Feest in Borrendamme
Pracht van passagiersschip
herleeft op tentoonstelling
^Someuws
Brandweerdipoloma's in Bru
Aanrijding op het Jannewekken
Groot op schaal
DONPERDAG 13 FEBRUARI 1992 NR 25102
5
16.30 uur. De opbrengst komt
ten goede aan de gehandicap
tenzorg.
BRU1N1SSE
Toneeluitvoering
Vrijdag 21 februari wordt in
het verenigingsgebouw van
Bruinisse door toneelvereni
ging De Komedianten weer een
uitvoering gegeven. Deze
avond zal het blijspel Dubbel
Vier van Hans van Wijngaar
den door de Bruse amateurclub
worden opgevoerd. In de pauze
verleent de boerenkapel Stuit
je Leut haar muzikale mede
werking. Persoonlijke omstan
digheden binnen de vereniging
hebben ertoe geleid dat de acti
viteiten van de club enige tijd
hebben stilgestaan. De draad
is weer opgepakt en twee nieu
we leden, namelijk Cees van
der Have en Rinus Haeck ma
ken deze avond hun debuut.
Voor deze ouderwetse gezellige
avond geldt een entreeprijs van
2,50.
Mosselveiling
ZIERIKZEE - Dinsdagmorgen om ongeveer 11.30 uur reden op het Jannewekken te Zierikzee twee
personenauto's op elkaar. Een daarvan werd zo zwaar beschadigd dat het moest worden wegge
sleept. Het betrof de auto van de heer T. uit de gemeente Duiveland. Hij kwam over het Jannewek
ken aanrijden komende vanuit de richting binnenstad. Op dat moment reed mevrouw D. uit Zierik
zee vanaf een uitrit achteruit met haar auto het Jannewekken op. Daardoor ontstond een aanrij
ding tussen beide voertuigen. De auto van de heer T. werd aan de rechtervoorzijde zwaar bescha
digd. De auto van mevrouw B. tuas aan de achterzijde ingedeukt. Zij kon haar weg vervolgen.
ZIEKIKZEE - Wie kent ze niet, de bekende scheeps
namen als Dempo, Insulinde, Sibajak, Statendam,
Nieuw Amsterdam en de wat recentere Willem
Ruys. Voor velen is het een herinnering aan tijden
van weleer. In het Maritien Museum Rotterdam is
tot en met 7 juni weer de sfeer te proeven van het le
ven aan boord van passagiersschepen op de tentoon
stelling Groot op schaal; een tentoonstelling waarin
modellen van deze bekende passagiersschepen en
een tiental andere te bezichtigen zijn.
Wie tegenwoordig een grote af
stand moet overbruggen maakt
gebruik van het vliegtuig, ter
wijl de grote passagierssche
pen vooral vakantiecruises va
ren op de Middellandse Zee en
in het Caraïbisch gebied. Toch
is het nog maar een halve eeuw
geleden dat vanuit alle grote
havens wekelijks afvaarten
plaatsvonden van passagiers
schepen, waarop zich mensen
inscheepten die zich voor hun
werk over zee of oceaan moes
ten verplaatsen. De belangrijk
ste routes vanuit Nederland
waren die naar Noord-Amerika
en naar het voormalige
Nederlands-Indië. Een reis met
een passagiersschip was een
belangrijke gebeurtenis in veel
levens. Zelfs voor die mensen,
die nooit een reis meemaakten
maar familieleden of vrienden
wegbrachten en zo'n schip
mochten bekijken, zijn deze
schepen een blijvende herinne
ring.
Succes
Deze lijndiensten bleken in een
behoefte te voorzien, want
steeds meer bestuursambtena
ren, planters en militaire reis
den tussen de kolonie en het
moederland heen en weer. Het
succes was zelfs zo groot dat
beide maatschappijen samen
gingen werken, waardoor de
tweewekelijkse afvaarten
beurtelings uit Amsterdam en
uit Rotterdam plaatsvonden.
Niet alleen de Indische Archi
pel, ook het Noordamerikaan-
se continent speelde een rol in
het ontstaan van de passagiers
vaart. Steeds meer emigranten
uit Centraal- en Oost-Europa
zochten in Westeuropese ha
vens vervoer naar Noord-
Amerika. Bovendien deden
West-Europa en de VS actief za
ken, waardoor zakenlieden er
steeds meer behoefte aan had
den om elkaar te bezoeken. Om
emigranten en zakenlieden te
kunnen vervoeren; opende'Öe'
Nederlandsch Amerikaanse
Stoomvaart Maatschappij
(NASM) in Rotterdam in 1872
een lijndienst naar New York,
die beroemd zou worden als de
Holland Amerika Lijn (HAL).
De grote passagiersvaart was
een feit.
