't Huis van Ank de Vries herbergt
'n kast vol boeken van Rie Cramer
Infomiddag wonen voor ouderen
trekt veel belangstellenden
„Van zo'n hobby word je een beetje hebberig
Zwarte
weduwe
in auto
Fietsers
rijden
tegen elkaar
School
feest
in Zonne-
maire
Teken
wedstrijd
kinder
boerderij
„Voorzieningenniveau in kleine kernen op peil
houden
DONDERDAG 10 JUNI 1993 NR 25371
3
Ank de Vries met een deel van haar verzameling. (Foto: Joop van Houdt).
RENESSE - Ooit stond ze - zonder het overigens te
weten - samen met Rie Cramer bij een kruidenier op
Mallorca. Pas veel later, toen Ank de Vries uit Re-
nesse al begonnen was met het opbouwen van haar
Rie Cramer-collectie besefte ze dat die vrouw die ze
daar op Mallorca bij de kruidenier had ontmoet de
bekende schrijfster en illustratrice moet zijn ge
weest. Had ze haar toen ontmoet dan was het zeker
niet bij een korte groet gebleven. Want Rie Cramer
en haar werk houdt haar nog steeds bezig, ook al is
haar verzameling nu een eind compleet. Een gedeel
te van haar Rie Cramer-collectie is samen met nog
een aantal uiteenlopende verzamelingen van zater
dag 12 juni tot en met 24 juli tentoongesteld in de Be-
waerschole in Burgh-Haamstede.
't Heeft er altijd al ingezeten,
als kind al kon Ank de Vries
maar moeilijk afstand doen
van de dingen die ze op op haar
weg aantrof; schelpjes, ge
droogde bloemetjes, Doris Day
plaatjes, suikerzakjes, noem
maar op, Ank de Vries wist er
altijd wel raad mee. Die schat
ten borg ze indertijd zorgvul
dig op in allerlei doosjes. Want
spullen bewaren mocht wel, als
het maar geen stofnesten wor
den! Een gevaar dat altijd op de
loer ligt voor hen die niets kun
nen wegdoen. Dat ze uiteinde
lijk haar verzameling suiker
zakjes weggaf, mag een won
der heten, want ook met het
klimmen der jaren bleef het
voor de verzamelaarster uit
Renesse moeilijk om af en toe
eens schoon schip te maken.
,,Ik kan gewoon niks weggooi
en" bekent ze met brede glim
lach.
Sprookjesboek
Dat een sprookjesboek met il
lustraties van Rie Cramer - een
cadeau van haar schoonmoeder
- zevenentwintig -jaar geleden
het begin van haar inmiddels
haast complete Rie Cramer-
collectie zou inluiden, zal ze
zich toen niet direct hebben ge
realiseerd. Eigenlijk wist ze
als vijfentwintigjarige nauwe
lijks iets af van deze schrijfster
en illustratrice, die haar tijd in
feite ver vooruit was.
Uit dat boek met sprookjes
van Hans Andersen moest ze
haar kroost voorlezen, of beter
gezegd zelf een verhaaltje ver
zinnen aan de hand van de il
lustraties, die eigenlijk geen
echte kinderprentjes maar pu
re kunstwerkjes waren. Daar
door raakte Ank de Vries in de
ban van het werk van Rie Cra
mer. Wie was die vrouw die zul
ke kunstzinnige en ook karak
teristieke afbeeldingen op pa
pier kon zetten? Speurende en
snuffelende ontdekte ze dat
Rie Cramer een creatieve én
uiterst produktieve vrouw
was, die niet alleen als illustra
trice maar ook als schrijfster
naamsbekendheid kreeg.
Keerpunt
Al op zeventienjarige leeftijd -
een leeftijd waarop de meisjes
in die vooroorlogse jaren echte
bakvissen waren - verscheen
haar eerste boek met als titel
Van jongetjes en meisjes. Een
boek dat indertijd een keer
punt in de jeugdliteratuur be
tekende. In die eerste jaren van
de twintigste eeuw hadden
jeugdboeken veelal een chris
telijke strekking. „De (boe-
■ken)kinderen van Rie Cramer
hadden hoepels en leken echt
op kinderen" aldus Ank de
Vries.
Dat eerste boek, waarvan Ank
de Vries na het nodige speur
en snuf fel werk uiteindelijk
een tweede druk op de kop tik
te, maakte Rie Cramer in één
klap bekend.
