Strandplevier; een bijzondere
broedvogel in Zeeuws landschap
HET HUIS MET GOUDEN MUREN
Tweede vakantiehuis
voor kankerpatiëntjes
Aanzienlijk aantal broedt in Deltagebied
Zuidvleugel Rijksmuseum Amsterdam dicht voor renovatie
Zes
gegadigden
exploitatie
oever
verbinding
Anneke
Baart
niet Miss
Zeeland
Vrouwen
werkgroep
FNV-Zeeland
Winkelweek
actie
Bruinisse
Duivelandse
commissie
vergadert
Nieuwjaars
bijeenkomst
van ANBO
DONDERDAG 31 DECEMBER 1992 NR 25281
S
De strandplevier broedt op kale bodem, zoals schelpenbanken en opgespoten terrein. (Foto:
Zeeuws Landschap).
ZIERIKZEE - Hoewel zijn naam anders doet ver
moeden zal men tegenwoordig vrijwel vergeefs zoe
ken naar Strandplevieren langs de Nederlandse
stranden. Er is wat aan de hand met de Strandple
vier. In Noord-West-Europa gaat het bepaald niet
goed met de vogel. Dat schrijft Peter L. Meiningen
in een artikel in het decembernummer van Zeeuws
Landschap, het vier keer per jaar uitkomende blad
van de Stichting Zeeuws Landschap. Meininger ziet
nog wel een lichtpuntje: In het Deltagebied broedt
nog steeds een fors aantal Strandplevieren.
Strandplevieren zijn in Neder
land aanwezig tussen half
maart en half oktober. Bij hoge
uitzondering wordt een enkele
vogel gezien in de wintermaan-
den.-Het is niet precies bekend
waarde Nederlandse vogels de
winter doorbrengen. Tbt voor
kort k\vamen de weinige terug
meldingen in de winter van ge
ringde vogels vooral uit Frank
rijk, Spanje en Portugal, met
een enkele vogel uit Marokko.
De vangst van een op Noord-
Beveland geringde vogel in
Guinea-Bissau (door een Ne
derlandse expeditie!), op een
afstand van 4815 kilometer van
zijn broedplaats, geeft echter
aan dat onze broedvogels ook
veel verder zuidelijk kunnen
overwinteren.
Eén keer
De eerste Strandplevieren in
het voorjaar verschijnen in het
Deltagebied meestal half
maart, soms wat later. Nesten,
die vrijwel altijd drie eieren
bevatten, kunnen worden ge
vonden vanaf half april. De
meeste paren beginnen met
broeden in mei, ma ar zelfs tot
in augustus zijn nesten met eie
ren gevonden. De late legsels
zullen meestal betrekking heb
ben op vervanglegsels als het
eerste broedsel verloren is ge
gaan. Strandplevieren broeden
maar één keer per jaar. Dit in
tegenstelling tot de Nederland
se Bontbekplevieren, die per
seizoen meestal twee en soms
drie keer jongen grootbrengen.
Strandplevieren broeden in
spaarzaam begroeide of kale,
meëstal zandige gebieden. Het
nest is een ondiep kuiltje, be
kleed met wat steentjes of
schelpen. De eieren zijn regel
matig voor een deel overstoven
met zand, een gevolg van de dy
namische milieus die worden
verkozen. In kale gebieden
wordt het nest vaak gemaakt
vlak naast een enigszins opval
lend object: een grote steen,
een pluk aanspoelsel of een
plant. Vaak zijn meerdere nes
ten aanwezig op een klein op
pervlak, waardoor een soort
kolonietje ontstaat.
Fourageergebi ed en
Al in de loop van juni ontstaan
groepen Strandplevieren nabij
favoriete fourageergebieden,
vooral langs de Oosterschelde
en de Westerschelde. Het lijkt
er hierbij op dat de versprei
ding in de nazomer, wanneer de
handpennen worden geruid,
naast aanwezigheid van ge
schikte voedselgebieden ook
wordt bepaald door de aanwe
zigheid van aantrekkelijke
hoogwatervluchtplaatsen. Met
hoogwater verzamelen zich
groepen vogels op een aantal
favoriete plaatsen, waarvan de
bodem meestal de zelfde kléur
hééft als de vogels: zandige de-
•len van schorren of zandplaten,
grinddammen en stenen dijk-
taluds.