De eerste decennia was de over
tocht van of naar Indië of Ame
rika geen genoegen, omdat de
rederijen er niet ober pieker
den bij de indeling van de sche
pen comfort of luxe aan te
brengen. Er was wel verschil in
de graad van ontbering. De
passagiers van de eerste en
tweede klasse beschikten over
hutten en kregen maaltijden.
De derde klasse bevond zich in
het ruim, ver van licht en lucht
en werd bevolkt door soldaten
of emigranten, die wel een ma
tras kregen om op te slapen,
maar voor hun eigen eten
moesten zorgen. Van badka
mers en ruimten voor ontspan
ning was nog geen sprake.
Aan het eind van de eeuw werd
alles anders. De rederijen kre
gen door dat ze een markt had
den aangeboord van mensen,
die veilig maar toch ook com
fortabel een verre reis wilden
of moesten maken en bereid
waren daarvoor te betalen. Ze
lieten dus grotere schepen bou
wen en gingen aandacht beste
den aan hun inrichting. De bui
tenlandse rederijen pasten in
middels al neo-stijlen toe en
die liefst nog doorelkaar, zodat
een soort protserih ecclecti-
cisme ontstond. Deze stijlen
stonden al spoedig bekend als
White Star Romnan of Beren-
geria Baroque. In hun reclame
prezen de rederijen hun sche
pen aan als een „floating cast
le", een „grand hotel" of zelfs
een „seaborne museum".
Ambitieus
In 1936 brak de HAL rigoureus
met de neo-stijlen. Toen be
sloot de maatschappij tot een
ambitieus project. De maat
schappij zou het naderende
einde van de economische we
reldcrisis vieren met de bouw
van het grootste Nederlandse
passagiersschip aller,tijden;, de
Nieuw Amsterdam (II), Tw.ee
architecten kregen opdracht
het programma voor het inte
rieur te maken. Die architecten
hadden eerder de veel bespro
ken Van Nelle-fabriek in Rot
terdam ontworpen: J. A.
Brinkman en L. C. van der
Vlugt. Zij schakelden niet min
der dan 70 Nederlandse archi
tecten en kunstenaars in, zodat
het schip een maritieme
weerspiegeling werd van archi
tectonische en kunstzinnige
opvattingen in de late jaren
dertig.
G. Wijdeveld bijvoorbeeld ont
wierp de Grand Hall, J. J. P.
Oud de lounge en het zwembad
en Van Ravesteyn de eetzaal
derde klasse. Moderne kunste
naars vulden op hun beurt de
len van het programma in: Eva
Besnvo maakte een fotowand
in de rookzaal, Frits van Hall
de grote adelaar bij de bar Ritz
Carlton en Hendrik Chabot
een schilderij dat hij scheef
moest maken om hel te laten
passen in het interieur dat ner
gens echt recht kon zijn.
Natuurlijk concurreerden niet
alleen de rederijen door hun
schepen zo mooi mogelijk te la
ten inrichten, ook de scheeps
bouwers probeerden zoveel
mogelijk opdrachten voor pas
sagiersschepen te krijgen. Om
te laten zien dat ze de mooiste,
grootste en snelste schepen
konden bouwen, maakten ze
van de schepen die ze oplever
den een paar modellen „op gro
te schaal" (1 48) en op basis
van de oorspronkelijke bouw
tekeningen. Ze heetten daarom
„werfmodelen". Zulke model
len lieten de detaillering van
het schip goed zien. Eerf model
schonk de bouwer tevoren aan
de reder, opdat die goed idee
had van het schip dat hij kon
verwachten en het andere hield
de werf zelf om potentiële
klanten te overtuigen van de
onbegrensde mogelijkheden
van het bedrijf. Alleen de grote
werven maakten dergelijke
modellen, de kleinere bouwers
lieten van het schip eenschilde
rij maken. Ook dit gebeurde
naar de bouwtekeningen.
Het Maritiem Museum Prins
Hendrik bezit een aantal werf-
modellen van grote passagiers
schepen en van vrachtschepen
met passagiersaccommodatie.
Om een impressie te geven van
de meestal smaakvolle spe
ciaal ontworpen interieurs,
waarin de passagiers van hun
overtocht een vakantie konden
maken, zijn kenmerkende on-'
derdelen van de scheepsinte
rieurs opgesteld in een vormge
ving, die bedoeld is om iets in
herinnering te roepen van het
werk van architecten, ontwer
pers en kunstenaars, wier na
men nog maar zelden met de
scheepvaart in verband ge
bracht worden.
Dcstijds een bekende verschijning: de Dempo.
Aan de mosselmarkt in Yerse-
ke arriveerden op dinsdag 3 fe
bruari zes schepen voor de
deur. De grootste partij die
werd aangevoerd, waren 419
brutotonnen van de YE 36 uit
de Hammen. De tarrapercenta-
ge's varieerden op dinsdag tus
sen 14,9 en 53,5 procent. Mos-
selhandel Steketee betaalde
een hoogste prijs van 165 gul
den. De volgende dag, woens
dag 4 februari kwamen acht
vaartuigen aan de veiling.
