Vijf jaar La Leche League
op Schouwen-Duiveland
rï i
I I
I A
LAMPLICHT OVER HET ERF
"Am
Mad dog and glory
in de Concertzaal
Wereldwijde organisatie geeft zogende moeders steun en voorlichting
run iiiiw i/i'ïiïto I
bholMt,
Lichte aardschok treft Middelstum
4
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODJ
Borstvoeding is onvervangbaar en bevordert de lichamelijke en psychische ontwikkeling van de baby.
ZIERIKZEE - Een goed begin is het halve werk zegt men wel eens. Als dat ergens voor op gaat, is het wel
voor het prille begin van een mensenleven. De internationale organisatie 'La Leche League' maakt zich
sterk voor, wat volgens hun een geboorterecht is van ieder mensenkind: moedermelk.
In de jaren zestig was flesvoe
ding bijzonder populair. In
1975 werd een 'top' bereikt en
was een f-les geven zo gewoon
dat nog maar de helft van de
baby's de borst kreeg. Het ge
volg was dat werkers in de ge
zondheidszorg hun belangstel
ling voor borstvoeding verlo
ren en vrouwen het vertrouwen
in deze manier van voeden gin
gen missen. De kennis die over
borstvoeding bestond werd
van moeder op dochter doorge
geven. Onzekere moeders kon
den bij hen terecht of bij vrien
dinnen of buurvrouwen. Tben
dit verloren dreigde te gaan be
sloten zeven drukbezette Ame
rikaanse moeders hier een
stokje voor te steken. Om het
principe te handhaven van het
doorgeven van eigen ervarin
gen werd gekozen voor bijeen
komsten van moeders die el
kaar steunden met hun erva
ringen en onzekerheden. Ze
konden niet vermoeden dat de
oprichting van La Leche Lea
gue in 1956 zo'n vlucht zou ne
men. LLL is nu een wereldwij
de organisatie met ruim 9000
actieve leidsters in Amerika,
Canada en 43 andere landen.
Per jaar helpen ze meer dan
300.000 moeders met borstvoe
ding en geven door middel van
bijeenkomsten, telefonische
hulpdiensten, boeken en infor
matiefolders de broodnodige
informatie. De organisatie
wordt gesteund door een inter
nationaal medisch adviescolle
ge en treedt op als consulent
voor de Wereld Gezondheidsor
ganisatie.
Opleiding
In Nederland kreeg de LLL in
1976 voet aan de grond. In 1983
werd de eerste groep in Zee
land, in Middelburg, opge
richt. en vijf jaar geleden op
Schouwen-Duiveland. Eén
keer in de maand komen de
moeders en aanstaande moe
ders bij elkaar. In Zierikzee is
dat bij Sophie Bin. Vijf jaar ge
leden is zij in aanraking geko
men met La Leche League
LLL) na de geboorte van haar
eigen zoon. ,,De enige LLL
groep was toen in Middel
burg," verteld Sophie ,,De leid
ster bood op een gegeven mo
ment aan om een groep in Zie
rikzee -te beginnen als ik zo'n
vijf moeders wist op te trom
melen." Dat lukte en Sophie
besloot om zelf leidster te wor
den. De opleiding heeft ze
sinds kort afgerond. Haar
schoonzusje Kitty is nog in op
leiding. Een van de voorwaar
den om leidster van een groep
te kunnen worden is dat je zelf
minimaal een jaar borstvoe
dingservaring moet hebben.
Daarnaast moet de aspirant-
leidster veel lezen en heen en
weer schrijven met haar bege
leider. Er worden samenkom
sten voor aspirant leidsters ge
organiseerd en tenslotte volgt
het pré-view. Dit is een soort
examengesprek en de kandida
te moet hier een verslag over
schrijven. Dit wordt opge
stuurd naar het hoofdkantoor
van LLL in Amerika. Na een
positief besluit, hetgeen meest
al het geval is, kan de nieuwe
leidster aan de slag.
Dioxine
Wat wordt er op zo'n moedera
vond nou besproken? Sophie:
,,De grootste zorg van de moe
ders is vaak: heb ik wel ge
noeg? of: zit er wel voldoende
voeding in mijn melk? Vooral
dit laatste kan naar het rijk
der fabelen worden verwezen.
Moedermelk is altijd goed. Al
leen in hele exceptionele geval
len yan ondervoeding kan
melk 'te weinig voeding bevat
ten." Even dreven er donkere
wolken boven de fervente voor
standers van borstvoeding toen
er in 1989 alarmerende berich
ten in de kranten kwamen over
de verontreiniging van moe
dermelk met dioxine en pcb's.
