Marijke Folkertsma legt
brokken herinnering vast
GRATIS ADVERTENTIE
UW KRANT I
SCHOUWEN-BUIVELAND
'Boeren zullen in de toekomst nog
vaker samen machines moeten kopen'
r
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
vrijdag 8 januari
om 16.00 uur gesloten.
Drukkerij Lakenman Ochtman
Zierikzeesche Nieuwsbode
In opdracht van Comeliastichting
H. J. van Driel neemt na dertig jaar afscheid van Coöperatieve
Werktuigenvereniging Nieuwerkerk
6
Inbraak
in bedrijf
dé krant van schouwen -duiveland! j
SifcxS
ZfÉRIKZEESCHE
NIEUWSBODE
DONDERDAG 7 JANUARI 1993 149e JAARGANG NR 25286 WAARIN OPGENOMEN DE ZIERIKZEESCHE COURANT 1797-1889
GEBOORTE, HUWELIJK, JUBILEUM?
Maak dan nu uw keuze uit onze grote kollektie leuke, originele
en moderne kaarten.
Wie deze kaarten bij ons bestelt en laat drukken heeft recht op een
gratis advertentie bij de familieberichten in de
Zierikzeesche Nieuwsbode.
drukkerij lakenman ochtman bv
Jannewekken 11 4301 HH Zierikzee Tel. 01110-16551
Kunstenares bij één van de twaalf onderdelen van het project. (Foto: Joop van Houdt).
ZIERIKZEE - Officieel heet het project Reminiscen
ties, maar in gewoon Nederlands bestaat de serie
van twaalf werkstukken eigenlijk uit brokken her
innering die, beeldend kunstenaar Marijke Fol
kertsma met foto's en triplex kleurvlakken in
twaalf puzzelachtig-afbeeldingen tot uitdrukking
brengt. Deze twaalf werkstukken zijn aangekocht
door de Comeliastichting en sieren daar de twaalf
huiskamers van de vier afdelingen van dit verpleeg
huis.
Reminiscenties, oftewel herin
neringen maakt duidelijk hoe
fragmentarisch herinneringen
eigenlijk zijn. Van een bepaal
de gebeurtenis leven bepaalde
elementen in de herinnering
voort, terwijl het grotere ge
heel soms al in de vergetelheid
is geraakt. Die fragmentari
sche beelden komen maar al te
vaak bovenborrelen na het zien
van bepaalde voorwerpen: De
geërfde koffiekan van opoe,
het beeldje dat vroeger in het
ouderlijk huis op de schoor
steen stond of een vergeelde fo
to van een bolderkar, het roept
onmiskenbaar herinneringen
op aan de jeugdjaren.
Dat freelance fotografe, gale
riehoudster (Transartica) en
beeldend kunstenaar Marijke
Folkertsma voor deze opdracht
het thema reminiscenties ofte
wel herinneringen heeft geko
zen is vrij eenvoudig te verkla
ren. De opdracht die ze in fe
bruari '92 van de Comelia
stichting kreeg, was immers
om „iets" te ontwerpen dat
aansloot bij de belevingswe
reld van de bewoners van dit
Schouwen-Duivelandse ver
pleeghuis. Bovendien moest
het werk ook een oriëntatie
punt zijn voor bewoners en be
zoekers.
Raakvlakken
Vrij snel rijpte bij Folkertsma
dan ook het idee om voor deze
opdracht het thema herinne
ringen te kiezen. Niet alleen""
omdat dat alle bewoners van
de Comeliastichting (lichame
lijk zieken en psycho-geriatri-
sche patiënten) raakvlakken
zou bieden, maar ook omdat
die flarden herinneringen vaak
het enige houvast zijn in de
schemerende wereld van de
mente ouderen.
Jaren twintig
Als uitgangspunt daarvoor
koos ze de jaren twintig, een
tijd waarin het merendeel van
de Comelia-bevolking jong
was. Om dat tijdsbeeld tot uit
drukking te kunnen brengen
maakte Marijke Folkertsma
eerst een serie van vijftig foto's
van voorwerpen in het Land
bouwmuseum en van nostalgi
sche koopwaar in curiosawin-
kels.
