Restaurateurs werken drie
jaar aan Sint Nicolaaskerk
GRATIS ADVERTENTIE
Festival Cultureel Gekleurd
nu ook op Schouwen-Duiveland
0
r
UW KRANT VAR
SCHOUWEN-DUIVELAND
f-
s
ZIERIKZEESCHE
I NIEUWSBODE 5 j
Ingrijpende opknapbeurt Brouwse Grote Kerk in december van dit
jaar gereed
Leescursus in Zierikzee, Afrikaanse dag in Burgh
9
Rijden met 'n
borreltje op
Aanrijding
Bruinisse
Aanrijding
1
dé krant van schouwen - duivelend!
s^/ODP|
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
GEBOORTE, HUWELIJK, JUBILEUM?'
Maak dan nu uw keuze uit onze grote kollektie leuke, originele
en moderne kaarten.
Wie deze kaarten bij ons bestelt en laat drukken heeft recht op een
gratis advertentie bij de familieberichten in de
Zierikzeesche Nieuwsbode.
drukkerij lakenman ochtman bv
Jannewekken 11 4301 HH Zierikzee Tel. 01110-16551
I MAANDAG 1 MAART 1993
149e JAARGANG NR 25316 WAARIN OPGENOMEN DE ZIERIKZEESCHE COURANT 1797-1889
De eikehouten balken die erg zijn aangetast door de bonte knaagkever worden vervangen. (Foto: Marijke Folkertsma).
BROUWERSHAVEN - Het traditionele luiden van de klok om twaalf uur 's
middags gaat gewoon door. Maar nu reeds twee jaar lang wordt dit geluid ver
mengd met dat van hakkende houwelen en ronkende schaafmachines. Er wordt
gewerkt in de Grote- ofwel de Sint Nicolaaskerk te Brouwershaven. In een pe
riode van drie jaar en voor een bedrag van zes miljoen gulden worden de na
tuurstenen buitenmuren, de wit gestucte binnenmuren en de open houten kap
van het, uit de dertiende eeuw daterende monument, weer in oude luister her
steld. Naar verwachting zijn de werkzaamheden in december 1993 gereed.
Dat zeggen opzichter B. J. Lu-
teijn uit Kruiningen en uit
voerder A. A. Joppe uit Scher-
penisse. Namens het architec
tenbureau Rothuizen-Van
Doorn-'t Hooft uit Goes en het
aannemersbedrijf Huurman
uit Delft zijn zij bijna dage
lijks in de kerk om met zo'n
twaalf gespecialiseerde vaklui
het karwei te klaren.
„Een hartstikke mooie klus,
waarbij alle facetten van het
restauratiewerk aan bod ko
men", aldus de heer Joppe. Dat
komt onder meer omdat de op
knapbeurt van de Sint Nico
laaskerk hard nodig was, zo
blijkt uit zijn woorden. „Dit is
een hele zoute kerk. Het stuc
werk op de binnenmuren was
zo zwaar aangetast dat het vol
zwarte plekken zat. Onder
meer als gevolg van de Waters
noodramp".
De restauratie begon in decem
ber 1990 met werkzaamheden
aan de buitenmuren van de
kerk. Beschadigde natuur
steen-delen werden hersteld
met een mineraalprodukt of
door ze te vervangen door
Dortse steen. Het kapotte
voegwerk werd uitgebikt en
opnieuw gedaan. Terwijl men
hiermee bezig was werden (in
het voorjaar 1991) in het kerk
gebouw de tientallen meter ho
ge steigers opgezet die nodig
waren om het kapotte stuc
werk van de muren te kunnen
bikken.
Daarbij kwam men tot de ont
dekking dat een gedeelte van
de open eikehouten kapcon
structie was aangetast door de
bonte knaagkever. Een ernsti
ge bedreiging1,' want de Sint Ni
colaaskerk is een van de weini
ge kerken in Nederland met
een open kapconstructie. Via
overleg met de Rijksdienst Mo
numentenzorg, de gemeente
Brouwershaven en de eigenaar
van de kerk, de Hervormde Ge
meente Brouwershaven kon
het oorspronkelijk voor de res
tauratie geplande bedrag wor
den verhoogd met bijna drie
miljoen gulden.
