„Ik stop pas met vrijwilligerswerk
als ik er echt tegen op zou zien"
Echtpaar Mandemaker behoort tot de groep actieve jongere ouderen
MAANDAG 14 SEPTEMBER 1992 NR 25221
ZONNEMAIRE - Het is bijna knap als je ais
inwoner van Schouwen-Duiveland de heer en
mevrouw Mandemaker uit Zonnemaire niet kent.
Ken je hem niet als hoofd van de pas ter ziele
gegane openbare basisschool uit Zonnemaire of
haar van het enquetewerk voor het Centraal
Bureau van de statistiek, dan is één van beiden
vast wel eens met een collectebus voor een goed
doel aan de deur geweest. Maar dat is niet het
enige dat het echtpaar, dat zoals ze zelf aangeven
tot de groep actieve jongere ouderen behoort, aan
werkzaamheden verricht of heeft gedaan. Een
greep uit andere activiteiten: bestuursfuncties bij
het Rode Kruis, het leesgezelschap Nut en
Uitspanning, de Hervormde Vrouwengroep, de
Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen, de
Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen, de
Stichting Welzijn Ouderen en nog veel meer. En
naast dit drukke leven vond het echtpaar ook nog
tijd om vijf kinderen op te voeden
„Je moet kunnen combineren,
alles op een rijtje.kunnen
zetten en bovenal makkelijk
zijn", zo geeft mevrouw
Mandemaker het geheim prijs
van het actieve leven dat zij
en haar echtgenoot naast het
ouderschap leiden. Ibch heeft
het echtpaar er altijd voor
gewaakt dat het niet te veel
zou worden. ,,Onze stelregel
is: als je het wilt kan het en
als we ergens voor kiezen dan
staan we daar ook helemaal
achter.
Hoe begon het allemaal? Het
is 1956 als de 21-jarige Klaas
en 20-jarige Klazina, 'zelfs
onze namen lijken op elkaar', -
Mandemaker. zich vestigen irr
Zonnemaire. Beiden zijn
afkomstig uit de 'grote stad'
Amsterdam, maar besloten
tot een verhuizing naar
Zeeland omdat de heer
Mandemaker hier was
benoemd als hoofd van de
openbare basisschool.-
„Belangrijkste reden dat we
naar Zonnemaire kwamen
was het feit dat hier een
ambtswoning beschikbaar
werd gesteld. -In Amsterdam
was de woningnood in die
jaren erg hoog. We waren een
jaar getrouwd en woonden
met een dochter van acht
maanden in bij een tante".
Het was een stap in het
duister, want
SchouwenDuiveland was voor
beiden onbekend terrein. ,,We
hadden het idee .dat we zo
vlak na de ramp een
troosteloze vlakte aan zouden
treffen, dat bleek mee te
vallen. De binnendijken
hadden er voor gezorgd dat
Zonnemaire niet onder water
was gelopen". Aan de
Oostweg, schuin tegenover de
school, kon de ambtswoning
voor het hoofd van de school
worden betrokken. De nieuwe
bewoners raakte snel
ingeburgerd in Zonnemaire.
Ook de taal vormde geen
barrière. ,,Bij mijn leerlingen
had ik direct door waar ze het
over hadden. Volwassenen
praatten meer over
landbouwzaken. Dan hadden
ze het over peeën en junen,
daar snapte ik weinig van".
In feite vormde zijn functie
als schoolhoofd ook een
directe aanleiding voor zijn
bestuurscarrière in tal van
verenigingen en organisaties.
De heer Mandemaker was nog
maar nauwelijks begonnen in
zijn nieuwe baan of er stond
namelijk al iemand aan de
deur van zijn woning met in
zijn hand een aantal
portefeuilles, een
sigarenkistje als kas en de
vraag of hij
secretaris/penningmeester van
het leesgezelschap Nut en
Uitspanning wilde worden.
Ruim een kwart eeuw heeft
hij de functie bij deze
instelling waar mensen voor
drie weken boeken en
tijdschriften konden lenen,
vervult.
