Oost en west ontmoeten bij Stubbs Art Gallery Natte maar wel erg drukke Toeristendag in Zierikzee Werk Indonesische kunstenaars via Stichting Apamana in Zierikzee Fietsen kijkdag politie „Geef elkaar uit vriendschap een klein gedicht, het geeft het leven een ander gezicht' DONDERDAG 22 JULI 1993 NR 25395 3 Indonesische kunst in Stubbs Art Gallery. (Foto. Joop van Houdt). ZIERIKZEE - Ranke danseressen die meer op goddelijke wezens dan op mensen lijken, groener dan groene sawahs, klaterende watervallen en idyllisch ogende kampongs. Dat alles met een vleug van die voor Wester lingen zo moeilijk te vatten goenagoena. Dit beeld van Indonesië, dat bij veel Nederlanders nog altijd leeft wordt versterkt door de „kunstwerken" die door broodschilders speciaal voor de toeristen worden vervaar digd en waar het exotisme vanaf druipt. Veel minder bekend is de moderne, meer universele kunst van jon ge Indonesische kunstenaars. Die kunst is door bemiddeling van de Stichting Apamana vanaf zondag 25 juli tot 22 augustus bij Stubbs Art Gallery in Zierikzee te zien samen met een aantal op het oosten geënte werkstukken van westerse kunstenaars. Want daar in de galerie aan het Kraanplein ontmoeten oost en west elkaar in het thema Oriental. Een serie authentieke Wajang poppen met zelfs een „imam op een stokje", enkele kunstig versierde krissen en maskers en wat tropisch groen. Dat is de voor Westerlingen bekende kant van Indonesië. Voor de meesten niet bekend zijn de moderne kunstwerken van he dendaagse Indonesische kun stenaars die galeriehoudster Joke Blom via de stichting Apamana naar Zierikzee heeft gehaald. Die kennismaking met deze moderne kunst uit de Massaal zijn ze deze dag naar Zierikzee gekomen om te zien wat een Toeristendag precies inhoudt. De weergoden zijn hen daarbij niet bepaald wel gevallig, want na het middag uur begint het te plenzen. Eerst nog wat aarzelend maar kort daarop komt het hemelwater gordel van smaragd zal voor velen een verrassing en voor een enkeling wellicht een schok zijn. In niets maar dan ook niets lijkt deze eigentijdse kunst nog op de romantische taferelen of de overbekende ba tikschilderijen uit Yogyakarta. Wat de Stichting Apamana van de antropologe, drs Ien de Vries naar Zierikzee heeft gebracht is eigentijdse kunst, soms uni verseel en abstract, soms ook figuratief en met karakte ristieke elementen uit de Indo- regelmatig met bakken tege lijk naar beneden. Een paraplu is geen overbodige luxe al is het in de overvolle straatjes wel lastig manoeuvreren en loop je het risico om van je me demens een eenogige Cycloop te maken. In de luwte van de Nieuwe Kerk laten (snel)dich- nesische culturen. Voor diege nen die voor het eerst met deze kunst kennismaken zal het dan ook niet moeilijk zijn om vast te stellen dat de hedendaagse beeldende kunst in Indonesië net zo heterogeen is als de mo derne kunst hier in het westen. Om die kennismaking van het publiek hier met eigentijdse beeldende kunstenaars in Zuidoost Azie, Oceanië (een groep eilanden in de Grote Oceaan nabij de evenaar), ter Jan Jense en zijn echtgeno te Tineke zich niet uit het veld slaan door zowel nattigheid. Ze hebben er gewoonweg de tijd niet voor, want voor hun kraam vol met ingelijste en geïl lustreerde gedichten en rijm pjes drommen de toeristen sa men om te luisteren naar de rij men die Jense aan een stuk door laat horen. Sneldichter U daar mevrouw, neen u en dan volgt in een nauwelijks bij te houden tempo weer een ge dichtje over bij voorbeeld de trui met berenapplicatie van mevrouw of het slechte weer. ,,Met 's Heren zegen, stopt straks de regen" orakelt Jense die het predikaat