Voor de in 1887 in Nederlands-
Indië geboren Rie Cramer, die
op wat schilder- en etslessen na
vooral autodidact was, hield
het daarmee niet op. Tijdens
haar lange leven - ze overleed
in 1976 in Blaricum verschenen
er zo'n driehonderdvijftig boe
ken die zij geïillustreerd of ge
schreven of zelfs geschreven én
geïllustreerd had. Aanvanke
lijk waren dat vooral kinder-
boeken, maar later waagde ze
zich ook aan het schrijven van
romans en een drietal boeken
over Mallorca, waar Rie Cra
mer graag verbleef. Van de in
totaal driehonderd vijftig boe
ken van Rie Cramer heeft Ank
de Vries er na zevenentwintig
jaar verzamelen zo'n 276 in
huis. Sommigen nog, zoals ze
door de oudere generaties in
hun kinderjaren werden ver
slonden: keurig op draad gezet
(ingenaaid) en met kartonnen
kaft
Daartussen vallen de re
cente en van nieuwigheid glim
mende (Hema)uitgaven van de
Rie Cramer-boeken wat uit de
toon, ook al zijn ze voor het
completeren van haar verzame
ling onmisbaar. Behalve boe
ken van Rie Cramer zelf bezit
ze bovendien ook een boek van
Jacqueline Burgers over het
werk van deze kunstenares die
behalve het schrijven en il
lustreren van boeken ook in
theaterkringen naam maakte
met haar decors en illustraties
van programma's. In dat we
reldje was Rie Cramer door
Een opkomst die de verwach
tingen van de organisatoren
(Beter Wonen, de Christelijke
Woningbouwvereniging Schou-
wen-Duiveland, de Advies
groep Woonbelangen Ouderen
Schouwen-Duiveland en de
Stichting Welzijn Ouderen) ver
overtrof. Voor deze middag, die
werd geleid door D. van Leeu
wen uit Brouwershaven waren
diverse deskundigen uitgeno
digd die een bepaald aspect
van de huisvesting voor oude
ren belichtten. Ook de wensen
van ouderen zelf voor wat be
treft hun huisvesting bleven
niet onbesproken. In toene
mende mate wordt tegenwoor
dig naar ouderen geluisterd bij
het ontwikkelen van huis
vestingsplannen, bleek uit de
woorden van J. Van Wezel van
de Adviesgroep Woonbelangen
Senioren. Een suggestie van
een van de aanwezigen om een
aantal aanpassingen bij de
bouw van de ouderengeschikte
woning gelijk aan te brengen,
stuitte op tegenwerpingen. Het
weglaten van drempels en het
aanbrengen van anti-sliptegels
en een zitje in de badkamer
zijn aanpassingen die als
standaard-aanpassing kunnen
worden uitgevoerd. Voor een
aantal andere aanpassingen
geldt echter dat die puur op de
gebruiker moeten worden af
gestemd.
Kleine kernen
Een heel probleem vormt het
afkalvende voorzieningenni
veau in de kleine kernen, want
ook daar staan, blijkens het
overzicht van hoofd verhuur L.
A. Thnge van Beter Wonen, ou
derengeschikte woningen.
Door het verdwijnen van aller
lei voorzieningen kan het wei-
haar huwelijk met Eduard Ver
kade goed thuis.
Geen archief
Om haar Rie Cramer-verzame-
ling zover te krijgen heeft haar
al heel wat energie gekost. Rie
Cramer, een voor haar tijd be
hoorlijk geëmancipeerde
vrouw, die zelf chauffeerde en
door haar verblijf in Parijs en
Italië verder keek dan de Hol
landse kleinburgerlijkheid in
dertijd, had immers nooit een
archief bijgehouden en ook de
uitgeverij (W. de Haan) die het
meeste van haar werk inder
tijd op de markt bracht, be
stond al lang niet meer. Er zat
voor Ank de Vries dus niets an
ders op dan het ondernemen
van talloze strooptochten langs
veilinghuizen en tweedehands
boekwinkels.
In de afgelopen jaren heeft ze
er heel wat van binnen gezien.
