J
Mare Debaive schenkt Zierikzee
manuscripten uit de Franse tijd
aru/ujtc
O osterlander krijgt 400 gulden
boete voor gevaarlijk inhalen
0
1
UW KRAKT VAK
SCHOUWEK-DUIVELAKD
r
DELTA MAKELAARDIJ
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Uw woning verkopen?
DELTA MAKELAARDIJ
Collectie geeft indruk hoe Franse sous-prefect leven hier bekeek
t
Zitting kantongerecht in Zierikzee
Politie
betrapt
dieven bij
stelen buiten
boordmotor
Frontale
botsing-
I—
I dé krant van schouwen - duiveland!
tCV - -S Z (J
/^wst 9'Bt.ior^
<17 W' Ex
•^/ODElöu^
IERIKZEESCHE
IEUWSBODE
I VRIJDAG 15 OKTOBER 1993
Prima presentatie en foto-presentatie op toplocatie
Lid van de Landelijke Makelaarsvereniging
Lid van de Zeeuwse huislijn
Actieve bemiddeling
MARCO BIJ DE VAATE MAKELAAR O.G.
Korte Sint Janslraal 8,4301 AE Zierikzee, Tel. 01110-17808
150e JAARGANG NR 95444
WAARIN OPGENOMEN DE ZIERIKZEESCHE COURANT 1797-1889
VHl C iet clc
ilc Z 'axxcndüpauöit e-e/uUjCtuti ««Ay'iii
^/c-é. ,~aA< yut.' A C/a Ui/m CA A JéUjCt é'fsyc.C(J 1
ljry0cré*i/tcnj rtt #V/» A/AJOAH t/ocli-, CtAjptJuiiAC/vrj v/c/
('Aunt-rtJ V /Yi^CtU/U(*/U?&jrT<£J
jAtj L, iljie/'.'Aiix ovr/t éCtAntiAtJ «t-Ae l<j c #2'qcccatté oScAttidAtJ
Ct'w.Acxci^&J *>ZcuA,/ eti&t et* Ci «u* vit
tf' Z<J ié-é-ca/, a/ica t'Cc.1 Ccuiiy, \JOsiWif4 afirrey/AtcZ'1 J ta7/ime.
en'JOU, Ae* discojijfanctJ eU/ZaséyueiAt ent /<ruJ /te AeuntmtitJ tin
J ifant'iei /tal ii'yejt c*AnJ<«u> uneyfM.rUU* «jJt.;
Een fragment uit het rapport van Jean-Paul Alban over de handel. Dit rapport is een onderdeel van een verzameling manuscripten
van zijn hand. (Foto: Joop van Houdt). t
ZIERIKZEE - Loopbaanplanning is weliswaar een
modeterm maar bestond ook in het verleden al. Een
man als Jean-Paul Alban, burggraaf van Villeneuve-
Bargemont die hier van eind juni 1811 tot eind fe
bruari 1812 als sous-prefect (administratief hoofd)
vertoefde kende het ook, zij het wellicht niet bij na
me. Niet echt geliefd hij zijn tijdgenoten maar wel
nauwgezet werkte hij zich via zijn post in het gewest
van de Scheldemonden op tot prefect. Aan zijn ver
blijf hier herinnert een behoorlijk aantal manus
cripten, waarvan de gemeente Zierikzee sinds eind
vorige week de trotse eigenaar is.
Die collectie manuscripten,
met onder meer de rede die hij
hier bij zijn aanstelling uit
sprak, is een geschenk van de
Vlaming Mare Debaive. In
1991, tijdens een veiling in
Brussel kon de man uit de
buurt van Doel de verleiding
niet weerstaan om die verza
meling nog in redelijke staat
verkerende manuscripten aan
te kopen. Hoewel de Vlaming
niet direct een band met Zie
rikzee heeft, aarzelde hij niet
om die verzameling ,,,in het
kader van de relaties tussen
Vlaanderen en Zeeland" aan
Zierikzee over te dragen. Door
tussenkomst van de burge
meester Van Beveren is dit in
middels geschied en mogen
streekarchivaris H. Uil en zijn
medewerkers zich nu buigen
over de enkele honderden vel
len papier, waarop in fraai
schoonschrift allerlei informa
tie is vastgelegd over de perio
de waarin Nederland ingelijfd
was bij het Franse imperium.
Cultuur verspreiden
Voor Zierikzee, waar op 6
maart 1810 de eerste Franse
soldaten in de straten versche
nen waren dat magere jaren,
hetgeen merkbaar was aan de
verwaarloosde indruk die de
stad maakte.