sneldichter ten volle verdient. Nieuw Zeeland en Australië mogelijk te maken is Ien de Vries, in september '92 begon nen met de Stichting Apama na, waarbij Apa staat voor Asi an, Pacific Arts en Mana een in die contreien bekend spiritueel begrip is. Apamana is een sfichtjog die niét; alleen kunst van deze vaak "nog onbekende kunstenaars hier presenteert maar daarbij ook altijd veel achtergrondinformatie geeft om zo het onbegrip rond mo derne kunst uit Azie en de Pa- Hoewel.dat wel, erg voorbarig is want heel de middag blijft het met tussenpozen gieten. „Hoe doet u dat toch, wat knap en je zou zo'n man met Sinter klaas in huis móeten hebben" reageren enkele toehoorders die met nauwelijks verholen bewondering naar Jense kij ken. Eén van de echtgenoten die in zijn T-shirt gaandeweg natter wordt schatert het uit bij zoveel woordspelingen en andere dichterlijke kunsten. En dat is precies de bedoeling van Jense, want zegt die ,,'t is heerlijk als je lachen kunt, de meeste mensen kunnen dat niet eens meer, er is zoveel cha grijnigheid tegenwoordig." Gave Hoe Jense het klaarspeelt om zonder aarzelen het een na het andere gedicht te „spuien" is iets wat de meesten niet kun nen vatten, "t Is een gave", ver telt de sneldichter en tekst dichter tussen alle dichterlijke bedrijven door. Hoe hij zich be wust is geworden is van zijn dichterlijke talenten is een ver haal apart. „Wij woonden in dertijd in een bijzonder tochtig huis, waarin ik alle tochtgaten moest dichten. Zo heb ik het geleerd, grapt de eigenaar van de Delftse Dichtboetiek, voor wie het voor de vuist weg dich ten ooit tijdens een lange wan deltocht door Nederland be gon. Sinds het begin van dit jaar heeft hij zich zelfs helemaal toegelegd op zijn werk als tekstschrijver, dichter en snel dichter, terwijl zijn echtgenote de zakelijke belangen behar tigt. Teksten en voordrachten In zijn Dichtboetiek in Delft maakt hij op verzoek teksten cific te doorbreken. Hoewel er sinds het eind van de jaren tachtig toch sprake lijkt te zijn van enige erkenning, associë ren Westerlingen de samenle vingen daar nog altijd met te kortkomingen als honger, ziek te en armoede. Die miskenning van de kunst uit die contreien verklaart Ien de Vries uit het gegeven dat kunst altijd ingebed is in het heersende politiekeconomi- sche systeem en in dat systeem spelen de westerse, geïndustri aliseerde samenlevingen nog altijd de eerste viool. Dat dit onrecht doet aan de kwaliteit van veel Indonesische kunste naars blijkt uit de heel eigen en vooral ook eigentijdse kunstuitingen die Ien de Vries aan Stubbs Art Gallery heeft geleend. Vanwege de bekend heid van veel Nederlanders met het voormalige Neder lands Indië verwacht „de vrouw achter Apamana dat de ze kunst hierdoor wat toegan- j keiijker wordt. Concept Dat werk van geschoolde en ta lentvolle jonge kunstenaars heeft de antropologe geselec teerd op basis van thema en manier waarop de kunstenaar zijn kunst beoefent. „Hij moet serieus met zijn kunst bezig zijn en ook moet in het werk een concept herkenbaar zijn" omschrijft De Vries, die voor haar studie geruime tijd in dit deel van de wereld verbleef, de eisen die zij aan de kunste naars stelt. Wie goed kijkt kan in het sterk uiteenlopende werk iets terugvinden van de waarschijnlijk wel nooit eindi gende discussie of uit het werk iets van eigen Indonesische identiteit moet blijken of dat het werk dermate universeel moet zijn dat het ook in een an der werelddeel gemaakt zou kunnen zijn? Dat laatste geldt vooral voor het werk van Eddy HaRa, dat duidelijk verwant schap met het werk van de Co bra vertoont en soms een heel fel kleurgebruik heeft. Die fel