Een belangrijk deel van dat
geld is afkomstig uit de
TRIBK-regeling voor grote mo
numenten van de rijksover
heid. Verder betalen het pro
vinciaal bestuur van Zeeland,
de gemeente Brouwershaven
en de kerkvoogdij mee aan de
restauratie.
Voor dat geld worden de aange
taste eikehouten balken die de
kap dragen gedeeltelijk ver
vangen. Delen van het dakge
welf die minder erg waren aan
getast worden geïnjecteerd met
een giftige stof waarvan de
bonte knaagkever dood gaat en
gerepareerd met een kunsthars
pfóduk't. De hese" houten dak
constructie wordt vervolgens
bestreken met een gifstof, die
moet voorkomen dat het door
de bonte knaagkever als een
lekker hapje wordt be
schouwd.
Een bijzonder Onderdeel van
de houtrestauratie vormt het
behandelen van de enige twee
houten beelden die in het
priesterkoor van de kerk zijn
achtergebleven na de beel
denstorm: Jacob Major en
(waarschijnlijk) Augustinus.
Zij worden gedemonteerd en
vanaf de achterzijde volgespo
ten met het gif dat de bonte
knaagkever moet doden. Ver
volgens worden de beschadi
gingen van het hout 'geboet
seerd' met kunsthars. Kunst
schilder J. G. Post uit Breda
herstelt daarna het verfwerk.
Het herstellen van de wit
gestucte muren, die de Sint Ni
colaaskerk zijn typische sfeer
geven, vormt een derde onder
deel van de restauratie. De
door het zout aangetaste stuc-
laag wordt volledig afgebikt.
Vervolgens wordt een nieuwe
zoutdoorlatende mortel aange
bracht. Hierdoor kan het zout
dat zich vanuit de natuurste
nen basis van de muur naar
buiten werkt geen schade meer
aanbrengen aan de witte stuc-
laag. „Het zout gaat door de
stuclaag heen en valt dan als
een poeder naar beneden", al
dus de heren Luteijn en Joppe.
Het procédé wordt inmiddels
twintig jaar met goed resultaat
toegepast.
Eigenlijk zou nog ongeveer
100.000 gulden nodig zijn om
ook de natuurstenen vloerste
nen in de kerk op te knappen.
Volgens de beide restauratie
deskundigen is het voegwerk
tussen de stenen behoorlijk be
schadigd. „Dat zijn allemaal
open ribbeltjes waar vuil tus
sen komt. Nu zie je het nog niet
zo. Maar wanneer straks alle
wanden weer mooi wit zijn, de
houten kap is hersteld en de
kerk weer stofvrij is gemaakt,
zullen die open voegen erg op
vallen. Het is jammer dat er
geen geld meer is om dat ook
op te knappen. Het geeft ons
ook een beetje wrang gevoel.
Dat je die kerk voor negentig
procent hebt mogen opknap
pen en die laatste tien procent
die het af maakt niet. Maar we
hebben er natuurlijk wel be
grip voor dat de middelen niet
onbeperkt zijn", aldus de beide
restauratie-deskundigen.
Volgens hen is de Sint-Nico-
laaskerk aan het eind van dit
jaar weer in een zodanige toe
stand dat ze veertig vijftig
jaar 'goed' blijft. „Mits er vol
doende onderhoud wordt ge
pleegd. Dat betekent vooral
het waterdicht houden van het
dak en de gevels. ï)us het 'tijdig
vervangen van kapotte leitjes
en direct repareren van even
tuele lekkages aan de goten".