De Strandsplevier is van ouds
her broedvogel in de dynami
sche kustmilieus van Zuid
west-Nederland. Vroeger
broedden ze op veel plaatsen
langs de stranden, maar hier
zijn ze inmiddels door de re
creatie verdreven. Andere tra
ditionele broedgebieden, waar
in totaal vele honderden paren
broedden waren ondermeer de
Beer, de Scheelhoek, de Kaloot
en vele inlagen en karrevelden
rond de Oosterschelde. In de
eerste helft van deze eeuw zou
den er wel eens bijna 1000 paar
Strandplevieren in de Delta
hebben kunnen broeden. Door
de opkomst van de strandre-
creatie en door industriële ont
wikkelingen gingen veel
broedgebieden verloren. An
derzijds ontstonden er (veelal
tijdelijk) geschikte broedge
bieden op permanent droogge
vallen platen in afgesloten zee
armen.
Afname
Door verzoeting en vegetatie
successie zullen de aantallen
Strandplevieren hier de ko
mende jaren ongetwijfeld ook
weer snel afnemen. In de in
1971 afgesloten Grevelingen be
reikte het aantal broedparen
een maximum van 412 paren in
1975, waarna de aantallen ge
leidelijk terugliepen. Ondanks
het ontstaan van nieuwe broed
gebieden vertonen de aantal
len in het Deltagebied broe
dende Strandplevieren sinds
1980 weer een duidelijk afne
mende trend: van 570 paar in
1980 tot 390 in 1991.
Wanneer de van het getij afge
sloten gebieden Markiezaat,
Krammer-Volkerak en Zoom
meer door vegetatiesuccessie
en verzoeting hun functie als
broedgebied voor Strandple
vieren weer vrijwel verliezen,
zal deze soort zijn aangewezen
op resterende broedgebieden
in de Delta.
Alleen de Grevelingen zal', mits
deze zout blijft en er rustige ge
bieden blijven bestaan, een re
latief grote populatie van de
Strandplevier kunnen blijven
herbergen.
Misschien dat de uitvoering
van Plan Tureluur nieuwe
broedgebieden voor de soort
zal creëren. In een gebied als de
Hooge Platen zullen zich enke
le tientallen paren kunnen
handhaven. Verder zal een en
kel paartje blijven broeden
langs dijken en'>op schelprijke
schorretjes langs Oosterschel
de en Westerschelde. Uit een re
cent door Duitse biologen uit
gevoerd onderzoek bleek dat
Strandplevieren uiterst gevoe
lig zijn voor recreatie: de vo
gels vermijden'gebieden waar
regelmatig mensen verblijven.
Kansen bruu.. :u
- u
Op de werkeilariden van de
Oosterscheldekering lijken
nog mogelijkheden aanwezig
voor deze soort; met name aan
de Noordzeezijde op het pla
teau nabij de Hoompotsluis en
nabij de aangrenzende, recent
aangelegde slufter. Het is dan
wel essentieel'dat deze gebie
den in de broedtijd hermetisch
worden afgesloten.
Wanneer we de balans opma
ken bij een gericht beheer lijkt
een populatie van minimaal
enkele honderden Strandple
vieren paren in het Deltage
bied ook in de toekomst tot de
mogelijkheden te behoren. De
terreinen van de Stichting het
Zeeuwse Landschap zullen hier
zeker een belangrijke rol in
spelen.
AMSTERDAM - De Zuidvleu
gel van het Rijksmuseum in
Amsterdam is vanaf maandag
4 januari voor een periode van
ruim twee jaar gesloten in ver
band met uitgebreide renova
tiewerkzaamheden.
De collecties 18de en 19de-
eeuwse schilderkunst en een
gedeelte van de verzameling
Aziatische kunst zijn daar tij
dens die periode dan ook niet
te bezichtigen. Een groot ge
deelte van de collectie 19de
eeuwse schilderkunst wordt in
1993 uitgeleend aan twaalf Ne
derlandse musea.
