Hout: materiaal dat zich
gemakkelijk laat bewerken
Bladverkleuring in de herfst
een wonderbaarlijk proces
natuurlijk
sparen
bij de
Spaarbank
De tien meest gestelde vragen over milieuvriendelijk werken met
hout
nutsspaarbank
VRIJDAG 15 OKTOBER 1993 NR 25444
11
ZIERIKZEE - Vrijwel alle doe-het-zelvers gebruiken
regelmatig hout. Hout is een prachtig materiaal dat
zich gemakkelijk laat bewerken en verwerken. Toch
zijn er in milieu-opzicht nogal wat zaken die de con
sument moet weten. De tien meest gestelde vragen
over milieuvriendelijk werken met hout zijn hieron
der verzameld. De grote bouwmarkten en de hout
handelaren hebben er het antwoord bij gezocht.
Is het gebruik van hout be
lastend voor het milieu? Hout
is een milieuvriendelijk pro-
dukt. Het is afkomstig uit on
uitputtelijke bronnen, mits die
met beleid en zorg worden be
heerd. Daarnaast stoot onbe
handeld of niet-verduurzaamd
hout geen milieu-onvriende
lijke stoffen uit, en kan het
meermalig worden gebruikt.
Wanneer kan ik welke hout
soorten toepassen? Daar is
moeilijk een eenduidig ant
woord op te geven. De keuze
hangt af van uw smaak, de
heersende mode en van de
vraag waar en hoe u het hout
gaat toepassen: binnen of bui
ten, afgewerkt of onafgewerkt.
Binnen kunnen vrijwel alle
houtsoorten worden toegepast,
al of niet beschermd door ver
ven, beitsen of lakken. Deze
middelen worden in het alge
meen vanwege hun decoratieve
eigenschappen gebruikt.
Duurzaamheid
Vanwege de invloed van het
weer is buiten de duurzaam
heid van houtsoorten uiterst
belangrijk. Veel tropische
houtsoorten hebben deze duur
zaamheid van nature. Niet-
tropisch hout zoals eiken, vu
ren en grenen (toegepast als
bijvoorbeeld kozijn of deur)
moet in het algemeen met verf,
beits of lak worden beschermd.
Er zijn enkele houtsoorten die
buitenshuis onbehandeld kun
nen worden gebruikt; zij be
houden hun natuurlijke duur
zaamheid en blijven daarnaast
decoratief.
In contact met water, bijvoor
beeld - in de tuin - bij vlonders
of beschoeiingen, kan men het
beste zeer duurzame (tropi
sche) houtsoorten gebruiken.
Voor schuttingen, pergola's en
andere bouwsels die contact
met de grond hebben, kan men
tropisch hout of verduurzaamd
hout gebruiken. Koop bij voor
keur kant-en-klaar verduur
zaamd hout en ga niet zelf met
verduurzamingsmiddelen aan
de slag. Deze zijn niet onge
vaarlijk in gebruik. Bovendien
dringen ze bij het opbrengen
met kwast of bokkepoot niet
diep genoeg in het hout door.
Waarom is ër regelmatig dis
cussie over tropisch hout? Uit
rapporten van de voedsel- en
landbouworganisatie FAO van
de Verenigde Naties blijkt dat
de omvang van de tropische
bossen afneemt. Dat komt
doordat tropische landen op
een heel andere manier met
bossen omgaan dan bijvoor
beeld landen als Nederland,
Noord-Amerika, Canada en
Scandinavië. Laatstgenoemde
landen kappen namelijk ge
controleerd. Dat wil zeggen,
dat er meer bomen worden
aangeplant dan er worden ge
kapt, zodat per saldo de om
vang van de bossen zelfs toe
neemt. Tropische landen zijn
vaak nog niet zover. Het groot
ste deel van de bossen die daar
gekapt worden (ongeveer 80%)
wordt door de lokale bevolking
gebruikt ten behoeve van land
bouw, veeteelt en brandhout.
Daarnaast verdwijnt er zo'n
6% bos ten behoeve van de com
merciële kap. Met dit hout
moet natuurlijk op een ver
standige manier worden omge
gaan.