„In elk dorp of elke stad waar
ik kom breng ik wel een be
zoekje aan de (tweede-
hands)boekwinkel om te zien
of daar nog iets van mijn ga
ding is". Maar ook op veilingen
heeft ze spannende momenten
meegemaakt als het erom ging
spannen of ze het aangeboden
Rie Cramer-exemplaar uitein
delijk het hare zou mogen noe
men. Soms ook krijgt ze een tip
dat een bepaald boek van Rie
Cramer wordt geveild; door de
jaren heen heeft ze als Rie
Cramer-verzamelaarster een
zekere bekendheid bij de aan
bieders gekregen en wordt ze
door onder meer vrouwenver
enigingen weieens uitgenodigd
om een lezing over haar favo
riete schrijfster/illustratrice te
geven.
Eerste druk
Haar anderhalve minuut du
rende optreden in Avro's Ser
vicesalon had nog meer resul
taat dan haar speurtochten.
Het leverde haar in één klap
maar liefst vier Rie Cramer-
boeken op. Nu haar verzame
ling die klinkende titels bevat
als Het jaar rond, Zus en jan
en Kinderliedjes uit grootmoe
ders tijd, bijna compleet is
wordt het zoeken naar de nog
ontbrekende titels steeds meer
een speld in een hooiberg. Zo
lang haar verzameling nog niet
compleet is gaat Ank de Vries
echter onverdroten verder met
snuffelen en speuren. In de
hoop nog eens een eerste druk
van Van jongetjes en meisjes en
de ontbrekende delen lente en
winter van de serie jaargetij
den (kleine uitgave) te bemach
tigen. Komt ze op haar pad toe
vallig een eerste druk tegen
van een Rie Cramer-uitgave die
al bij haar in de boekenkast
staat, dan zal ze niet aarzelen
om die eerste druk in haar be
zit te krijgen.
Daarom is Ank de Vries nog
niet klaar met haar Rie Cra-
mer-verzameling en zal ze in de
nabije toekomst ook nog wei
eens te vinden zijn op de
boeken- en kaartenmarkt die
in de zomermaanden elke don
derdag op de Lange Voorhout
in Den Haag wordt gehouden.
Daar heeft ze inmiddels al me
nig uurtje besteed met het
snuffelen in de honderden
kaartenbakken, waaruit ze in
middels verschillende Rie
Cramer-ansichtkaarten heeft
opgediept.
Ook die maken, evenals enkele
ingelijste prenten van Rie Cra-
eens zo worden dat de wonin
gen, hoe comfortabel voor de
oudere ook, eigenlijk niet meer
echt ouderengeschikt genoemd
kunnen worden. Daarom moet
voorkomen worden dat het
voorzieningenniveau in de
kleine kernen nog verder af
kalft. De'op dit gebied actieve
instellingen zullen dan ook de
handen ineen moeten slaan om
dit uithollingsproces tot stand
te brengen. Ouderen willen im
mers heel graag in hun dorp
blijven wonen.
Dat je niet per se behoeft te
verhuizen als je als oudere wat
mankementen gaat vertonen
waardoor je je niet helemaal
kunt redden gaven J. Nagel
hout en F. Kuijper van de Ge
meenschappelijke Medische
Dienst aan. Om hun verhaal
over woningaanpassing te il
lustreren hadden ze uit het ma
gazijn van de GMD een drietal
rolstoelen en een zogeheten pa
pegaai meegebracht. Maar ook
de Vrouwen Advies Commissie
had hiervoor een informatiepa
neel over woningaanpassing en
sociale veiligheid meegeno
men, zodat de aanwezigen een
goed beeld kregen van alle as
pecten die een rol spelen bij ou
derengeschikt wonen. Een bij
zonder aspect daarvan, het ver
krijgen van een hypotheek als
oudere werd door makelaar M.
Bij de Vaate belicht. Ook op
oudere leeftijd bestaat soms
immers de wens om nog een
woning te kopen.
NIJMEGEN - Ongeveer dertig
actievoerende studenten heb
ben woensdag in Nijmegen
midden op het zeer drukke Kei
zer Karelplein een „protest
camping" opgericht. De stu
denten willen in het parkje in
mer en een vrij nieuwe be
schuitbus met een typische Rie
Cramer-afbeelding deel uit van
haar verzameling, waarvan ze
nu een deel heeft overgebracht
naar de Bewaerschole. Dat is
een van de zeldzame keren dat
Ank de Vries haar collectie ten
toonstelt. Boeken, zeker als ze
al een leven lang zijn meege
gaan zijn kwetsbare voorwer
pen, waarvoor vocht en ook
rook funeste gevolgen kunnen
hebben. Voor een keertje ech
ter heeft ze voor de Bewaer
schole een uitzondering ge
maakt.
