse
waarden, de slikken en schor
ren, ligt helaas geen oplossing
in het verschiet. De Provincie
.probeert met plannen als Ke
rend Tij, de nota Veiligstelling
natuurgebieden en het Natuur
beleidsplan de achteruitgang
te stoppen. Het beleid verkeert
weliswaar nog merendeels in
de planvormende fase.
De komende jaren zal, volgens
de Provincie, de uitvoering
gestalte krijgen en de eerste,
reeds uitgevoerde, plannen
wijzen erop dat de gekozen
richting kansrijk is.
ZIERIKZEE - De Stichting
Slachtofferhulp Zeeland kan
rekenen op een subsidie van
10.000,- voor het project Toe
risten Slachtofferhulp Zee
land. Dat heeft de provincie
bekend gemaakt. De subsidie
is bedoeld voor de eerste perio
de van het project.
Of er ook een financiële bijdra
ge van de provincie komt voor
het verdere verloop van het
project is nog niet bekend. De
provincie wil dat af laten han
gen van de dit jaar door de
Stichting Slachtofferhulp uit
te voeren evaluatie. ,,In hét bij
zonder hechten wij eraan dat
het project niet alleen daad
werkelijk meerwaarde bewijst
te hebben voor de dienstverle
ning naar de toerist in het
proefgebied toe doch tevens
dat zicht gegeven wordt op de
uitbreiding van de dienstverle
ning naar de rest van Zeeland",
aldus de provincie in een brief
aan de Stichting Slachtoffer
hulp.
De provincie acht het verder
van belang dat het project zich
op termijn ook meer met de
preventie van misdrijven bezig
gaat houden. „Gedacht kan
worden aan gerichte activitei
ten in voorlichtende of promo
tionele zin", aldus de brief.
Bij uitgifte mosselpercelen
BRUINIS SE/ZIERIKZEE - Een aantal mosselkwe
kers uit Yerseke heeft bij Zevibel en de Producenten
organisatie voor de Nederlandse mosselcultuur aan
de bel getrokken over de toekomst van hun bedrij
ven. Met het oog op de afwikkeling van de finale
eindronde zien zij de toekomst voor tientallen on
dernemingen in deze bedrijfstak met zorg tegemoet.
Het motief van de brandbrief
staat in verband met de finale
eindronde die zoals bekend in
opdracht van de Directie Visse
rijen in de loop van het najaar
zal worden afgerond. De be
zwaarde kwekersgroep, waarin
het voortouw is genomen door
mosselkwekerij Hollestelle bv,
is van mening dat Zevibel en de
PO alert op deze voor meerdere
bedrijven funeste gang van za
ken moeten inspelen. Door nu
reeds een discussie over de wij
ze van compensatie op gang te
brengen kunnen volgens hen
veel teleurstellingen worden
voorkomen. Het oogmerk van
de kwekersgroep is dat alle be
drijven in de toekomst over
minstens één perceel stabiele
bewaargrond (een zogenaamd
IA perceel) kunnen beschik
ken. Gebeurt dat niet dan is
het volgens deze kwekers mo
gelijk dat bijvoorbeeld twee
bedrijven die in de basisjaren
ongeveer hetzelfde aandeelper
centage hadden en waarvan de
zelfde achteruitgang in twp's is
vastgesteld het ene bedrijf zon
der compensatie rendabel kan
voortbestaan, terwijl het ande
re bedrijf geen bestaansmoge
lijkheid meer overhoudt.
Ook is het niet ondenkbaar dat
bij de te verwachten beleids
voering goede kweekgrond be
schikken zodanig laag op de
ranglijst komen te staan dat er
bij de komende verdeling geen
keuze meer kan worden ge
maakt uit de zogenaamde 'be
zwaargrond'. Daar staat weer
tegenover dat andere onderne
mers in deze bedrijfstak die in
het verleden hebben kunnen
kiezen zelfs zonder wijziging
van het bestaande percelena-
reaal nog niet in hun voortbe
staan worden bedreigd.
„Niet alleen de hoogte van de
schade op zich, maar de struc
tuur van het bedrijf dient be
palend te zijn voor de rangorde
bij de uitgifte van vervangende
percelen", schrijven de veront
ruste ondertekenaars in de
brief. Volgens een woordvoer
der van de kwekers zullen tal
van kwekers het later bezuren
als zij nu een afwachtende hou
ding innemen.
Inzending nominaties mogelijk
GOES - De Zeeuwse Stichting voor Gehandicapten
beleid in Goes nodigt individuele personen, instan
ties en organisaties uit nominaties in te zenden voor
de Zeeuwse Prijs ter bevordering van de Integratie
van Gehandicapten.
