AbvaKabo-Zierikzee kiest
voor grotere afdelingen
1 5
m mm m
schouwen-duiveland
r
n
Lodewijk van Gruuthuse; Brugse
edelman en heer van Haamstede
§4
0
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
■=H
Zaterdag 26 september speciale Gruuthuse
herdenkingsdag
Magere opkomst bij belangrijke vergadering
Wethouder
Veerhoek
mishandeld
Diefstal
uit auto's
Verdachten
inbraken
aangehouden
CAPS JACKS
dé krant van schouwen -duiveland!
3e66)-326q
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Bedrijfstelefooninstallaties Digitale hotelcentrales - Portable
autoteletoon - Autotelefoon - Faxapparatuur Mobilofoon/Portofoon
communicatie i
Dirksland,
Nijverheidsweg 5
01077 - 3733
Geautoriseerd Siemens-dealer
Telefooncentrales tot 384 aansluitingen
24-uurs service door geheel Nederland
Eigen inbouwstation voor autotelefoon
Eigen technische dienst
Leasing Levering uit voorraad
Schiedam,
De Gheynstraat 2
010 - 4625355
DONDERDAG 10 SEPTEMBER 1992 149e JAARGANG NR 25219
WAARIN OPGENOMEN DE ZIERIKZEESCHE COURANT 1797-1689
Slot Haamstede. (Archieffoto).
BURGH-HAAMSTEDE - Of dé komst van Lodewijk
van Gruuthuse, de Brugse edelman en vertrouwe
ling van Philips van Bourgondië (Philips de Goede)
naar Schouwen-Duiveland nu een gemakkelijke tijd
voor de man is geweest valt te betwijfelen. Toch vol
hardde Van Gruuthuse en zorgde hij voor een forse
uitbreiding van het oorspronkelijke kasteel, waar
drie generaties Gruuthuse vertoefden.
Wat voor persoonlijkheid Van
Gruuthuse (1427-1492) nu eigen
lijk was, daarover is in de ar
chieven van het streekarchiva-
riaat weinig te vinden. In de
Zierikzeese geschiedenis is in
ieder geval niets van hem ver
meld. Waarschijnlijk was Van
Gruuthuse als trouwe dienaar
van Philips de Goede indertijd
niet erg welkom op Schouwen,
waar in die jaren de strijd tus
sen Hoeken en Kabeljauwen af
en toe oplaaide.
Die strijd, die aanvankelijk
het karakter van een burger
oorlog had werd na verloop
van tijd meer een strijd tussen
verschillende klassen. De klas
se van de rijke kooplieden, die
meer handelsbescherming wil
den kozen daarbij de kant van
de Kabeljauwen, die na ver
loop van tijd meer en meer toe
nadering tot Bourgondië zoch
ten.
Gijzelaars
Graaf Willem VI, de adel en de
boeren kozen daarentegen de
kant van de Hoeken. Een partij
die ook op Schouwen de over
hand had. Die strijd leidde er
zelfst toe dat een aantal Zierik-
zeeënaren in 1472 een afgezant
van de Bourgondische hertog
Karei de Stoute uit het raam
gooide. De straf daarvoor was
zwaar; een aantal Zierikzeeë-
naren werd als gijzelaar naar
Brussel vervoerd, terwijl ook
hier met harde hand orde en
tucht werd hersteld. Hoewel
het niet met zekerheid te zeg
gen is, lijkt het aannemelijk
dat Van Gruuthuse als trouw
dienaar van de Bourgondische
heersers en als Ridder van het
Gulden Vlies hierbij betrok
ken is geweest.
Donjon
Ook in een ander opzicht viel
de entree van Van Gruuthuse
en zijn echtgenote Margaretha
van Borsele, op Schouwen-
Duiveland niet mee. Het
kasteel, dat deel uitmaakte
van de bezittingen (Haamstede
en Westenschouwen) die in 1455
voor zesduizend Franse kronen
zijn eigendom werden was voor
een man als Van Gruuthuse
niet comfortabel genoeg. In fei
te was het niet meer dan een
stenen donjon, daar in de twee
de helft van de dertiende eeuw
neergezet door Jan van Haam
stede.