Daar zullen in de periode van
zaterdag 12 juni tot en met 24
juli meer verzamelingen te zien
zijn, dit in verband met het feit
dat 1993 behalve het jaar van
de ouderen ook uitgeroepen is
tot verzameljaar. Meer dan een
maand lang ligt de Bewaer
schole dan ook bomvol met Rie
Cramer boeken, een aantal
aanstekers (eveneens van Ank
de Vries), kleedjes uit verschil
lende landen (Andrea Pols),
spaarpotten (Martine Hart) en
juskommen (Annet Ruy ten-
berg). Verder is er ook plaats
ingeruimd voor de verzamelin
gen van Kees Boone (bijzonde
re spaarpotten), de familie Den
Haan (haantjes) en Martijn
Slijkhuis. En verder laat de
jonge verzamelaar Jim zijn
(haaie)tanden en mevrouw Sor-
ge haar suikerzakjes aan het
publiek zien. De expositie is na
12 juni van maandag tot en met
zaterdag van 13.30 tot 16.30 uur
voor het publiek geopend.
EMMEN - Een medewer
ker van een autobedrijf
uit Ommen heeft vorige
week een zwarte wedu
we, een,giftige spin, in
een voertuig aangetrof
fen. De auto was geïm
porteerd vanuit Califor-
nië (VS). Dit heeft het
Noorder Dierenpark in
Emmen, waar het dier
tje is ondergebracht,
meegedeeld.
De spin, van nog geen
centimeter lengte, heeft
tijdelijk onderdak ge
kregen in de insekten-
kweek van het park. Na
consumptie van enkele
vliegen, begon ze.met
het afzetten van een ei-
pakket. Binnenkort zou
den er dus wel eens kin
deren van de weduwe ter
wereld kunnen komen,
aldus het dierenpark. De
gevaarlijke spinnen zul
len vermoedelijk wor
den ondergebracht in
een collega-dierentuin in
Duitsland.
NOORDWELLE - In de nacht
van woensdag op donderdag
reden op het fietspad langs de
Stoofweg nabij Renesse twee
fietsers tegen elkaar.
Het ongeluk gebeurde om on
geveer 02.45 uur toen de heer N.
uit Zwijndrecht over het
fietspad in de richting Renesse
reed. De heer A. uit Waalre
reed per fiets de andere rich
ting op. Tijdens het passeren
zou de heer N. niet voldoende
rechts hebben gehouden waar
op een aanrijding volgde. Bei
de fietsers kwamen ten val en
werden licht gewond.
ZONNEMAIRE - De leerlingen
van basisschool De Zonnewij
zer uit Zonnemaire gaan mor
gen, vrijdag, op bezoek bij de
juffrouw. Daar wordt name
lijk het jaarlijkse schoolfeest
gehouden.
De kinderen verzamelen zich 's
ochtends op school, verkleed
als 'vakantieganger' om ver
volgens te vertrekken naar
kleutercamping De Zonnewij
zer aan de Rietdijk in Zonne
maire. Op het programma van
het schoolfeest staat onder
meer een spelletjes-speurtocht.
Na het eten gaan de kinderen
met de kar naar het Grevelin-
genmeer om te vliegeren. Rond
de klok van driën gaan de kin
deren weer op huis aan.
het midden van het plein de
nacht doorbrengen omdat,
naar zij zeggen, zij hun kamer
huur niet meer kunnen betalen
als de bezuinigingsplannen
van minister Ritzen van onder
wijs doorgaan.
Verwachting t/m maandag 14 juni]
WEERSVOORUITZICHTEN
Zaterdag Zonneschijn 20%
Kans op neerslag 60%
Min.temp. 11 graden
Middagtemp. 17 graden
Windkracht zuid 4
Zondag Zonneschijn 30%
Kans op neerslag 50%
Min.temp. 11 graden
Middagtemp. 17 graden
Windkracht n.west 4
Maandag Zonneschijn 30%
Kans op neerslag 30%
Min.temp. 9 graden
Middagtemp. 16 graden
Windkracht n.west 3
ZON- EN MAANSTANDEN
11 juni Zon op 05.17, onder 21.56
Maan op 01.07, onder 12.57
Laatste Kwartier: 12 juni (07.37)
HET WEEROVERZICHT
DE BILT - Het is voorlopig afgelopen
met het droge en warme weer.