Het doel van de prijs is het be
vorderen van de integratie van
mensen met een handicap in de
Zeeuwse samenleving. Dit kan
volgens de Stichting onder
meer gebeuren door bij de toe
gankelijkheid, bruikbaarheid
en bereikbaarheid van gebou
wen rekening te houden met de
benodigde voorzieningen, door
extra aandacht te besteden aan
de wijze waarop informatie
wordt verspreid in een voor ie
dereen leesbare vorm, door het
stimuleren van deelname aan
het arbeidsproces en het bie
den van geschikte sport- en re
creatiemogelijkheden.
De prijs is bedoeld als een
waardering voor die inzet, die
erin 1993 toe bijdroeg dat men
sen met een handicap beter aan
de samenleving kunnen deel
nemen.
De nominaties die uiterlijk 1
september binnen moeten zijn
bij de Zeeuwse Stichting Ge
handicaptenbeleid, moeten
voldoen aan onder meer de vol
gende criteria: het project moet
origineel zijn, het moet een
voorbeeldfunctie hebben en
het moet betrekking hebben of
zijn ontwikkeld binnen de pro
vincie Zeeland.
De inzendingen dienen verge
zeld te zijn van een korte be
schrijving van maximaal twee
A-4 kantjes, met argumentatie.
De prijs zal op 14 oktober door
burgemeester mr J. J. P. M. As-
selbergs van Zierikzee worden
uitgereikt in de Concertzaal in
Zierikzee.
(dichtschuiven van het water-
winkanaal Oranjezon) hebben
hun vruchten al afgeworpen,
evenals de maatregelen tegen
verruiging door begrazing. In
het Zeepe zijn verschillende
plantensoorten weer hersteld.
Polders
Het poldergebied neemt verre
weg het grootste deel van het
landoppervlak van Zeeland in
beslag. Het is overwegend in
tensief gebruikt akkerland (82
procent van het Zeeuwse lan
doppervlak is in intensief
agrarisch gebruik). De natuur
waarden die oorspronkelijk in
akkergebieden aanwezig wa
ren zijn als gevolg van dit in
tensieve gebruik veelal ver
dwenen. Typerende en streek
eigen akkeronkruiden zijn uit
gestorven of zeldzaam gewor
den. Dat geldt ook voor ken
merkende broedvogels als
grauwe gors, kwartel. Sinds
kort gaat ook de veldleeuwerik
snel achteruit. Ook de kalk- en
warmteminnende hooilandve
getaties op de Zeeuwse bloem-
dijken worden bedreigd door
verruiging. De dijken vormen
een leef- en rustgebied voor vo
gels en kleine zoogdieren (am
fibieën, reptielen, vlinders en
diverse insekten.
De grauwe gors is vrijwel uit
gestorven in Zeeland en de
geelgors en, sinds kort, ook de
boompieper gaan achteruit.
Maar soms zijn er positieve
ontwikkelingen: De roodborst-
tapuit is, vooral in Zeeuws-
Vlaanderen, sterk toegenomen
en de patrijs handhaaft zich
hier in tegenstelling tot de rest
van Nederland goed.
Paddestoelen
Over paddestoelen is in het al
gemeen, door het vrijwel ont
breken van historische gege
vens, weinig te zeggen. Positief
is in ieder geval de ontwikke
ling voor deze soortengroep in
de bossen die werden aange
legd op de na afdamming
drooggevallen gronden. Ook
over vlinders zijn te weinig ge
gevens bekend om harde uit
spraken te doen. Met name
waarnemingen van soorten die
RENESSE - „Het circus is een bedrijf waarde mensen hard moeten werken," zegt circusdirecteur Bernhard
Renz vol trots. Hij is de zevende generatie van een beroemde circusfamilie uit Berlijn. Al sinds 1842 trekt
het circus, opgericht door Ernst Jacob Renz, van land tot land en van stad tot stad. Voor de vierde keer is
het circus op toernee door Nederland. Gisteren, maandag, en ook vandaag en morgen staat het circus in Re-
nesse op het terrein aan de Roelandseweg.
„Hooggeëerd publiek, de een
malige truc met het ei," kon
digt clown Charlie zijn optre
den aan. „Ik gooi het ei om
hoog en vang het op met dit
bord." Het publiek lacht uit
bundig als het ei kapotvalt op
het hoofd van de clown. De tent
zit redelijk vol en de circusacts
volgen elkaar in een rap tempo
op. Er is een echte fakir die
over glas loopt en metershoge
vlammen uitbraakt, een paar-
dendressuurnummer (Circus
Renz was van oudsher beroemd
om zijn paardenummers) en
een optreden van vier Indische
olifanten.
