Kweek van de schorgroente
lamsoren bij Serooskerke
De expositie Zeeland droog
met foto's van Carel Blazer
Eigen huis blijft een
gewilde investering
Met bamboe het hele jaar
door een exotisch geritsel
EEN HUIS KOPEN DAT
NOG NIET IS GEBOUWD
Opening
nieuw
mossel
seizoen
Lions actief
voor blind-
heidsbe-
strijding
Met EG-subsidie en begeleid door wetenschappelijk onderzoek
In Delta Expo op Neeltje dans
WOENSDAG 1 JULI 1992
9
BRV1N1SSE/ZIERIKZEE - De
mosselkwekers mogen sinds 22
juni hun eerste schelpdieren
van het nieuwe seizoen 1992/93
op de veiling in Yerseke aan
voeren. Als alles volgens plan
ning verloopt zal de handel het
seizoen op 10 juli beginnen.
Of de kwekers van deze moge
lijkheid gebruik zullen maken
hangt veel af van de weersom
standigheden. Vanzelfspre
kend moet ook de kwaliteit en
de kleur optimaal zijn, alvo
rens zij hun produkten van de
hand zullen doen. Tropische
temperaturen zal de kwekers
eveneens niet gelijk over de
streep halen. Zodra de handel
met de verwerking kan begin
nen zullen de schelpdieren
weer in de restaurants en win
kels verkrijgbaar zijn. De ver-
waterperiode van de mosselen
op de Zeeuwse verwaterperce-
len zal ongeveer tien dagen in
beslag nemen.
ZIERIKZEE - De Lions Club
Schouwen-Duiveland gaat sa
men met de andere Lions
Clubs in Nederland en de Wil
de Ganzen actie voeren voor de
blindheidsbestrijding in ont
wikkelingslanden.
De actie is onderdeel van de
viering van het veertig-jarig
jubileum van Lions Neder
land. Ze omvat verschillende
projecten ter bestrijding van
blindheid in ontwikkelings
landen, onder andere in Siera
Leone en Pakistan. Men richt
zich vooral op de bestrijding
van rivierblindheid, een ziekte
die wordt overgebracht via
steekvliegen en tot een onher
stelbare vorm van blindheid
leidt. De ziekte komt vooral
voor in de vruchtbare streken
langs de rivieren waar land
bouw mogelijk is. Door de
ziekte worden de bewoners
naar droge, arme gebieden ge
dreven. Men schat het aantal
geïnfecteerden op 80 miljoen.
Met behulp van nieuwe medi
cijnen is het tegenwoordig
goed mogelijk de ziekte te be
strijden en daarmee blindheid
te voorkomen.
H. Eversdijk plant lamsoor (Foto: Marijke Folkej-tsma).
SEROOSKERKE - Vroeger werd het armelui voedsel genoemd, tegenwoordig
wordt het in restaurants geserveerd als exquise lekkernij. Lamsoren (ook zee
asters genoemd), zeekraal, zeekool en snijbiet. Schorgroenten waarnaar de
vraag steeds groter wordt terwijl het aanbod ervan vermindert. De schorren
langs de Zeeuwse zeearmen, waar de groenten van oudsher werden gesneden,
werden daarvoor ongeschikt of ontoegankelijk doordat de Westerschelde ver
vuilde en de Oosterschelde beschermd natuurgebied werd. Daarom nam de
stichting Mariene Cultures Oosterschelde het initiatief om dé schorgroenten te
gaan kweken. Afgelopen vrijdag werden bij Serooskerke de eerste plantjes
lamsoren uitgezet.
Dat gebeurde op een twee hec
tare groot proefveld aan de
Stolpweg, tussen de Rijksweg
Zierikzee-Haamstede en de
Oosterschelde op twee kilome
ter van het natuurreservaat De
Schelphoek. De lamsoren wer
den ingeplant door de Schouw-
se agrariër P. Boot die het
proefveld ook onkruidvrij zal
houden. Wanneer de groei van
de jonge lamsoren voorspoedig
verloopt, hoopt men over onge
veer zes weken de eerste partij
naar de veiling in Breda te
kunnen brengen.
Het is de bedoeling om in 1993
ook zeekraal te gaan kweken
en in de jaren daarna ook zee
kool en snijbiet. Dat bleek uit
een toelichting van de voorzit
ter van de stichting Mariene
Cultures Oosterschelde, drs H.