Regen- en onweersbuien vormen
de overgang naar veel koeler weer
het komend weekeinde. In de nacht
van donderdag op vrijdag vallen
hier en daar onweersbuien. De tem
peratuur daalt niet verder dan onge
veer 17 graden en er is maar weinig
wind. Vrijdag overdag maakt het
noordoosten van het land nog kans
op enkele zonnige perioden, voor
namelijk in de ochtend. Verder is
het een overwegend bewolkte dag
en van tijd tot tijd valt er regen. Op
flink wat plaatsen gaat de regen ge
paard met onweer en vooral in het
noordoosten zijn windstoten niet uit
te sluiten. De maximumtemperatuur
loopt uiteen van 19 graden in Zee
land tot 25 in Groningen. De wind
draait in de loop van de dag naar
zuidwest en neemt daarna toe tot
matig, windkracht 4, aan de kust
van Holland en Zeeland mogelijk tot
krachtig, 6. De temperatuurdaling
van vrijdag zet in het weekeinde
door. Verwacht wordt dat het op de
meeste plaatsen niet warmer wordt
dan een graad of 17. Daarbij is het
vooral zaterdag bewolkt, er vallen
enkele buien en vooral aan de kust
waait het stevig.
ZIER1KZEE - Zaterdag 19 juni
bestaat Kinderboerderij De
Punt in de Zierikzeese wijk
Poortambacht alweer zes jaar.
Dat wordt gevierd met een te
kenwedstrijd voor alle kinde
ren uit de omgeving.
Kinderen die mee willen doen
aan de tekenwedstrijd moeten
thuis hun eigen fantasie
boerderij tekenen. Wie de teke
ning zaterdag 19 juni tussen
14.00 en 16.00 uur inlevert
krijgt een glaasje limonade en
wat lekkers. De kinderen kun
nen dan meteen zien wat er al
lemaal veranderd is. Kinderen
die mee willen doen moeten
naam, adres en leeftijd achter
op de tekening zetten. Een des
kundige jury beoordeelt de in
zendingen.
ZIERIKZEESCHEjSSI
NIEUWSBODE Bi
Uitgever
Drukkerij Lakenman
Ochtman bv te Zierikzee.
Directie
D. L. van 't Leven.
Hoofdredacteur
P. M. M. Schrauwen
Kantoor
Jannewekken 11, Zierikzee.
Postbus 1. 4300 AA Zierikzee.
Telefoon 01110-1655-1.
Telefax 01110-14315.
Lezersservice (bezorging)
De krant na 18.00 uur nog niet
ontvangen? Bel 01110-17314.
Maandag t/m vrijdag van 8.00
uur tot 17.30 uur en van 18.00
tot 20.00 uur.
Woonhuisaansluitingen
Redactie (na 17.30 uur)
01110-12951
Fotograaf (na 17.30 uur)
01112-1575.
Abonnementen
Per kwartaal f 48,50
Bij autom. afschr. f 46,00
Per jaar f 183,00
Bij autom. afschr. f 173,00
Losse nummers f 1,00.
De abonnementsprijzen zijn
inclusief 6% B.T.W.
Opzeggingen dienen een
maand, voor het einde van de
lopende abonnements-periode
schriftelijk bij de Zierikzeesche
Nieuwsbode gemeld te worden.
Inlevertijden advertenties
Maandagkrant
vrijdag tot 13.00 uur
Dinsdagkrant
maandag tot 11.30 uur
Donderdagkrant
woensdag tot 11.30 uur
Vrijdagkrant
donderdag tot 11.30 uur
Voor fouten ontstaan door
telefonische of onduidelijk
geschreven opdrachten wordt
door ons geen verantwoording
gedragen.
Advertentietarieven
Losse mm prijs 64 cent.
Kontrakttarieven op aanvraag,
„succesjes" (t/m 4 regels) f 7,-
De advertentieprijzen zijn
exclusief 17V2% B.T.W.
ZIERIKZEE - Goed en vooral ook veilig wonen is zeker voor ouderen zeer be
langrijk. Daarom trotseerden heel wat ouderen dinsdagmiddag de haast tropi
sche temperaturen voor het bijwonen van de voorlichtingsmiddag over wonen
voor ouderen, die in het Informatiecentrum van Beter Wonen aan de Calandweg
werd gehouden. Zo tussen 13.00 en 13.30 uur verzamelden zich daar zo'n tachtig
tot negentig belangstellenden, onder wie een groot aantal senioren zelf.
Zo'n tachtig mensen kwamen een kijkje nemen. (Foto: Joop van Houdt).
O
