Slachtofferhulp nu ook
voor toerist in Zeeland
'Elke keer toch weer uitdaging
om alles in elkaar te passen'
HOEVE DE TERP
Onderhandelingen
Zierikzees college
op haar na gevild
Opmaker L. E. Luyendijk 25 jaar bij L O:
Project in Renesse rekent op twee ton subsidie
Hoofdrol Tom Hanks in
Sleepless in Seattle
VRIJDAG 8 APRIL 1994 NR 25543
.S
Opmaker L.
kertsma).
E. Luyendijk: ,,Nooit met tegenzin naar mijn werk gegaan". (Foto: Marijke Fol-
ZIERIKZEE - Eigenlijk is hij van beroep elektricien en ooit zette hij elektroni
sche orgels in elkaar. Verstokte vrijgezel L. E. Luyendijk (47) uit Zierikzee viert
vandaag, vrijdag, zijn 25-jarig jubileum bij drukkerij Lakenman en Ochtman in
Zierikzee. ,,Maar als je al het avondwerk meerekent werk ik hier misschien al
26 jaar", aldus Luyendijk. ,,Want toen we overgingen van lood naar papier heb
ben we in het begin heel wat over moeten werken om alles op tijd klaar te krij
gen".
Luyendijk doorliep na de lage
re school wat toen nog de am
bachtsschool heette. Toen hij
die opleiding afgerond had
kwam hij bij het elektro-
bedrijf Hagen in Zierikzee te
werken. Daar werkte hij onder
meer mee aan het in elkaar zet
ten van elektronische orgels.
Het bedrijf ging echter over de
kop en Luyendijk kwam op
straat te staan. Een half jaar
liep hij werkloos rond tot zijn
oog op een advertentie viel
waarin om een leerling-
opmaker werd gevraagd. ,,En
toen heb ik dat maar gedaan",
aldus Luyendijk.
Luyendijk kwam op een afde
ling bestaande uit in totaal elf
mensen te werken. De krant
werd toen nog in het lood gezet
en Luyendijk herinnert zich
nog precies hoe dat in zijn
werk ging. „Het was zwaar en
vies werken met dat lood. Het
was echt zweten. Ik weet nog
dat ik in de eerste tijd dat ik
hier werkte 12 kilo ben afge
vallen". De redactionele tekst
moest in die tijd nog door de
zetters compleet overgetypt
worden op Linotype-loodzet-
machines. De loden regels gin
gen vervolgens naar de monta
ge - zoals de opmaakafdeling in
vaktermen heet - en daar stond
men voor de opgave al die lo
den regeltjes en koppen om te
toveren in een complete pagina
in spiegelschrift.
„Als alle tekst erin zat woog
zo'n pagina een kleine 25 kilo",
herinnert Luyendijk zich. „En
dat stalen raam moest dan op
een karretje naar de pers". En
daarmee was het verhaal nog
niet af. Vandaag de dag gaan
de compleet opgemaakte pa
pieren pagina's in een lade,
maar in vroeger tijden moes
ten de opmakers wat zij 's och
tends zo zorgvuldig hadden op
gebouwd 's middags weer hele
maal uit elkaar halen. „Want
die stalen ramen waren weer
nodig om nieuwe pagina's te
maken. Dan moest je de herha-
lers (de advertenties die nog
een keer gebruikt moesten
worden, red.) eruit halen en
met een touwtje samenbinden.
Dan was het meestal wel een
uur of drie in de middag eer je
met de krant van de volgende
dag kon beginnen".
In 1982 kwam de omschakeling
van het Ioodzetten naar het fo
tografisch zetten. Voor Luyen
dijk en zijn collega's betekende
dat een enorme verandering.
En nu, twaalf jaar na de om
schakeling op fotografisch zet
ten staat de volgende omscha
keling alweer voor de deur: op
maak via de computer met het
Desk Top Publishing-systeem
(DTP). Daarmee komt een ein
de aan het vele staan en lopen
op de opmaakafdeling. „Ja,
dan wordt het echt zittend
werk", aldus Luyendijk.
„Maar het zal in het begin nog
niet zo gemakkelijk zijn". Hij
legt uit dat bij de opmaak op
papier een artikel vaak wel op
maat te krijgen is door een tus
senkopje of een witregel in te
voegen of juist weg te halen.
