WEEKEND
RECEPT
Jan van Munster; eerste exposant
in project Tussen hemel en aarde
dier in het vizier
Vogelsterfte
door botuiisme
Zomerconcerten
besloten door
gastbeiaardier
CD-recensie
Vier konijntjes in asiel
Gecombineerde expositie
in het Klein Loogement
Rabobank gaat door met
gratis museumjaarkaart
L/v.-
8§iime*
.Na San Diego en Los Angelos nu in Bewaerschole
Rommelmarkt
Noordwelle
Oud papier
Lamsragoüt met gele
paprika en papaja
WOENSDAG 26 AUGUSTUS 1992
9
Kunstenaar Jan van Munster bij zijn werk Noli me tang ere. (Foto: Marijke Folkertsma).
BURGH-HAAMSTEDE - De lijst van exposities is
lang én vooral ook internationaal. In Amerika,
Duitsland, België, Zwitserland maar ook in mu
seum Boymans van Beuningen en in Kröller-Muller
was het werk van Jan van Munster uit Noordgouwe
eerder te zien. En terwijl zijn agenda alweer een af
spraak voor een nieuwe expositie in New York laat
zien, krijgen enkele objecten van Van Munster nu
een tijdelijk onderkomen in de Bewaerschole in
Burgh-Haamstede. Van zaterdag 22 augustus tot en
met 19 september is zijn werk daar dagelijks (met
uitzondering van zondag) te zien tussen 13.30 en
16.30 uur.
Jan van Munster die woont en
werkt in Nooi-dgouwe bijt de
spits af van zes beeldend kun
stenaars die in het kader van
het expositieproject Tussen he
mel en aarde tussen 22 augus
tus '92 en 13 november '93 in de
Bewaerschole zullen expose
ren. Een project dat naast de
zes verschillende exposities
ook de uitgave van een tweetal
boeken bevat.
De, ondanks het oprukkende
toerisme, nog altijd direct
merkbare invloed van de na
tuur is de grondgedachte,
waaruit Marinus van Dijke,
zelf beeldend kunstenaar en
bestuurslid van de Stichting
Westerschouwen Cultureel het
idee van een meerzijdig project
heeft uitgewerkt. Als een soort
ode aan de natuur in deze om
geving. In het project kunnen
de beeldend kunstenaars ieder
op eigen wijze hun binding met
en bewondering voor de natuur
tot uitdrukking brengen.
Facet
Elk van hen belicht in zijn
werk een bepaald facet van die
natuur, waardoor hij gefasci
neerd is. Voor Jan van Munster
is dat bijvoorbeeld energie
maar dan wel in allerlei bete
kenissen.
Toine Horvers, de tweede expo
sant die van 26 september tot
en met 24 oktober in de Be
waerschole exposeert legt het
accent daarentegen bij bewe
ging in de ruimste zin des
woords, terwijl ook interpreta
ties van verschijnselen als
zwaartekracht en groei in de
verschillende exposities zijn
uitgewerkt.
Door deze uiteenlopende as
pecten samen te voegen ont
staat een totaalbeeld van de
veelzijdige natuurlijke omge
ving.
kale ruimte
Het begin van dit project wordt
ingeluid met een expositie van
een drietal ijs-objecten van Jan
van Munster. Daarvoor is het
interieur van dp Bewaerschole
ontdaan van allerlei details en
zelfs de verlichting is tijdelijk
verwijderd. Dit op verzoek van
de beeldend kunstenaar voor
wie een kale ruimte de meest
ideale expositieruimte is. Hoe
wel Van Munster onder de in
druk bleek van de schoonheid
van deze vroegere school vond
hij de ruimte naar zijn zeggen
toch iets te gerenoveerd naar
zijn smaak.
In de inmiddels kale ruimte
zijn vanaf 22 augustus drie ijs-
objecten van de man uit de om
geving van Noordgouwe te
zien: objecten van koper/staal
en een compressor. Deze drie
objecten met een uiterst sobere
vormgeving vallen onder de
noemer energie, een thema
waarmee Jan Munster zich na
het afronden van zijn opleiding
aan de Academie voor Beelden
de Kunst (in Rotterdam en Am
sterdam) steeds heeft
houden.
Na jaren biedt dit thema hem
nog altijd voldoende inspiratie
voor zijn werk. Op zich is dat
niet vreemd gezien de ruime
invulling die aan het be
grip/verschijnsel te geven is.
