Over ongelukjes thuis en hoe die
met wat foefjes te voorkomen zijn
Voorlichting ouderen
in yorm van project
A
PROJECT VOORLICHTING
AAN OUDEREN OP
SCHOUWEN-DUIVELAND
,,Na een valpartij zijn ouderen vaak onzeker en bang om opnieuw te vallen''
Sport
Overdag
manifestatie
in Onderdak
VRIJDAG 29 OKTOBER 1993 NR 25452
5
gezet. Een duik in de koelkast
is aanmerkelijk eenvoudiger
Jranneer die op een
verhoginkje wordt gezet.
Onmisbaar, zeker voor
alleenstaande ouderen die
bang zijn dat zij in geval van
nood verstoken blijven van
hulp, is de beschikking over
een alarm.
Via de Federatie
Maatschappelijke
Dienstverlening kunnen
ouderen zich hiervoor
aansluiten bij de Stichting
Bejaarden en Gehandicapten
Alarm Zeeland. Met een
zendertje dat de oudere altijd*
bij zich moet dragen kan hij
24 uur per dag hulp vragen in
noodsituaties.
Aansluiting op dit
alarmsysteem is overigens
niet de enige mogelijkheid
om verzekerd te zijn van hulp
in het geval het mis gaat. Ook
telefooncirkels bewijzen
volgens Tineke van Duren
goede diensten. Alleen
dergelijke telefooncirkels,
waarbij een groepje mensen
elkaar elke morgen even belt
om te zien of die ander oke is,
worden volgens de
wijkziekenverzorgende hier
door iedereen gemist. ,,In
elke gemeente zou zo'n
telefooncirkel moeten zijn"
vindt ze, want behalve een
stukje sociale controle biedt
zo'n telefooncirkel ook de
gelegenheid om even met de
ander te praten.
Tblefooncirkel,
alarmapparaat...'t zijn
weliswaar prima middelen
om snel te kunnen reageren
als het met de oudere mis
gaat, maar 't zijn niet de
enige oplossingen. Een stukje
betrokkenheid door de buren
of de buurt is natuurlijk
minsten^1 zo goed. ,,Voor de
oudere is dat een veilig idee,
maar 't wordt wat minder,
zeker in de stad" is de
ervaring van Tineke van
Duren. Een beetje attent zijn
voor elkaar kost misschien
een paar minuten maar kan
in geval van nood weieens
van levensbelang zijn. Dat
geldt ook voor een juist
gebruik van het
alarmzendertje. Het probleem
waarmee Tineke van Duren
regelmatig wordt
geconfronteerd is dat
kinderen of hulpverleners de
ouderen voorzien van
dergelijke hulpmiddelen,
zonder veel tijd te besteden
aan de uitleg hoe het werkt.
In korte tijd krijgen ouderen
dan zoveel informatie over
zich heen dat ze het spoor
bijster raken en paniekerig
worden als ze per ongeluk het
apparaatje inschakelen. ,,Die
informatie zou eigenlijk
stukje bij beetje gegeven
moeten worden en hier ligt
eigenlijk eeh taak voor de
familieleden" vindt ze.
FOTO'S JOOP VAN HOUDT
TEKST ROSALIEN KORSTANJE
Met medewerking van
wijkziekenverzorgende
Tineke van Duren
Documentatie: Veilig op
leeftijd, brochure van de
Stichting Veiligheid
ZIERIKZEE In
sportcentrum Onderdak in
Zierikzce is het woensdag 17
november een drukke en
vooral sportieve bedoening.
Tussen 09.00 en 12.00 uur
kunnen senioren-in-bewcging
oftewel „sportieve knarren"
zich daar uitleven met
volleybal, badminton,
zeskamp, tafeltennis,
koersbal en Vlaamse
volksspelen. Daarvoor wordt
een entreeprijs van 2,50
gevraagd. Meer informatie
over deze manifestatie is
verkrijgbaar bij de Zeeuwse
Sportraad, telefoon 01182-
3534.