Van deze stoffen is bekend dat
ze zich ophopen in vetweefsels
van levende organismen. Hier
door worden ze niet, zoals an
dere afvalstoffen, afgevoerd
via de waterhuishouding van
het lichaam. Omdat een vrouw
een beroep doet op haar vetre-
serves om melk te maken komt
een gedeelte van de door haar
opgeslagen verontreinigingen
in de melk terecht. Deson
danks blijft LLL adviseren om
borstvoeding te geven. In fles-
sevoeding is immers koemelk
verwerkt en ook hier kunnen
afvalstoffen in zitten. Zelfs als
de moedermelk meer dioxine
bevat als koemelk is het vol
gens LLL nog steeds beter om
de borst te geven omdat deze
melk zoveel andere unieke,
waardevolle stoffen bevat.die
de baby tegen allerlei levensbe
dreigende ziektes beschermt.
Afwijkingen
t»
Helaas worden er ook kinde
ren met een afwijking geboren.
Bijvoorbeeld baby's met het
- Syndroom van Down of een
schisis (een 'hazelip', een
gespleten kaak of gehemelte).
Hier doen zich extra proble
men voor bij het geven van
borstvoeding. Een kindje met
een schisis verslikt zich heel
gauw en kan slecht zuigen.
Daarnaast krijgt de moeder
een grote psychische schok te
verwerken na de bevalling. Dit
is vaak een reden dat het geven
van borstvoeding gauw wordt
opgegeven. In deze gevallen
geeft de borstvoedingsorgani
satie veel steuii en gerichte in
formatie. Hulpmiddelen, zoals
een elektrische kolf zijn te
huur. Dag en nacht kan de tele
fonische hulpdienst gebeld
worden. Gelukkig komen der
gelijke afwijkingen weinig
voor en kunnen de meeste moe
ders zich verheugen in het voe
den van een gezonde baby.
Specifieke
eiwitten
Steeds meer wetenschappers
komen tot de conclusie dat
moedermelk specifieke eiwit
ten bevat die onmogelijk na te
maken zijn. Bovendien is bewe
zen dat niet alleen de baby hier
wel bij vaart; ook de moeder
blijft er gezond bij.
Onderzoeken naar borstkan
ker hebben aangetoond dat bij
elke borstvoedingsperiode de
kans op borstkanker met 15
procent afneemt! De baby van
Kitty, Marije, vindt het alle
maal prima. Terwijl haar moe
der enthousiast de voordelen
opsomt van borstvoeding
graaft ze stilletjes achter een
stoel de grond uit een planten
bak. Wie geïnteresseerd is in
La Leche League kan bellen
naar Sophie, telefoon 01110-
15588.
Door CATALIJN CLAES/EWOUT SPEELMAN 91
Het zal nodig zijn een paar arbeiders te
nemen, hij mist Janus nu toch wel heel
erg. Hij moet toegeven dat de voortdu
rende dronkenschap van Janus aanlei
ding was hem te ontslaan, maar als
hij heel eerlijk tegen zichzelf wil zijn
het was ook omdat hij het loon van
Janus heel moeilijk meer kon betalen.
Op vaders rekening bij de Boerenleen
bank stond bijna geen geld meer, en
geld opnemen op de hoeve was uitge
sloten, die was belast tot de top. Het
was iedere maand een hoofdbreken om
rente en aflossing van het geleende
geld bij elkaar te schrapen.
De trekken rond zijn mond zijn hard
geworden, en in zijn voorhoofd groeven
zich de rimpels. Het zal niet lang duren
of Freek van Delden zal een oud man
zijn, moe en krom gewerkt. Hij kan al
les niet alleen doen, het is maar een en
kele keer dat Piet te Buck komt hel
pen, de daghuur kan er nauwelijks af
en Justine is nu eenmaal geen zuinige
huisvrouw.
De avonden zijn lang en eentonig.
Justine draait geen grammofoonplaten
meer en nu Roel niet meer komt blijft
de klep van de piano gesloten.
Justine slaapt nog steeds in het kleine
kamertje. Op het nachtkastje staat een
portret van Harmen, een vergroting
van een pasfoto, Harmen zoals hij was,
stoer en onverzettelijk.
Ze zeggen 's avonds niet veel meer te
gen elkaar, wat moeten ze zeggen?
Naar de kerk is Justine niet meer ge
weest, de boodschappen Iaat ze thuis
bezorgen, ze mijdt het dorp en de dor
pelingen.
Ze kijkt vreemd op als Freek op een za-,
terdagmiddag zegt: 'Zullen we morgen
ochtend weer es naar de kerk gaan?'