„Maar op het computerscherm
is dat een stuk lastiger. En de
redactie zal meer maatwerk
moeten gaan leveren".
Passen en meten
Na vijfentwintig jaar passen
en meten is Luyendijk nog niet
uitgekeken op zijn beroep.
„Het is toch elke keer weer een
uitdaging om alles passend te
krijgen. Want het is eerder uit
zondering dan regel dat een
verhaal meteen past. Kijk, de
ene keer zit het mee en de ande
re keer zit het tegen, maar ik
ben nog nooit met tegenzin
naar mijn werk gegaan", aldus
Luyendijk. Hij vindt het zelf
geen prestatie dat hij het 25
jaar volgehouden heeft bij L
O. „Ach, je moet gewoon door
gaan met ademhalen". Vanmid
dag krijgt Luyendijk door de
directie van L O een receptie
aangeboden in de foyer van res
taurant Mondragon in Zierik
zee. De receptie begint om 16.30
en duurt tot 18.00 uur.
BURGH-HAAMSTEDE - Toeristen die in onze provincie slachtoffer worden van ernstige criminaliteit of
ongeval kunnen vanaf 1 juni rekenen op bijstand van het bureau slachtofferhulp. Het projeét 'Toeristen
Slachtofferhulp Zeeland' is gevestigd in Renesse en krijgt het ministerie van justitie als belangrijkste sub
sidiegever. De komende 2,5 jaar werkt het bureau met een begroting van twee ton.
Dat vertelde de coördinatrice
van het project, de Zierikzeese
mevrouw E. de Haan, donder
dagavond tijdens de voorjaars
vergadering van de VVV
Schouwse Kust in Burgh-
Haamstede.
In de aanloopperiode is het
project gehuisvest in het poli
tiebureau van Renesse. Van
mei tot en met september zal
het worden ondergebracht in
het oude gemeentehuis aan de
Kromme Reke 9. Voor Renesse
als vestiging werd gekozen om
dat het een van de drukst be
zochte vakantieplaatsen van
Zeeland is. Op termijn zal het
project worden uitgebreid met
vestigingen langs de kusten
van Zeeuwsch-Vlaanderen en
.Walcheren.
Doel van het project is om op
zo kort mogelijke termijn eer
ste opvang te bieden op emotio
neel en praktisch gebied aan
Nederlandse en buitenlandse
toeristen, die slachtoffer zijn
geworden van een misdrijf of
een verkeersongeval. Politie,
arts, brandweer en ook VW's
kunnen 'getraumatiseerde' va
kantiegangers doorverwijzen
naar het project. De opvang be
staat uit begeleidingsgesprek
ken, maar ook - heel praktisch
- uit het voorzien in vervangen
de identiteitspapieren, onder
dak of vervoer naar huis. Dat
alles uitsluitend nadat van on
geval of misdrijf aangifte is ge
daan bij de politie.
„De komende vier zomermaan
den verwacht ik ergens tussen
de 100 en 200 hulpaanvragen,"
schat coördinatrice E. de Haan
de werkzaamheden van haar
zelf en de vrijwilligers in. Mo
menteel hebben zich vier vrij
willigers aangemeld. „De ko
mende tijd reken ik op nog tien
aanmeldingen, waarvan er dan
na de cursus in totaal zes tot
acht moeten overblijven," al
dus mevrouw De Haan.
Dat het project in een behoefte
voorziet, werd gisteravond tij
dens de WV-vergadering al
meteen duidelijk uit de vraag
van een exploitant uit Renesse.
„Elke ondernemer wordt wel
eens geconfronteerd met een
overlijden op zijn bedrijf. Als
dat een buitenlander betreft,
kan dat tot grote problemen
leiden. Kan ik dan het project
slachtofferhulp inschakelen?"
Na tussenkomst van de politie
blijkt dat inderdaad te kun
nen, zo viel op te maken uit het
antwoord van De Haan.
Amsterdam
Een vergelijkbaar project
loopt onder de naam 'Amster
dam Tourist Assistance Ser
vice' al drie jaar in de hoofd
stad. Mede op basis van de er
varingen daar is staatssecreta
ris A. Kosto van Justitie en
thousiast geworden over de op
vang en begeleiding van
toeristen in ernstige moeilijk
heden. Kosto zei toe dergelijke
projecten in de Nederlandse
toeristencentra te willen on
dersteunen. 4
Zo goed als zeker gaat deze zo
mer ook in Den Haag een pro
ject van start en ook in Fries
land en Kennemerland staan
vergelijkbare activiteiten op
stapel.