Porseleinen poppen, een gra
cieus beeldje, een porseleinen
theeservies, een houten keu
kenstoel met rieten zitting, een
lampetstel, een arreslede en
een bolderkar. Dit alles zou
herinneringen op moeten roe
pen aan de jaren twintig. Her-
Trineringen die in feiieTiiet an
ders zijn dan de stukjes van
een legpuzzel. Een legpuzzel
waar altijd wel een of ander
stuk ontbreekt. Iets dat ook in
het werk van Folkertsma dui
delijk wordt.
De afbeeldingen en vormen -
met een figuurzaagmachine in
triplex uitgezaagd zijn maar
gedeeltelijk afgebeeld, maar
dan wel zo dat er sprake is van
een ruimtewerking waardoor
de gedachte ontstaat dat men
een kamer binnenstapt. Soms
is de helft van het voorwerp
herkenbaar, maar soms is
slechts een heel klein detail
van dat voorwerp in het werk
terug te vinden of zijn alleen
de contouren weergegeven.
Drieluiken
Hoewel de twaalf moderne
drieluiken - twee series van elk
zes afbeeldingen - over de vier
afdelingen van de Comelia
stichting zijn verspreid, zit^r
wel degelijk een lijn in het ge
heel. In de eerste serie, waarin
heldere kleuren als geel, rood
en groen de boventoon voeren
zijn het vooral eenvoudige ge
bruiksvoorwerpen uit vroeger
tijd: een houten paard, een een
voudige stoel en een ketel zijn
hier voorwerpen die hetzij als
foto hetzij als houten vorm te
zien zijn.
Het leuke daarbij is dat het
middenstuk van het drieluik in
feite de afbeelding is, terwijl
het rechtergedeelte teruggrijpt
op het vorige drieluik. Het lin
kergedeelte daarentegen ver
wijst al weer naar het volgende
werkstuk. Datzelfde patroon is
ook terug te vinden in de twee
de serie, waarin wat luxere ar
tikelen zoals een porseleinen
theepot, een rijk versierde
lamp en een arreslee zijn ver
werkt en waarin de combinatie
blauw/oker opvalt.
Hoewel Marijke Folkertsma
bij dit alles te werk is gegaan
volgens een vaste basisstruc
tuur heeft het geheel toch iets
onvoorspelbaars en onuitput
telijks. Dat is ook datgene wat
de Zierikzeese kunstenares be
oogt, want zegt zij „als het
voorspelbaar wordt dan vind
ik het niet interessant meer".
Dat stukje bij beetje verder
fantaseren en steeds opnieuw
nieuwe dingen ontdekken ver
klaart ook waarom zij graag
kiest voor leg-puzzelachtige af
beeldingen, waarop je niet
gauw uitgekeken raakt. Dat
geldt ook voor herinneringen,
want ook die zijn hoe fragmen
tarisch ook onuitputtelijk.
Nieuw!
Nadat Reminiscenties eerst te
zien was in de groepsexpositie
van kunstenaars van de
Zeeuwse Kunstkring, hangt
het werk nu sinds dinsdag in
de Comeliastichting. Tot nu
toe is het project, dat in feite
het resultaat is van een integra
tie van Folkertsma's werk
zaamheden als fotografe en
schilderes, goed ontvangen. In
Middelburg gaf een van de be
zoekers van de expositie aan
het niet eens te zijn met het
standpunt van WVC dat Remi
niscenties in feite niets nieuws
toevoegt aan de beeldende
kunst in Nederland. Een argu
ment om subsidie voor dit pro
ject te weigeren. In het gasten
boek vermeldde deze bezoeker
dan ook nieuw met een dik uit
roepteken.
Herkenning'
Ook in de Comeliastichting
lijkt het werk van Folkertsma
goed te zijn ontvangen. Bij het
ophangen van de eerste serie
bleek al dat er bij sommige be
woners sprake is van het her
kennen van de oude voorwer
pen, waardoor het aansluit bij
hun belevingswereld, waarin
voor velen het verre verleden
helder voor de geest staat, ter
wijl recente voorvallen uit het
geheugen zijn verdwenen. Voor
de kunstenares zijn die eerste
reacties bemoedigend. „Het is
leuk dat het aanspreekt terwijl
het geheel toch niet kitscherig
en niet echt nostalgisch is"
vindt ze.