De restaurateurs zijn inmid
dels zo vertrouwd geworden
met het gebouw dat ze ook de
hele geschiedenis er van ken
nen. „Veel van wat je daarover
leest vind je in de kerk terug
aan oude bouwsporen. Zo is
aan de gevel tussen de viering
en het schip te zien dat de kap
een keer is getild. En door de
pilaren loopt een onregelmati
ge lijn waaruit blijkt dat ze
vroeger maar half zo dik wa
ren. Het is een prachtig ge
bouw. Ik denk dat we best trots
zijn wanneer het werk klaar
ZIERIKZEE/BURGH - De straat in een volkswijk
van een of andere grote stad is tegenwoordig vaak
een stukje wereld in een notedop. Die nabijheid van
andere culturen leidt echter niet altijd tot weder
zijds begrip want wat de boer niet kent dat eet hij
niet. Daardoor weet hij dan ook niet wat hij soms al
lemaal mist. Een mogelijkheid om kennis te maken
met dat vreemde en onbekende biedt het Festival
Cultureel Gekleurd. Voor het eerst wordt dit jaar
ook op Schouwen-Duiveland aandacht aan dit eve
nement besteed en wel in de vorm van een speciale
leescursus in de Lichtboei (Zierikzee) en een Afrika-
dag op 9 april in het asielzoekerscentrum in Burgh.
De oorsprong van het festival
Cultureel Gekleurd, waaraan
inmiddels zo'n tachtig organi
saties en instellingen be
roepsmatig meewerken, ligt in
Breda. Daar werd in 1985 een
begin gemaakt met het organi
seren van een aantal niet-
westerse voorstellingen en con
certen. Dit met het doel voor
dit genre meer belangstelling
maar ook mer waardering te
wekken
Bredere basis
Met het organiseren van derge
lijke niet westerse podiumkun
sten werd echter een beperkt
publiek bereikt: een publiek
dat de weg naar het theater al
had gevonden. Om meer men
sen bekend te maken met aller
lei cultuuruitingen van niet-
westerse samenlevingen kreeg
dit initiatief dan ook al snel
een bredere basis. Niet alleen
theatervoorstellingen maar
ook andere, meer educatieve
activiteiten, in maar ook bui
ten Breda zouden tot meer be
grip voor die andere culturen
moeten leiden. Inmiddels heeft
het festival zich verspreid over
ruim twintig gemeenten in
Noord-Brabant, Zeeland en
Vlaanderen.
Zeeland
Door toedoen van het tegen
woordig in Goes gehuisveste
Centrum voor Ontwikkelings
samenwerking gaat dit festival
Cultureel Gekleurd niet onop
gemerkt voorbij. Voor het der
de achtereenvolgende jaar wor
den in de periode van 28 maart
tot en met 17 april allerlei „cul
tureel gekleurde" activiteiten
ontplooid, waarin de culturen
van het Afrika bezuiden de Sa
hara centraal staan. Het geld
hiervoor wordt beschikbaar
gesteld door de EG, de provin
cie, de gemeenten en de Natio
nale» Commissie Ontwikke
lingssamenwerking. De rol van
het Centrum voor Ontwikke
lingssamenwerking bij dit al
les is om alle activiteiten, die
door zo'n twintig Zeeuwse in
stellingen en organisaties wor
den ontplooid te coördineren.
Bijna drie weken lang zijn er in
Goes, Middelburg, Oostburg,
Tbrneuzen en Vlissingen thea
tervoorstelling, films, concer
ten, lezingen en tentoonstellin
gen over Afrikaanse culturen,
die in alle onwetendheid ten
onrechte als barbaars of ieder
geval als inferieur worden af
geschilderd. Voor het eerst dit
jaar draagt ook Schouwen-
Duiveland zijn steentje bij aan
dit festival.
Leescursus
In Zierikzee biedt het Centrum
voor Ontwikkelingssamenwer
king Zeeland (COZ) een cursus
aan rond de schrijfster Tsitsi
Dangarembga uit Zimbabwe.
Deze cursus wordt gegeven in
clubhuis De Lichtboei en wel
gedurende drie achtereenvol
gende dinsdagen (23 en 30
maart en 6 april). De bijeen
komsten duren van 09.00 tot
11.00 uur en worden geleid door
Anneloes Steglich- Lentz van
het COZ.