Het project Toeristen Slachtof
ferhulp Zeeland zal, zoals ge
meld, voor het leeuwedeel wor
den bekostigd door het rijk.
Voor de komende 2,5 jaar dat
het experiment loopt, zullen de
overige middelen moeten ko
men van provincie, gemeenten
en ondernemers. Eind deze
maand verwacht De Haan van
de provincie uitsluitsel over
een geldelijke bijdiage. De ge
meente Westerschouwen subsi
dieert het project door het be
schikbaar stellen van kantoor
ruimte.
Het bureau slachtofferhulp
voor toeristen in Renesse is in
de maanden juni en september
op werkdagen vier uur ge
opend. In de drukke maanden
van juli en augustus, is dat ze
ven uur per dag. Via de politie
is in spoedgevallen te allen tij
de hulp van het project te ver
krijgen.
Bemiddelen
De VVV Schouwse Kust gaat
zich noodgedwongen steeds
meer werpen op bemiddeling
bij de verhuur van vakantie
huizen, caravans of
appartementen. Omdat de ko
mendejaren niet gerekend kan
worden op hogere gemeente
subsidies of hogere contribu
ties moet de VVV meer com
mercieel gaan werken.
Dat leidde gisteravond tot een
langdurige discussie van de bij
de VVV aangesloten onderne
mers. „Leidt dat niet tot onei
genlijke concurrentie door de
VW, waaraan we toch alle
maal meebetalen?" vroeg me
vrouw Kenters. Zij en ook an
dere ondernemers spraken de
vrees uit dat de VVV-
medewerkers voor het ene be
drijf wel en voor het andere be
drijf juist niet zouden bemid
delen.
Geen keus
Voorzitter D. Mooijaart bena
drukte nog eens dat zijn orga
nisatie geen andere keus heeft
dan zich richten op deze activi
teit. Mevrouw De Munck,
hoofd afdeling bemiddeling
van de provinciale VVV, zei dat
dit systeem in Oostkapelle al
geruime tijd goed en in onder
linge harmonie tussen de be
drijven werkt. „Het is geen be
dreiging, maar een welkome
aanvulling." Uit het applaus
na haar betoog viel op te ma
ken dat lang niet alle aanwezi
gen haar overtuiging deelden.
Verder liet de Streek VVV gis
teravond weten dat de VVVpro-
motiebus is verkocht. De bus,
in 1987 voor zestienduizend
gulden aangeschaft, heeft tien
mille opgebracht. Het bleek te
duur voor de Streek VVV om
het vehikel rijdende te houden.
Van de opbrengst wordt op an
dere manieren promotie voor
Schouwen-Duiveland ge
maakt. Een suggestie uit de
zaal was reclame voeren op
ZWN-streekbussen.
Convenant nog niet ondertekend PvdA
ZIERIKZEE - ,,Ik verwacht geen problemen.
Voor mij is de zaak voor 99,9 procent rond".
Wethouder P. de Rijke (CDA) heeft er alle ver
trouwen in dat de onderhandelingen binnen het
college van b en w van Zierikzee op korte ter
mijn kunnen worden afgerond. Het convenant
is nog niet ondertekend door PvdA-wethouder
D. van der Wekken, maar volgens De Rijke
geeft dat geen reden tot ongerustheid.
Deze week werd het conve
nant - ofwel het collegepro
gramma - voorgelegd aan de
drie wethouders. „Maar het
moest allemaal heel snel en
Van der Wekken heeft ge
woon de tijd nog niet gehad
om het goed door te lezen en
daarom heeft hij het ook
nog niet willen onderteke
nen. Maar ik verwacht geen
zwaarwegende bezwaren
van zijn kant tegen het con
venant", aldus De Rijke.
Inmiddels is overeenstem
ming bereikt over de nieu
we portefeuilleverdeling.