Daarbij komt dat de Neder
landse overheid er alles aan
doet om het probleem in de tro
pen op te lossen. Een aantal be
langrijke organisaties (onder
meer houthandelaren, doe-het-
zelf bouwmarkten, de vakbon
den en milieu-organisaties)
heeft met de Nederlandse
Staat afgesproken dat vanaf
begin 1996 de handel in en ver
werking van tropisch hout
wordt beperkt tot duurzaam
geproduceerd hout. Dit hout
zal dan aan een keurmerk her
kenbaar zijn.
Onderhoud
Wat kan ik doen om het hout
mooi te houden? Als men zich
aan het advies op de verpak
king van verf, beits of lak
houdt, gaat hout generaties
lang mee. Hout binnenshuis
gaat trouwens tientallen jaren
langer mee, zeker als het goed
droog blijft. Regelmatig onder
houd van het hout buiten en in
de tuin is uiteraard belangrij
ker. Wat is de milieuvriende
lijkste bevestigingsmethode
voor hout? Traditionele hout
verbindingen, zoals pén-gat-
verbindingen hebben de voor
keur. Daarna volgen schroeven
en spijkers; bij het gebruik
hiervan kan men een construc
tie op eenvoudige wijze weer
uit elkaar nemen. Het hout is
dan vaak weer opnieuw te ge
bruiken. De laatste mogelijk
heid is lijmen.
Zijn er bepaalde voorzorgs
maatregelen die ik moet ne
men bij het houtbewerken? Ja,
bij het werken met hout zal
men regelmatig zagen, boren,
schuren of lijmen. Het is ver
standig om, afhankelijk van de
houtsoort en werkzaamheden,
voldoende veiligheidsmaatre
gelen te treffen. Hierbij valt te
denken aan handschoenen,
oordopjes, een goed passend
stofkapje of een veiligheids-
bril. Wanneer u produkten met
niet-watergedragen oplosmid
delen gebruikt (zoals terpenti
ne) moet u goed ventileren en
oppassen met vuur. Roken en
eten tijdens de verwerking is
sterk af te raden. Wat moet ik
doen met houtafval? Om te be
ginnen: zorg ervoor dat er zo
min mogelijk afval ontstaat.
Schat zo nauwkeurig mogelijk
wat u nodig hebt. Houd bij de
aanschaf verder rekening met
de wijze van verpakking: zit er
geen overbodige verpakking
omheen? Bedenk dat verpak
kingen van papier en karton
goed kunnen worden herge
bruikt. Houtrestanten kunt u
natuurlijk bewaren voor een
andere klus. Het is altijd pret
tig een stuk hout achter de
hand te hebben, maar bewaar
het dan wel in een droge omge
ving.
Hout dat u niet meer kunt ge
bruiken, kan bij het (grof) huis
vuil worden gezet. Voor de af
voer van een zeer grote partij
afvalhout kunt u met de ge
meentereiniging contact opne
men, of eventueel een contai
ner huren. Daarvoor kunt u bij
containerbedrijven en de mees
te gemeenten terecht. N.B. Ver
brand nooit geverfd of ver
duurzaamd hout in open haard
of allesbrander! Mag ik hout,
zaagsel, krullen en kleine
spaanders in de GFT-bak gooi
en? Kleine hoeveelheden hou
tafval zoals zaagsel, houtkrul
len en kleine spaanders mogen
alleen bij het groente-, fruit- en
tuinafval (GFT), als het mate
riaal absoluut schoon is. Het
mag dus niet zijn geverfd, ge
beitst of geïmpregneerd. Is het
materiaal groter of niet brand
schoon, dan moet het met het
huishoudelijk 'restafval' mee.
Wat moet ik doen met ander af
val dat bij klussen met hout
ontstaat? Vloeibare of pasteuze
restanten van verf, lak, beits,
lijm, carbolineum en dergelij
ke mag u nooit door de goot
steen of het toilet spoelen! Het
is klein chemisch afval (kca)
dat u kunt inleveren bij de ge
meentelijke inzameldienst of
bij het kca-depot in uw woon
plaats. De verpakkingen zelf
zijn overigens geen chemisch
afval, als er op de gebruikelij
ke manier niets meer uit te
krijgen is.
Zo is een verfblik leeg, als u er
met de kwast geen verf meer
uit kunt krijgen. Dit verpak
kingsmateriaal kan bij het ge
wone afval.