Na twee maanden werd de
onderwijzer gevraagd om lid
en secretaris te worden van
het Rode Kruis. Voor de
onderafdeling Zonnemaire
wel te verstaan die voor de
gemeentelijke herindeling nog
toebehoorde aan de afdeling
Zierikzee. Ook op deze vraag
werd met een volmondig ja
beantwoord. „Vanwege de
plaats in het dorp werd van je
verwacht dat je dit soort
taken op je zou nemen en
TEKST PETER SCHRAUWEN
FOTO'S JOOP VAN HOUDT
wisten ze je te vinden. Uit
oogpunt van fatsoen en
sociale betrokkenheid stap je
er dan in. Ook interesse en
sociale bewogenheid spelen
daarbij een rol. Een
bestuursfunctie bij een
sportvereniging heb ik
bijvoorbeeld nooit aanvaard,
daar had ik geen interesse
in". Ook zijn vrouw zat sinds
de komst naar het Zeeuwse
niet stil. Als 21-jarige sloot zij
zich aan bij de Hervormde
Vrouwengroep waar ze later
ook een bestuursfunctie in
bekleedde. Samen met
vrouwen die vaak dertig jaar
ouder waren dan zij
organiseerde ze activiteiten
als handwerken en voorlezen.
Na 35 jaar is zij nog steeds
lid. Ook al 29 jaar is zij vol
enthousiasme lid van de
Nederlandse Bond van
Plattelandsvrouwen. Drie
perioden van zes jaar
trad zij op als voorzitster en
inmiddels is zij ook
toegetreden tot het
provinciaal bestuur.
Ook het overkoepelend
orgaan van
vrouwenorganisaties in
Brouwershaven, de
vrouwenraad, wist mevrouw
Mandemaker als lid te
strikken. „Dat komt door een
belangrijk eigenschap van
mijn vrouw namelijk dat ze
snel enthousiast is en zich
met hart en ziel dan ook
inzet", aldus haar echtgenoot.
Waarop zij aanvult: „en
doordat mijn man mij altijd
de mogelijkheid heeft
gegeven. Hij was al
geëmancipeerd voordat het
woord was uitgevonden". Een
vrouw waar ze ook veel aan
te danken hebben is Coba die
25 jaar als hulp voor de
familie optrad. „Ze was 14
jaar toen ze bij ons kwam
werken. We beschouwen haar
als een gezinslid".
Na 15 jaar secretarisschap is
de heer Mandemaker nu al
ruim 15 jaar voorzitter van
het Rode Kruis. Een
organisatie die hij een zeer
warm hart toedraagt. Dit jaar
ontving hij voor 30 jaar
trouwe dienst bij een
bestuursvergadering een
oorkonde. „Bij de toespraak
werd er gezegd dat ik het
levende bewijs ben dat je na
30 jaar toch jong kan blijven".
Dat hij inmiddels tot de
categorie jongere ouderen
behoort, bemerkte hij toen hij
twee jaar geleden werd
gevraagd als voorzitter van de
ANBO. „Ik beschouwde
mezelf totaal niet als oudere.
Daar hoor ik niet bij, dacht
ik". Even later werd hij
eveneens gevraagd als lid van
het algemeen bestuur van de
Stichting Welzijn Ouderen.
Een organisatie die hij al
kende omdat, hoe kan het ook
anders, zijn vrouw als
oprichtster van de algemene
soos in Zonnemaire in de
Stichting vertegenwoordigd
was geweest. Bij verkiezingen
had zij zich niet meer
herkiesbaar gesteld. Wel bleef
ze voorzitter van de
seniorencommissie. „Dat
werk doe ik nog altijd met
veel plezier. Ouderen zijn toch
zo'n gezellige mensen. Een
dankbaar publiek waarvoor
het fijn is iets te organiseren".
Alsof het niet genoeg was
vroeg de voorzitter van de
Stichting Welzijn Ouderen, de
voormalige burgemeester van
Brouwershaven de heer
Slabbekoorn, de heer
Mandemaker ook de positie
in te nemen van secretaris
van het algemeen bestuur. „Ik
had de tijd en de interesse,
dus ik heb het maar gedaan".
Hoewel ze nog maar alleen in
het grote huis aan de A. M.
van de Bijlstraat wonen is de
woning toch vaak gevuld. Het
echtpaar Mandemaker heeft
namelijk ook nog vijf
kinderen die als het even kan
met de aanhang en de vijf
kleinkinderen op bezoek
komen bij het levenslustige
en gastvrije ouderpaar.