NIEUWERKERK - Een spuitmachine met een breedte van twaalf meter, die
werd voortgetrokken door paarden. Dat was in 1948 het eerste apparaat dat
werd aangekocht door de pas opgerichte Coöperatieve Werktuigenvereniging
CVEL (Coöperatieve Vereniging Exploitatie Landbouwwerktuigen) Nieuwer
kerk. Nu, bijna 45 jaar later, heeft de organisatie van hoeren die samen land
bouwmachines aankopen en gebruiken, een indrukwekkend machinepark van
tractoren, maaidorsers, zaaimachines, aardappelrooiers en een bietenrooier met
motor. Terwijl de jaaromzet gestaag groeide naar ruim een half miljoen, daalde
het aantal leden van de vereniging van 65 naar 35 boeren. „Er zijn veel kleine
boeren verdwenen en voor de boeren die overblijven wordt het steeds moeilijker
om grote investeringen te doen. Daarom zullen boeren in de toekomst nog vaker
samen landbouwmachines moeten kopen", aldus de heer H. J. van Driel uit
Nieuwerkerk.
Na ruim dertig jaar als opzich
ter bij de werktuigenvereni
ging te hebben gewerkt, neemt
de 59-jarige Nieuwerkerker
morgen (vrijdag) afscheid. Ter
gelegenheid daarvan wordt in
het dorpshuis te Nieuwerkerk
een bijeenkomst gehouden
waar de heer Van Driel wel wat
tegenop ziet. „Ik heb niets bij
zonders gedaan, altijd alleen
maar mijn plicht. Dankzij het
personeel is de vereniging
bloeiend geworden. Dat zijn de
mensen waarmee je het rond
moet zien te krijgen".
De heer Van Driel werd in
Nieuwerkerk geboren als zoon
van een landbouwer. Omdat hij
motoren interessanter vond
dan het landbouwwerk wilde
hij na de lagere school naar de
Tbchnische School. „Dat mocht
niet van mijn vader. Hij was
bang dat ik dan knecht zou
worden en dat werd gezien als
iets minderwaardigs. Ik moest
dus naar de Landbouwschool.
Maar achteraf gezien is dat ver
loren tijd geweest". De heer
Van Driel ging wel op het be
drijf van zijn vader werken,
maar zette daarnaast een eigen
loonbedrijf je op. Vanaf 1955
wijdde hij zich uitsluitend aan
dat bedrijf. Toen het machine
park was uitgegroeid tot een
motor-maaidorser, twee tracto
ren, een stro-pers en een
dorsmachine besloot hij in 1963
met het bedrijf op te gaan in de
Coöperatieve Werktuigenvere
niging die toen vijftien jaar be
stond.
Hij werd benoemd tot be
drijfsleider en kreeg de taak
om de werkzaamheden te plan
nen en die samen met de vier
andere werknemers van de ver
eniging bij de boeren uit te voe
ren. „In die tijd konden we met
de maaidorser per dag onge
veer zes hectare bewerken, te
genwoordig met twee mensen
tien twaalf hectare". In de
winter kregen de landbouw
machines een onderhouds
beurt in de schuur van de
Werktuigenvereniging aan de
Middenweg in Nieuwerkerk.
Het was niet alleen door dit
technische aspect dat de heer
Van Driel zijn werk leuk vond.
„Het was een zeer afwisselen
de baan. Je kwam op verschil
lende bedrijven bij verschillen
de mensen en je was altijd bui
ten in de natuur". Tbch was het
ook afzien. De heer Van Driel
herinnert zich nog heel goed
het jaar 1974 waarin het, na een
zeer warme en droge zomer, re
gende van half september tot
half december. „Iedere dag op
nieuw moesten we constateren
dat we het land niet op konden
om de aardappelen en de uien
te rooien. Daar waren we op
tweede kerstdag mee bezig en
in april 1975 nog". De financië
le consequenties waren zo
groot dat de Werktuigenvereni
ging in 1974 haar financiële
verplichtingen aan de bank
niet kon voldoen. „Gelukkig
kregen we uitstel van betaling
en in 1975 waren de prijzen
voor landbouwprodukten heel
goed".
