Van medicijnman tot ibuprofen
NEDERLAND-BELGIE
WK'94
Live op het terras bij
Discotheek Pinky's te Renesse.
Bij winst van het Nederlands elftal van 20.30 uur tot 22.30 uur
frisdrank en bier voor f 1
Deze aktie geldt zaterdag 25 juni 1994 voor discotheek Pinky's en discotheek 't Roefke.
Aanstaande zaterdag om 18.30 uur
Voorzien van 4 tv's en +260 zitplaatsen.
De geschiedenis van pijn en pijnbestrijding
Dure banaan
uit de gratie
I
6
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
Een voorbeeld van schedelboring in de 16e eeuw.
ZIERIKZEE - Pijn is zo oud als de mens. Waar mensen leven, wordt pijn geleden. Duizenden jaren geleden,
nu in de twintigste eeuw, waar ook ter wereld wordt het menselijk lichaam geconfronteerd met pijn. Pijn
is er in allerlei soorten, variërend van een lichte alledaagse hoofdpijn tot hevige pijn door chronische ziek
ten of zware verwondingen. Er is in de loop der eeuwen veel veranderd in de manier waarop men aankijkt
tegen pijn. En door de toegenomen medische en farmaceutische kennis is er op het gebied van pijnbestrij
ding vooral de laatste honderd jaar een enorme vooruitgang geboekt.
Primitieve volkeren dachten
dat pijn veroorzaakt werd door
iets buiten het lichaam. Niet
alleen door bijvoorbeeld vuur,
of door een pijl of scherpe
doorns, maar door boze gees
ten die het lichaam binnen
drongen. Daarom speelden en
spelen in deze culturen medi
cijnmannen zo'n belangrijke
rol bij ziekte en pijn. Zij beza
ten de gave - althans zo geloof
de men - om de boze geesten en
daarmee de pijn uit het li
chaam te verdrijven.
Zonder verdoving
Zo'n drieduizend jaar geleden
was het ook heel gebruikelijk
om bij hoofdpijn een gat te bo
ren in de schedel van het
slachtoffer om zo een uitgang
te creëren voor de boze geest.
Dit gebeurde uiteraard zonder
verdoving. Zelfs tot laat in de
17e eeuw werd schedelboring
of 'trepanatie' toegepast. Het
Christelijke geloof is van grote
invloed geweest op het denken
over pijn. De Kerk leerde dat
het lijden onderdeel is van het
menselijk bestaan en dat pijn
goed is voor de ziel.
Tot ver in de Middeleeuwen
werd er dan ook nauwelijks on
derzoek gedaan naar pijn en
pijnbestrijding. De visie van
de Arabische geneeskundige
A^icenna die de hersenen als
centrum van het gevoel zag,
hpeft grote invloed gehad op
het denken van de 'chirurgij-
nen' en wetenschappers in de
late Middeleeuwen zo rond
1200. In de 16e en 17e eeuw wer
den diverse theorieën over het
zintuiglijk gevoel, zoals hitte,
koude, aanraking en pijn ver
der ontwikkeld.
Pas in de vorige eeuw echter
nam het onderzoek naar pijn
een grote vlucht. Men kwam er
achter dat zowel het zenuwstel
sel als de hersenen een rol spe
len bij het waarnemen van
pijn. Hoe het precies werkt is
nog niet bekend; evenmin is be
kend waarom er zulke grote
verschillen bestaan tussen
rqensen ten aanzien van pijnbe-
leving. Ondanks deze onbe
kendheid is de medische en far
maceutische wetenschap er in
middels goed in geslaagd om
effectieve middelen in te zetten
om pijn te verzachten.
Geen arts zal het meer in zijn
hoofd halen een patiënt met
hoofdpijn te behandelen door
een gat in de schedel te boren.
Momenteel is er een ruime keu
ze aan vriendelijker en effec
tievere middelen om alledaag
se pijnen te verzachten. Verdo
ving voor een operatie zal ook
zelden meer geschieden door
de patiënt met een welgemikte
stomp buiten westen te slaan,
zoals in de 18e eeuw nog ge
bruikelijk was.
Pijnstillers
De mens heeft vanaf zijn oor
sprong gezocht naar pijnstil
lende middelen in zijn directe,
natuurlijke omgeving, zoals
planten en kruiden. Het van
oudsher meest bekende middel
is opium, dat afkomstig is van
de papaverbol, ook wel 'slaap
bol' genoemd. De werking van
opium was al in 4.000 voor
Christus bekend. Het verdo
vende effect van cocaïne was al
bekend bij de Indianen in Pe
ru. Zij wreven coca-bladeren in
de wonden die de krijgers
opliepen in de strijd.