'v*
soms heel eenvoudige
ingrepen kan de oudere zelf
veel doen aan de veiligheid in
huis. Bij voorbeeld door het
vaasje met fresia's niet op de
televisie te zetten. Wordt er
water gemorst dan kan er
immers kortsluiting optreden.
Ook kan de oudere eens een
kritische blik op de inrichting
van zijn kamer werpen. Staat
het niet te vol met robuuste
meubelen en hoe zit dat met
de kleedjes, iets waar veel
ouderen dol op lijken te zijn?
Bij de inrichting is het
volgens Tineke van Duren een
eerste vereiste dat de oudere
voldoende ruimte heeft om
zich eventueel met een
looprek te verplaatsen en ook
moeten de meubelstukken in
de kamer voldoende stevig
zijn omdat ouderen die vaak
als steun gebruiken. Het
euvel van kleedjes met
omkrullende hoeken kan
volgens de
wijkziekenverzorgende vrij
simpel worden voorkomen
door onder de kleedjes een
reep dubbelzijdig kleefband
of een antislip onderlaag te
plakken. Dit is te koop bij de
meubel- of tapijtzaak.
Uit vrees voor een glijpartij
hebben sommige ouderen een
broertje dood aan douchen of
baden. Dat hoeft niet, want
met rubberen matjes of
gekleurde badstickers wordt
de kans op een slippertje
aanmerkelijk kleiner, terwijl
enkele stevig bevestigde
handgrepen (te koop bij de
doe het zelf-winkel) verder
het nodige houvast geven. Wie
het „slipgevaar" helemaal tot
het minimum wil beperken
kan de vloer van de
badkamer ook betegelen met
anti-sliptegels.
Ouderen die graag een wat
hogere toiletpot willen
behoeven niet altijd een
ZIERIKZEE - Moeder, toe ga mee een ommetje
maken, 't is nu zo lekker buiten en 't is goed voor
je, want je hebt de laatste tijd zo'n echte
binnenzit-kleur", 't Is ongetwijfeld goed bedoeld,
maar moeder wil niet. Die is na een valpartij
enkele maanden geleden, waarbij ze haar enkel
brak, met geen stok de deur uit te krijgen. Bang
dat ze weer zal vallen. Wijkziekenverzorgende
Tineke van Duren van de Kruisvereniging
Rondom de Oosterschelde kent dit verschijnsel
maar al te goed. „Ouderen zijn na een valpartij
vaak onzeker en bang voor herhaling. Daardoor
gaan ze minder bewegen en lopen ze gevaar in een
sociaal isolement te raken" zegt ze.
Maar ook het
gezichtsvermogen, de
soepelheid en het
reactievermogen worden
minder en kunnen ouderen
een val minder goed
opvangen.
Voorkomen is in alle gevallen,
maar zeker ook voor ouderen
beter dan genezen. Want de
nasleep van zo'n valpartij kan
een mens behoorlijk
ontregelen. Niet alleen
lichamelijk maar ook
geestelijk. Tineke van Duren
weet dat maar al te goed.
„Door zo'n ongeluk thuis
krijgt het zelfvertrouwen een
behoorlijke deuk en uit vrees
om opnieuw te vallen gaan
ouderen zich of heel
verkrampt of nauwelijks nog
bewegen". Een ongewenste
situatie want gezond ouder
worden betekent ook zoveel
en zolang mogelijk blijven
bewegen om lijf en leden
soepel te houden. Bovendien
raakt de oudere eerder in een
sociaal isolement als hij uit
vrees voor een nieuwe
valpartij niet meer goed naar
buiten durft. Om dat proces
te doorbreken is het volgens
Tineke van Duren belangrijk
dat ouderen hulp vragen en
aanvaarden.