Om het publiek voorlopig nog
een laatste keer in de gelegen
heid te stellen deze collecties te
zien, is op 2 en 3 januari dit ge
deelte van het Rijksmuseum
gratis toegankelijk. De gratis
toegangskaarten zijn uitslui
tend te verkrijgen bij de in
gang van de Zuidvleugel aan
de Hobbemastraat.
Door CATALIJN CLAES/EWOUT SPEELMAN 43
'Ik herinner me dat hij en dat was
maanden voor het ongeluk, hoor tij
dens een familiebijeenkomst onver
wachts allerlei onzin begon uit te kra
men. Hij schold ons compleet uit, slin
gerde ons van alles naar het hoofd
'Misschien had hij te veel gedronken',
oppert Rieneke, met het voorbeeld van
haar vader voor ogen. Haar vader kon
immers ook zo te keer gaan wanneer
hij een glaasje of vele glaasjes te veel
op had?
'Beslist niet', zegt oom, 'nietwaar Hele-
ne? Jij was er toch bij? Jou maakt hij
uit voor 'oud varken' en Melanie was
een 'beschilderd fregat in oorlogstijd'
en zo ging hij maar door. Het feestje
was bij mij; ik heb gelukkig zwijgzame
bedienden, maar anders nou
'En na het ongeluk is het veel erger ge
worden', zegt tante Helene 'We dachten
dat het wel zou overgaan, het is natuur
lijk verschrikkelijk voor die arme jon
gen. maar de ene scène volgde op de an
dere. Annabelle, die nu met Frederik is
getrouwd, kan erover meepraten. Wat
dèt kind niet heeft moeten verduren,
affreus gewoon. Maar ja, wij, en jij nu
ook, zitten als familie met de brokken.
Er moet toch iets aan gedaan worden'.
'Hasse is in de maatschappij niet meer
te handhaven en jouw huwelijk kan
niet anders zijn dan een pijnlijke paro
die. Ik ben mensenkenner genoeg om
dat te kunnen constateren. Kun je het
ontkennen, Rieneke? Ik wil niet indis
creet zijn, maar is er van enige ge
meenschap sprake zoals normaal is
tussen getrouwde mensen? Je bent toch
een knap lief meisje, toch zeker begeer
lijk voor een normale man!'
Oom Herbert zwijgt. Hij praat niet zo
gemakkelijk meer als daarnet, het lot
van zijn neef schijnt hem wèl aan te
grijpen. Thnte Helene veegt met haar
kanten zakdoekje haar betraande ogen
af
'Nee, Hasse taalt niet naar me', bekent
Rieneke, 'maar dat is voor mij nog de
hoofdzaak niet, dèt zou kunnen groei
en. Maar we hebben geestelijk geen en
kel contact, het is goeiemorgen en goei-
enavond, meer niet'.
'En het geld?' informeert oom. 'Ik be
doel of hij je genoeg geeft voor de huis
houding en je kleren'.
Rieneke vertelt dat ze haar eigen bank
rekening heeft gekregen waarop Hasse
steeds voldoende laat overschrijven.
'Ik vraag dat omdat Hasse af en toe
wonderlijk met zijn geld heeft omge
sprongen', vertelt oom. 'Goed, hij kan
zich een en ander wel veroorloven,
maar ook aan het grootste kapitaal
komt een eind. Er moet hier op het
dorp een vrouw wonen met een onge
lukkig kind'.
'U bedoelt Geertje', valt Rieneke hem
in de rede. 'Die ken ik, een zielig geval.
Dat mensje heeft Hasse geholpen en
hij komt er wel eens. Geertje is blind,
ze weet niet hoe Hasse is geschonden,
bij Geertje kan hij min of meer zichzelf
zijn, Geertje kan hem niet zien'.
'Heel edel', herneemt oom Herbert en
Rieneke beluistert een licht spottende
klank in zijn stem. 'Heel edel, maar
daarom behoeft Hasse die vrouw toch
dat hele boerderijtje met land niet ca
deau te doen en honderd gulden per
week te geven voor levensonderhoud?
Dat mensje kan toch steun krijgen, die
behoeft echt niet te verhongeren. Ik
nem dat verkwisting, en iedere rechter
zou dat zo noemen. Ik zou trouwens
meer gevallen kunnen noemen'.
'Vergeet Sartorius niet', herinnert tan
te Helene hem.