Tijdens deze leescursus die te
gelijkertijd ook in Goes wordt
gegeven maken decuristen niet
alleen kennis met de schrijf
ster Tsitsi Dangarembga maar
ook met de Zimbabwaanse sa
menleving en de positie van
vrouwen daarin. Maar ook
haar plaats binnen de Afri
kaanse literatuur wordt be
sproken. Dit alles wordt be
licht aan de hand van het eerste
boek van haar, Op gespannen
voet. Een roman die in 1988
verscheen en waarvoor Danga
rembga de Commonwealth Pri
ze ontving.
Deze roman speelt zich af in de
jaren zestig, zo'n twintig jaar
voordat Zimbabwe dat toen
nog Rhodesië heette onafhan
kelijk werd. Op indringende
wijze beschrijft ze in het boek
wat het is om tussen twee to
taal verschillende werelden (de
eigen vertrouwde wereld en die
vreemde, koloniale wereld) te
moeten leven. Behalve een
bespreking van dit boek, dat
zowel in de boekhandel als bij
De Lichtboei te koop is, be
staat ook de mogelijkheid om
de schrijfster zelf te ontmoe
ten. Vanuit Berlijn waar ze op
dit moment filmt komt ze
maandag 5 april naar Goes
voor een lezing in de biblio
theek.
Afrika-dag
Omdat niet iedereen in de gele
genheid is tot maken van een
reis door Afrika, haalt het
asielzoekerscentrum in Burgh
Afrika hier maar naar toe. Za
terdag 9 april wordt in het cen
trum een Afrikadag gehouden,
in de hoop dat dit mensen ertoe
aanzet om eens een kijkje te
komen nemen.
De dag, die door medewerkers
en bewoners wordt georgani
seerd begint om 14.30 uur met
Et la lumière füt, een humo
ristische film over het dorpsle
ven in West-Afrika. Tussen
17.30 en 19.00 uur wordt het
daar smikkelen en smullen
want dan wordt een typisch
Afrikaanse maaltijd geser
veerd, waarna zo mogelijk nog
een optreden van een Afri
kaanse band volgt.
Kameroen
Hoogtepunt van het festival
vormt ongetwijfeld het optre
den van het Nationaal Ballet
van Kameroen, dat te zien zal
zijn in Goes, Middelburg en
Tbrneuzen. Afgelopen jaar ont
wikkelde dit dansgezelschap
een programma waarmee het
Kameroen presenteerde tijdens
de wereldtentoonstelling in Se-
villa.
Een andere gast uit Kameroen
is de dichter, componist, zan
ger en wetenschapper Francis
Bebey, die zaterdag 3 april in
Goes optreedt. Uit het zuiden
van Afrika komen de dans- en
zang groep Black Umfolosi en
de zangeres Busi Mhlongo met
haar band Twasa naar Zeeland.
Verder zijn er in Goes tal van
Afrikaanse films te zien.
Allochtone culturen
Behalve dat de aandacht dit
jaar gericht is op het Afrika be
zuiden de Sahara, worden ook
de allochtone culturen niet ver
geten. Daarvoor zorgen de op
tredens van de Molukse thea
tergroep Delta, de wereldband
East meets west, de Kawina-
groep Exotica Boys en Herbert
Veira. Een uitgebreide pro
gramma-brochure is vanaf be
gin maart verkrijgbaar bij de
WV-kantoren in genoemde ge
meenten en bij de organisaties
en instellingen die aan het
festival meedoen.
Vreemde zeden en vreemd land doen u aan uzelve kennen.
Fliegende Blatter
Schraal
HET WEER
Af en toe zon en droog. Minimum
temperatuur ongeveer min 2 gra
den, temperatuur in de middag
circa 2 graden. Matige tot vrij
krachtige oostenwind, kracht 4 a
5, aan de kust en op het IJssel-
meer krachtig tot hard, 6 a 7.
1 8
STRAO
Grote belangstelling voor droog en gezellig Straofeest
in Noordwelle.
