'Ik heb me altijd erg verbonden
gevoeld met de mensen van hier'
l
Raadsnestor dr. H. J. van Zuylen neemt aficheid van actieve politiek:
DONDERDAG 30 DECEMBER 1993
OUDEJAARSBIJLAGE
15
TEKST PIET KLEEMANS
FOTO MARIJKE FOLKERTSMA
Na zijn studie sociale
geografie kwam een zeer
jeugdige Van Zuylen in het
onderwijs terecht. „Ik ben
begonnen als tijdelijk leraar
en daarna ben ik
omhooggevallen naar het
gymnasium", aldus Van
Zuylen. „Ik was daar de
jongste docent".
Tijdens zijn werk als leraar
kwam Van Zuylen aan het
begin van de Tweede
Wereldoorlog in aanraking
met het fenomeen vervoer.
Met een aantal leerlingen
voerde de toen nog jeugdige
docent op het platteland van
de Hoekse Waard een
onderzoek uit naar de
behoefte aan (openbaar)
vervoer en de verschillende
vervoerssystemen. „Daar
kwamen hele leuke dingen
uit", aldus Van Zuylen. „Eén
van de dingen die me
bijgebleven is, is dat de
mensen daar ongeveer drie
keer per jaar naar de stad
gingen: in het voor- en het
najaar om kleren te kopen en
dan nog een keer met de
kinderen naar de dierentuin".
Bij het door Van Zuylen en
zijn leerlingen uitgevoerde
onderzoek werd ook contact
gezocht met de Rotterdamsche
Tramweg Maatschappij die in
het onderzoeksgebied een
aantal bus- en tramlijnen
exploiteerde. „De toenmalig
directeur was zo fout als de
nete, maar we kregen wel alle
medewerking", herinnert Van
Zuylen zich. Hem werd
gevraagd bij de RTM te
komen werken en zo rolde hij
van het onderwijs in het
streekvervoer. Van Zuylen
bleek niet te beroerd om zijn
handen uit de mouwen te
steken en uiteindelijk wist hij
op te klimmen tot directeur
van de RTM. „Maar dat heeft
me wel m'n eerste huwelijk
gekost. Ik was meer met m'n
werk dan met m'n vrouw
getrouwd", aldus Van Zuylen.
Ook toen al had Van Zuylen
over alles een zeer
uitgesproken mening die hij
ook niet onder stoelen of
banken stak. Hij verfoeide de
Duitse bezetters en het was
voor hem dan ook niet meer
dan logisch dat hij ze zou
tegenwerken waar hij maar
kon. Hij dook met volle inzet
in de illegaliteit en vervoerde
in opdracht van het verzet
allerlei materialen.
„Ik wist nooit de namen van
mijn opdrachtgevers en ik
denk dat dat maar beter
geweest is ook. In dat soort
gevallen kun je maar beter zo
weinig mogelijk weten".
Hoewel transporten
regelmatig onder vuur
genomen werden heeft dat
Van Zuylen nooit kunnen
weerhouden om door te gaan.
„Het klinkt een beetje
vreemd om te zeggen dat ik
nooit bang ben geweest, maar
je stond er gewoon niet bij
stil dat er weieens iets zou
kunnen gebeuren", aldus Van
Zuylen. Het leuke van het
werk in het vervoerswezen
tijdens de oorlog vond Van
Zuylen de relatieve vrijheid
die hij kreeg. „Kijk, op alle
stations zaten Duitsers, maar
meestal kregen we daar meer
hulp dan tegenwerking van.
En als je in het
vervoersbedrijf werkte had je
een behoorlijke
bewegingsvrijheid". Zonder
kleerscheuren kwam Van
Zuylen de oorlog door. Hij
kwam in dienst bij de
gemeente Rotterdam, maar
werkte tegelijkertijd ook al
voor de RTM. Deze
maatschappij bouwde haar
activiteiten steeds verder uit
en zo belandde Van Zuylen op
Schouwen-Duiveland. Eerst
bivakkeerde hij enige tijd op
een hotelkamer, maar later
vestigde hij zich definitief in
Haamstede. Aan de rand van
het vliegveld Haamstede werd
het huis gebouwd, een huis
vol verhalen. „Ja, dat is
eigenlijk heel raar gegaan",
vertelt Van Zuylen. „Dan was
er weer eens een partijtje
stenen op de kop getikt, en
dan konden we weer verder
met de bouw". Van
Zierikzeese kinderkopjes
werd de nog steeds bestaande
tuinmuur opgetrokken en een
hek dat ooit onderdeel
uitmaakte van het RTM-
station in Zierikzee fungeert
nü als hek bij de oprit naar
het huis van Van Zuylen.