Een loopje aan de arm van
een familielid of buurvrouw
kan een behoorlijke opsteker
voor het gedeukte
zelfvertrouwen van de oudere
zijn en kan daardoor
bevorderen dat hij na verloop
van tijd zelf weer een
wandelingetje gaat maken, al
dan niet met behulp van een
stevige wandelstok of een
loopwagentje. Hoewel
sommige ouderen daar nog
weieens moeite mee hebben -
„dan lijk ik echt oud" - is het
nog altijd zo dat het beter is
om met een stok te wandelen
dan stijf te-worden achter de
geraniums.
Een aanzienlijk deel
(ongeveer 30 tot 50%) van deze
onfortuinlijke buitelingen en
uitglijers is het gevolg van
onveilige situaties in de
woning zelf. Drempels,
kleedjes, te hoge en moeilijk
nieuwe pot te kopen; vaak is
het mogelijk om onder de pot
een 5 tot 7 centimeter hoge
rubberen strip te
plaatsen, waardoor het euvel
ook is opgelost.
Traplopen is zeker niet
favoriet bij ouderen, de angst
voor een buiteling van boven
naar beneden is daar
waarschijnlijk mede debet
aan. Toch kan ook die trap
een stuk veiliger worden
gemaakt, bij voorbeeld door
aan beide zijden leuningen te
bevestigen en om de gehele
trap (met anti slipstrips) goed
te verlichten. Ouderen hebben
immers meer behoefte aan
sterker licht. Ook kan de
overgang van de laatste trede
naar de begane grond weieens
problemen opleveren. Een
mogelijkheid om te
voorkomen dat de oudere
daardoor een smak maakt is
om de laatste trede te
bedekken met een andere
kleur vloerbedekking. Wie
traplopen een zware
beproeving vindt zal proberen
om dit zo min mogelijk te
doen. Het gevaar daarvan is
dat de oudere in één keer
zoveel mogelijk spullen mee
naar boven of naar beneden
wil nemen. „Niet doen"
adviseert Tineke van Duren,
want dan heeft de oudere
nauwelijks nog houvast.
Het klauteren op wankele
trapjes en krukjes om bij
vdörbëëld een raampje'dichf
te doen of om uit-een yan de
keukenkastjes een blikje te
pakken is vragen om
problemen. Problemen die
niet nodig zijn omdat dat
raampje net zo goed gesloten
kan worden met een stok
(bezemsteel) met een
(kromme) spijker. Klimmen
en bukken in de keuken is
ook lang niet altijd nodig,
wanneer alle vaak gebruikte
spullen op reikhoogte worden
Voor een buiteling, een fikse
uitglijer of een behoorlijke
smak behoef je heus geen
halsbrekende capriolen uit te
halen. Een simpel kleedje met
omgekrulde hoeken, een
spiegelgladde badkamervloer,
een losse strip langs een van
de traptreden of gewoon een
wat wankel krukje.
Dergelijke simpele objecten
hebben al heel wat
lichamelijk (en wellicht ook
geestelijk) leed veroorzaakt.
Je moet ze de kost geven die
in hun haast of
onoplettendheid hierdoor ten
val zijn gekomen. De
statistieken spreken wat dat
betreft voor zichzelf: de
meeste ongelukjes gebeuren
thuis. Door dergelijke
ongelukken belanden er
jaarlijks alleen al 24.000
zestigplussers
in het ziekenhuis en zo'n 2100
ouderen overlijden zelfs ten
gevolge van zo'n ongeval
thuis. Veruit de meeste
brokken worden gemaakt
door valpartijen zoals
struikelen, uitglijden en.
zwikken. Voor ouderen
hebben dergelijke
onverhoedse bewegingen
nogal eens onaangename en
verstrekkende gevolgen. Met
het klimmen der jaren
worden de botten door
ontkalking brozer, waardoor
ouderen sneller iets breken.
sluitende ramen, onvoldoende
verlichting, gladde vloeren,
loszittende trapleuningen 't
is slechts een greep uit de
lijst van mogelijke
veroorzakers van een ongeval.
