Veiligheid in en om de woning en
wat ouderen daar aan kunnen doen
Ouderen lopen aanzienlijk minder kans om slachtoffer van een misdrijf te worden
PROJECT VOORLICHTING
AAN OUDEREN OP
SCHOUWEN-DUIVELAND
Voorlichting ouderen
in vorm van project
yé
Info-
punten
tijdelijk
gesloten
t S
VRIJDAG 2 JULI 1993 NR 25384
5
Oud word je vanzelf. Die wijsheid wordt te
pas en te onpas gebezigd, maar strookt niet
helemaal met de werkelijkheid. Niet alleen
de lichamelijke gesteldheid is van invloed op
de manier waarop het verouderingsproces
zich voltrekt. Ook de kennis van regelingen
en voorzieningen en hulpverlenende
instellingen speelt een belangrijke rol bij dit
proces. Gezien de veelheid en
ingewikkeldheid daarvan zieii veel ouderen
door de hulpverlenende bomen het
zorgverlenende bos niet meer. Daaraan wil
het VOORLICHTINGSPROJECT VOOR
OUDEREN op Schouwen-Duiveland iets
doen.
ZIERIKZEE - Gevaarlijke buitelingen op de trap,
ongewenste slippertjes in de badkamer en
onverwachte struikelpartijen over losse kleedjes
met omkrullende hoeken, vaak met alle gevolgen
vandien. Door dergelijke capriolen zijn al heel wat
ouderen van het ene op het andere moment in de
lappenmand beland of nog erger; zijn zij na zo'n
ongeluk thuis zelfs overleden. Met allerlei
aanpassingen en handigheidjes kan een woning
voor de oudere een stuk veiliger worden gemaakt.
Dat geldt overigens ook voor de woonomgeving.
Een portiek, geschakelde woningen met nissen en
portieken en het nodige groen geven de wijk dan
wel een knus aanzien, maar vergroten
tegelijkertijd ook de risico's als het donker is. Hoe
de woning en de buurt zo veilig mogelijk kunnen
worden gemaakt, daarvoor hebben de dames C.
Paauwe-van der Male en L. Haaek-de Feijter van
de Vrouwen Advies Commissie Schouwen-
Duiveland een hele waslijst met tips.
Dit project dat zich met
name richt op de
zelfstandig wonende
oudere, is in opdracht van
het Intra- en Extramuraal
Zorgoverleg Schouwen-
Duiveland uitgewerkt door
de Gemeenschappelijke
Gezondheidsdienst Zeeland
en de vakgroep
Voorlichtingskunde van de
Landbouwuniversiteit
Wageningen. Het project
loopt van februari '93 tot
en met april '94 en bestaat
uit allerlei vormen van
voorlichting. Dat varieert
van mondelinge
voorlichting tijdens
gesprekken,
themamiddagen en
cursussen tot en met
allerlei schriftelijk
informatie-materiaal over
thema's als financiële
voorzieningen, huisvesting,
gezondheid en
zorgvoorzieningen.
Elk thema staat drie
maanden lang in het
middelpunt van de
belangstelling. Ook in de
Zierikzeesche Nieuwsbode
wordt dit jaar en begin
volgend jaar de nodige
aandacht aan dit
voorlichtingsproject
besteed. Elk thema wordt
aan de hand van een
inleidend verhaal bij de
lezer geïntroduceerd
waarna eens in de veertien
dagen een specifiek
onderdeel van dat
onderwerp wordt belicht.
Dit houdt in dat van elk
thema in totaal zes
artikelen in deze krant
verschijnen. Na het thema
financiën waarbij de lezer
kennismaakte met het wel
en wee van Piet en Maatje
wordt vanaf vrijdag 7 mei
de schijnwerper gericht op
het thema OUDEREN
HUISVESTING.
Nadat in eerdere artikelen
aandacht is besteed aan
onder meer het aanpassen
van de eigen woning en de
verschillende typen
ouderengeschikte
woningen, al dan niet met
extra service of zorg, staat
in het vijfde artikel de
veiligheid in en om de
woning centraal. Heel wat
ouderen sluiten zich 's
avonds op in hun eigen
woning, omdat ze de straat
niet meer op durven. Bang
om het slachtoffer te
worden van een misdrijf.
Als 65-plusser loop je
echter aanmerkelijk
minder kans om
slachtoffer van een
misdrijf te worden dan de
jongere generaties. Dat is
gebleken uit een
onderzoek naar ouderen en
criminaliteit, dat in
opdracht van het Landelijk
Bureau Voorkoming
Misdrijven is uitgevoerd.
Thuis blijven zitten is
overigens ook niet altijd
veilig, want juist door een
ongeval thuis belanden
jaarlijks heel wat ouderen
in de lappenmand. Ook
hieraan wordt in dit vijfde
artikel aandacht besteed
door in gezelschap van de
dames C. Paauwe-van der
Maale en L. Haack-de
Feijter van de Vrouwen
Advies Commissie
Schouwen-Duiveland een
rondje door en om de
woning te maken.