Tben hij eenmaal zijn stek
gevonden had in de
dorpsgemeenschap van
Haamstede duurde het niet
lang eer hij gevraagd werd
voor de meest uiteenlopende
bestuurlijke functies. „Ik heb
me ook altijd bijzonder
verbonden gevoeld met de
mensen van hier", zegt Van
Zuylen. „Waar ik een hekel
aan heb is aan
buitenstaanders die alles
beter denken te weten. Zelf
woon ik nu ruim dertig jaar
hier en ik voel me helemaal
geen import meer", aldus Van
Zuylen. Door de toenmalig
wethouder M. J. Steur werd
Van Zuylen gepolst voor een
lidmaatschap van de
gemeenteraad. Op dat
moment hield Van Zuylen
echter de boot nog af. „Als je
directeur bent van een bedrijf
als de RTM en je moet daarna
ook nog eens
gemeenteraadslid zijn...dat
gaat gewoon niet". Van
Zuylen deed echter wel de
toezegging dat men op het
moment dat hij een punt zou
zetten achter zijn betaalde
arbeid men opnieuw een
beroep op hem kon doen. En
aldus geschiedde. Van Zuylen
Versterkte de gelederen van
de VVD binnen de
gemeenteraad van
Westerschouwen. Menigeen
ziet hem als het prototype
van de echte liberaal maar
Van Zuylen is, zo zegt hij zelf,
niet met handen en voeten
gebonden aan de liberale
grondbeginselen. „Ik denk
ook dat er goed beschouwd
niet zo heel veel verschil zit
tussen die politieke partijen",
aldus Van Zuylen. Wie het
politieke reilen en zeilen
binnen de gemeente
Westerschouwen een beetje
heeft gevolgd kent Van
Zuylen als iemand die
ongezouten voor zijn mening
uitkomt. En dan maakt het
hem niet uit of hij nu mensen
van zijn eigen partij of
mensen met een andere
politieke overtuiging
bekritiseert. „Kijk, je wordt
gekozen door de gemeenschap
en je staat als
gemeenteraadslid ook ten
dienste van de gemeenschap.
Als ik dat gevoel niet had
gehad was ik er ook nooit aan
begonnen", aldus Van Zuylen.
Hij houdt ervan om zaken
snel en zakelijk te regelen.
„Van die'kletsvergaderingen,
daar krijg ik wat van. Mij
wordt weieens verweten dat
ik te kort ben in mijn
reacties, maar ik denk dat er
anderen zijn die er een veel te
lang verhaal van maken". Een
ander iets waar Van Zuylen
een hekel aan heeft is
onnodig geld uitgeven. Zonder
er een halszaak van te willen
maken plaatst hij kritische
kanttekeningen bij
verschillende onderzoeken en
rapporten en Van Zuylen is er
ook de man niet naar om in
blind vertrouwen achter
anderen aan te hollen. Hij
heeft de gemeentepolitiek van
beide kanten gezien. Hij
begon als raadslid, werd
wethouder en keerde later
weer terug in de stoel van
raadslid. „Achteraf denk ik
dat ik van het
wethouderschap veel meer
had kunnen maken. Ik heb
destijds niet beseft hoeveel
macht je als wethouder kunt
hebben". Terugkijkend zegt
Van Zuylen vooral het
raadslidmaatschap met veel
plezier te hebben vervuld. Hij
geeft grif toe dat hij in het
verleden misschien weieens te
fel heeft uitgehaald naar
andere gemeenteraadsleden of
leden van het college.