'Sartorius?' vraagt Rieneke verwon
derd. 'Die naam heb ik nog nooit ge
hoord'.
'Een van onze moderne dichters', ver
telt tante. 'Heel modern. Heb je hier 's
avonds nooit een jongeman met lang
haar en laat ik zeggen wat schilderach
tig gekleed de duiventoren zien bin
nengaan? Een lange magere man van
een jaar of dertig'. (wordt vervolgd)
ZIERIKZEE - Bij de project
directeur Westerschelde Oe
ververbinding hebben zich zes
gegadigden aangemeld voor de
pré-selectie tot financiering en
exploitatie van de Westerschel
de Oever Verbinding (WOV).
Dat meldt de provincie in een
persbericht.
Een selectiecommissie, inge
steld door de projectdirecteur,
gaat in januari na of de gega
digden voldoen aan de 'criteria
die zijn gesteld. De voorwaar
den zijn dat de gegadigden aan
tonen dat zij voor de verschaf
fing van de benodigde gelden
kunnen zorgen, dat zij de laat
ste tien jaar betrokken zijn ge
weest bij de financiering van
grootschalige projecten en dat
zij over voldoende financieel
draagvlak beschikken. Als
richtlijn voor dat laatste geldt
een eigen vermogen met een
ondergrens van 250 miljoen
gulden. Verder dienen de gega
digden ook te beschikken over
de kwaliteit die voor het pro
ject noodzakelijk is. De kwali
teitseis kan worden bepaald
aan de hand van onder meer
financieel-economische exper
tise en projectmanagement.
Aan de hand van de gegevens
van de aanbiedingen en de se
lectiecommissie nodigt het da
gelijks bestuur van de provin
cie zo spoedig mogelijk ten
hoogste vijf gegadigden uit
voor het doen van een aanbie
ding.
NOORDWELLE - De finales
van de Miss Zeeland competi
tie in discotheek El Toro in
Goes hebben de enige deel
neemster van Schouwen-
Duiveland geen prijs opgele
verd. Op welke plaats Anneke
Baart uit Noordwelle is geëin
digd zal altijd een raadsel blij
ven. Slechts de beste drie van
de zeven meisjes, die waren ge
selecteerd voor de finale, wer
den door de jury genoemd. An-
nëkèfBahrt behóórde 1 helaas
niet tot de geldltkigen.
T5ch was ook voor haar het
meedoen belangrijker dan het
winnen. Voor de voorrondes
had de 22-jarige Noordwelse
zich in een opwelling opgege
ven en het behalen van een fi
naleplaats was al een verras
sing.
„Ook deze keer was het erg
leuk", laat Anneke weten. De
zenuwen waren deze keer, be
grijpelijk bij een finale, wel
wat meer gespannen. „Bij de
vragen van de presentator
kwam ik er niet zo goed uit als
bij de voorrondes, gelukkig
hielp hij mij een paar keer".
Wie elkaar ook weer terzijde
stonden waren de 'concurren
tes', de meisjes zelf. „Net als
vorige keer was er van jaloezie
helemaal geen sprake", aldus
Anneke. Dat ze geen prijs heeft
gewonnen deert haar weinig.
„Ik vond-het hartstikke leuk
om het mee te maken. Ik zal an
dere competities niet opzoe
ken, maar als er weer eens een
soortgelijke wedstrijd in de
buurt wordt gehouden, doe ik
zeker weer mee".
ZIERIKZEE - Na een jaar of
vijf is er bij de FNV-Zeeland
weer een vrouwen werkgroep
van start gegaan. Deze groep
heeft de status van districts
werkgroep. Deze werkgroep
houdt woensdag 13 januari een
avond over sexueel geweld in
de arbeidsorganisatie. Deze
avond wordt gehouden in het
districtskantoor van de FNV
aan de Dam in Middelburg.
