De Strao, ouder dan we wisten
WIGWAM
HEROPENT
Zeeuwse jaarvergadering van NCVB
Grandioze heropening 11
hEtÓEschEnhEnhuis
Stra in Schouwen
Drukte
in havens
Bruinisse
Asiel
aanvragen
Feest verplaatst van zondag via maandag naar zaterdag
voordelige aanbiedingen
Lego raadwedstrijd
VRIJDAG 11 FEBRUARI 1994 NR 25512
5
Fa. W.J. GOUDZAARD en Zn.
Op deze foto uit 1925 is een aantal straorieërs te zien met wat toeschouwers achter de tramrails voor de smederij van P. Saman aan
de Burghseweg. De "Stoet van minstens twintig paarden is op weg naar Haamstede.
BURGH-HAAMSTEDE - De tijd van het straorieën (straorijden) in de Westhoek van Schouwen is weer aan
gebroken. Veel is er, vooral de laatste zestig jaar geschreven en gefilosofeerd over de oorsprong en ouderdom
van dit typisch Schouws folkloristisch feest. De verschillende theorieën van diverse historici en publicisten
zijn nog eens bij elkaar gezocht en opgenoemd in een belangwekkend artikel in de laatste Kroniek van het
land van de Zeemeermin onder de titel Strao een Schouws dorpsfeest onder gezamenlijke redactie van H.
Uil, J. J. Kuipers en M. K. Buth.
Voor zeker wordt nu aangeno
men na uitgebreid archiefon
derzoek door Uil (door vroege
re auteurs nooit gedaan) dat de
strao zich altijd op zondag voor
vastenavond heeft afgespeeld.
Echter door de sterker worden
de invloed van de reformatie, is
dit ergens eind 1600 naar de
maandag daarop verschoven,
alleen de laatste dertig jaar
wordt dit nu om praktische re
den op zaterdag daarvoor ge
daan.
De vastenavondfeesten, later
carnaval genoemd, hebben
vroeger een veel grotere rol op
Schouwen gespeeld dan tegen
woordig. In 1643 klaagt de do
minee van Eikerzee 'dat op zon
dag voor vastenavond ,,uut
meest alle plaatsen van Schou
wen vele peerden comen.waar
door den sabbath ten
hoochsten ontheyligt wordt".
Dit is de oudste melding van
het vermoedelijke straorijden
die tot nu toe gevonden is.
De strao leefde dus kennelijk
in bijna geheel Schouwen dus
ook buiten de kustdorpen.
Uitspattingen en gerechterlij-
ke veroordelingen van dit toen
blijkbaar dolle lentefeest (vas
tenavond) zijn er dan ook nogal
wat te vinden in de archieven
uit de 17de en 18de eeuw. Toch
zijn deze bijna nooit direct ge
koppeld aan de strao want men
hield zich op de straozondag
betrekkelijk rustig, te Haam
stede dus direct voor vasten
avond. Ook de 'kerk' klaagt
weinig over uitspattingen tij
dens de verschillende zondagse
strao's in deze toch strenge
17de eeuw. Dit bevreemdt Uil
en hij concludeert dan ook dat
het moeilijk aan te nemen is
da't dit feest zijn oorsprong in
de voorchristelijke tijd moet
hebben (heidens) dus eventueel
Keltisch, want dan zou er van
de zijde van de geestelijkheid
hier veel meer tegen geageerd
zijn (of was de 'kerk' de oor
sprong toen al vergeten).
Adel
Een andere reden dat de kerk
niet klaagde over het straorij
den als zijnde van heidense
oorsprong kan naar mijn me
ning zijn dat tot in de late mid
deleeuwen paarden (edele die
ren) alleen door de adel, rid
ders, kasteelbewoners en rijke
ambachtsheren gebruikt
(mochten) worden. Dit waren
trouwens veelal ook de mensen
die grote invloed hadden bij
godsdienstige zaken. Hierdoor
kan de strao dus een zweem
van belangrijkheid mee heb
ben gekregen, doordat alleen
de best gesitueerden een pro
cessieachtige straooptocht
vormden, terwijl het gewone
volk kon toekijken. Als dat zo
geweest is kunnen we de strao
zich ook in de vroege middel
eeuwen zien afspelen.