Een ongeluk zit in een klein
hoekje. Een wijsheid die
menigeen weieens aan den
lijve zal hebben ervaren. Een
onverhoedse beweging in de
badkamer uitmondend in een
flinke smak op de vloer, net
ietsje teveel balanceren op
een wankel trapje waardoor
je met een daverende klap en
zeker niet gewild weer met
beide benen op de grond staat
of ligt. 't Is slechts een greep
uit het ruime assortiment"
ongelukjes thuis, waarbij
vooral ouderen nogal eens
zere of zelfs gekneusde en
gebroken ledematen oplopen.
Door dergelijke ongelukken
komen er jaarlijks alleen al
24.000 zestigplussers in het
ziekenhuis terecht en zo'n
1750 ouderen overlijden zelfs
na zo'n ongeval. De meeste
brokken worden gemaakt
door valpartijen zoals
struikelen, uitglijden en
zwikken en in mindere mate
door verbranding en het zich
ergens aan verwonden.
Dergelijke ongelukjes zijn
deels te wijten aan typische
ouderdomsgebreken zoals
broze botten, een afnemend
gezichtsvermogen en stijfheid.
Maar ook ziekte en bij
voorbeeld de angst om te
vallen (of opnieuw te vallen)
kunnen de oorzaak zijn van
een ongeluk thuis, waardoor
ouderen soms behoorlijk in
hun zelfstandigheid kunnen
worden aangetast. Aan die
gebreken die nu eenmaal
horen bij het
verouderingsproces valt
weinig te doen. Iets anders
ligt dat met de woning.
Ongeveer 30 tot 50% van
valpartijen thuis wordt
veroorzaakt door onveilige
situaties in de woning zelf,
zoals bij voorbeeld opstapjes,
hoge drempels, een voor
ouderen lastige trap of een
gladde of ongelijke
ondergrond. Door met die
veiligheid reeds bij de bouw
van de woning rekening te
houden kan veel leed worden
voorkomen.
Neem nu alleen de hal al. De
dames Paauwe en Haack
sommen zo een reeks facetten
op, die niet alleen de
veiligheid van de oudere
vergroten, maar die ook
bijdragen tot een langere
zelfstandigheid van die
oudere. Behalve de deur (90
cm breed) móet ook de hal
breed genoeg zijn voor een
rolstoel om er te kunnen
draaien. Belangrijk is ook dat
het lichtknopje dicht naast de
voordeur zit, zodat de oudere
bij zijn thuiskomst gelijk een
lichtje kan maken. Met het
oog op valpartijen over
losliggende kleedjes pleiten
beide dames voor een
uitsparing in de vloer voor
een voordeurmat. Een
keukenblok met afgeronde
punten, ramen die ook vanuit
een rolstoel mechanisch
bedienbaar zijn en elektrische
kookplaten zijn van die
elementen die volgens de
dames Paauwe en Haack de
keuken tot een ouderenveilige
plaats maken.
Met het oog op
hardhorendheid is het geen
gek idee dat in de woonkamer
een lichtsignaal aangeeft dat
er iemand op de stoep staat.
Een extra versterker werkt in
dit geval ook prima. Daar
ouderen over het algemeen
pronte mensen zijn, vinden
beide "VAC-vrouwen dat er
boven de deuren geen
raampjes (bovenlichten)
moeten zitten. Dat mag dan
wel extra licht geven, met het
oog op het schoonmaken zijn
het ondingen, want zonder
huishoudtrap kom je er niet
bij. De aanwezigheid van een
loze leiding is eveneens een
voordeel, mocht de oudere na
verloop van tijd een
elektrische leiding nodig
hebben voor het bedienen van
het zonnescherm. Losliggende
snoeren in de woonkamer zijn
met het oog op
struikelpartijen helemaal uit
den boze, daarom moet de
kamer voorzien zijn van
voldoende wandcontactdozen.
In geval de oudere in een
aanleunwoning of een
zorg/servicewoning woont,
dan is in de woonkamer vaak
ook een alarmknop
aangebracht voor het geval
zich een noodsituatie
voordoet.
Weten dat er iemand wordt
gewaarschuwd wanneer je
direct hulp nodig hebt. Dat is
een prettige gedachte,
waarvoor heel wat ouderen
zich via de Federatie
Maatschappelijke
Dienstverlening Noord-
Zeeland hebben aangesloten
bij de Stichting Bejaarden- en
Gehandicapten Alarm
Zeeland. Via een zendertje
dat de oudere altijd bij zich
moet dragen kan de oudere 24
uur per dag hulp vragen als
hij of zij niet goed wordt of
anderszins in nood raakt. Via
een druk op de knop krijgt de
oudere dan direct verbinding
met de meldkamer, die het
verhaal van de oudere
aanhoort en vervolgens de
hulp inroept van familie of
buren van de oudere, of
vrijwilligers die bij de oudere
thuis komen en die over een
huissleutel beschikken. Voor
186,- per jaar plus een
eenmalig bedrag van zeventig
gulden voor het plaatsen en
aansluiten van de installatie
behoeft de oudere niet bang
te zijn dat hij in geval van
nood verstoken blijft van
hulp.