Eversdijk. Hij vertelde dat het
voor negentig procent zeker is
dat de Europese gemeenschap
het schorgroenten-kweekpro-
ject financieel gaat ondersteu
nen met drie miljoen gulden,
een bedrag dat vanaf 1 januari
1993 verspreid over vier jaar
beschikbaar wordt gesteld.
Voorwaarde daarvoor is dat
het project wetenschappelijk
wordt begeleid via universitei
ten in diverse landen van Euro
pa. Met universiteiten in Gent
en Brussel is daar al overeen
stemming over bereikt, zij wa
ren ook vertegenwoordigd bij
het planten van de eerste lam
soor. De heer Eversdijk zei te
verwachten dat binnen enkele
dagen ook overeenstemming
kan worden bereikt met de
Universiteit van Lissabon.
Het onderzoek dat de stichting
Mariene Cultures Oosterschel
de tot nu toe verrichtte om na
te gaan of schorgroenten ook
gekweekt kunnen worden,
werd bekostigd door een finan
ciële bijdrage van 300.000 gul
den van het ministerie van
landbouw, natuurbeheer en
visserij, 50.000 gulden van de
provincie Zeeland en 50.000
gulden van de regionale Rabo-
banken. „Daarmee hebben we
een lamsorenproject kunnen
opzetten. Maar we willen meer,
we willen ook onderzoeken hoe
de kweek van zeekraal, snij
biet en zeekool in de praktijk
uitpakt", aldus de heer Evers
dijk.
Dat is volgens de voorzitter
van belang omdat het de be
doeling is dat schorgroenten in
de toekomst een gewoon akker-
bouwprodukt worden. Het
Oosterscheldegebied zou
ideaal zijn voor de teelt van de
ze soort produkten. „Maar er
zijn zeker nog vele andere
plaatsen langs de Nederlandse
kust die daarvoor in aanmer
king komen. Als onze stichting
zich na enkele jaren kan ophef
fen doordat de geteelde schor
groenten op een normale com
merciële basis aan de markt
kunnen komen is ons doel be
reikt".
De stichting Mariene Cultures
Oosterschelde is een non-profit
stichting. Men zet zich ook in
voor teelt van schorgroenten
omdat het zoutminnende plan
ten met een hoge voedings
waarde zijn die mogelijk ook
geteeld kunnen worden in ont
wikkelingslanden. Met name
de landen die kampen met het
probleem van verzilte land
bouwgronden. Op die manier
zou de schorgroente een bijdra
ge kunnen leveren aan het
voedselprobleem in de arme
landen.
Tenslotte kan de teelt een alter
natief vormen voor het wegval
len van het aantal schorgebie-
den langs de Oosterschelde
waar schorgroente mag worden
geplukt. Sinds de Oosterschel
de beschermd natuurgebied is,
wordt de toegang tot die gebie
den gereguleerd via een ver
gunningensysteem. „Via de
kweek van schorgroenten kun
nen de schorren worden be
schermd als natuurgebied ter
wijl toch kan worden voldaan
aan de groeiende vraag vanuit
de restaurants en de schelpdie
renwereld", aldus de heer
Eversdijk.
De groeihoogte van bamboe
kan variëren van 20 cm tot 600
cm! Lage bamboes zijn bruik
baar als bodembedekker
(Pleiblastus-pumilis en P. pyg-
maeus). Om een haag te maken
zijn Semiarundinaria en Pseu-
dosasa geschikt. Sinarundina-
ria nitida (350 cm) heeft smal
blad en wordt veel toegepast.
Ook voor balkons is er geschik
te bamboe, bijvoorbeeld de
niet al te hoge Arpndianaria
murielae 'Simba'. Bamboe
wordt ook wel eens verward
met een hooggroeiend siergras,
Miscanthus giganteus. Deze is
echter niet wintergroen.
Wie wel eens bamboescheuten
heeft gegeten, maakte kennis
met Bambusa, een soort die in
de tropen wordt gebruikt voor
consumptie en voor vlecht- en
bouwwerk. Is niet winterhard,
wordt soms als kamer- of serre-
plant aangeboden.
Hosta's
Schitterende bodembedekkers
zijn Hosta's. Deze sterke vaste
planten verdragen goed scha
duw. De belangrijkste sier-
waarde is hun blad, dat per
soort sterk varieert in grootte
en kleur. De blauwlila of witte
bloeiwijzen komen goed tussen
het blad uit en zijn mooi voor
boeketten. Kies voor een klei
ne tuin een kleinbladige soort
zoals Hosta tokudama
'Hadspen Blue', 40 cm hoog tij
dens de bloei. Voor een donke
re plek of een gele border is een
bontbladige vorm geschikt,
bijvoorbeeld Ho.sta ventricosa
'Aureomarginata', wel 90 cm
hoog.