Wethouder De Rijke krijgt
de portefeuille verkeer, eer
der deel uitmakend van het
takenpakket van burge
meester mr. J. J. P. M. Assel-
bergs, erbij, maar draagt de
portefeuille jeugd- en jonge
renwerk over aan PvdA-col-
lega Van der Wekken. Het
takenpakket van wethou
der Van Gastel wordt uitge
breid met de portefeuille
ruimtelijke ordening die
eerder door burgemeester
Asselbergs beheerd werd.
Burgemeester Asselbergs
draagt de portefeuilles ver
keer en ruimtelijke orde
ning over aan de wethou
ders, maar krijgt er daar
voor in de plaats een zware
portefeuille bij. Hij krijgt
de gemeentelijke herinde
ling op Schouwen-Duive
land in zijn takenpakket.
Wethouder De Rijke ver
wacht dat de onderhande
lingen begin volgende week
definitief afgerond worden.
Tot 9 april
Burgh-Haamstede Die Stille Woche, schilderijen Maria Megens,
objecten Frans Megens. Bewaerschole. Van
maandag tot en met zaterdag van 13.30 tot
16.30 uur. Tweede paasdag gesloten.
Gehele maand april
Burgh-Haamstede Zaterdag 2 april: opening Josefine Dolls Gal
lery. Expositie.
Tot en met 9 april
Zierikzee Expositie Schildersclub Perspectief. Vis
markt. Openingstijden: dagelijks van 13.00-
17.00 uur (zondag en 2e paasdag gesloten).
Tot en met 30 april
Biu'gh-Haamstede Expositie kunstwerken Mini van Iterson en
Rens van Bergers. Galerie Borsboom. Elke
zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur, tweede paas
dag van 11.00 tot 17.00 uur.
April
Renesse Collectie hazen en haasjes in musem De Blik
vanger. Dinsdag en donderdag van 10.00 tot
12.00 uur.
Van 12 april tot en met 3 mei
Zierikzee Expositie etsen leerlingen 't Mêêtje. Biblio
theek De Stolpe. Tijdens openingsuren bi
bliotheek.
Van zaterdag 16
tot en met vrijdag 29 april
Burgh-Haamstede Expositie Tie Hof, dagelijks (met uitzonde
ring van zondag) van 13.30 tot 16.30 uur.
Van zaterdag 16 april
tot vrijdag 13 mei
Brouwershaven Expositie Hans Hazenbroek in stadhuis. Van
maandag tot en met vrijdag van 09.00 tot
12.00 uur en van 13.30 tot 16.00 uur.
Tot 1 juni
Burgh-Haamstede Olieverfschilderijen van Leontien Hooij. Ga
lerie 't Zuuddek, Zuidstraat 16.
Tot en met november
Renesse Expositie Schildersclub Perspectief. Hotel 't
Tweespan.
Tk kom je namens moeder vertellen
dat we morgenvroeg Maaike bij oma
gaan ophalen. Zorg ervoor dat je op
tijd klaar bent. Op de heenreis kun je
voorin gaan zitten. Ik neem zo lang
mijn arm nog in het gips blijft nogal
wat plaats in. Maar terug blijft de
plaats naast moeder voor Maaike gere
serveerd. Laat ze morgen nog maar een
onbezorgde dag hebben. Over twee da
gen moet ze weer naar de dokter. Dan
gaan de hechtingen er allemaal uit Ze
zal heel wat te verbijten hebben, als ze
haar gezicht te zien krijgt. Voor een
meisje allerminst leuk, als je ontdekt
hoe mismaakt je gezicht eruit ziet!'
Dirk Jan voelt zich allerminst happy,
maar hij houdt zich goed. Moet Han nu
weer beginnen hem te treiteren? Als je
niet beter wist, zou je bijna gaan den
ken dat zijn broer er iets van gezien
heeft, dat hij het was die dat stuk dak
pan in de piste slingerde.
Nee! Hij wil het niet geloven, veel te
goed heeft hij gezien hoe ingespannen,
hoe vol trots ook Han naar Alladin hd
gekeken. Naar Alladin, maar ook naar
Maaike. Het moet zijn slechte geweten
wel zijn dat hem ertoe brengt dit te
denken. Het bestaat gewoonweg niet.
Hij slentert weg. Ba! Wat is alles
opeens akelig! Zelfs het reisje naar een
grootmoeder die hem altijd behoorlijk
heeft verwend, kan al het nare niet
wegnemen.