MUSEA
Voor de beide musea in Zierikzee is een verzamelbe-
leidsplan opgesteld.
ZN-TROFEE
Incidenten tijdens voetbalwedstrijd Dreischor-
Renesse om ZN-Trofee.
HANDBAL
ZHV/Delta Sport in gedachten al bij de nacompetitie
van de eredivisie.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
ZIERIKZEE/RENESSE - Auto
laten staan als je aan Bacchus
geofferd hebt. Dat deden H.
uit Kuitaart, M. uit Wester-
schouwen en A. en V. uit Zie
rikzee dit weekeinde niet.
Vrijdag kreeg H. uit Kuitaart
hiervoor een proces-verbaal
'toen hij op de Niéuwe Haven
werd aangehouden. Zaterdag
liep M. uit Westerschouwen op
de Hogezoom tegen de lamp.
Zondag werden ook de twee
Zierikzeeënaren A. en V. hier
voor bekeurd in respectievelijk
de Nieuwe Bogerdstraat en de
Varremarkt.
BRUINISSE - Op de Industrie
weg bij Bruinisse heeft zich
vrijdag omstreeks 16.50 uur
een verkeersongeval voorge
daan, waarbij alleen sprake
was van materiële schade.
Het ongeval ontstond toen V.
uit Oosterland met zijn auto
linksaf wilde slaan en daar
voor voorsorteerde. Op het mo
ment dat hij een inrit aan de
linkerkant van de weg wilde
inrijden werd hij links inge
haald door bromfietser R. uit
Bruinisse. Een confrontatie
was niet meer te voorkomen.
Daarbij ontstond enkel mate
riële schade.
ROTTERDAM - Autogas (Ipg)
wordt maandag één cent per li
ter goedkoper. De adviesprijs
wordt 54,9 cent. Dit hebben
marktleider BK GAS en No-
vok, de organisatie van zelf
standige pomphouders, meege
deeld.
BURGH-HAAMSTEDE
Zaterdagavond omstreeks
20.55 uur ontstond op de krui
sing Ooststraat/Dapperweg
een aanrijding, waardoor bei
de betrokken voertuigen zo
zwaar werden beschadigd dat
deze moesten worden wegge
sleept.
Het ongeval zou zijn veroor
zaakt omdat automobilist B.
uit Westerschouwen verzuimde
voorrang te verlenen aan R.,
eveneens uit Westerschouwen,
die via de Ooststraat de Dap-
perweg naderde. Beide voertui
gen werdpn hierbij zwaar be
schadigd.
Op de Stoofweg bij Renesse en
de Serooskerkseweg bij Se-
rooskerke heeft de politie dit
weekeinde snelheidscontroles
gehouden. Op de Stoofweg,
waar een maximumsnelheid
van 50 km per uur geldt wer
den in totaal 176 voertuigen ge
controleerd. Dertien- daarvan
reden te hard, waarbij de
hoogst waargenomen snelheid
84 km per uur was. Op de Se
rooskerkseweg werden 496
voertuigen gecontroleerd.
Daarvan reden er 44 te hard.
De hoogst gemeten snelheid
hier was 122 km per uur.
Blijf op de hoogte van al het nieuws op Schouwen-
Duiveland, met de Zierikzeesche Nieuwsbode, en neem
een abonnement.
JA, ik wil een
kwartaalabonnement f 48,50
kwartaalabonnement met autom. afschr. f 46,—
jaarabonnement f 183,—
jaarabonnement met autom. afschr. f 173,
en ontvang de Zierikzeesche Nieuwsbode de eerste twee
weken gratis.
Ik betaal nog niet, maar wacht eerst uw bericht af.
naam Dhr./mevr.
adrès
postcode
plaats:
telefoon handtekening:
Bij automatische afschrijving uw
bank-/gironummer vermelden:
SB; Zend de bon in open envelop zonder postzegel naar
O Zierikzeesche Nieuwsbode abonnementenadministratie.
CO Antwoordnummer 12. 4300 VB Zierikzee.
ZZN j