Electriciteit, opgewekte warm
te of koude en radioactiviteit;
het zijn allemaal aspecten van
het begrip energie. Naast deze
puur natuurkundige betekenis
kan het eveneens de geladen
heid aangeven die soms tussen
mensen onderling of tussen de
mens en zijn omgeving merk
baar is. Maar ook tussen een
beeld en zijn omgeving kan
zich volgens Van Munster een
zekere geladenheid voordoen,"
die de uitwerking van een
beeld op de toeschouwer kan
versterken maar ook teniet
kan doen. Als voorbeeld noemt
hij een klassiek beeld in een
verkeerde omgeving. „Zoiets
werkt niet".
Hoewel energie dus al jaren hét
thema van Van Munsters objec
ten is, heeft hij in de loop der
jaren de accenten van tijd tot
tijd wat verschoven. In zijn eer
ste jaren als beeldend kunste
naar was Van Munster vooral
geboeid door vruchtbaarheid
als bron van alle leven. In deze
periode gaf Van Munster onder
meer door middel van zijn lin-
gamsculpturen een meer mys
tieke invulling aan het begrip
energie.
Daarnaast heeft Van Munster
het begrip energie ook vorm
gegeven in verschillende licht -
sculpturen en -installaties van
neon en staal die vaak in op
dracht tot stand zijn gekomen,
zoals onder meer de licht
effecten voor de nieuwe Rotter
damse Schouwburg. In princi
pe werkt Van Munster echter
het liefste uit de vrije hand en
dan met zwart/wit. Niet alleen
omdat hierdoor het accent op
de vorm komt te liggen en de
geladenheid van het object on
gehinderd tot zijn recht kan ko
men ,maar vooral ook „omdat
kleuren te veel aan mode on
derhevig zijn".
Noli me tang-ere
Drie van die zwartwit objecten
zijn vanaf zaterdag 22 augustus
in de Bewaerschole te zien,
waarvan de Noli, me Thngere
(raak me niet aan) het meest
bekend is. Het zwart stalen ob
ject is genoemd naar een passa
ge uit het Evangelie van Johan
nes waarin Jezus na zijn verrij
zenis tegen Maria Magdalena
zegt dat ze hem niet aan moet
raken.
Dat geldt ook voor het object
van Van Munster, waarvan de
kop door middel van de lucht
vochtigheid en het gebruik van
een compressor in twee uur tijd
van gitzwart wit wordt door
dat zich een laag ijskristallen
op het bovenste gedeelte
vormt. Wie dat proces ziet voelt
de neiging in zich opkomen om
de ijsmassa aan te raken. Dit
mag echter niet omdat het pro
ces daarmee verstoord wordt.
Het mysterie van de ijskristal
len moet een mysterie blijven,
waardoor het object, hoe sober
ook op de een of andere manier
aantrekkingskracht uitoefent
op de toeschouwer. Anderzijds
houdt het diezelfde toeschou
wer op een afstand, hetgeen
een spanningsveld veroor
zaakt. Ook de twee andere ob
jecten met als titel De perfecte
sneeuwbal en de perfecte ijs-
kuub werken volgens hetzelfde
procédé.
Deze drie objecten -weinig in
aantal maar genoeg om lang
naar te kijken- zijn vanaf zater
dag 22 augustus tot en met 19
september in de Bewaerschole
te zien. Daarna verhuist Van
Munster zijn werk naar New
York waar hij eind dit jaar aan
een groepsexpositie deel
neemt. Volgend jaar heeft hij
daar ook een solo-expositie.
Boek
De officiële opening van het
project Tussen Hemel en Aarde
is zaterdag 29 augustus tussen
15.00 en 17.00 uur. Tijdens deze
bijeenkomst in de Bewaerscho
le wordt het eerste deel van een
begeleidend boek gepresen
teerd. In dit deel, waaraan on
der andere Frans Beekman uit
Zierikzee heeft meegewerkt
wordt nader ingegaan op de re
latie beeldende kunst en na
tuur, terwijl Beekman een
wandeljng van Duinhoeve tot
Verklikkerstrand beschrijft.
Deel 2 dat volgend jaar okto
ber/november verschijnt zal de
resultaten en conclusies van
exposanten bevatten bewerkt
door Graham Birtwistle, hoog
leraar kunstgeschiedenis aan
de VU van Amsterdam. Behal
ve Jan van Munster werken
voorts de beeldend kunste
naars Toine Horvers (van 26
september tot en met 24 okto
ber); Hans van der Pennen (van
3 april tot en met 1 mei '93);
Sjoerd Buisman (van 8 mei tot
en met 5 juni'93); David Vande-
kop (van 11 september tot en
met 9 oktober '93) en Waldo
Bien (van 16 oktober tot en met
13 november '93) aan het pro
ject mee. Tussen Hemel en Aar
de is financieel mogelijk ge
maakt door een gift van 20.000
gulden van het Prins Bernhard
Fonds en subsidies van provin
cie 25.000) en gemeente Wes
terschouwen 5000). Ook Bo-
hemen Resorts heeft financiële
steun toegezegd.