Geboren in een voor die tijd
veel comfortabeler paleis in
Brugge (het huidige Gruuthuse
museum) en door zijn functies
als hofambtenaar en stadhou
der van Holland, Zeeland en
West-Friesland (1462- 1477) was
hij een betere behuizing en in
ieder geval meer comfort ge
wend, Iets dat zeker ook gold
voor zijn echtgenote Margare
tha van Borsele, telg uit een ge
slacht van Kabeljauw-gezinde
edelen. Geheel naar wens van
hun heer Philips die de Hoeks-
gezinde heren van Haamstede
liever kwijt dan rijk was koch
ten zij het bezit dan ook, nadat
het wegens wangedrag van een
van de heren van Haamstede
(Arend) verbeurd werd.
Hodenpijl
Die overname verliep echter
niet zonder problemen. Jan
van Hodenpijl, de kleinzoon
van Floris II wilde het bezit
van zijn voorvaderen niet zo
maar uit handen geven. Zelfs
nadat hij het pleit verloren had
gaf hij zich niet gewonnen en
voerde overigens zonder succes
een overval op het kasteel op.
Lodewijk van Gruuthuse nam
geen genoegen met zijn sobere
tweede woning" in de west
hoek. Naast de donjon bouwde
hij omstreeks 1468 dan ook een
nieuw slot dat in oppervlakte
ongeveer zes keer zo groot was
als het oorspronkelijke slot (de
donjon). Dat nieuwe kasteel
brandde echter na een feestje
van zijn kleinzoon René ter ge
legenheid van het gerucht dat
Karei V de Franse koning bij
Pavia had verslagen tot de
grond toe af.
Regentenpatriciaat
Ruim tachtig jaar was slot
Haamstede niet meer dan een
ruine. Dan zorgt Jaco van den
Eijnde, de historicus en schrij
ver van de Latijnse Kroniek
over Zeeland ervoor dat het
kasteel in 1609 weer herbouwd
en bewoonbaar wordt. In de ja
ren 1679 tot en met 1681 werd
het kasteel uitgebreid met een
oostelijke en zuidelijke vleugel
en kwam er ook een toegangs
hek. Daar vertoefden regelma
tig generaties van het Zierik
zeese regentenpatriciaat op het
kasteel. Vanaf 1850 behoort het
slot, dat in niets meer lijkt op
het kasteel waar drie genera
ties Gruuthuse ooit verbleven,
toe aan de familie Van der Lek-
De Clerq. De erven van J. F.
van der Lek-de Clerq beheren
en exploiteren het slot nu via
de NV Landgoed Slot Haam
stede en sinds 1981 is Natuur
monumenten de eigenaar van
dit kasteel, dat in de periode
1963-1973 grondig werd ge
restaureerd. Tijdens die werk
zaamheden stuitte men op de
fundamenten van wat eens het
kasteel van Lodewijk van
Gruuthuse moet zijn geweest.
Het grootste gedeelte van die
fundamenten is allang weer
onder de grond verdwenen en
zo zal het altijd een vraag blij
ven hoe het kasteel er tijdens
het verblijf van de Gruuthuses
zal hebben uitgezien.
Gruuthuse-
handschrift
Dat mag dan een altijd duren
de vraag zijn, wel duidelijk is
geweest dat Lodewijk van
Gruuthuse in zijn tijcl een voor
aanstaand man "was. Niet al
leen als bestuurder en diplo
maat maar ook als beschermer
van kunst en wetenschap. Zijn
bibliotheek met als pronkstuk
het Gruuthuse-handschrift,
een verzameling veertiende
eeuwse liederen, bewijst zijn
belangstelling daarvoor.
Deze man, die vijfhonderd jaar
geleden overleed (1492) wordt
zaterdag 26 september her
dacht met een speciale Gruut
huse dag, die, hoe kan het an
ders, wordt gehouden op slot
Haamstede. Daar spreken M. J.
P. Martens uit Gent en prof. dr
F. P. van Oostrom uit Leiden
over de persoon Lodewijk van
Gruuthuse. Verder worden be
zoeken gebracht aan de kerk
van Haamstede die onder
auspiciën van de Van Gruuthu
ses werd gebouwd en aan slot
Moermond, de bakermat van
de familie Van Renesse.
De dag wordt rond 16.00 uur af
gesloten met een ontvangst
(voor de gasten uit Brugge),
door burgemeester mr J. J. P.
M. Asselbergs in het Zierikzee
se stadhuis.