De Keltische oorsprong die Luc
Montigny in een viertal op het
oog sterk makende punten
naar voren brengt wordt door
de auteurs overigens in twijfel
getrokken. Ook onder meer
door het feit dat met het
Christendom (8e a 9e eeuw) ook
pas de paarden in onze streken
zouden zijn verschenen, (had
den de Romeinen dan hier geen
paarden?) of nog anders, vierde
men in oorsprong soms strao
zonder paarden? Het blijft the
oretiseren, echter kan gezegd
worden dat ook het straorijden
door de eeuwen heen evolueer
de en het oorspronkelijke uit
gangspunt best eens voor onze
ogen van nu onherkenbaar.
Zeewater
Getuige het woord strao, moet
de oorsprong toch zeker op het
strand bij het zeewater worden
gezocht. Volgens (oude of mo
derne?) boerenopvattingen was
dit laatste goed voor winterse
paardehoeven en benen. Of had
het zeewater in de ogen van de
mensen van toen soms ook nog
geestelijke functies? Het blijft
onduidelijk.
Volgens een Neerlandicus en
Schouwse streektaalkenner op
ons eiland zou het unieke
Schouwse woord strao voor
strand, nog maar 300 jaar oud
zijn en afgeleid van het op
meer plaatsen in Zeeland be
kende 'strange'.
Met de kennis dat in het heden
daagse Iers (Keltisch) 'tra',
strand betekent, is deze theorie
mijns inziens bedenkelijk, te
meer dat we bijna zeker weten
dat de Kop van Schouwen als
enig gebied in Zeeland vanaf
2500 voor de jaartelling onafge
broken bewoond is geweest en
dat dus zo'n woord als strao
makkelijk van oude Keltische
oorsprong kan zijn en in de rest
van Zeeland onbekend. Dan
zou Montigny toch weer wat
dichterbij komen.
Paardenmarkt
Het wedstrijdelement zal een
rol gespeeld hebben tijdens
draverijen, wellicht op andere
dagen dan de strao of mis
schien gekoppeld aan een jaar
lijkse paardenmarkt die veel
dorpen hadden.
Dapperen is draven, er is een
Dapperweg te vinden op vier
plaatsen in Schouwen, op een
kaart uit 1917. Behalve bij
Haamstede ook vlak bij
Noord welle, Brouwershaven,
Nieuwerkerk (Schutje) en te
Haamstede zelfs aangesloten
aan een Omloopsweg. Al met
al blijkt het dat we op Schou
wen allang met paarden be
gaan zijn.
W. P. de Vrieze.
zij plasschen
en wasschen
de koten;
hun pooten
gaan klapperen
hij 't dapperen
door 't water-
geklater.
De hoeven
beproeven
het vochtige zand;
een lustige kwant,
een vroolijke ruiter
zet 't paard om, maar stuit er
bij 't stuivende duin.
ZIERIKZEE
Jaarvergadering NCVB
De leden van de afdeling Zie-
rikzee van de Nederlandse
Christen Vrouwen Bond
(NCVB) houden op woensdag
16 februari hun jaarvergade
ring. De bijeenkomst begipt
met een broodmaaltijd en
wordt verder irigëvuld door de
bestuursleden. De vergadering
wordt gehouden in de zaal van
de Christelijke Gereformeerde
Kerk en begint om 17.30 uur.
NBvP-discussiemiddag
Donderdag 17 februari ver
zorgt de afdeling Schouwen
van de Nederlandse Bond van
Plattelandsvrouwen (NBvP)
een discussiemiddag over het
thema Keuzen in de zorg, vrou
wen een zorg? Mevrouw E.