Gek! Over Hans arm zit hij niet in. Het
is beroerd voor hem en hij kan voor
eerst natuurlijk niet paardrijden,
maar er bestaat alle kans dat het alle
maal terecht zal komen. Maar Maaike
gunt hij het niet dat ze straks met een
geschonden gezicht zal moeten rondlo
pen. Dat ze er verdriet over zal hebben.
Dat er allicht op school knullen zullen
zijn die er haar mee willen plagen. O,
hij zal ze! Ze moeten het niet wagen
zijn zusje tot mikpunt van hun getrei
ter te maken. Dan krijgen ze met hem
te doen. En niet zo zuinig ook!
's Avonds in bed kan hij er niet van sla
pen, zo dwars zit het hem. Niet alleen
dat, ook nog het feit dat vader de ware
toedracht nog steeds niet weet. Moeder
wil er natuurlijk mee wachten tot pap
pa die belangrijke verkoop achter de
rug heeft. Ibt hij weer gewoon thuis zal
zijn, weer tijd krijgt zich ook aan alle
dingen daar te wijden. Hem was het
liever geweest dat mamma de hele toe
dracht maar vast had verteld. Vader
zou toch geen tijd gehad hebben om er
achteraan te gaan. Nu zat je ergens nog
knap in de rats dat je ook ondervraagd
zou kunnen worden. Want daar kende
hij zijn vader maar al te goed voor. Die
Deel vier: Het conflict is geboren
Door MIEN VAN 'T SANT 105
zou iedereen die die dag op het bedrijf
was geweest, terdege aan de tand voe
len.
Met bidden kreeg je het ook niet voor
elkaar. Hij had het al drie keer gepro
beerd, maar hij wist best waar het aan
lag. Hoe kon God je nu vergeven, als je
zelf geen schuld bekende? Als je te laf
was om ermee voor de dag te komen
dat je inderdaad jaloers op je jongere
broer was? Niet alleen, omdat die veel
beter kon leren, er ook zijn best voor
deed, misschien nog meer, omdat hij je
nu je zusjes ook nog afpikte. Maaike,
die vooral toen ze nog zoveel jonger
was, zo tegen je had opgekeken. Hij
kon zulke malle kunsten maken. Ze
hadden op hun eigen speelplaats een
schommel en een stel ringen hangen.
Wat hij niet allemaal in de ringen ver
sierde! Han maakte er weinig van,
maar Maaike zat te schaterlachen, als
hij weer eens bezig was. O, soms zou je
wel willen dat ze helemaal geen paar
den meer op het bedrijf hadden. Dan
konden ze allicht geen van allen paard
rijden. Vader mocht ze wat hem betrof
inruilen voor tweedehands auto's.
Daarin was ook een smak geld te ver
dienen.
(wordt vervolgd)
In Zierikzeese Concertsaal
ZIERIKZEE - Zaterdag 9 en zondag 10 april wordt in
de Concertzaal in Zierikzee de film Sleepless in
Seattle vertoond met in de hoofdrollen Tom Hanks
en Meg Ryan. De film begint zowel zaterdag als zon
dag om 20.00 uur.
Stel je voor dat jouw liefde van
je leven ergens rondloopt, ie
mand die je nog nooit hebt ge
zien. Iemand die je misschien
nooit zal ontmoeten... John
Baldwin zet alles op alles om
zijn vader, de weduwnaar Sam
(Tbm Hanks) weer 'aan de
vrouw' te brengen.
Hij belt zelfs naar een radio
programma en duizenden
vrouwen reageren op zijn op
roep. Jonah maakt al snel zijn
keuze: Annie Reed (Meg Ryan)
is in zijn ogen de ware voor zijn
vader. Er zijn alleen nog wat
praktische problemen. Er lig
gen zo'n twintig staten tussen
hun woonplaatsen, Annie staat
op het punt met de saaie en de
gelijke Walter te trouwen en
Sam vindt het überhaupt niets,
want ze zou weieens een
moordlustige maniak kunnen
zijn
AMSTERDAM - De schrijver
Evert Hartman is donderdag
na een kort ziekbed in zijn
woonplaats Hoogeveen overle
den.
HILVERSUM Advocaat-
generaal bij de Hoge Raad
prof. J. Leijtcn vindt de zoge
heten 'inkijkoperaties' door de
politie ontoelaatbaar.
Advertentie