Door regelmatige voorlichting
daarover en op aandringen
van veelal de kinderen zijn
ouderen volgens Tineke van
Duren tegenwoordig meer
ontvankelijk voor het nemen
van maatregelen om hun
woning wat veiliger te
maken. „Ze zijn in ieder geval
wel bewuster geworden waar
het hun veiligheid betreft" is
haar ervaring. Dat wil
overigens nog niet zeggen dat
ouderen massaal
antisliptegels of rubberen
matjes in hun badkamer
leggen of dubbelzijdig
kleefband onder de kleedjes
bevestigen. Öe ervaring léert
dat het vooral de kinderen
zijn die hun ouders wijzen op
de voordelen van dergelijke
voorzieningen.
Om de woning veiliger en dus
ook meer ouderengeschikt te
maken is het heus niet altijd
nodig om ingrijpende
verbouwingen en
aanpassingen te doen. Met
ZIERIKZEE - Oud word je vanzelf. Deze
wijsheid strookt niet helemaal met de
werkelijkheid. Hoe iemand ouder wordt hangt
af vaA verschillende factoren. Niet alleen de
lichamelijke conditie speelt hierbij een rol,
maar ook de medische en sociale voorzieningen
en ie omgeving. Ouder worden hangt ook af
va» de eigen houding: wat wil en kan iemand
zelf doen om het ouder worden zo plezierig
mogelijk te maken? De meeste ouderen willen
gfaag op een prettige manier zo lang mogelik
zelfstandig blijven wonen. Kennis over
gezondheid en allerlei regelingen en
voorzieningen op dit gebied kan daarbij tot
steun zijn. Daarom ook het project Voorlichting
aan ouderen op Schouwen-Duiveland.
Dit project wordt in
opdracht van het Intra- en
Extramuraal Zorgoverleg
Schouwen-Duiveland
uitgewerkt door de
Gemeenschappelijke
Gezondheidsdienst
Zeeland. Die werkt
hiervoor samen met
verschillende instellingen
en organisaties hier in de
regio. Dit project loopt van
februari '93 tot en met
april '94 en bestaat uit
verschillende vormen van
voorlichtingsactiviteiten
zoals gesprekken,
themamiddagen,
cursussen, folders en een
serie artikelen iij de
Zierikzeesche Niéuwsbode.
Na een reeks vefhalen over
financien en
ouderenhuistve^ting richt
de aandacht zich nu op
gezondheid en alles wat
daarbij komt kijken. In de
practijk blijlïén er nogal
wat misvattj/igen te
bestaan ove/ gezondheid
en ouder warden. Zo wordt
er nogal eerts van
uitgegaan flat de
ouderdom bnvermijdelijk
een gebrekkige gezondheid
met zich ricebrengt. Maar
ook de gtfdochte dat je
daar als oudere weinig of
niets aan kunt doen
behoort tot het lijstje
misvattingen. In de
artikelen over het thema
gezondheid die tot de
tweede week van december
in deze krant te lezen zijn
staat de vraag centraal wat
ouderen zelf voor hun
gezondheid kunnen doen.
Na eerdere verhalen over
gezondheid in het
algemeen en bewegen staat
in dit derde artikel de
veiligheid thuis en in de
buurt centraal.
Uit de statistieken blijkt
immers dat heel wat
ongelukken in de
vertrouwde woonomgeving
gebeuren. Ongevallen die
eigenlijk te voorkomen
waren. Waar het vaak mis
gaat, maar vooral ook wat
ouderen met vaak
eenvoudige hulpmiddelen
zelf kunnen doen om hun
veiligheid in en om de
woning te vergroten,
daarover vertelt
wijkziekenverzorgende
Tineke van Duren. Dertien
jaar komt ze op Schouwen-
Duiveland bij de mensen -
chronisch zieken en
bejaarden - aan huis.