De dompteur is oen zoon van de
directeur en heet ook Bern
hard. Renz: „Er zijn nog maar
zes circussen in de wereld die
olifanten hebben, en die heb
ben er meestal maar één of
twee. Wij zijn de enige die er
vier hebben." Het circus heeft
45 mensen in dienst uit allerlei
landen: Hongarije, Italië. Po
len, Griekenland en Neder
land. In de stallen staan zo'n 50
dieren, waaronder paarden en
pony.s, duiven, honden en na
tuurlijk de olifanten.
De karavaan bestaat uit 50 wa
gens. Sommigen zijn al 90 jaar
oud en doen denken aan het
circusleven uit de vorige eeuw.
Renz: We hebben alles zelf, ook
onze eigen brandweerwagens
en we zorgen met twee genera
toren voor stroom. We gebrui
ken zo'n 40.000 kilowatt per
dag!" De circusartiesten ko
men tegenwoordig meestal uit
de sportwereld. Een enkeling
komt nog uit een circus-
geslacht, zoals zoon Bernhard.
Ook bij kleindochter Zarina
stroomt het circusbloed door
de aderen. Ze wordt door haar
vader aangekondigd als: Zari
na het slangemens. Het circus
treedt op van maart tot okto
ber en geeft soms wel 26 voor
stellingen per maand.
Diersoorten kunnen alleen overleven in een passende leefomge
ving: Zonder knotboom geen steenuil, zonder kokkel geen schol
ekster en zonder schoon water geen otter of zeehond. (Archieffo
to).
ZIERIKZEE - Vermesting, verdroging, versnippe
ring en de typisch Zeeuwse variant daarop: verdam-
ming, zijn de belangrijkste oorzaken van de slechte
staat waarin de Zeeuwse natuur momenteel ver
keert. Zeldzame planten en dieren worden steeds
zeldzamer en algemene soorten komen steeds meer
voor. Dit staat in de brochure: De toestand van de
Zeeuwse natuur, een vervolg op de nota Toestand
van de natuur II.
Naar aanleiding van de alasr-
merende uitkomsten van deze
nota liet Gedeputeerde staten
onderzoeken of dit ook voor
Zeeland geldt. De uitkomst
van dit onderzoek staat in
voornoemde brochure. Hierin
worden de belangrijkste con-,
clusies uit het rapport voor de
Provincie nagegaan en met en
kele regionale voorbeelden
geïllustreerd. Zeeland kent
nog milieus met een hoge
graad van natuurlijkheid zoals
de Oosterschelde, Westerschel-
de, Voordelta en de duinen.
Maar, net als in de rest van Ne
derland, is in Zeeland een dui
delijke algemene ontwikke
ling te zien van veranderingen
in de natuur. Met de soorten uit
de meeste milieutypen gaat het
slechter en ook met de stabiele
zout-milieus met schoon helder
water gaat het slecht. Dit heeft
tot gevolg dat het met andere
milieutypen weer beter gaat.
Dit betreft sterk door de mens
beïnvloedde en dus weinig na
tuurlijke milieus, die vrij soor-
tenarm zijn.
Duinen
Ook met de duinen gaat het
slecht. Het oppervlak van de
Zeeuwse duinen is vrijwel ge
lijk gebleven, maar kwalitatief
zijn er grote veranderingen op
getreden. Het grootste gevaar
voor het voortbestaan van de
karakteristieke vegetatie van
de duinen, is de verdroging als
gevolg van de drinkwateront
trekking. Onder natuurlijke
omstandigheden zou ongeveer
één derde van het oppervlak
(ruim 5.000 hectare) vochtig tot
nat zijn. Dit areaal is in de loop
der tijd echter ingekrompen
tot hooguit enkele tientallen
hectaren. In droge jaren blijft
hier vrijwel niets van over,
minder dan één procent. Dit
betekent dat de karakteristie
ke, en internationaal belang
rijke, vegetatie op de rand van
afgrond balanceert.
Verdroging heeft in de duinen
bovendien een vermestend ef
fect door reacties in de bodem.
Gevolg is een verruiging en
dichtgroeien met struweel,
waardoor ook soorten van
open en droog terrein verdwij
nen. Door deze veranderingen
vertrekken de in moeras en wa
ter broedende vogels zoals do-
daar, winter- en zomertaling en
de rietzanger. Ook allerlei rep
tielensoorten worden door de
verdroging bedreigd. Maatre
gelen tegen de verdroging, zo
als het aanleggen van de sluf
ter op de Neeltje Jans, het op
gang laten komen van verstui
vingen (Meeuwenduinen) en
het vasthouden van water
De Torro's met hun lasso-act. Ook letterlijk bedreven zijn ze met het klappen van de zweep en in messenwerpen. (Foto: Marijke Fol-
kertsma).
4