le kleuren en de vreemde en soms grappige figuren zijn het visitekaartje van Hara die zijn inspiratie vooral uit universele thema's als mens en natuur en het universum put. Dat universele geldt ook voor Nunung W. S, veruit de meest abstracte van het stel. Met slechts enkele streken en kleurvegen geeft ze haar af beelding vorm. Indonesischer Veel „Indonesischer" oogt het werk van Ida Hadjar, die zich heeft toegelegd op het maken van batik- en olieverfschilde- en gedichten voor feesten en partijen, geboorten en jubilea maar ook voor openingen van bedrijven. Zelfs voor jaar verslagen op rijm draait hij zijn hand niet om. Jense: „De mensen komen met vier, vijf gegevens naar mij toe, maar na een uur staan ze weer buiten met een compleet ingelijste tekst. Daarvoor heeft hij alle benodigde apparatuur in huis en leest hij bijna alles van los en vast zit. Dat is een voor waarde, want zegt die „je moet wel over een grote woorden schat beschikken en weten wat er in de wereld speelt". Het le zen van kranten, waarvoor hij elke dag een tot anderhalf uur uittrekt en veelvuldig televi siekijken beschouwt hij dan ook als noodzakelijk. „Als ie mand je bij voorbeeld vraagt een tekst over een bankwerker te maken, moet je van dat vak iets afweten". Braderieën en markten Zijn werkzaamheden spelen zich niet enkel en alleen bin nen de vier muren van zijn Dichtboetiek af, want ook op avondjes van verenigingen of in verzorgingshuizen en op bra derieën en markten is Jense een graag geziene gast. Dat afreizen van dergelijke evenementen doet hij graag, ze ker als ze ergens op de Zeeuwse of Zuidhollandse eilanden wor den gehouden. De sfeer en de gemoedelijkheid hier spreken hem meer aan dan de stem ming in de Randstad. Daar zijn de mensen volgens hem wat sneller geprikkeld. Komen die Randstedelingen hier vakan- tievieren dan zijn ze veelal vro lijker gestemd dan thuis, is hem opgevallen. Diverse bundels Een aantal van zijn gedichten heeft Jense op papier gezet en in eigen beheer uitgegeven. Dat is begonnen nadat hij in 1988 voor familie en kennissen een bundelje met gedichten over de natuur en de wandel sport (een van zijn hobby's) had samengesteld. Van het een kwam het ander en zo ver scheen in 1989 bij uitgeverij Eburon in Delft zijn bundel „Een luipaard zei tegen de an- rijen. Beide zijn in de tentoon stelling Oriental bij Stubbs Art te vinden, ook al had De Vries aanvankelijk wat twij fels over de batikdoek. Omdat dezelfde afbeelding - eenvoudi ge vrouwenfiguren - ook terug te vinden is op een olieverf op canvas werkstuk heeft de batik uiteindelijk toch een plaatsje in Zierikzee gekregen. Ook het werk van I Made Saryana en Arwin Dermawan ademen hoe eigentijds ook toch iets typisch Indonesisch. Uit het werk van Dermawan blijkt bij voorbeeld zijn Batak-achtergrond, door dat hij hierin veel houten ver sieringen verwerkt. Die versie ringen zijn door de jaren en weersomstandigheden heen aangetast door verwering en zelfs dat heeft Dermawan in zijn werk tot uitdrukking ge bracht. Hoe uiteenlopend de werkstukken ook moge zijn, ze hebben een rijk, maar goed ge doseerd kleurgebruik met el kaar gemeen. Met uitzondering dan van het werk van HaRa dat hier en daar wel erg bont is. In het kader van de ontmoeting tussen oost en west, hangt het werk van de Indonesiërs in de galerie tussen het werk van Ne derlandse kunstenaars. Die hebben zich op hun beurt ver diept in de oosterse cultuur. Dat is goed zichtbaar, want het fenomeen Wajangpoppen is rij kelijk aanwezig. Onder meer in een qua .kleurstelling in drukwekkende collage van Jo ke Blom. Die heeft de bekende Wajangpoppen gezelschap ge geven van drie vamps