Die hulp kan de oudere
weleenê hard nodig hebben
als hij bijvoorbeeld een
lelijke smak in de badkamer
heeft gemaakt. Om dat risico
zoveel mogelijk te beperken
vinden de VAC-dames dat de
vloer in ieder geval anti-slip
moet zijn. Dat glimt
weliswaar niet zo mooi als die
gladde en blinkend gepoetste
tegeltjes waar veel ouderen zo
van houden, maar is wel een
stuk veiliger.
Zeker als er behalve een
slipvaste vloer ook steunen
(of eventueel een stang van
plafond naar vloer) en een
douchezitje zijn aangebracht.
Zijn de kranen zo bevestigd
dat ze aan- en uitgedraaid
kunnen worden zonder dat de
oudere natte en wellicht
verbrande handen krijgt en
heeft het toilet een verhoogde
toiletpot dan kan de
bad/toiletruimte als veilig
worden beschouwd.
Veiligheid beperkt zich
overigens niet tot de woning
alleen. Ook hoe de omgeving
eruit ziet bepaalt in
belangrijke mate of de oudere
zich veilig voelt. Veilig in
tweeërlei opzicht, want
afgezien van de vrees voor
val- en struikelpartijen zijn
veel ouderen tegenwoordig
bang om slachtoffer van een
misdrijf te worden. Die angst
weerhoudt hen er nogal eens
van om 's avonds nog een stap
buiten de deur te zetten,
waardoor heel wat ouderen
gevangenen van hun angst
dreigen te worden. Hoewel
die angst gezien alle berichten
in de media over een
groeiende en vooral ook
hardere criminaliteit best
begrijpelijk is, is die niet
terecht. Uit een onderzoek
naar ouderen en criminaliteit,
dat vorig jaar in opdracht van
het Landelijk Bureau
Voorkoming Misdrijven is
uitgevoerd, is naar voren
gekomen dat 65-plussers
aanmerkelijk minder kans
lopen om slachtoffer van een
misdrijf te worden dan
jongeren tot dertig jaar.
Desalniettemin zijn ouderen
vaak bang, bang voor
inbraak, bang om 's avonds
alleen over straat te lopen of
bang om per openbaar
vervoer te reizen.
En ook al spreken de
criminaliteitscijfers een
andere taal, het is in
bepaalde wijken goed in te
denken waarom mensen en
dan in het bijzonder ouderen
soms bang zijn.
Onoverzichtelijke hoeken,
nissen en portieken, veel
struikgewas en een slechte
verlichting, het zijn allemaal
zaken waardoor men zich op
die plaatsen niet helemaal op
zijn gemak voelt. In dit
verband wijst de VAC de
bestuurders regelmatig op
dergelijke situaties.
„Zorg ervoor dat men vanuit
de woonkamer of eventueel de
keuken een goed uitzicht op
de straat heeft (dus geen
blinde muren aan de
voorzijde), houd de begroeiing
laag en bouw
ouderengeschikte woningen
niet aan doodlopende en dus
stille straten, maar integreer
ze in een woonwijk"
adviseren de dames Haack en
Paauwe in dit verband. Dat
de wijk en dan bijzonder de
brievenbus, bushalte en
telefooncel goed verlicht
moeten zijn, dat spreekt
eigenlijk voor zich. Maar dat
geldt eigenlijk ook voor het
zorgen voor deugdelijk hang
en sluitwerk (cilinderslot) in
de huizen en het aanbrengen
van een goede
buitenverlichting aan voor- en
achterzijde van de woning.
FOTO'S JOOP VAN HOUDT
TEKST ROSALIEN KORSTANJE
Met medewerking van C. Paauwe-
Van der Maale en L. Haack-de
Feijter, Vrouwen Advies Commissie
Schouwen-Duiveland
BURGH
HAAMSTEDE,
BRUINISSE - In de
maanden juli en
augustus zijn de
informatiepunten voor
ouderen in Burgh-
Haamstede en
Bruinisse gesloten in
verband met, de
vakantie. Deze
informatiepunten zijn
ondergebracht in het
wijkgebouw daar.
De informatiepunten bij
de Stichting Welzijn
Ouderen in Zierikzee
(telefoon 01110-13224) en
in woonzorgcentrum De
Poortershof in
Brouwershaven
(telefoon 01119-1606) zijn
in deze zomermaanden
daarentegen wel
gewoon open. Bij het
informatiepunt in het
kantoor van de
Stichting Welzijn
Ouderen kunnen
ouderen tussen 09.00 en
12.00 uur en van 15.00
en 16.00 uur terecht.
Voor de Poortershof
geldt dat het
informatiepunt elke
maandagmiddag tussen
15.00 en 16.00 uur open
is. Vanaf september
staan ook de deuren
van de infopunten in
Haamstede en Bruinisse
weer elke maandag
tussen 15.00 tot 16.00
uur wijd open voor
ouderen die informatie
willen over
onderwerpen als bij
voorbeeld huisvesting,
financiën, gezondheid
en wonen.