ZIERIKZEE - De toelichting bij de agenda voor de
extra ledenvergadering van de AbvaKabo-afdeling
Zierikzee van afgelopen dinsdag liet aan duidelijk
heid niets te wensen over. Het voortbestaan van de
afdeling Zierikzee als kleine, zelfstandige afdeling
stond ter discussie. Slechts elf van de circa driehon
derddertig leden kwamen dinsdagavond echter naar
het Huis van Nassau en gingen daar in meerderheid
(met elf tegen vijf stemmen) akkoord met het voor
stel om het aantal afdelingen terug te brengen tot
zo'n 45.
Een moeilijke zaak waarover
ook binnen het afdelings
bestuur van de AbvaKabo de
nodige discussie is geweest. De
steeds sterkere groepenstruc-
tuur betekent het afkalven van
de functie van de afdelingen,
waarbinnen het algemene be
leid vprm krijgt. Door het aan
tal afdelingen terug te brengen
van 262 tot 45 en door de regio
nale groepen om te vormen tot
afdelingsgroepen, die elk een
zetel in de afdeling nieuwe stijl
moeten krijgen, zou deze onge
wenste ontwikkeling, die een
bedreiging vormt voor de sa
menhang in de bond, kunnen
worden gekeerd. Daarom ook
heeft het afdelingsbestuur zich
uiteindelijk achter de aanbeve
lingen van de werkgroep
Fu/Ve (functioneren vereni
ging) geschaard, motiveerde
voorzitter C. K. Prooy dinsdag
avond het standpunt van het
bestuur. ,,In dit geval moet het
verstand (lees: de noodzaak
voor verandering) boven het
gevoel (lees: de wens om de af
deling te behouden) gaan.
Werkgroep Fu/Ve
Waarom die forse ingrepen in
de structuur van de AbvaKabo
noodzakelijk zijn zette Xander
den Uyl, lid van het hoofdbe
stuur en tevens lid van de
werkgroep FuVe uiteen. Die
werkgroep is in 1990 door het
Bondscongres ingesteld met
het doel de gesignaleerde pro
blemen in de structuur van de
bond te inventariseren en hier
voor oplossingen aan te dra
gen. Het onderzoek is vanwege
een zo groot mogelijke objecti
viteit door een extern onder
zoeksbureau uitgevoerd.
Den Uyl wees de aanwezigen,
onder wie ook een paar verte
genwoordigers van de FNV-
Schouwen-Duiveland op het
belang van goed functioneren
de afdelingen voor de AbvaKa
bo. In die afdelingen wordt im
mers gewerkt aan het algeme
ne bondsbeleid, dat verder
gaat dan de specifieke (be
roeps )groepbel an gen.
Afdelingskantoor
Door het aantal afdelingen te
rug te brengen tot 45 grote af
delingen met minimaal drie
duizend leden en met de be
schikking over een afdelings
kantoor met een parttime ad
ministratieve kracht zou aan
deze tendens een eind moeten
komen. Deze schaalvergroting
moet betere contacten tussen
groepen en afdelingen tot ge
volg hebben. Dat proces van
het samengaan van afdelingen
is overigens al gaande, want
volgens Den Uyl gaan in den
lande al elke maand afdelin
gen samen om hun voortbe
staan veilig te stellen. Dat deze
voorstellen ook ingrijpende
consequenties hebben voor af
delingen die wel goed draaien
erkende Den Uyl volmondig,
maar daarnaast kunnen ook de
problemen in de huidige struc
tuur niet worden ontkend.
Structuur
Wel moet ervoor worden ge
waakt dat mensen (kaderle
den) ten gevolge van deze ver
anderingen de AbvaKabo niet
de rug zullen toekeren, want
zei Den Uyl ,,de problemen
binnen de Abvakabo zijn het
gevolg van de huidige struc
tuur en niet van het onvoldoen
de functioneren van kaderle
den".
Persoonlijke
contacten
Niet iedereen was er overigens
van overtuigd dat het vergro
ten van de afdelingen (de afde
lingen van Zierikzee, Bruinisse
en Westerschouwen zouden dan
opgaan in de afdeling Walche
ren, een afdeling met ruim vijf
duizend leden) een goede
oplossing is. Een aantal leden
vreesde een verlies van per
soonlijke contacten en bereik
baarbaarheid. Zeker in Zee
land kan die schaalvergroting
weieens wat moeilijkheden ge
ven.