Nu de landbouwmachines zo
groot en efficiënt zijn gewor
den dat het werk op het land
door één persoon gedaan kan
worden, denkt de heer Van
Driel met een zekere weemoed
terug aan de periode dat daar
voor de inzet van vele mensen
nodig was. ,/Iben hadden de
mensen meer binding met el
kaar. Het was gezelliger en
men was sneller tevreden. Op
vaste tijden zat je samen koffie
te drinken waarbij allerlei ver
halen werden verteld. Dat gaf
een gezellige werksfeer". De
heer Van Driel vindt het jam
mer dat dat allemaal is veran
derd. „De werkdruk is tegen
woordig veel groter omdat er
veel meer moet worden gere
geld en de boeren waar het
werk moet worden gedaan veel
kritischer zijn geworden. Je
kunt er lang niet altijd terecht
omdat ze andere activiteiten
hebben. Daarom duurt het
soms tot half december eer we
al het werk hebben kunnen
doen. Daar ga je 's nachts over
liggen piekeren".
Om die reden en omdat het be
leid van de Coöperatieve Werk
tuigenvereniging er op was ge
richt om het personeel terug te
brengen van drie naar twee
mensen, koos de heer Van Driel
er voor gebruik te maken van
de VUT. „Ik heb er zelf voor ge-
vervolg pagina 2
De herinnering is het parfum der ziel.
George Sand
Perioden met zon
HET WEER
In de nacht enige tijd regen, over
dag perioden met zon. Minimum
temperatuur omstreeks 4, middag-
temperatuur ongeveer 6 graden.
Matige westenwind, kracht 4.
o
TELEVISIE-OPNAMEN
De VPRO maakt in Zierikzee opnamen voor het televi
sieprogramma Open-Deur TV.
JUBILEUM BUURT- EN CLUBHUIS
Het buurt- en clubhuis De Lichtboei bestaat dit jaar
veertig jaar.
NIEUWE HOOFDREDACTEUR
Peter Schrauwen is benoemd als nieuwe hoofdredac
teur van de Zierikzeesche Nieuwsbode.
INDOOR-CROSS
Eric van der Wekken uit Zierikzee test zijn 250 cc mo
tor bij de indoorcross in de Zeelandhallen.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
DEN HAAG - Het areaal waar
op krachtens beheersovereen
komsten gesubsidieerd op na
tuurvriendelijke wijze land
bouw wordt bedreven is in 1992
met 4.500 hectare uitgebreid
tot bijna 25.000 hectare.
WESTENSCHOUWEN - In de
nacht van maandag op dinsdag
werd ingebroken bij be
drijf van de heer T. in Westen-
schouwen.
Bij de inbraak werd bestek
ontvreemd, maar verder wor
den geen goederen vermist. De
inbrekers kwamen het gebouw
binnen door een gedeelte van
het keukenraam te vernielen,
De Tbchnische Recherche stelt
een onderzoek in.
Advertentie
My Way,
en we hebben nog
veel meer
reisburo
Mr, van
ve/ oeveren
DAM3.ZIERIKZEE.OHIO-15036 j
Advertentie
l.v.m. het jubileum van een van onze medewerkers zijn
onze kantoren op
Blijf op de hoogte van al het nieuws op Schouwen-
Duiveland, met de Zierikzeesche Nieuwsbode, en neem
een abonnement.
JA, ik wil een
kwartaalabonnement f 48,50
kwartaalabonnement met autom. afschr. f 46,—
jaarabonnement f 183,—
jaarabonnement met autom. afschr. f 173,—
en ontvang de Zierikzeesche Nieuwsbode de eerste twee
weken gratis.
Ik betaal nog niet, maar wacht eerst uw bericht af.
naam Dhr/mevr.
adres
postcodeplaats:
telefoon handtekening:
Bij automatische afschrijving uw
bank-/gironummer vermelden:
3E Zend de bon in open envelop zonder postzegel naar
O Zierikzeesche Nieuwsbode abonnementenadministratie,
CO Antwoordnummer 12. 4300 VB Zierikzee.
~i
i—
ZZN_|