Reijnhoudt van het bureau
Hulpverlening Nederland Me
tis verzorgt een inleiding over
het thema. Het accent daarbij
ligt op de keuzemogelijkheden
van vrouwen in de rol van con
sument/patiënt van de gezond
heidszorg. De themabijeen
komst wordt gehouden in de
foyer van restaurant Mondra-
gon aan de Oude Haven in Zie-
rikzee en begint om 14.00 uur.
Wandeling met
Gidsendienst Zeeland
Op initiatief van de Gidsen
dienst Zeeland wordt zaterdag
19 februari vanaf Zierikzee een
fietstocht gehouden over - de
Schouwse Dijk. Vanaf het par
keerterrein bij het Zweedse Ro
de Kruis Ziekenhuis fietst men
van 14.00 tot 15.30 uur onder
leiding van een gids door het
Schouwse land. Belangstellen
den die aan de tocht willen
deelnemen dienen tevoren
kaarten te kopen bij de VVV
Zierikzee of via telefonische
reservering 01180-33000.
BURGH-HAAMSTEDE
Bazar
Dinsdag 15 februari wordt in
de recreatiezaal van Verzor
gingscentrum Duinoord in
Burgh-Haamstede een bazar
gehouden. Tussen 10.00 en 15.00
uur kan men er terecht voor
boeken, planten en allerhande
huishoudelijke artikelen. Wie
moe is van het geslenter langs
de kraampjes kan even uitpuf
fen onder het genot van een
kopje koffie. De hongerigen
kunnen zich laven met erwten
soep, groentesoep of een slaat
je. Er worden ook oliebollen
ter verkoop aangeboden. De
gokkers kunnen een kansje wa
gen bij het Rad van Avontuur.
De Hutspot
Toneelvereniging De Hutspot
van sportvereniging DFS
treedt zaterdag 19 februari op
voor ouderen. De Hutspot
brengt in De Schutse in Burgh-
Haamstede de klucht Zeg, kan
ik je man even lenen, een blij
spel in drie bedrijven. Deze
voorstelling begint om 14.00
uur. Na afloop wordt een lote
rij gehouden.
NEELTJE JANS
Duinexcursie
Neeltje Jans
Op initiatiefvan de stichting
Het Zeeuwse Landschap en'Na1
tuurmonumenten wordt zon
dag 20 februari een excursie ge
houden door het duingebied
van Neeltje Jans. Dit jonge na
tuurgebied ligt langs de
Oosterscheldekering tussen
Schouwen-Duiveland en
Noord-Beveland. De excursie
begint om 14.00 uur in de hoek
van de hoogste parkeerplaats
aan de Oosterscheldezijde van
het eiland en duurt ongeveer
drie uur.
NIEUWERKERK
Gereformeerde
Bijbelstichting
Op woensdag 16 februari wordt
in het kerkgebouw van de Ge
reformeerde Gemeente een bij
eenkomst gehouden van de Ge
reformeerde Bijbelstichting.
Daarbij spreekt ds A. J. Gunst
uit Tholen. Aanvang 19.30 uur.
Vergadering
Oranjevereniging
Op woensdag 16 februari wordt
in Nieuwerkerk een vergade
ring gehouden van de Oranje
vereniging. De bijeenkomst is
in het pand Oude Noordstraat
11 en begint om 20.00 uur.
EHB O-oefenavond
Op initiatief van de afdeling
Duiveland van de Koninklijke
Nederlandse Vereniging Eerste
Hulp Bij Ongelukken (EHBO)
wordt donderdag 17 februari
een grote oefenavond gehouden
met Lotus-slachtoffers. De bij
eenkomst wordt gehouden in
Ons Dorpshuis en begint om
19.45 uur. Iedere belangstellen
de is welkom.
OOSTERLAND
CD Duivelands
Mannenkoor
Het Duivelands Mannenkoor
uit Oosterland heeft op eigen
initiatief een CD laten maken.
Het muziekschijfje wordt za
terdag 19 februari gepresen
teerd in Dorpshuis Oosterhof
in Oosterland. aanvang 19.30
uur.