Ze staart hem verwonderd aan. 'Heb je
daar behoefte aan?' vraagt ze. 'Jij ging
bijna nooit'.
'Ik kwam de dominee tegen', verweert
hij zich, 'en die had het erover. 'Freek',
zei hij, 'de bank van de familie Van
Delden staat al weken leeg'. Nou ja, dat
is ook wel een beetje gek, hè'.
Het is even stil, dan zegt ze: 'Het zal
Wel waar zijn dat je dominee bent te
gengekomen, maar geen dominee
krijgt jou in de kerk als je zelf niet
wilt. Daar steekt wat anders achter,
Freek'
Hij lacht even, gaat dan recht in zijn
stoel zitten en zegt, haast snauwend:
'Ja, daar zit wat anders achter. Ik was
blij dat ik dominee tegenkwam, we
hebben samen een kop koffie gedron
ken in de pastorie'.
'Viel het plafond niet naar beneden?'
plaagt Justine, maar meteen is ze weer
ernstig. Het schijnt belangrijk te zijn
wat Freek heeft te zeggen.
'Praat nou geen onzin', zegt hij korze
lig. 'Het is niet goed, en dat zegt de do
minee ook, dat jij je voor de mensen
verbergt. Je moet er dwars tegenin
gaan, je kop hoog houden. Dominee
was overigens van plan op bezoek te
komen omdat je al die tijd wegbleef,
maar nu is het zo gelopen. Dominee
heeft zich erg kwaad gemaakt over die
kletspraatjes over jou en hij schijnt het
verleden week in de preek te hebben
laten merken. Daar zinspeelde Piet te
Buck tenminste ook op. Maar de men
sen keken naar onze lege bank, zei do
minee 'Als ze het niet gedaan heeft,
zou ze wel komen', betekende dat. Je
hebt het niet gedaan, düs gaan we mor
gen naar de kerk. Je kunt een ieder vrij
in zijn ogen kijken, Justine. Je hebt
veel van vader gehouden en hij is ge
lukkig met je geweest. De laatste
maanden tel ik niet, toen was vader
van de kaart'.
Justine knikt. 'Ja, toen was het mijn
Harmen niet meer, maar dat ben ik
vergeten. Goed, we gaan naar de kerk'.
Ze zwijgt even, klaagt: 'Waarom komt
Roel nou niet meer thuis, dèt is het erg
ste'. (wordt vervolgd)
Vrijdag 24 september
NEDERLAND 1
7.00 uur Journaal.
7.07 uur Alles kits. Gevarieerd
kinderprogramma met om:
7.07 uur Pluizerd. Animatiese
rie.
7.32 uur Breakfast club.
8.00 uur Journaal.
8.07 uur Boggle. Spelprogram-
ma.
8.32 uur I love Lucy. Ameri
kaanse comedyserie.
9.00 uur Journaal.
9.07 uur Het grote dierenrijk.
Natuurserie. Afd. Budeldie-
ren.
09.32 uur Het grote dierenrijk.
Natuurserie. Afl. Aaseters.
10.00 uur Total work out. Li
chaamstraining.
10.15 uur Dynastie. Ameri
kaanse serie.
11.05 uur Masters of beauty. 6-
delige documentaireserie over
de wereld van schoonheid.
11.30 uur Reis om de wereld.
Serie reisverslagen.
12.00 uur De Spaanse erfenis.
Afl. 4.
13.00 uur Journaal.
13.07 uur Cabarestafette. Ver
slag van dit cabaret festival.
13.58 uur Niet uit het raam.
Fragmenten uit het cabaret-
programma Sprokkelaars.
14.20 uur Museumschatten.
Culturele serie.
14.25 uur Lingo. Spelprogram-
ma.
14.47 uur Zeg 'ns Aaa. Comedy
serie.
15.20 uur Zappelin. Gesprek
ken en reportages.
16.00 uur Journaal.
16.08 uur Young riders, Ameri
kaanse westernserie.
16.57 uur Heb ik iets gemist?
Terugblik op programma's
van de afgelopen week.
17.44 uur Boggle, spelprogram-
ma.
18.15 uur Sesamstraat, geva
rieerd kindermagazine.
18.29 uur Jeugdjournaal
18.39 uur Klokhuis
18.59 uur Tekenfilmfestival.
19.06 uur Star Trek, the next
generation, Amerikaanse sf-
serie.
20.00 uur Journaal.
20.25 uur Sterrenslag, een
sportieve krachtmeting tussen
omroep, artiesten en politici.
Afl. 3.