Met het veranderen van de in
zichten over pijn nam ook het
zoeken naar pijnbestrijdings-
middelen een grote vlucht. Te
onderscheiden zijn drie hoofd
groepen van pijnstillers, geba
seerd op de werkzame stof die
de basis vormt van het middel.
Dat zijn: paracetamol - ibupro
fen.
In de vorige eeuw werd uit de
schors van de wilgeboom de
stof salicine geïsoleerd. De
pijnstillende werking van wil
geschors was allang bekend,
maar welke stof daarvoor ver
antwoordelijk was, wist men
niet. De ontdekking van salici
ne betekende de start van de
produktie van pijnstillers op
basis van acetosal, waarvan
aspirine het eerste en nog
steeds gebruikte middel is.
Eveneens eind vorige eeuw
werd een andere stof - fenaceti-
ne - ontwikkeld. Hieruit werd
later paracetamol gemaakt,
dat sinds de jaren vijftig de ba
sis is van vele pijnstillers.
De medische en farmaceuti
sche onderzoekers bleven zoe
ken naar nieuwe, effectieve
middelen, als alternatief voor
bestaande produkten, maar
met zo min mogelijk bijwer
kingen. De nieuwste ontdek
king dateert van 25 jaar gele
den. Het Britse bedrijf Boots
ontdekte een nieuwe, werkza
me stof die de naam ibuprofen
kreeg. Deze stof werd in de be
ginjaren vooral gebruikt als
medicijn bij gewrichtsontste
kingen, zoals reuma. Inmid
dels zijn wereldwijd zo'n 100
miljoen patiënten in 120 lan
den ermee behandeld.
Beetje verlichting
Een jaar of tien geleden weVd
in Engeland de eerste gewone
pijnstiller op basis van ibupro
fen op de markt gebracht. On
der de naam Nerofen is dit
middel sinds 1985 in Nederland
verkrijgbaar bij drogisten en
apothekers. Nerofen wordt wel
gezien als de pijnstiller van de
nieuwe generatie. Het is effec
tief bij alledaagse pijnen, zoals
hoofdpijn, kiespijn en men
struatiepijn. Maar het werkt
ook bij koorts en pijn bij griep
en verkoudheid, en bij-spier
en gewrichtspijn bij sportbles
sures.
Bij het optreden van pijn is het
verstandig eerst bij jezelf te ra
de te gaan wat de oorzaak kan
zijn. De veelvoorkomende
spanningshoofdpijn bijvoor
beeld kan goed worden verhol
pen met een flinke boswande
ling of een warm bad, ontspan
ningsoefeningen en eenvoudige
nekmassage. Pijn bij verkoud
heid en holte-ontstekingen
wordt minder door te stomen
boven een bak met heet water.
Pijnstillers kunnen extra ver
lichting brengen, vooral op mo
menten waarop men niet kan
afhaken: een belangrijke ver
gadering, een examen, een cur
sus. Iedereen kent wel voor
beelden waarbij een pijnstiller
net die verlichting brengt om
gewoon door te kunnen gaan.
In Nederland gebruikt 13% van
de bevolking regelmatig een
pijnstiller, zo wijst een recent
onderzoek van Boots uit. Tien
procent neemt in bepaalde pe
rioden een middeltje tegen pijn
in, bijvoorbeeld bij verkoud
heid of griep. En 71% zegt heel
incidenteel pijnstillers te slik
ken. Af en toe een pijnstiller is
dan ook heel gebruikelijk en
kan absoluut geen kwaad. Het
is wel zaak altijd goed de
bijsluiter te lezen in verband
met mogelijke bijwerkingen
en overgevoeligheid voor be
paalde stoffen.
Het geloof in de boze geest ligt
ver achter ons en de schedel
boor is vervangen door moder
ne mensvriendelijker midde
len. Pijn zal ook in de toe
komst deel blijven uitmaken
van ons dagelijks leven. Met de
moderne pijnstillers onder
meer op basis van ibuprofen is
pijn echter op een goede en
doeltreffende manier te lijf te
gaan.
DEN HAAG (ANP) - De Neder
landse consument betaalt mo
menteel ruim een gulden meer
voor een kilo bananen dan vo
rig jaar. De afzet van het fruit
is hierdoor sterk gedaald. Dit
meldt het Produktschap voor
Groenten en Fruit.
De laatste maanden ligt de
prijs van bananen op ruim drie
gulden per kilo. De prijsstij
ging wordt veroorzaakt door
de beperking van de import
van bananen in de Europese
Unie. De vruchten zijn daar
door uit de gratie geraakt bij
de Nederlandse consument. In
mei van dit jaar werd ruim een
kwart minder gekocht dan in
dezelfde maand in 1993.
Overigens loopt ook de binnen
landse afzet van sinaasappelen
en mandarijnen terug.
Advertentie
WK VOETBAL