a la Bar dot en Monroe. Maar ook die zijn aan een stok bevestigd, waarmee de galeriehoudster wil aangeven dat manipulatie van vrouwen in het westen ook voorkomt. Samen met de grij sachtige houten objecten van Helen Vergouwen, die verwe ring in de tropen symboliseren zorgt dit voor een fraai geheel. Bijzonder zijn ook de troon van keramiek en metaal van Jose van der Valk en de aquarellen van Noella an Benthum. lid van de groep Schilders van de Kromme Rijn. Saskia Eggink- Du Burck is met een serie hele fijne etsen met oosterse typet jes opvallend aanwezig. Zij is niet de enige Schouwen- Duivelandse die een bijdrage levert aan het thema Oriental, want ook Emmy Alma en An neke Visser geven ieder op ei gen wijze (bronzen beelden, maskers en etsen) uitdrukking aan dit thema. Van Els van Baarle uit Dreischor zijn zijde- beschilderde doeken te zien. Wie dqor middel van de kunst kennis wil maken met oost en west kan vanaf zondag 25 juli kijkje nemen bij Stubbs Art Gallery aan het Kraanplein. Zondagmiddag kan dat tijdens een informele opening tussen 13.30 en 17.30 uur. tilope; Rendier!. Daarbij is het niet gebleven, want na de vorig jaar verschenen Nederlands/ Engelse bundel Als ik over een pad loop is de pad dood/Natu re is a circle, zijn er nu drie bundels in de maak met titels als ,,'n Galbak eet ook weieens een bitterkoekje" en ,,'n Tijger bolletje kan ook weieens wild zijn". Aan inspiratie heeft de Delftenaar geen gebrek, dat blijkt dinsdag'wanneer hij aan een stuk door het ene na het an dere gedicht uit zijn mouw schudt, zonder dat deze op el kaar lijken. Een topprestatie die veel van Jense vraagt want naar zo'n dagje voor de vuist weg rijmen is hij 's avonds be hoorlijk moe. Ringsteken Dat worden ook de leden van de Zeeuwse Ringrijders Vereni ging. De acht paren die ook nu weer voor het spektakelstuk van de eerste Tberistendag zor gen, trekken ondanks de regen veel belangstelling. Niet alleen omdat ze met hun originele sje zen en fiere koudbloedpaarden voor 'n fraai folkloristisch plaatje zorgen, maar vooral ook door de spannende strijd om de titel beste ringsteker. Meestal gebeurt dat ringsteken vanaf de rug van een echt trek paard, maar omdat het in Zie rikzee na de herinrichting van het centrum niet langer is toe gestaan om voor het ringrijden tijdelijk wat klinkers te ver- wijders wordt de strijd nu van uit een sjees gestreden. Die strijd is bijzonder span nend want voordat de ringrij ders 's middags aan het tweede gedeelte van hun wedstrijd be ginnen voeren Angelina en Bram Francke de lijst aan met slechts een punt verschil. Tbt laat in de middag gaat de strijd voort, voordat uiteindelijk be kend is dat de zege in Zierik zee, evenals vorig jaar naar het duo Francke gaat. Voordat die zich echter kampioen kunnen noemen moeten ze eerst nog kampen met Natasja en Adri Verhage, de nummers twee van vorig jaar die net als Angelina en Bram Francke 89 van de 90 ringen eraf steken. Veel bezoekers van de Tbe- ristendag zullen die spannende eindstrijd niet meeV hebben meegemaakt. Vanwege het slechte weer komt de uittocht al na een uur of drie op gang. Verwachting t/m maandag 26 juli] WEERSVOORUITZICHTEN Zaterdag Zonneschijn 30% Kans op neerslag 50% Min.temp. 13 graden Middagtemp. 20 graden Windkracht zuidwest 4 Zondag Zonneschijn 30% Kans op neerslag 50% Min.temp. 11 graden Middagtemp. 19 graden Windkracht zuidwest 4 Maandag Zonneschijn 20% Kans op neerslag 60% Min.temp. 10 graden Middagtemp. 