Als perkplant worden groot-
bloemige violen gebruikt voor
voorjaarsbloei. Als ze ophou
den met bloeien en afsterven,
beginnen de vaste plantviolen
(Viola cornuta). Ze hebben iets
'kleinere bloemen, in mooie
pasteltinten. De bloei is rijk en
langdurig, tussen mej en okto
ber. Overblijvende violen zijn
winterhard en doen het 't beste
op een zonnige plek. Populair
is de luchtblauwe 'Boughton
Blue'. Op een tuincentrum zijn
deze violen bij het sortiment
vaste planten te vinden.
Tips: de bamboe heeft sterke
wortels en grondscheuten, alle
Soorten woekeren min of meer;
Hostablad kan door slakken
worden aangevreten, vang ze
weg; verwijder bij vaste plant-
viooltjes niet alle uitgebloeide
bloemen, dan zaaien ze zich
uit. Leuk voor in potten
Voor balkons is de bamboe Arundinaria Murielae zeer geschikt.
ZIERIKZEE - Bamboe is de verzamelnaam voor een
grote groep grasachtige planten uit de tropen en sub
troepen. Ze zijn wintergroen en ondanks hun her
komst zijn er voor ons klimaat geschikte, winterhar
de soorten. Bamboe wordt in grote potten gekweekt
en kunnen nu worden geplant. Ze maken dan voor de
winter nieuwe, sterke wortels. Daardoor is er geen
kans op verdroging in de winter, wat bij herfstplan-
ting wel het geval kan zijn.
NEELTJE JANS - Van 1 juli tot en met 30 september is in Delta Expo op Neeltje
Jans een foto-expositie te bezichtigen van Carel Blazer met de titel Zeeland
droog. De foto-expositie bevindt zich op de derde verdieping van het Ir. J. W.
Tops-huis. In totaal omvat de tentoonstelling tachtig foto's. Het betreft opna
men van de inundatie van Walcheren in 1945. Daarnaast zijn foto's opgenomen
van de Deltawerken en recreatie uit de jaren '60 en '70.
In opdracht van uitgeverij Con
tact kwam Carel Blazer in 1945
in Middelburg aan om de gevol
gen van de inundatie van Wal
cheren met zijn camera vast te
leggen. De inundatie was een
militaire strategie om toegang
te verkrijgen tot de belang
rijke aanvoerhaven Antwer
pen. Daarom bombardeerden
de geallieerden, oktober 1944,
op vier plaatsen de dijken op
Walcheren. Meer dan een.jaar
lang zou het voorheen zo na
tuurlijke eiland geteisterd
worden door het verwoestende
zeewater.
Vanuit een Engels amfibievoer
tuig, een zogenaamd DU KW,
maakt Carel Blazer een tocht
langs de onder water staande
dorpen. In een indrukwekken
de serie legdé hij de ingrijpen
de veranderingen in het leven
van de Zeeuwse mens en zijn
ongeving vast. In Westkapelle
en Vlissingen fotografeerde hij
het pionierswerk dat verricht
werd voor het dijkherstel. Veel
inprovisatietalent en lichame
lijke kracht was nodig om de
vier dijkgaten te dichten voor
het invallen van de winter van
1945. Daarna zou Walcheren
niet meer te redden zijn. Uitge
verij Contact besloot deze do
cumentaire serie niet uit te ge
ven. Blazer kocht zijn foto's en
negatieven terug en een aantal
foto's werd gepubliceerd in de
buitenlandse pers.
Documentaire
humanisme
Evenals de foto's van Carel
Blazer van de Spaanse burger
oorlog uit 1937 tonen deze beel
den weinig geweld of schok
kende beelden. Wel laten ze
zijh betrokkenheid zien bij de
Zeeuwse mens die ondanks al
le ellende in evenwicht pro
beert te komen met zijn omge
ving. Blazer was daarmee een
exponent van het zogenaamde
'documentaire humanisme',
waarmee men de camera als
middel inzette voor een mens
waardig bestaan.
De waterbouwkunde bleef Bla
zer mateloos boeien. Zo stelde
hij zichzelf als opdracht de vor
deringen aan de Deltawerken
met zijn camera te volgen. Er
ontstonden schitterende foto's
van de Veerse Gatdam, de Gre-
velingendam en de Haring-
vlietdam. Daarbij legde hij de
opkomst van de recreatie in de
zestiger jaren bij deze nieuwe
waterwerken vast.