21.42 uur Van Kenia naar
Kaapstad. Documentaire.
22.18 uur The Saint, Engelse
detectiveserie. ;.y. -
23.12 uur Katharsis, discussie
programma.
23.45 uur Journaal.
NEDERLAND 2
15.00 uur Davis Cup. Recht
sreeks verslag van de tennis
wedstrijd Zweden-Duitsland.
16.05 uur De verlaten mijn. 6-
delige serie. (Afl. 4).
18.00 uur Journaal
18.15 uur TV dokter
18.23 uur The Elite. Ameri
kaanse misdaadserie.
19.16 uur Allo allo. Engelse co
medyserie.
19.55 uur Candid camera
20.22 uur De beroemdste klas
van Nederland.
21.39 uur In the heat of the
night, serie.
22.29 uur Ruby Wax ten voeten
uit. Talkshow.
23.03 uur De dwaze lotgevallen
van Sherlock Jones. Neder
landse speelfilm uit 1975.
00.32 uur Journaal.
NEDERLAND 3
08.53 uur Nieuws voor doven
en slechthorenden.
09.00 uur Koekeloere, afl. 3.
09.30 uur Vaar mee met Co
lumbus! Afl. 3.
10.00 uur Nieuws uit de na
tuur, afl. 3.
11.00 uur Schooltelevisie-
weekjournaal
11.30 uur Elektrische stroom.
Afl. 2.
16.30 uur Warreltaal.
16.40 uur Nieuws uit de na
tuur.
17.00 uur Schooltv-weekjour-
naal.
17.35 uur Weet wat je eet. Afl.
1.
18.00 uur Journaal.
18.15 uur Beeldverhaal.
18.45 uur Uitzending politieke
partijen: GPV
18.54 uur Lingo, spelprogram-
ma.
19.25 uur Nederlandse filmda
gen '93. Discussieprogramma.
20.20 uur De provincie. Neder
landse speelfilm.
22.00 uur Journaal.
22.15 uur Sportjournaal.
22.30 uur Nova, actualiteiten
programma.
23.00 uur Gesprek met de
minister-president.
23.10 uur uur Trekking dage
lijkse lotto.
23.11 uur Joris jaagt. Korte
film uit 1993 van Mannin de
Wildt.
23.33 uur Davis Cup. Samen
vatting van de tenniswedstrijd
Zweden-Duitsland.
00.30 uur Nieuws voor doven
en slechthorenden.
RTL 4
06.00 uur Hei elei kuck elei,
Luxemburgs programma.
06.30 uur RTL Classique.
07.00 uur RTL 4 Nieuws.
07.05 uur Scooby Doo.
07.30 uur RTL 4 nieuws
07.35 uur Yogi Bear.
08.00 uur RTL 4 nieuws
08.06 uur The Bold the Beau
tiful, Amerikaanse serie. Herh
08.30 uur RLT 4 nieuws.
08.35 uur Santa Barbara, Ame
rikaanse soapserie.
09.00 uur RTL 4 nieuws.
09.10 uur Rad van fortuin,
spelprogramma. Herh.
09.35 uur Goede tijden slechte
tijden. Nederlands dramase
rie.
10.05 uur As the world turns.
Amerikaanse serie.
10.50 uur Son's and daughters,
soapserie.
11.15 uur RTL shop
11.25 uur Clip van de dag.
11.30 uur Eigen huis tuin.
Herhaling.
12.00 uur Telekids.
13.00 uur Barend Van Dorp,
herhaling.
14.00 uur Love Boat. Ameri
kaanse serie.
14.50 uur RTL shop. RTL Club
Shopping.
15.00 uur General Hospital.
Amerikaanse soapserie.
15.45 uur Santa Barbara. Ame
rikaanse soap.
16.15 uur The Oprah Winfrey
show
17.00 uur 5 uur show, geva
rieerd magazine.
18.00 uur RTL 4 zes uur nieuws
18.20 uur RTL Club. Magazine.
18.35 uur The bold beautiful.
Amerikaanse soap rond twee
families.
19.00 uur Rad van fortuin,
spelprogramma.
19.30 uur RTL 4 avondnieuws.
19.50 uur RTL 4 weer.
20.00 uur Goede tijden, slechte
tijden, Nederlands dramase
rie.
20.30 uur Het spijt me, pro
gramma waarin mensen de
kans krijgen een bloemetje te
geven aan iemand waarmee ze
iets goed te maken hebben.
21.30 uur Postema op pad, pro
gramma waarin Koos Postema
bijzondere mensen ontmoet.
22.25 uur Just the way you are.
Amerikaanse speelfilm.