NIEUWERKERK
CNV
De CNV-afdeling Schouwen-
Duiveland houdt op vrijdag 29
oktober weer haar jaarlijkse
familieavond. De heer H. Brü-
ning, secretaris van het CNV
zal deze avond een toespraak
houden en een aantal jubilaris
sen huldigen. Waarnemend
dijkgraaf de heer L. J. Klompe
geeft een presentatie over het
waterschap. De avond zal wor
den afgesloten met een spel.
Aanvang 20.00 uur in het dorps
huis, Poststraat 20 in Nieuwer-
kerk.
OOSTERLAND
Hulpgoederen
voor Polen
Evenals in Bruinisse, Ellemeet
en Colijnsplaat kunnen inwo
ners van Oosterland voortaan
in hun eigen dorp hulpgoede
ren voor Polen afgeven. Het
adres waar men terecht kan is
J. Quist, Margrietstraat 1. Bo
vendien biedt de familie Quist
lege doosjes aan, zodat men
zelf een kerstpakketje kan sa
menstellen. De gevulde dozen
dienen voor 19 november weer
te zijn ingeleverd. Later wor
den deze dan door de stichting
Tholen helpt Polen over de
grens naar Polen getranspor
teerd.
BRUINISSE
Jamboree
In het weekeinde van 16 en 17
oktober nemen de kabouters,
welpen, padvindsters, verken
ners, sherpa's en rowans van de
Prinses Margrietgroep in Brui
nisse voor de vierde keer deel
aan de jaarlijkse jamboree on
the air. Een jamboree on the air
is een speciale activiteit voor
scoutinggroepen waarbij mil
joenen scouts over de gehele
wereld via de ether met elkaar
proberen te communiceren. De
contacten komen tot stand met
behulp van zendamateurs die
hun door de PTT gekeurde ap
paratuur gedurende dit week
einde aan de scoutinggroepen
ter beschikking stellen. De
zendamateurs beschikken ook
over een vergunning om deze
radioverbindingen te mogen
maken. Dankzij de bereidwil
ligheid van de zendamateurs
kunnen de scouts van Bruinis
se deze beide dagen contacten
'in den vreemde' leggen met
anderen. Als de condities het
toelaten zelfs ook met scouts in
het buitenland. Om een zo goed
mogelijke zendont vangst te
krijgen worden bij het club
huis langs de boorden van het
Grevelingenmeer verschillen
de zendmasten geplaatst. Ie
dereen die belangstelling heeft
voor de activiteiten van de
scouting of voor de wereld van
de zendamateurs is van harte
welkom om een kijkje te ne
men in het clubhuis op het
strand aan de Jachthavenweg
in Bruinisse.
Collecte
In de week van 18 oktober
hoopt de Werkgroep Ontwik
kelingssamenwerking Bruinis
se (WOB) huis-aan-huis te col
lecteren voor het opvangtehuis
van gehandicapte kinderen
Prithipura Children Home op
Sri Lanka. Zoals u, waarschijn
lijk bekend is, zijn Wim en Di-
neke Mulders-Kik daar werk
zaam. Met veel enthousiasme
zetten zij zich daar in voor
vaak zeer zwaar gehandicap
ten. Gehandicapt zijn betekent
voor de mensen op Sri Lanka
een straf van God. Vandaar dat
gehandicapte baby's te vonde
ling worden gelegd, verstoten
door hun familie. In Prithipura
Home dat geheel door vrijwil
ligers wordt gerund krijgen de
ze kinderen een warm thuis ge
boden. Zonder uw financiële
steun is dit echter niet moge
lijk. De werkgroep streeft er
naar om dit jaar een bedrag
van 6.000 gulden over te kun
nen maken naar het kinderte
huis. „Stelt u daarom s.v.p. on
ze collectanten volgende week
niet teleur", vraagt de Bruse
werkgroep vriendelijk.
Verkoop kerstkaarten
Maandag 18 oktober komt,
evenals vorig jaar, de jeugd van
voetbalvereniging Bruse Boys
uit Bruinisse aan de deur voor
de verkoop van kerstkaarten.
De opbrengst van deze actie
komt geheel ten goede aan de
jeugdafdeling van de voetbal
ploeg. Vanaf 18.30 uur is men
op pad.
Tijdrede
De heer J. de Rooy uit Krab-
bendijke spreekt dinsdag 19
oktober in het kerkgebouw
van de Gereformeerde Ge
meente in Nederland een tijd
rede uit. Het kerkgebouw is ge
vestigd aan de Schoolstraat 13.