„Het leuke is dat je ziet dat
de wijze waarop wij leven
wordt overgenomen door de
kinderen. Ook zij nemen
zitting in allerlei functies en
zijn sociaal betrokken". Naast
de kinderen en kleinkinderen,
die hij regelmatig op film
vastlegt, en het onderhouden
van de tuin is sinds een
aantal jaar ook het zingen een
grote hobby van de heer
Mandemaker. Hij is dan ook
een gerespecteerd lid van het
Smalstad gemengd koor en
secretaris van de Zeeuwse
zangersbond. „Lid van het
koor werd ik vier jaar
geleden. Het schip de Henri
Dunant van het Rode Kruis
had aangelegd in de haven
van Brouwershaven en met de
mensen werden oud-
Hollandse liedjes gezongen.
Als onderwijzer kende ik die
liedjes en zong dan ook uit
volle borst mee. Ik werd
gevraagd als mannelijk lid
van het koor. Daar zaten ze
om te springen".
Zijn hobby's en de
bestuursfuncties die hij de
laatste jaren heeft
aangenomen vormen ook een
soort compensatie voor een
gemis in zijn leven, namelijk
de opheffing van de openbare
basisschool in Zonnemaire in
1986. In een goede onderlinge
verstandhouding werd
besloten de openbare school
te sluiten en de andere helft
de christelijke basisschool te
laten voortbestaan. Het einde
van 'zijn' school was een klap
die psychisch hard aankwam.
„Dat werk als hoofd van de
school was mijn leven. Werk
is de reden van het bestaan en
dat werd van de ene op de
andere dag-tenietgedaan. In
het begin dat ik thuiszat en in
de woonkamer de schoolbel
hoorde gaan en de kinderen
hoorde op het plein had ik
een schuldgevoel. Ik hoorde
daar ook thuis. Nu leef ik
minder mee met de
schooltijden". Tegenwoordig
kan de heer Mandemaker
zonder al te veel nostalgische
gevoelens de school bezoeken
om zijn kleindochter Desiree
op te halen. „Een paar jaar
terug liep ik er nog met een
grote boog omheen". Met de
sluiting is een droom van de
heer Mandemaker niet in
vervulling gegaan. „Ik had
graag de 40 dienstjaren
volgemaakt, dan had ik met
mijn zestigste kunnen
stoppen. Nu ben ik blijven
steken op 32 jaar.
Zijn vrouw heeft naast al
haar bezigheden haar werk
als parttime enquêtrice van
het CBS. „Dat doe ik al 25
jaar en in feite is het ook
sociaal werk, met mensen
omgaan". De laatste tien jaar
bezoekt ze alleen nog
adressen op Schouwen
waarbij aan de inwoners
vragen op sociaal-economisch
gebied worden gesteld.
„Dat ^ijn elke maand zo'n
dertig adressen. Dus reken
maar na in 25 jaar zijn dat 25
maal 30 maal 12, dus 9000
adressen". Niet alleen voor de
enquêtes komt mevrouw
Mandemaker zoals dat heet
bij de mensen thuis. Ook de
jaarlijkse collecte van zo'n
tien
liefdadigheidsinstellingen
maakt dat iedereen in het
dorp haar en haar man kent.
„Als we langskomen trekken
ze al de portemonnee", lacht
de heer Mandemaker.
De lijst is te lang om alle
functies van de heer en
mevrouw Mandemaker te
vermelden. Duidelijk is wel
dat het hier een zeer actief
echtpaar betreft. En daar is
nog lang geen eind aan
gekomen als het aan de beide
'beroeps'-vrijwilligers ligt.
„Soms denk je wel eens om
het wat rustiger aan te doen.
Maar dan doen mensen weer
een beroep op je en dan denk
je: vooruit maar weer. We zijn
beiden gezond en we vinden
het leuk. Ik stop pas als ik er
tegen op zou zien", aldus de
heer Mandemaker, „en
bovendien blijven we er jong
bij". Een opmerking die met
een ferme hoofdknik wordt
bekrachtigd door zijn vrouw.