ZIERIKZEE - In het Dierenasiel Schouwen-Duiveland in Zierik
zee zitten behalve 35 katten en één hond (een kruising fox-terriër
van één jaar jong) ook vier konijntjes, twee mannetjes en twee
vrouwtjes, die graag bij mensen geplaatst willen worden. Deze
knaagdiertjes zijn drieëneenhalve maand jong en kruising Papil-
Ion van ras. Drie konijnen zijn wit met zwart gekleurd en de an
dere is helemaal zwart. Degenen die belangstelling hebben voor
deze leuke beestjes kunnen langsgaan bij het asiel aan de Zand
weg, of even telefoneren via telefoonnummer 01110-17013.
Na vijf maanden in het asiel vertoefd te hebben is de bouvier Bo
ns dan eindelijk geplaatst. Een verheugend bericht derhalve.
De poes Tijger uit de Kattenopvang in Nieuwerkerk heeft een on
derkomen gevonden bij iemand in Ooltgensplaat. (Foto: Marijke
Folkertsma).
Aan oevers Haringvliet
STELLENDAM - Op de oevers van het Haringvliet
bij Stellendam zijn de afgelopen week zo'n 1500 dode
watervogels aangetroffen. Uit onderzoek naar de
oorzaak van de sterfte is gebleken dat de vogels zijn
gestorven aan botuiisme.
Botuiisme is een ziekte die ver
oorzaakt wordt door de bacte
rie Clostridium botulinum.
Onder bepaalde omstandighe
den, zoals hoge temperatuur en
zuurstof loosheid, vormt deze
bacterie gifstoffen die al in
zeer lage concentraties dode-
lijk zijn voor vogels en vissen.
Er zijn zes typen botuiisme,
waarvan er enkele ook voor de
mens schadelijk zijn. Bij on
derzoek van kadavers uit het
Haringvliet door het Centraal
Diergeneeskundig Instituut' te
Lelystad is tot nu toe alleen bo
tuiisme type C vastgesteld.
Niet zwemmen
Dit type, dat het meest voor
komt. is niet schadelijk voor de
mens. Desondanks wordt het
zwemmen op die plaatsen waar
GOEDEREEDE - Van zaterdag 29 augustus tot en
met 26 september 1992 is er een combinatie tentoon
stelling te zien in het Klein Loogement, art design
antiquites in Goedereede. Een combinatie van een
tiental schilderijen van de beeldend kunstenares Ca
roline Ruizeveld en Portugees verweerd aardewerk.
Caroline Ruizeveld gebruikt
eenvoudige architectonische
ordeningen in haar werk om
fictieve ruimten aan te geven.
Deze geschilderde ruimten
ademen door het genuanceerde
en ongewoon kleurgebruik een
zomerse Italiaanse sfeer. Dit is
niet op alle schilderijen van
toepassing. De stilte in en
rondom deze ruimten is myste
rieus.
Huis
Volgens de kunstenares kun je
het vergelijken met het gege
ven van een huis. „Een huis is
veilig en open door zijn ramen
en deuren, wil je niets met de
buitenwereld te maken hebben
dan doe je gewoon de gordijnen
dicht. Staat het veilige huis
plotseling als in een droom op
een „unheimische" plek dan
voel je je al minder prettig.
Zijn de aanwezige ramen en
deuren ook nog dichtgemet
seld, dan verliest het huis zijn
functie als huis".
Ruizeveld vraagt zich dan af
wat het dan nog is, wat voor
een geschiedenis de muren ver
borgen houden, wat zien we en
wat willen we zien. Net als een
verweerde aardewerken vaas
haar functie als vaas niet meer
uit kan voeren maar wel een
geschiedenis met zich mee
draagt, een geheim.
Het Klein Loogement is ge
opend iedere woensdag en za
terdag. Woensdag van 14.00 tot
17.00 uur, zaterdag van 13.00 tot
17.00 uur.
dode vogels of vissen aanwezig
zijn, afgeraden.
De regionale directie Zuid-Hol
land van Rijkswaterstaat, on
derdeel van het ministerie van
verkeer en waterstaat, is sa
men met andere instanties be
gonnen met het opruimen van
de dode watervogels.