De foto's van de Deltawerken
tonen de toenemende rol van
de techniek in de waterbeheer
sing die het aandeel van de
mens steeds sterker terug
dringt. Het in de veertiger ja
ren nog volop gebruikte hand
werk en de daarop gebaseerde
eeuwenoude ervaring wordt
geleidelijk overgenomen door
de later toegepaste geprefabri
ceerde bouwelementen, die
met grote installaties op hun
plaats worden gebracht. In de
De afsluiting van het Veerse Gat in april 1961. Eén van de foto's
van Carel Blazer.
fotoserie wordt de nietigheid
van de mens weerspiegeld
doordat hij steeds kleiner in
beeld komt.
Carel Blazer werd in 1911 in
Amsterdam geboren. Na zijn
MTS eindexamen wordt hij
monteur bij de radiocentrale.
Al spoedig maakte hij van zijn
hobby zijn vak. De fotograaf
Kees Kerkhof nodigde Blazer
uit lid te worden van de Veree-
niging van Arbeiders Fotogra
fen (VAF). Hier ontmoette hij
de fotografe Eva Besnyö die hij
gaat assisteren bij foto-op-
drachten. Om de toegepaste
vormprincipes van de Nieuwe
Fotografie beter te kunnen
hanteren gaat hij in 1934/1935
in de leer bij de nieuwzakelijke
fotograaf Hans Finsier in Zü-
rich. Ibrug in Nederland start
te hij een praktijk als foto
graaf. Samen met Eva Besnyö
huurde hij het huis Keizers
gracht 522 te Amsterdam. Aan
vankelijk werkzaam als por
tretfotograaf richtte hij zich al
spoedig op de documentaire fo
tografie die moest dienen in de
anti-fascistische strijd.
Oorlogen
In 1936 vormde hij samen met
Cas Oorthuys en Nico de Haas
het bestuur van de BKVK
(Bond van Kunstenaars ter Ver
dediging van de Kulturele
rechten) en werkt hij mee aan
de internationale tentoonstel
ling De Olympiade Onder Dic
tatuur (DOOD). Als één van de
weinige Nederlandse fotogra
fen vertrekt Blazer in 1937
naar Spanje om aan het front
de Spaanse burgeroorlog te
verslaan. In datzelfde jaar is
Carel Blazer samen met onder
andere Eva Besnyö en Cas
Oorthuys één van de organisa
toren van de invloedrijke ten
toonstelling Foto '37 in het Ste
delijk Museum in Amsterdam,
waar de vele mogelijkheden
van de Nieuwe Fotografie wor
den getoond.
In de Tweede Wereldoorlog is
Carel Blazer actief geweest in
het verzet en werkte hij mee
aan de Persoons Beyijs Centra
le. Wegens spionage opgepakt
werd hij in 1943 ter dood ver
oordeeld. Na drie maanden do
dencel in de Kriegswehrmacht-
gefangnis in Utrecht wordt hij
door een list in 1944 vrijgespro
ken.
Na de bevrijding maakt Blazer
reportages over de verwoestin
gen in ons land. Zijn geloof in
de propagandistische werking
van de fotografie was verdwe
nen, maar zijn betrokkenheid
bij het menselijke bestaan
bleef. In opdracht van uitgeve
rij Contact fotografeerde hij de
inundatie en drooglegging van
Walcheren. In 1945 was Blazer
één van de oprichters van de
Gebonden Kunstenaars federa
tie (GKf). Fotografie is binnen
de GKf vooral een vorm van
toegepaste kunst en de samen
werking tussen fotografen en
vormgevers speelt een belang
rijke rol. In 1968 kreeg Blazer
de GKf-prijs voor zijn grote
bijdrage op het gebied van de
toegepaste kunsten.
Specialisme
Erg bekwaam was Blazer in
het maken van fotowanden.
Door zijn grote technische ken
nis was hij tot het maken van
enorme vergrotingen in staat.
Zijn meesterwerk in dit op
zicht is een fotowand van 580
m2 op de Expo '58 te Brussel.
Van het bedrijfsleven kreeg
Blazer grote opdrachten waar
bij opviel dat hij vooral de con
sument afbeelde en niet het
produkt of de produktie. Een
veel voorkomend thema in zijn
werk is water. Naast de Delta
werken fotografeerde hij tij
dens zijn vele reizen over de he
le wereld veelvuldig de kust.