Door de Vrouwenbond van de
FNV is het project vrouwen en
sociale (on)zekerheid in Euro
pa uitgekozen. Op dit punt be
staan tal van onduidelijkhe
den. Wat betreft de sociale ze
kerheid wil de Vrouwenbond
dat iedereen - man of vrouw -
uitkeringsrecht behoudt. Zon
der een zelfstandig uitkerings
recht is het opleggen van ar
beidsplicht volgens de Vrou
wenbond niet mogelijk. Verder
maakt dezp bond zich sterk
voor het recht op sociale zeker
heidsregelingen ongeacht de
omvang van de werkweek en
moeten allerlei discrimineren
de maatregelen in de pensioen
regelingen verdwijnen. Voor
alle ingezetenen moet erop het
moment dat men uit het ar
beidsproces treedt een volledig
recht op AOW zijn, terwijl voor
mensen uit de andere EG-
landen gelijke rechten op het
gebied van de $ociale zeker
heid moeten gelden.
Langs de Ramptveg in Renesse
RENESSE - Er komt langs de Rampweg in Renesse
een tweede vakantiewoning voor jeugdige kanker
patiënten. Het is de bedoeling dat de woning ruim
voor het begin van het vakantieseizoen, voor 1 april
1993, opgeleverd wordt. Dat blijkt uit een persbe
richt.
In mei 1991 werd in Renesse
door staatssecretaris Simons
van Volksgezondheid het va
kantiehuis Thuredriht officieel
geopend. De bouw van het va
kantiehuis was een initiatief
van CJV Samen Verder uit Zie-
rikzee en Lionsclub Thuredriht
uit Dordrecht. Idee achter het
vakantiehuis was dat kinderen
die aan kanker of een andere
kwaadaardige aandoening lij
den en de naaste familie van
die kinderen een plek moeten
hebben waar zij tot rust kun
nen komen.
Niet iedereen kan een vakantie
betalen en om dat wel mogelijk
te maken werd in Renesse de
vakantiebungalow gebouwd.
Het gaat om een volledig voor
rolstoelgebruikers aangepaste
woning. Het initiatief is een
groot succes gebleken. Zonder
uitzondering zijn de gezinnen
die gebruik hebben gemaakt
van de nieuwe vakantiemoge
lijkheid enthousiast over hun
verblijf in de woning.
Sinds de ingebruikname van
de bungalow is deze dan ook
tot ver buiten het vakantiesei
zoen volledig bezet geweest.
Het aantal aanvragen voor een
verblijf in de bungalow over
trof de mogelijkheden en dat
was voor de Lionsclub Thure
driht aanleiding om met plan
nen voor een tweede vakantie
huis te komen. De serviceclub
is al volop bezig met het wer
ven van fondsen. Alles bij el
kaar is een bedrag van een half
miljoen gulden nodig.
DEN HAAG - Het gemiddelde
uurloon dat krantenbezorgers
ontvangen loopt sterk uiteen.
Bezorgers van De Volkskrant
krijgen bij voorbeeld gemid
deld twaalf gulden per uur, ter
wijl jongens en meisjes die het
regionale dagblad Rijn en Gou
we bezorgen het met zes gulden
per uur moeten doen. Dat con
cludeert de SPJ, de jongerenor
ganisatie van de Socialistiese
Partij, na een onderzoek onder
68 krantenbezorgers in het hele
land.
HILVERSUM - De luisteraars
naar Radio 1, de actualiteiten
zender van de omroepen en de
NOS, kunnen vanaf 4 januari
hun favoriete programma's 24
uur per dag in stereo via de FM
beluisteren.
BRUINISSE - 'Eén ding is ze
ker, ook voor u, geen dorp is zo
goedkoop als Bril'. Dit was de
juiste oplossing van het gehou
den letterspel georganiseerd
door de Ondernemersvereni
ging Bruinisse. De slogan
bleek typerend voor de uitslag
van de tweede trekking bij de
Bruse winkeliersvereniging.
Bru is ontdekt, niet alleen door
de toerist uit verre oorden,
maar ook door steeds meer be
woners uit de regio. Illustre
rend voor de bekendheid van
de winkeliers was dat tijdens
deze trekking twee van de drie
hoofdprijzen buiten de grenzen
van het mosseldorp terecht zijn
gekomen. Voor het bestuur zijn
dit duidelijke resultaten die
aangeven dat dé belangstelling
voor het winkelareaal in het
vissersdorp verder groeit.