Bestrijding van botuiisme, an
ders dan het zo snel mogelijk
opruimen van de kadavers is
niet goed mogelijk. Rijkswa
terstaat en andere instanties
gaan hiermee voorlopig dan
ook door. Hoe de besmetting
zich verder zal ontwikkelen is
onder meer afhankelijk van de
weersomstandigheden. Zelfs
bij gunstige omstandigheden,
dat wil zeggen koel weer,
wordt verwacht dat het nog ze
ker enkele weken zal duren
voordat de situatie weer nor
maal is.
Een van de schilderijen van C. S. Ruizeveld die de titel 'trap in
Florence' meekreeg.
LINDSEY BUCKINGHAM OUT OF THE CRADLE: De
ware fan van Fleetwood Mac weet beter. Lindsey Bucking
ham was jaren de stuwende kracht van deze superformatie.
Zijn muzikale inbreng was zelfs zo groot, dat na zijn ver
trek in 1988 Big Mick hem vroeg zijn laatste composities,
bedoeld voor Buckinghams eigen soloplaat, te schenken
aan het noodlijdende Fleetwood Mac. Omgedoopt tot Thngo
In The Night werd dit album zowel in muzikaal als finan
cieel opzicht een overweldigend succes.
Maar Buckingham was weer terug bij af. Vier jaar duurde
het voor hij met zijn volgende plaat klaar was. Slechts bij
gestaan door technicus en medeproducer Richard Dashut,
nam Buckingham alle composities en instrumenten voor ei
gen rekening. En ziedaar het resultaat: Out Of The Cradle,
geïnspireerd door een gedicht van Walt Whitman.
Dat de CD bij velen vertrouwd in de oren klinkt zal weini
gen beroeren. De inventiviteit waarmee perfectionist Buc
kingham te werk is gegaan zorgt ervoor dat de plaat in alle
opzichten blijft boeien. De kwaliteit van dit muzikale
meesterwerkje zal ook menig HiFi-liefhebber in extase
brengen daar de opnames van een dermate hoog niveau
zijn. Gelukkig dat er zoiets als CD bestaat!
De liefhebber van al dit moois krijgt een palet voorgescho
teld vol met exotische klankkleuren en verrassende compo
sities om zijn of haar vingers bij af te likken. Buckingham
intrigeert op diverse nummers met zijn karakteristiek en
vooral innemende gitaarspel. Hij experimenteert menig
maal met ritmen en geluid en garneert op gepaste wijze het
geheel tot een interessante mix van serieuze popmuziek.
Out Of The Cradle is een CD waar de fans natuurlijk al lan
ger op zaten te wachten, maar ook voor de popmuziek zelf
is het een interessante schijf geworden.
Jorgen
Tweejarig contract met stichting verlengd
tot eind 1994
SCHOUWEN-DUIVELAND/GOEREE-
OVERFLAKKEE - De Rabobank gaat door met de
gratis Museum jaarkaart voor rekeninghouders met
een Europas. De bank startte twee jaar geleden met
deze actie. Het contract met de Stichting Museum
jaarkaart wordt tot eind 1994 verlengd.
Bijna de helft van de Rabo-
bankcliënten die van hun jaar
kaart gebruik maken, zegt nu
vaker een museum te bezoe
ken. Deze cijfers laten zien dat
de Rabobank met haar actie in
belangrijke mate bijdraagt aan
de ideële doelstelling van de
Stichting Museumjaarkaart:
het bevorderen van het mu-
seumbezoek in Nederland.
De bank geeft hiermee gevolg
aan de wens van haar cliënten.
Van de ruim twee miljoen reke
ninghouders bij de Rabobank
die over een gratis Museum-
jaarkaart beschikken, vindt 86
procent dat de bank met deze
actie moet doorgaan.
Van de twee miljoen cliënten
heeft vorig jaar 39 procent één
of meerdere keren een Neder
lands museum bezocht.
GOEDEREEDE - De serie zo
merconcerten op de beiaard
van Goedereede wordt beëin
digd met een concert van gast
beiaardier Gerard de Waardt
uit Maassluis. Het slotconcert
vindt plaats op zaterdag 29
augustus tussen 16.00 en 17.00
uur.
De heer De Waardt is naast
stadsbeiaardier van Maassluis
ook beiaardier van Tholen en
Sint Maartensdijk en tweede
stadsbeiaardier van Rotter
dam.