Aanvang 19.30 uur. Belangstel
lenden zijn welkom.
KAPELLE
Dialectendag
Op zaterdag 16 oktober wordt
in de Vroone in Kapelle de
Zeeuwse Dialectendag gehou
den. Deze dag wordt georgani
seerd door de Zeeuwsche Ver-
eeniging voor Dialectonder
zoek. Deze vereniging houdt
zich bezig met het verzamelen
van dialectmateriaal en bestu
dering van dialecten in Zee
land en Goeree-Overflakkee.
Het programma voor de
Zeeuwse Dialectendag ziet er
als volgt uit: 8.30 uur, ont
vangst met koffie en Zeeuwse
bolus. 10.15 uur, opening en
welkomstwoord door de voor
zitter mevrouw drs. A. F. van
de Zande-Vleugels Schutter en
aansluitend een ledenvergade
ring. 11.30 uur, Lezing door dr.
J. B. Berns onder de titel: De
rijkdom van het Zeeuws. 12.00
uur, besluit morgenvergade
ring en aperitief. 12.30 uur, ge
zamenlijke lunch. 14.00 uur,
opening van het middagpro
gramma dooij drs. J. H. Klui
ver. 14.10 uur, zang door Engel
Reinhoudt. 14.30 uur, P. Heer
schap vertelt een 'Vër'ael van
Be'ie in Jaop. 14.50 uur, zang
door Agnes van den Dries-
Meneere met begeleiding van
Lies Hupkens-Verhoeven. 15.00
uur, pauze. 15.30 uur, tweede
optreden van Agnes en Lies.
15.40 uur, Ad Leijdekkers met
'Da lei-je wè te sprêêwieken'.
16.00 uur, derde optreden van
Agnes en Lies. 16.15 uur, afslui
ting door drs J. A. Kluiver.
16.30 uur, zingen van het
Zeeuwse volkslied.
MIDDELBURG
Oratoriumvereniging
De Koninklijke Oratoriumver
eniging Tbt oefening en uit
spanning geeft zaterdag 16 ok
tober een najaarsconcert in de
Concertzaal in Middelburg. Dit
concert begint om 20.00 uur.
Het programma bevat drie
werken van respecievelijk J. S.
Bach, R. Vaughan Williams en
J. Haydn. Bij de vertolking van
deze stukken door de solisten
Clara de Vries, Margareth
Beunders. Andrea Poddighe,
Math Dirks en Tijn van Eijk
zorgt het Dordts Kamer Orkest
voor de instrumentale onder
steuning. Dirigent is Jo Ivens.
ZIERIKZEE - In de herfst ademt het bos een heel bijzondere sfeer. Een ware in
spiratiebron voor dichters die er prachtige zinnen over schreven. Een van de
meest opvallende veranderingen in de natuur is het verkleuren van de groene
bladeren naar rood, geel en goudkleurig.
Vanaf het voorjaar heeft elk
blad gestaag gewerkt aan het
omzetten van zonne-energie in
voedsel. Dat proces heet foto
synthese. In feite zijn de blade
ren de zonnepanelen van de
boom; panelen die heel knap in
elkaar zitten.
Onmisbaar bij het fotosynthe
seproces is de groene blad
groenkleurstof die ook de
kleur van het blad bepaalt.
Daarnaast bevat elk blad nog
een kleine hoeveelheid gele en
oranje kleurstoffen.
In het najaar verandert er het
een en ander. De dagen worden
korter en dat heeft zijn invloed
op de bladeren: minder zon
licht betekent minder voedsel.
De temperaturen gaan geleide
lijk omlaag waardoor de pro-
duktie van groene bladgroen-
kleurstoffen afneemt. De grote
verkleuring begint. Het terug
lopen van de voedselproduktie
vormt het startsein voor de
aanmaak van een kurkachtige
stof die geleidelijk aan het
bladsteeltje afsluit van de tak.
Gevolg: geen voedseltoevoer
meer vanuit de wortels terwijl
de suiker die in het blad wordt
gemaakt niet meer weg kan.
De suiker is van belang bij de
verdere verkleuring van het
blad. De hoeveelheid wordt op
een bepaald moment zo groot
dat er door chemische verbin
dingen nieuwe kleurstoffen
ontstaan, die het blad een felle
scharlakenrode of purperen
kleur geven.