Woordvoerder H. J. van Veld
huizen verwelkomde in het
verenigingsgebouw een groot
aantal bezoekers dat getuige
wilde zijn wie met de beschik
baar gestelde prijzen naar huis
zou gaan.
De eerste prijs van 500 gulden
viel toe aan J. Bosland in Oos-
terland. De tweede en derde
prijs (250 gulden) waren be
stemd voor respectievelijk M.
Mol uit Nieuwerkerk en J. E.
Roth in Bruinisse. Prijzen van
100 gulden waren er in volgor
de van de vierde tot en met de
tiende prijs voor C. J. de Ko
ning, J. de Ronde, S. van Klin
ken, Henk Jumelet, C. van den
Berge-de Waal, A. M. Wiebrens
en M. Bakker-de Waal, allen
uit Bruinisse.
De waarde van de 11de tot en
met de 35ste prijs varieerde
vanaf tot een tientje vijftig
gulden. N. de Keijser won een
tegoedbon die bij Johnny's Th-
ria kan worden besteed. De
winnaar van het eerder ge
noemde letterspel was L. A.
Hofland, die hiermee een
prachtige city bike in de wacht
sleepte.
NIEUWERKERK - De com
missie algemene zaken van de
gemeente Duiveland komt
donderdag 7 januari in verga
dering bijeen. Deze vergade
ring wordt gehouden in het ge
meentehuis in Nieuwerkerk en
begint om 19.30 uur.
De leden van de commissie
wordt gevraagd zich uit te spre
ken over een mogelijke aan
sluiting bij het regionaal Halt
bureau De Bevelanden/Tho-
len. Verder wordt ook de stand
•van zaken inzake het planolo
gisch beleid van de gemeente
besproken en zal de commissie
een advies moeten geven over
de bouwplannen voor de Elzen-
meet in Nieuwerkerk en de La-
geweg in Sirjansland. Opi dit
planologisch mogelijk te ma
ken is een artikel 19 procedure
ter bijstelling van het bestem
mingsplan nodig.
BURGH HAAMSTEDE - De
acht Schouwen-Duivelandse
afdelingen van de Algemene
Nederlandse Bond voor Oude
ren houden zaterdag 16 januari
hun Nieuwjaarsbijeenkomst
in De Schutse in Burgh-
Haamstede. De organisatie
van deze middag, die om 14.00
uur begint is in handen van de
Zierikzeese ANBO-afdeling.
Vanaf 13.00 uur staan de zaal
deuren uitnodigend open.
Rond de klok van 14.00 uur
opent de voorzitter H. Asma
van dé Zierikzeese ANBO-
afdeling de middag, waarna
ook de gewestelijk voorzitter
van de ANBO, J. van Wezel het
spreekgestoelte zal beklim
men. Een vast onderdeel in het
programma vormt het optre
den van Thomasvaer en Pieter
nel. Dit duo zal een tekst van
mevrouw J. A. van Kooten
voordragen. Dansschool Kra
mer Uit Zierikzee zal deze mid
dag voor een wervelend dans-
optreden zorgen. Luisterliedjes
in het Zeeuws worden zowel
voor als na de pauze gezongen
door de Zuidbevelandse trou
badour E. Reinhoudt. Na de
pauze zal het Bruse Vissers
koor onder leiding van J.
Knuist twee optredens verzor
gen.
DEN HAAG - Ongeveer tien
Palcstijnen zijn dinsdag in het
PLO-kantoor in Den Haag in
hongerstaking gegaan als te
ken van solidariteit met de 415
door de Israëlische regering ge
deporteerde Palestijnen.
Maand december
Zierikzee Expositie keramiek en objecten Karin Raak
en zijdeschilderingen Els van Baarle. Mon-
dragon. Tijdens openingstijden restaurant.
Tot en met 9 januari
Zierikzee Expositie van Rineke Wijland in Galerie de
Dikke Tbren. Dagelijks van 11.00-16.00 uur.
Op nieuwjaarsdag van 12.00-16.00 uur.
Tot en met 10 januari
Burgh-Haamstedc Expositie Marja de Lange in Bewacrschole.
Maandag tot en met zaterdag van 13.30 tot
16.30 uur.
Maanden december en januari
Oostcrland Expositie werk Piet van Liessum. Wegrestau
rant Blauwe Keet.