Platteland
Bestuurslid J. Struijk zag het
hele idee van deze schaalver
groting niet zitten voor het
platteland. ,,In de steden kun
je het proberen maar het plat
teland moet je laten zoals het
is. Straks moet je voor een ver
gadering naar Zeeuwsch-
Vlaanderen en wanneer kun je
dan weer thuis zijn" vond hij.
Contactpersoon
Ook wat de directe en persoon
lijke contacten betreft bleken
hief en daar twijfels over de
vervolg pagina 2
Geschiedenis is verhelderde ervaring.
Lowell
Vrij warm
HET WEER
Berst zonnig, later meer bewolking
en in de middag of avond mogelijk
enkele regen- of onweersbuien.
Min.temp. rond 10, middagtemp.
±23 graden. Tot matig toenemen
de wind, kracht 4, uit zuid tot
zuidoost.
ANTARCTICA
Duikbedrijf Noordhoek uit Zierikzee gaat aan het werk
op Antarctica.
ZANGAVOND
Zangeres Reinata Heemskerk geeft een concert in
Dreischor.
ING
De NMB-Zierikzee gaat voortaan door het leven onder
de naam ING bank.
GOLF
Top-jeugd strijdt om Nederlandse golf-titel op Greve-
lingenhout.
Dit nummer bestaat uit 8 pagina's
RENESSE - Wethouder ir. C.
W. Veerhoek van Westerschou
wen is vorige week in zijn wo
ning in Renesse mishandeld
door een tot nu toe onbekend
gebleven man. Hij raakte ge
wond aan hoofd en oog.
De Westerschouwse wethouder
was alleen thuis toen bij hem
werd aangebeld. Direct toen
hij de deur opendeed kreeg de
wethouder een aantal vuistsla
gen te verwerken. Over het mo
tief van de man tast de politie
in het duister. De dader is vol
gens de politie een man van
rond de dertig jaar.
RENESSE/BRUINISSE - U.
uit Duitsland deed bij de poli
tie aangifte van diefstal van
een radio-cassettespeler uit
zijn auto. Ook in Bruinisse
werd een auto Opengebroken.
De auto van U. stond gepar
keerd aan de Rampweg bij Re-
nesse. De dieven verschaften
zich toegang tot de auto door
een portier open te breken. De
auto van v. D. uit Duiven stond
geparkeerd aan de Hageweg
bij Bruinisse. Ook hier werd
het portier opengebroken. In
beide gevallen bedroeg de scha
de enkele honderden guldens.
SCHARENDIJKE/RENESSE
- Deze week werden door de po
litie tussen Scharendijke en
Renesse twee mannen aange
houden op verdenking van een
poging tot inbraak.
Het betreft de 20-jarige V. en de
24-jarige B, beiden uit Zierik
zee. Uit onderzoek bleek dat
het duo geprobeerd had om in
te breken in een café in Haam
stede. Volgens de politie zou B.
ook verantwoordelijk zijn voor
inbraken in een bistro in
Haamstede en een snackba^ in
Haamstede. V. werd na ver
hoor, in afwachting van de
rechtszaak op vrije voeten ge
steld. B. werd gisteren, woens
dag, voorgeleid aan de rechter
commissaris in Middelburg.
Advertentie
official dealer
STARTER.
RENESSE
tel. 01116-1221
Blijf op de hoogte van al het nieuws op Schouwen-
Duiveland, met de Zierikzeesche Nieuwsbode, en neem
een abonnement.
JA, ik wil een.
kwartaalabonnement f 47,50
kwartaalabonnement met autom. afschr. f 45,—
jaarabonnement f 179,
jaarabonnement met autom. afschr. f 169,—
en ontvang de Zierikzeesche Nieuwsbode de eerste twee
weken gratis.
Ik betaal nog niet, maar wacht eerst uw bericht af.
naam Dhr./mevr.
adres
postcode: plaats:
telefoon handtekening:
Bij automatische afschrijving uw
bank-/gironummer vermelden:
Z Zend de bon in open envelop zonder postzegel naar
O Zierikzeesche Nieuwsbode abonnementenadministratie,
CO Antwoordnummer 12, 4300 VB Zierikzee.
t~