De weersomstandigheden spe-
len een belangrijke rol bij het
ingewikkelde verkleurings
proces. De ideale situatie is dat
de bladeren langzaam afster
ven. Daarvoor moet het eind
van de zomer droog zijn. De
kurkachtige afsluiting wordt
dan gevormd en de aanwezige
suiker afgesloten. Vervolgens
moet er in de vroege herfst re
gen vallen om te voorkomen
dat de bladeren te snel verdro
gen en afvallen. Juist een af
wisseling van regen en zon sti
muleert de vorming van kleur
stoffen. Tenslotte is een zuchtje
wind voldoende om het blad te
doen afvallen. De kurkachtige
afsluiting heeft er dan voor ge
zorgd dat het bladsteeltje ge
makkelijk van de tak breekt
en geen open wond-achterlaat
maar alleen een litteken. Wan
neer dan de takken kaal zijn is
pas goed zichtbaar hoe alles in
tussen alweer in gereedheid is
gebracht voor de lente. Elk
zaadje is gevormd, vetgemest
en beschermd. Elke knop voor
de groene lawine van de vol
gende lente wacht, stijf opge
rold, tot het zover is. Een won
derbaarlijk proces dat jaar na
jaar plaatsvindt in het ritme
van de seizoenen.
AMSTERDAM - Er moeten zo
min mogelijk nieuwe kantoren
worden gebouwd. Momenteel
staat in Nederland al 2,6 mil
joen vierkante meter kantoor
ruimte leeg. Ondanks de eer
ste, prille signalen van econo
mische opleving zal de leeg
stand van kantoren nog 10 tot
15 procent toenemen.
RIJSWIJK - De Nederlandse
versie van ,,A chorus line"
wordt binnenkort op de plan
ken gebracht door de Stichting
Kunstwerk, die daarvoor heeft
samengewerkt met de Arbeids
voorziening Gooi- en Vecht
streek. Doel was werkloze ar
tiesten werkervaring te bezor
gen.
DEN HAAG - De populariteit
van de zogeheten paarse coali
tie, bestaande uit PvdA, WD
en D66, is onder de kiezers niet
groot. Uit een opiniepeiling
van het onderzoeksbureau NI
PO blijkt dat slechts 9 procent
van de kiezers een kabinet van
paarse samenstelling als eerste
voorkeur heeft.
Advertentie
schitterende kalender
cadeau tijdens de
Wereldspaarweek
van 18 t/m 22 oktober
Uw spaargeld verdient méér!
Tijdens de Wereldspaarweek is er natuurlijk extra
aandacht voor uw spaargeld. U haalt er meer uit met onze
fantastische TOP rekening. Want de verrassend hoge
rente bedraagt maar liefst 5 V2%« Bovendien staat uw
geld slechts één jaar vast, waardoor u volgend jaar alweer
beschikt over uw inleg plus de aantrekkelijke rente. Loop tij
dens de Wereldspaarweek even bij ons binnen.
Een schitterende kalender ligt voor u klaar.
Van 18 t/m 22 oktober is het Wereldspaarweek.
Uw Spaarbank besteedt daar vanzelfsprekend veel aan
dacht aan. Voor u hebben we een schitterende kalender
klaarliggen. Ontwikkeld in samenwerking met het Wereld
Natuur Fonds. Het W.N.F. wil wereldwijd meer ruimte voor
natuur, dus ook in Nederland. Er is nog veel moois om van
te genieten in ons land, dat blijkt wel uit deze kalender.
Open een rekening en profiteer van onze inleg.
Opent u tijdens de Wereldspaarweek een nieu
we rekening, dan ontvangt u van ons een spaarpremie van
f 7,50. (Dit geldt niet bij het openen van een TOP rekening.)
Enige voorwaarde is, dat uw inleg minimaal f 25,- bedraagt.
Wij geven u graag meer informatie over de verschillende
spaarrekeningen.
De Wereldspaarweek:
een feest voor grote èn kleine relaties.
Tijdens de Wereldspaarweek hebben we ook
voor onze jongste relaties tal van schitterende cadeautjes.
Leuke presentjes voor iedere leeftijd. Kom snel langs, want
weg is weg en op is op!
Zierikzee
Havenpark 16. telefoon 01110-14051
A