Het heeft Jan Bezuyen, initia
tiefnemer van deze concerten,
Dien Baas, medewerkster van
het torenmuseum, de sponsors
en niet in het laatst de gastbei-
aardiers veel voldoening gege
ven dat de concerten zo goed
werden bezocht. Het feit dat
het in het in de toren van Goe
dereede mogelijk is om de bei
aardier bezig te zien op de
speeltafel heeft daartoe zeker
bijgedragen. Jan Bezuyen
streeft ernaar om ook volgend
jaar met medewerking van
sponsors weer een serie zomer
concerten samen te stellen. Het
programma van het laatste
concert ziet er als volgt uit: Me
nuet en Trio, Staf Nees. Licht
klassiek: Toselli's serenade
(Enrico Toselli), Thema uit Car
men (George Bizet), Dance of
the blue Danube (Joh. Strauss).
Favoriete melodieën: I know
him so well (musical chess),
Chariots of fire (Vangelis con
ception), Women women (Franz
Lehar). Karakterstukjes: Fune
ral march of a Marionette
(Charles Gounod), Liebesleid
(Fritz Kreisler), Dance of the
hours (Amilcare Ponchielli).
Hymns: Fairest Lord Jesus,
Holy, Holy, Holy, Great is Thy
Faithfulness. Disney songs:
Whistle while you work (Frank
Churchill), Some day my prin
ce will come (Frank Churchill),
It's a small world (Robert B.
Sherman). Hungarian Rhapso
dy nr 2 (Franz Liszt). Alle ar
rangementen zijn van de recita-
list, met uitzondering van het
Menuet en Trio. Tijdens het
concert kan het museum wor
den bezichtigd en de toren te
gen een geringe vergoeding
worden beklommen. Volledige
programma's zijn in de toren
verkrijgbaar.
NOORDWELLE - In Noord
welle, één van de kleinste dor
pen van SchouwenDuiveland,
wordt op zaterdag 29 augustus
weer een rommelmarkt/bra
derie gehouden.
Om 09.00 wordt de markt voor
het publiek geopend. Daar
naast zijn er allerlei attracties
en evenementen voor jong en
oud. Zo verzorgt de brandweer
van Westerschouwen demon
straties. Ook de kerk van het
dorp is speciaal voor deze gele
genheid voor bezichtiging.
HEESWIJK-DINTHER - Galle
ry Interart in Heeswijk toont
van 4 september t/m 4 oktober
werken van de schilder Jan
Roëde en de beeldhouwster
Maja van Hall.
RENESSE - Iedere vierde za
terdag van de maand halen le
den van de muziekvereniging
Luctor et Emergo oud papier
op in Renesse.
Zij starten daarmee vanaf
08.30 uur. De bewoners wordt
vriendelijk verzocht het oud-
papier gebundeld aan de
straatkant te zetten.
Basisbereiding stoven:
Zout, kruid en bebloem het
vlees. Schroei het in bruine
boter aan weerszijden dicht
en bak het bruin. Neem het
vlees uit de pan en blus de
braadboter af met water.
Doe het vlees terug in de
braadpan en stoof het met
gesloten deksel zachtjes
gaar.
U heeft nodig
voor 4 personen:
600 gram lamsschouder
80 gram boter
2 grote uien
2 gele paprika's
1 (ca. 300 gram) papaja
4 deciliter bouillon
2 deciliter crème fralche
(zee)zout
peper uit de molen
Bereiding:
Snijd het lamsvlees in grove
blokjes en kruid het met
(zee)zout en peper uit de
molen. Maak de uien
schoon en snijd ze in halve
ringen. Halveer de papri
ka's en ontdoe ze van zaad
en zaadlijsten. Snijd de pa-
prika's vervolgens in blok
jes van dezelfde grootte als
het vlees. Schil de papaja en
halveer hem in de lengte.
Verwijder het zaad en snijd
een helft in reepjes van een
lh centimeter breed en 3 cen
timeter lang. Snijd het res
tant in dikke plakken.
Braad de blokjes lams
schouder op hoog vuur aan
totdat ze mooi bruin ge
kleurd zijn. Neem het vlees
uit de braadpan. Fruit ver
volgens in de braadboter de
ui, paprika's en papaja
schijven (de reepjes bewa
ren voor de garnering). Voeg
de bouillon toe en breng het
geheel aan de kook. Doe nu
de blokjes vlees terug in de
braadpan en breng het we
derom aan de kook. Doe dc
deksel op de pan en stoof
het in circa 35 minuten
zachtjes gaar. Voeg 5 minu
ten voor het eind van de
stooftijd de crème fraïche
toe en laat dit zonder deksel
iets inkoken voor een lichte
ragoüt.
Lekker met risotto of saf-
fraanrijst.
Tip:
In plaats van papaja kunt u
ook een combinatie van me
loen en abrikozen gebrui
ken.
Voedingswaarde per portie:
Energie: ±2810 kJ (670 kcal)
Eiwit: 31 gram
Vet: 57 gram
Koolhydraten: 10 gram
ti