00.05 uur RTL 4 laatste
nieuws.
00.20 uur The sex tapes scan
dal. Amerikaanse speelfilm.
02.00 uur De thuiswinkel
02.30 uur Nachtprogramma.
14.00 uur Schooltelevisie. Met
om:
14.00 uur Frans: lei Paris. Afl.
1: Paris, ville internationale.
14.15 uur Duits: Lernexpress.
Afl. 1: Ich über mich.
14.30 uur Aardrijkskunde:
Voedselzekerheid. Afl. 2: Meer
landbouwgrond.
17.00 uur Willem Teil. Ameri
kaans/Franse jeugdserie.
17.30 uur Prins Valiant. Ame
rikaanse tekenfilmserie.
17.55 uur Tik tak, serie. Afl.
267.
18.00 uur Journaal.
18.10 uur Mooi en meedogen
loos, Amerikaanse serie. Afl.
777.
18.35 uur Top Score. Spelpro
gramma.
19.03 uur Buren, Australische
serie.
19.25 uur Mededelingen en pro
gramma-overzicht.
19.30 uur Journaal en Sport.
20.00 uur De paradijsvogels.
Belgische serie.
20.45 uur Weekendfilm: Red
me. Amerikaanse speelfilm.
Aansl. paardenkoersen
22.30 uur Vandaag en sport.
22.55 uur Tropical heat. Ame
rikaanse actieserie.
23.45 uur Coda.
BRT 2
18.50 uur Journaal
19.00 uur Schooltelevisie
19.30 uur Het capitool, serie.
19.53 uur Benny Hill. Engelse
humor.
20.00 uur Vlaanderen vakan
tieland, toeristische portretten
uit binnen- en buitenland.
20.40 uur Herover de aarde:
Vele kleintjes maken een gro
te. Documentaire.
21.30 uur Journaal en sport.
22.00 uur Stalins verloofde.
Hongaarse speelfilm.
Filmvoorstellingen op zaterdag 25
en zondag 26 september
ZIERIKZEE - In bioscoop De Concertzaal in Zierik
zee wordt aanstaande zaterdag en zondag de film
Mad dog and glorie van de Amerikaanse regisseur
John McNaughton gedraaid. De hoofdrol wordt ge
speeld door Robert de Niro.
De Niro speelt de verlegen
Wayne Dobie die vanwege die
eigenschap spottend 'mad dog'
wordt genoemd. Hij werkt als
expert bij de technische dienst
van de politie. Tijdens een spo
renonderzoek naar aanleiding
van een schietpartij redt hij bij
toeval het leven van een be
ruchte gangster en woekeraar
Frank Milo (Bill Murray).
Frank knoopt vriendschap aan
met de timide smeris en nodigt
hem op uit in zijn nachtclub.
Hij stelt Wayne daar voor aan
Glory (Uma Thurman) die daar
als barmeisje werkt. Frank
staat er op dat Wayne haar als
een soort 'gift' accepteert .'Glo
ry moet Wayne een week lang
thuis verzorgen. Wanneer de
verhouding verder zou gaan is
dat Glory's eigen beslissing.
Wayne is daar niet zo blij mee
maar Glory legt hem uit dat
Frank het haar betaald zal zet
ten wanneer Wayne haar weg
stuurt. Daarom accepteert hij
zijn 'gift'. Hij vat sympathie
voor haar op en wordt verliefd.
Maar dan beginnen de moei
lijkheden pas, want dat was
niet de bedoeling van Frank.
Advertentie
De Concertzaal
te Zierikzee
zaterdag 25 »ej>l. 20.00 uur
zonda» 26 m'|>1. 20.00 uur J
MIDDELSTUM - Dc inwoners
van het Groningse dorp Mid
delstum zijn woensdagavond
opgeschrikt door een aard
schok. Dat heeft een woord
voerder van het „KNMI in De
Bilt donderdag bevestigd. De
inwoners voelden de schok
rond half acht 's avonds. De
schok had een kracht van 2,4
op de schaal van Richter.
Persoonlijke ongevallen heb
ben zich bij de aardschok niet
voorgedaan. Voorzover bekend
is evenmin schade ontstaan
aan gebouwen. Volgens een
woordvoerder van de gemeente
Loppersum, waarvan Middel
stum deel uit maakt, is,het
dorp ook ongeveer een jaar ge
leden getroffen door een lichte
aardschok. Een relatie tussen
de aardschokken en de aard
gaswinning is niet uitgesloten.
Volgens de KNMI-woord voer
der is momenteel een onder
zoek gaande naar de relatie
tussen aardschokken en gas
winning.