Het fotoboek Anderland geeft
een overzicht van zijn werk. Op
16 januari 1980 overleed Carel
Blazer te Nijmegen.
DEN BOSCH - Het groot
scheepse protest van de boeren
leidde rond het middaguur tot
grote verkeersproblemen in de
wijde omgeving van het Bra
bantse provinciehuis in Den
Bosch. Ook op de rijksweg
Utrecht-Eindhoven ontstonden
er problemen doordat de boe
ren, tegen de afspraken met de
politie in, met soms vijf tracto
ren naast elkaar gingen rijden.
De regelingen luidden dat de
boeren slechts achter elkaar
zouden rijden om de door
stroom van het verkeer nog
enigszins mogelijk te maken.
Ook de op- en afritten van de
autosnelweg stonden vol land
bouwtrekkers.
ZIERIKZEE - Het bezit van een eigen huis blijft po
pulair in "Nederland. Dat blijkt uit de stabiele situa
tie op de huizenmarkt. En ondanks diverse maatre
gelen van de overheid, die het eigen huis-bezit op
punten onaantrekkelijk maken, is het aantal ver
kochte huizen in 1991 zelfs toegenomen. Want geluk
kig zijn de fiscale maatregelen voor een huis die geld
opleveren nog steeds riant.
in de provincie Groningen
(0,5%). De overige provicies la
gen dicht bij het gemiddelde.
Overigens is wonen in Gronin
gen en Friesland nog het goed
koopst.
Vorig jaar wisselden meer dan
6000 woningen meer van eige
naar dan in 1990. De oorzaak
hiervan is een toegenomen
koopbereidheid na een periode
van onzekerheid door de Golf
oorlog. De gemiddelde prijs
van een huis in Nederland
steeg in 1991 met 3,5% tot
180.400,-. De stijging van het
gemiddelde was het hoogste in
Overijssel (6,5%) en het laagst
Aftrekpost
De huizenprijs ligt er respec
tievelijk 28en 25% onder het
landelijk gemiddelde. Noord-
3,95
TEGEN ONGCWENST BEZ0CK
AVONTUURLIJK?
De nieuw verschenen editie van Het Verhuisblad.
Holland en Utrecht, met 7% en
14% boven het landelijk gemid
delde, zijn het duurst.
Het bezitten van een eigen huis
kan nog steeds een grote (ren-
te)-aftrekpost zijn en boven
dien betekent een eigen huis
werken aan vermogensvor
ming. Daarom geeft nog steeds
70% van de Nederlandse bevol-1
king de voorkeur aan een eigen
huis. Ondanks tal van beper
kende overheidsmaatregelen
zoals de vermogenbelasting en
de omstreden stijging van het
huurwaardeforfait (het bedrag
dat men bij het inkomen moet
optellen). Ook de invoering
van de'nieuwe Wet Brede Her
waardering per 1 januari 1992
laat met name eigen huisbezit
ters met één spaarhypotheek
niet buiten schot.
In de nieuw verschenen zomer-
editie van Het Verhuisblad
wordt uitgebreid ingegaan op
de laatste ontwikkelingen op
de huizenmarkt, hypotheken,
gemeentegarantie, belasting
voordelen, premieregelingen
en subsidies. Speciale aan
dacht in dit blad voor het ko
pen van een huis dat nog niet is
gebouwd. Eng of avontuurlijk?
Het Verhuisblad somt alle
voor- en nadelen op. Ook op de
(on)aantrekkelijkheden van
het kopen van een apparte
ment - zeer in populariteit
gestegen de laatste jaren, met
name in de Randstad - wordt
uitgebreid ingegaan.
Onmisbaar
Het Verhuisblad bevat onmis
bare informatie voor iedereen
die van plan is een eigen huis
of appartement te kopen. Veel
aandacht wordt besteed aan al
le factoren van een huis kopen
in het algemeen en de voor
waarden voor een geslaagde
aankoop. Het Verhuisblad
draagt ook veel ideeën en
oplossingen aan met betrek
king tot de inrichting van het
nieuwe huis; interieur-trends,
vloerbedekking, keukens, bad
en slaapkamers en serres.
Ook komen tal van praktische
zaken zoals beveiliging, verze
keringen en energiezuinig wo
nen aan de orde. Het Verhuis
blad kost slechts 3.95 en is
verkrijgbaar bij de tijdschrif
tenwinkels.