Met die stad maakte de burg
graaf de Villeneuve-Barge-
mont op 27-jarige leeftijd ken
nis. Eind juni werd hij in het
stadhuis aan de Meplstraat
geïnstalleerd als administra
tief hoofd (sous-prefect) van
het derde arrondissement, dat
bestond uit Schouwën-Duive-
land, Tholen en Sint Philips-
land. Al bij die installatie gaf
de jonge burggraaf te kennen
dat het hem ernst was om de
FRanse cultuur hier te ver
spreiden. Meer dan een uur
kwelde hij de lokale en eilan-
delijke autoriteiten met de ene
Franse volzin na de andere.
Daarmee probeerde hij de aan
wezigen te doordringen van het
belang om trouw te zijn aan de
Franse keizer Napoleon. Maar
ook meer praktische zaken als
belastingen, de dienstplicht,
landbouw en handel bleven die
middag in het stadhuis niet on
besproken.
Franse voornamen
Voor de verfransing van de sa
menleving hier was een be
langrijke rol weggelegd voor
het onderwijs. Frans behoorde
daar te worden onderwezen.
De verfransing ging nog ver
der. Door toedoen van de Fran
sen werd in 1811 de burgerlijke
stand ingevoerd.
De geboorte-acten werden in
het Frans opgesteld en daarbij
ging de ambtenaar zover dat
hij zelfs de voornamen van het
kind verfranste. Kreeg een
kind van de ouders de naam Ja
cob of Cornelis, dan maakte de
ambtenaar daar zonder, aarze
len Jacques of Corneille van.
Het enige niet-Franse in die
geboorte-acte was de achter
naam. Ook de straatnamen
werden met een Frans sausje
overgoten. Het stadhuis stond
indertijd niet in de Meelstraat
maar in de rue Impériale en de
Oude Haven (noordzijde) heet
te in die jaren le Port dii Roi de
Rome. Die verregaande ver
fransing hier was, voor zover
streekarchivaris Uil bekend,
ongeëvenaard.
Continentaal stelsel
Behalve een warm pleitbezor
ger voor de verspreiding van
het Franse cultuurgoed bleek
Alban, die hier maar kort ver
bleef (tot eind februari 1812)
ook een ijverig en bekwaam
man die hard werkte aan zijn
carrière. Zo stelde hij een sta
tistisch overzicht op over de be
volking in zijn arrondissement
en ook het economisch reilen
en zeilen in dit deel van het
Franse keizerrijk werd door
hem geanalyseerd. Dit met het
oog op het Continentale stelsel,
waarmee de Fransen probeer
den aartsrivaal Engeland mid
dels een handelsblokkade op
de knieën te krijgen.
Ook voor de landbouw had dit
gevolgen. Nu de Engelsen hier
niet langer suikerriet mochten
afzetten moest er voor de sui-
kerproduktie een alternatief
worden ontwikkeld: bietsui
ker. Daarover maar ook over de
klimatologische en historische
omstandigheden hier publi
ceerde Alban de Villeneuve.
Dat verbod om met de Engel
sen handel te drijven werd in
de kuststreken met voeten ge
treden; de smokkelhandel tier
de dan ook welig, zodat Alban
het gewenst vond om hierover
een rapport op te stellen.
Hierbij hoort een kaart van
Hattinga uit 1752.
Niet geliefd
Ook zijn meer persoonlijke er
varingen over de omgang met
Zeeuwen en hoe zij tegenover
bepaalde zaken stonden ver
trouwde hij aan het papier toe.
Uit al deze documenten blijkt
dat de jonge sous-prefect een
voorliefde voor statistische ge
gevens had: het aantal inwo
ners, de oppervlakten van de
polders, de totale lengte van de
dijken, de hoogte van het ge-
schot. Dergelijk feitenmateri
aal is rijkelijk aanwezig in de
manuscripten van de Franse
bestuurder die volgens de over
levering niet bijster geliefd
moet zijn geweest. Sterker nog,
toen de Engelsen hier op 8 de
cember 1813 uitbundig werden
binnengehaald raakte de per
soon van sous-prefect Alban de
Villeneuve in de vergetelheid.
Alleen in de Kronijk van Zie-
rikze,e van Olivier Groeneyks
is zijn naam terug te vinden.
Dé aanwinst van '93
Met de collectie manuscripten
komt daarin verandering. Hoe
wel het jaar nog niet ten einde
is, kan nu reeds worden gesteld
dat deze schenking eigenlijk
wel ,,dé aanwinst van '93 is".
Niet alleen omdat deze collec
tie belangrijke aanvullende in
formatie geeft over een perio
de, waarover tot nu toe niet bij
ster veel is gepubliceerd. Maar
ook wèrpen de documenten een
ander licht op deze Franse tijd.