18 graden Windkracht west 5 ZON- EN MAANSTANDEN 23 juli Zon op 05.46, onder 21.41 Maan op 11.13, onder 23.02 Eerste Kwartier: 26 juli (05.26) HET WEEROVERZICHT DE BILT - Het blijft tobben met de zomer. Depressies houden de ko mende dagen veel invloed op het weer in West Europa en het wissel vallige weer houdt dan ook aan. De depressie die voor het weer in Ne derland het belangrijkst is, ligt mor gen ten zuiden van IJsland. Ze stuurt eerst een portie warmere lucht naar ons toe. Morgenochtend komt deze lucht het land binnen, en dat gaat gepaard met bewolking en hier en daar wat regen of motregen. Morgenmiddag blijft het in het noor den bewolkt, het wordt er een graad of 18. In het zuiden heeft de zon meer kans. Met name tegen de avond kan het opklaren en dan komt de temperatuur nog dicht in de buurt van de 22 graden. Er waait een meest matige zuidwestenwind. In het weekeinde speelt de depres sie ten zuiden van IJsland nog steeds een rol. Dat betekent dat (stapel)wolken de zon geregeld af schermen en dat er van tijd tot tijd een bui valt. Misschien onweert het ook. De temperatuur komt in de loop van het weekeinde weer iets onder de 20 graden terecht. Begin volgende week verandert het weer niet. De kans op enkele buien is ze ker aanwezig en de temperatuur blijft ver onder het zomerse niveau. ZIERIKZEE - Iedereen die werd gedupeerd omdat de af gelopen maanden zijn of haar fiets werd gestolen, kan op za terdag 31 juli terecht op het po litiebureau aan het Kerkhof te Zierikzee. Daar wordt op zaterdag 31 juli van 09.00 tot 12.00 uur een fiet- senkijkdag gehouden. Het pu bliek heeft daarbij de gelegen heid om te kijken of het gesto len vervoermiddel bij de partij fietsen staat die zijn opgesla gen in het groepsbureau van de politie Schouwen-Duiveland. Mensen wiens postcode in hun gestolen fiets stond hoeven niet te reageren. Gevonden fietsen met postcodes worden door de politie altijd direct terug be zorgd bij de eigenaar. ZIERIKZEESCHER$ NIEUWSBODEÏÜ Uitgever Drukkerij Lakenman Ochtman bv te Zierikzee. Directie D. L. van 't Leven. Hoofdredacteur P. M. M. Schrauwen Kantoor Jannewekken 11, Zierikzee. Postbus 1, 4300 AA Zierikzee. Telefoon 01110-16551. Telefax 01110-14315. Lezersservice (bezorging) De krant na 18.00 uur nog niet ontvangen? Bel 01110-17314. Maandag t/m vrijdag van 8.00 uur tot 17.30 uur en van 18.00 tot 20.00 uur. Woonhuisaansluitingen Redactie (na 17.30 uur) 01110-12951 Fotograaf (na 17.30 uur) 01112-1575. Abonnementen Per kwartaal f 48,50 Bij autom. afschr. 1 46,00 Per jaar f 183,00 Bij autom. afschr. f 173,00 Losse nummers f 1,00. De abonnementsprijzen zijn inclusief 6% B.T.W. Opzeggingen dienen een maand, voor het einde van de lopende abonnements-periode schriftelijk bij de Zierikzeesche Nieuwsbode gemeld te worden. Inlevertijden advertenties Maandagkrant vrijdag tot 13.00 uur Dinsdagkrant maandag tot 11.30 uur Donderdagkrant woensdag tot 11.30 uur Vrijdagkrant donderdag tot 11.30 uur Voor fouten ontstaan door telefonische of onduidelijk geschreven opdrachten wordt door ons geen verantwoording gedragen. Advertentietarieven Losse mm prijs 64 cent. Kontrakttarieven op aanvraag, „succesjes" (t/m 4 regels) f 7.- De advertentieprijzen zijn exclusief 171/2% B.T.W. ZIERIKZEE -... „Met s Heren zegen, stopt straks de regen." Zelfs op het meest sikkeneurige gezicht van een verregende toerist verschijnt een brede glimlach. Je moet wel een onverbeterlijke zuur pruim zijn als de gedichten van Jan Jense uit Delft je onberoerd laten. Dinsdag tijdens de eerste Toe ristendag in Zierikzee trekt hij met zijn zonnige en vooral dichterlijke optreden veel belangstelling, want een beetje vrolijkheid kan de horde in kleurig plastic gestoken toeristen op deze natte dag wel ge bruiken. 5 A

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1993 | | pagina 3