„Natuurlijk zeg je weieens
dingen waar je later spijt van
hebt. Maar het heeft de
persoonlijke relaties nooit
blijvend geschaad". Wel heeft
hij wat moeite met de manier
van werken zoals die de
laatste jaren is gegroeid. Veel
meer dan vroeger worden
collegevoorstellen in
verschillende commissies
doorgepraat. Een paar jaar
geleden kwam het regelmatig
voor dat een
gemeenteraadsvergadering in
Westerschouwen niet voor elf
uur afgelopen was. Anno 1993
worden de agendapunten
tijdens de raadsvergadering
snel en zakelijk afgehandeld
en zijn het de
commissievergaderingen die
lang duren. „Zoals het nu
gaat vind ik het wel een
beetje vreemd", aldus Van
Zuylen. „Ik vind dat je over
bepaalde agendapunten in de
gemeenteraad open moet
kunnen praten. Maar dat
gebeurt steeds minder". Waar
Van Zuylen een gruwelijke
hekel aan heeft zijn mensen
die de wijsheid in pacht
lijken te hebben. „Tbrwijl het
hen juist aan essentiële
kennis ontbreekt", aldus Van
Zuylen.
Hoewel in Westerschouwen de
publieke tribune nog
regelmatig goed bevolkt is
signaleert Van Zuylen een
verwijdering tussen
bestuurder en bestuurde. Voor
politieke partijen wordt het
steeds moeilijker om mensen
te vinden die namens de
partij zitting willen nemen in
de gemeenteraad. Van Zuylen
heeft ook .zijn bezwaren tegen
het samenvoegen van de zes
gemeenten op Schouwen-
Duiveland tot één grote
gemeente nooit onder stoelen
of banken gestoken. „Zelf ben
ik altijd voorstander geweest
van een herindeling tot drie
gemeenten: Schouwen,
Duiveland en Zierikzee. De
belangen van de huidige
gemeenten Westerschouwen,
Middenschouwen en
Brouwershaven liggen zo'n
beetje op hetzelfde
vlak en geografisch ligt het
ook voor de hand. Maar
Westerschouwen heeft toch
heel andere belangen dan een
gemeente als bijvoorbeeld
Duiveland? Een onderbelicht
nadeel van gemeentelijke
herindeling is volgens Van
Zuylen het lot van het
gemeente-personeel. Voor hem
is het duidelijk dat lang niet
alle werknemers van de
huidige gemeente
Westerschouwen ook bij de
toekomstige gemeen'te
Schouwen-Duiveland een
baan zullen kunnen vinden.
„Voor veel mensen zal er toch
een levenslijn afbreken",
aldus Van Zuylen. Volgens
hem zal herindeling'tot één
gemeente Schouwen-
Duiveland ook leiden tot een
verdere verwijding van de
kloof tussen bestuurder en
burger. En dat laatste is voor
hem eigenlijk nog het
grootste nadeel van dat
onderdeel van de bestuurlijke
vernieuwing. Na maart
volgend jaar zal Van Zuylen
het politieke reilen en zeilen
binnen de gemeente
Westerschouwen alleen nog
vanaf de zijlijn gadeslaan.
„Ja, ik vind het best wel
moeilijk om met het werk te
stoppen", aldus Van Zuylen.
Hij zegt eigenlijk maar
moeilijk stil te kunnen zitten.
„Ik ben nog zo fit als een
konijn", aldus de 82-jarige
politicus. „Ik ben blij dat ik
altijd gesport heb".
BURGH-HAAMSTEDE - Zijn beroep is sociaal-
geograaf. Ooit stond hij voor de klas, later werd
hij directeur van de Rotterdamsche Tramweg
Maatschappij (RTM) en hij heeft in de 82 jaar dat
hij op de aardbol rondloopt al aardig wat van de
wereld gezien. De meeste bekendheid geniet hij, in
ieder geval in de gemeente Westerschouwen, als
politicus: dr. H. J. van Zuylen. Na de
gemeenteraadsverkiezing in 1994 zal hij
hoogstwaarschijnlijk van het politieke toneel in
Westerschouwen verdwijnen, tenzij de VVD in
Westerschouwen een gigantische verkiezingswinst
boekt. Zelf denkt hij niet dat dat laatste zal
gebeuren. „Ik denk niet dat er op het politieke
vlak veel zal veranderen na de
gemeenteraadsverkiezing", aldus Van Zuylen.