Deze wordt nu eens niet bezien
vanuit het standpunt van de
onderworpene, maar vanuit
het oogpunt van de bezetter. Zo
is het opleggen van de Franse
cultuur iets dat in deze manus
cripten in tegenstelling tot de
andere stukken sterk naar vo
ren komt.
Inventariseren
De nieuwe aanwinst bezorgt de
medewerkers van het streekar-
chivariaat ook extra werk. Al
lereerst moet de collectie wor
den geïnventariseerd. Wat er
daarna met de verzameling
gaat gebeuren is op dit mo
ment nog niet bekend. Wellicht
dat de collectie verwerkt wordt
tot een bronnenuitgave. Maar
het is volgens de streekarchiva
ris ook net zo goed mogelijk
dat de collectie manuscripten
^door geschiedenisliefhebbers
wordt gebruikt bij hun onder
zoek.
ZIERIKZEE - ,,Het is toch niet te geloven. Zo'n boete terwijl er niets is gebeurd". De 23£jarige M. W. C. uit
Oosterland toonde zich hogelijk verontwaardigd over de boete van 400 gulden die kantonrechter mr B. Doo-
rewaard Boekhout hem oplegde vanwege gevaarlijk inhalen. De overtreding werd op 6 februari van dit jaar
door de politie gesignaleerd op de Rijksweg N59 tussen Zierikzee en Ouwerkerk.
C. reed met een auto achter een
vrachtwagen die vanaf de ver
keerslichten bij Zierikzee op
trok in de richting Bruinisse.
Voor de verhoging in de weg
van de Rampertsedijk haalde
hij de vrachtwagen in. Een te
genligger, die vanachter de hel
ling opdoemde, kon door flink
remmen en uitwijken in de
berm een aanrijding voorko
men. Dat alles werd gesigna
leerd door twee agenten in een
surveillerende politiewagen,
die twee auto's achter de tegen
ligger in de richting Zierikzee
reden. ,,De politie kan mij
nooit gezien hebben omdat ze
nog een eind achter de tegen
ligger reden die op de dijk op
doemde", verdedigde de jeug
dige Oosterlander zich.
Hij maakte verder bezwaar te
gen het tijdstip van 13.00 uur
dat in het proces-verbaal van
de politie was opgetekend. ,,Op
dat tijdstip was ik nog aan het
voetballen. Het xvas ongeveer
17.00 uur toen alles zich af
speelde". De kantonrechter
stelde vast dat het tijdstip van
de inhaalmanoeuvre niet bepa
lend was voor de ten laste leg
ging.
Hij was van mening dat een en
ander gegaan moet zijn zoals in
het proces-verbaal is opgete
kend en veroordeelde C. con
form de eis van de officier van
justitie tot een boete van 400
gulden. De Oosterlander was
zo kwaad dat hij aankondigde
in hoger beroep te zullen gaan.
Het Oliegeultje in de Ooster-
schelde was opnieuw onder
werp van discussie tijdens de
zitting. Deze keer was het P. C.
B. uit Burgh-Haamstede die
moest voorkomen omdat zijn
sportvissersboten minstens zes
keer door het gebied voeren
dat niet meer toegankelijk is
sinds de Oosterschelde be
schermd natuurmonument is.
Oliegeultje
B. voerde aan dat hij al in 1991
een ontheffing aanvroeg om
toch met zijn sportvissersboten
door het Oliegeultje te mogen
varen. Daarop is nog steeds
geen reactie gekomen. Omdat
B. vreest geen ontheffing te
zullen krijgen heeft hij inmid
dels investeringen gedaan in de
Noordland binnenhaven om te
voorkomen dat zijn boten ver
om moeten varen en onderweg
zonder water komen te zitten.
,,Op die manier probeer ik pro
blemen te voorkomen". De
kantonrechter wilde daaraan
meewerken door de boete van
3000 gulden die de officier eiste
(zes keer 500 gulden voor elke
vaart door het Oliegeultje) al
leen voorwaardelijk op te leg
gen.
,,Ik kom al lange tijd in Kerk-
werve, maar van een West weg
heb ik daar nog nooit ge
hoord". Met dat argument wist
G. J. A. R. uit Noordgouwe
vrijspraak te bewerkstelligen.
R. werd op 17 januari in Kerk-
werve door de politie bekeurd
omdat hij geen gele plaat op
zijn bromfiets had. Op het
proces-verbaal kwam echter
Westweg in plaats van Weelweg
terecht. Omdat die weg in
Kerkwerve niet bestaat was
het proces-verbaal volgens de
officier van justitie niet ont
vankelijk.