GOES
Kapasi
Op zaterdagavond 19 februari
houdt vriendenkring Kapasi
weer een gezellige avond voor
alleenstaanden in wijkcen
trum de Spinne in Goes. Aan
vangstijd 21.30 uur. Voor infor
matie: telefoon 01109-259.
BRUINISSE - Het jaar 1993 is
een druk jaar geweest in de
Bruse havens. Er meerden niet
alleen meer vissersvaartuigen
af, maar ook het aantal sport
vissers dat het oude vissers
dorp met een bezoek vereerde
steeg. Dat blijkt uit een over
zicht van de havenbewegingen
in 1993.
Vijfhonderdzestig vissersvaar
tuigen meerden in 1993 af in de
Bruse havens. In 1992 waren
dat er 505. Druk was het ook
voor wat betreft de recreatie
vaartuigen. In 1992 werden de
Bruse havens 600 keer bezocht
door sportvissers, maar in 1993
waren dat er 633. Een lichte da
ling deed zich voor in het aan
tal jachten dat de Bruse haven
bezocht. In 1992 deden 568 ple
zierjachten Bruinisse aan maar
in 1993 waren dat er wat min
der: 490. In 1993 meerden 16
passagiersschepen af in Brui
nisse en dat zijn er ruim dan
twee keer zoveel als in 1992. In
dat jaar werden de Bruse ha
vens door zeven passagiers
schepen bezocht.
DEN HAAG - In januari heb
ben ruim 5.000 vreemdelingen
een asielaanvraag ingediend.
Vorig jaar vroegen 2.400 bui
tenlanders in die maand om
een verblijfsvergunning. Het
ministerie van justitie heeft
deze gegevens bekendgemaakt.
Wat de oude route van de strao-
rijders uit de vorige eeuw be
treft kan gezegd worden dat de
stoet komende van Burgh bij
de Haamsteedse molen links af
de Molenweg in ging. (De
Burghseweg was tot Haamste
de toen onbewoond). Daar lie
ten de ruiters de paarden drin
ken uit de tempelput die toen
nog aan de voet van de hoge Pa-
senhil lag. Hier vermaakte
Westhoeks jong en oud zich tij
dens de nu vergeten voorjaar
festiviteiten met Palmpasen en
Pasen.
Was het toeval of symboliek
dat de straopaarden dronken
uit de eeuwenoude tempelput!
Verder tot Haamstede draaf
den of galoppeerden de paar
den door de slotdreef en ston
den zo aan de kerkring waar al
tijd driemaal linksom het
kerkhof werd gereden. Een
overblijfsel hiervan is het he
dendaagse draven in de slot-
laan.
Op zondag 4 maart 1832 liet de
burgemeester van Haamstede
een publikatie afkondigen dat
op de strao de volgende dag het
verboden was ,,te galopperen
of springen op de straten, op de
Ring of tussen de aldaar staan
de bomen". Veiligheid speelde
blijkbaar mee.
De snellere paarden van toen
waren van een veel lichter type
dan de zware werkpaarden uit
onze eeuw en zullen het heden
daagse rijpaard benaderd heb
ben.
KERKWERVE - De jaarvergadering van de Nederlandse Christen Vrouwenbond, afgelopen woensdagavond, stond geheel in het te
ken van Zeeland. De bestuursleden kwamen in Zeeuwse klederdracht en de avond werd begonnen met een mosselmaaltijd. Het eer
ste kopje koffie werd geserveerd met een bolus en het tweede met een Zeeuwse babbelaar. Aftredend bestuurslid mevrouw M. van
der Wekken-Mays schreef voor deze gelegenheid het jaarverslag geheel in het Zeeuws en op rijm. De dames speelden een spelletje
bingo en een quiz met Zeeuwse plaatsnamen, bruggen en dammen. Ook de verschillende sketches die opgevoerd werden, handelden
in het Zeeuws over herkenbare onderwerpen. Mevrouw M. van der Wekken-Boot werd als nieuw bestuurslid gekozen. Na afloop werd
er een hapje en een drankje geserveerd. (Foto: Joop van Houdt).
|Oi
op 16 februari a.s.
met een aantal
en een leuke