Niet verzekerd
,,Mijn auto was kapot en ik had
geen geld om hem te laten ma
ken", voerde A. A. K. uit Brou
wershaven aan als motivatie
voor het feit dat zijn auto niet
verzekerd was. De politie stel
de dat in augustus 1992 vast in
de Roos in Brouwershaven
waar het voertuig stond en ver
volgens in januari 1993 nog een
keer. Vooral dat laatste schoot
kantonrechter Doorewaard
Boekhout in het verkeerde
keelgat. ,,U was gewaar
schuwd, maar vijf maanden la
ter staat dat ding nog onverze
kerd". Hoewel officier van
justitie mr Van Nooijen twee
keer 400 gulden eiste voor de
overtreding besloot hij twee
keer 600 gulden boete op te leg
gen.
L. C. N. uit Zierikzee werd een
keer betrapt op het in bezit
hebben van een onverzekerde
auto. Hij kreeg een boete van
500 gulden.
Geschiedenis is een verhelderende ervaring.
Lowell
Nog een enkele bui
HET WEER
Wisselend bewolkt en een enkele
bui. Minimumtemperatuur van 6
graden aan zee tot 2 graden meer
landinwaarts. Plaatselijk vorst aan
de grond. Mlddagtemperatuur on
geveer 10 graden. Noordwesten
wind, matig kracht 3 4.
EERSTE BEDRIJVENKRANT
Eerste bedrijvenkrant werd overhandigd aan de voor
zitter van Ondernemerskring Schouwen-Duiveland.
SLIK OP DE WEG
De kantonrechter legde een voorwaardelijke boete van
500 gulden op voor het vervuilen van de weg met slik.
MEER BEWEGEN
In het kader van het Voorlichtingsproject voor ouderen
wordt aandacht besteed aan het belang van bewegen.
TOREN BOYS
Het zaalvoetbalteam Toren Boys is heer en meester iq
de competitie.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
NIEUWERKERK - Surveille
rende politiemensen hielden
in Nieuwerkerk twee mannen
aan die bezig waren met het
stelen van een buitenboordmo
tor en bijbehorende benzine
tank.
Het ging om Van de M. en Van
H, beiden uit Wissenkerke. De
politie trof hen in de nacht van
woensdag op donderdag om on
geveer 05.00 uur aan op het ter
rein van een watersportbedrijf
dat aan de Rijksweg N59 bij
Nieuwerkerk is gevestigd. Zij
hadden juist de buitenboord
motor van een boot verwijderd
en de bijhorende benzinetank
in hun auto geladen toen zij
door de politie werden verrast
bij hun werkzaamheden. Beide
dieven zijn aangehouden en in
gesloten.
BRUINISSE - Twee mensen
werden gewond en twee perso
nenauto's zwaar beschadigd
als gevolg van een frontale bot
sing die donderdagmiddag
plaats vond op de Rijksweg
N59 op de Grevelingendam na
bij Bruinisse.
Het ongeluk gebeurde om on
geveer 14.30 uur toen Van V. uit
Haarlem met een personenau
to over de rijksweg reed vanaf
Bruinisse in de richting Oude-
Tonge. Volgens getuigen slipte
de achterzijde van de auto van
Van V. plotseling en schoot de
auto vervolgens op de linker
weghelft.' Daar kwam Van'de V.
uit Uithoorn juist aanrijden
met een personenauto. Er volg
de een frontale botsing waarbij
beide voertuigen zwaar werden
beschadigd. Van V. liep daarbij
een gebroken sleutelbeen op en
Van de V. een gekneusde enkel
en diverse schaafwonden. Van
V. kon niet verklaren waarom
hij met zijn auto op de linker
weghelft terecht kwam.
Advertentie
Blijf op de hoogte van al het nieuws op Schouwen-
Duiveland, met de Zierikzeesche Nieuwsbode, en neem
een abonnement.
JA, ik wil een
kwartaalabonnement f 48,50
kwartaalabonnement met autom. afschr. f 46,—
jaarabonnement f 183,—
jaarabonnement met autom. afschr. f 173,—
en ontvang de Zierikzeesche Nieuwsbode de eerste twee
weken gratis.
Ik betaal nog niet, maar wacht eerst uw bericht af.
~l
naam Dhr./mevr.
adres
postcode:
plaats:
telefoon handtekening:
Bij automatische afschrijving uw
bank-/gironummer vermelden:
22 Zend de bon in open envelop zonder postzegel naar
Zierikzeesche Nieuwsbode abonnementenadministratie,
GQ Antwoordnummer 12, 4300 VB Zierikzee.
ZZN