Hiervan waren er zeven afkom
stig uit Yerseke. Uit Bruinisse
was de Bru 2 van de partij die
maar liefst 1013 brutotonnen
uit het Oude Slaak loste. Het
voorruim bevatte 635 tonnen
met een vleesgewicht van 24,8
kilo. In het achterruim van 378
tonnen bleef het vleesgewicht
op 19,6 kilo steken. Van de ove
rige ladingen schommelde het
vleesgewicht gemiddeld rond
de 20 kilo. Donderdag boden
vijf vaartuigen hun vrachtjes
aan op de mosselveiling. Van
uit de Bruse haven arriveerde
de Bru 25 die 428 tonnen aan
voerde. Deze mossels hadden
een tarrapercentage van 28,8
procent bij een stukstal van
150. Het vleesgewicht van deze
lading kwam uit op 23,7 kilo.
De gemiddelde inschrijfprijs
in week 6 bedroeg 102,86.
MIDDELBURG
Tropisch
Midwinterfeest
De Nederlandse Vereniging tot
Integratie van Homosexuali-
teit COC, regio Midden Zee
land houdt op zaterdag 22 fe
bruari haar vierde Tropisch
Midwinterfeest. Deze happe
ning geniet inmiddels nationa
le bekendheid. Buiten is het
koud, maar binnen heerst er
een tropische temperatuur. Ui
teraard worden er ook tropi
sche hapjes geserveerd. De be
zoekers mogen in aangepaste,
tropische kleding komen bij
voorbeeld gehuld in een boxer
short. Dit is natuurlijk niet
verplicht, maar de meest tro
pisch geklede man en vrouw
maken kans op een verrassen
de prijs. Door de grote bekend
heid van dit feest wordt de
mensen die zeker willen zijn
dat ze naar binnen kunnen,
verzocht op tijd te zijn. Vanaf
21.00 uur is iedereen welkom in
hec COC-pand aan de Eigen-
haardstraat 2 in Middelburg.
Voor COC-leden is de toegang
gratis.
HEINKENSZAND
Reumapatiënten
vereniging
Op vrijdag 21 februari om
20.00 uur houdt de Reumapa
tiëntenvereniging Midden-
Zeeland haar jaarvergadering.
Dit gebeurt in het gebouw De
Stenge in Heinkenszand. Na de
vergadering kunnen de bezoe
kers een aantal rondjes bingo
spelen. Alle leden zijn, met
eventueel één begeleider, van
harte welkom.
AARDENBURG
Cursussen voor vrouwen
Op initiatief van de Zeeuwse
Vrouwenraad en de Volkshoge
school Zeeland worden in
maart twee curussen gehouden
die speciaal zijn bedoeld voor
vrouwen. De cursus Problee
moplossend Vergaderen vindt
plaats op 19 en 20 maart in de
Volkshogeschool te Aarden
burg. Tijdens de cursus wordt
aandacht besteed aan selectief
waarnemen en selectief luiste
ren en de verschillende fasen
voor het probleemoplossend
vergaderen. Op 24 en 31 maart
vindt in het Churchill Hotel te
Tbrneuzen een cursus notuleren
plaats. Een cursus waarbij oe
fenen in luisteren en samenvat
ten als de belangrijkste vaar
digheden bij notuleren worden
geleerd en aandacht wordt ge
schonken aan het ordenen en
uitwerken van aantekeningen.
Belangstellenden kunnen zich
voor 1 maart aanmelden voor
deelname aan een of beide cur
sussen. Tblefoon 01180-34733.
ZIERIKZEE - Zoek de zon op. Dat was de titel van het cabaretprogramma dat Lucas Zijlmaker en
Cecile Vooren woensdagmiddag presenteerden in de recreatieruimte van het Zierikzeese bejaar
dencentrum Borrendamme. Het optreden van de cabaretgroep Neutje was een van de feestelijkhe
den die deze week in Borrendamme plaatsvinden vanwege het 20-jarig bestaan van het bejaarden
centrum. De cabaretgroep speelde daar op in met een nostaligisch programma waarbij een aantal
cabaretliedjes van vroeger toerden gepresenteerd. Onder andere de liedjes van Louis Davids, Lou
Bandy en Busio. De ouderen kenden die nog prima want er werd volop meegezongen. Via zijn sket
ches en praatjes tussendoor zocht Lucas Zijlmaker persoonlijk contact met de ouderen in de zaal.
Er kwamen ongeveer zestig bewoners van het bejaardencentrum naar het cabaret Neutje kijken.
Vanavond (donderdag) wordt de feestweek afgeloten met een programma met toneel, zang en mo
deshow dat wordt gepresenteerd door het personeel van het bejaardencentrum. (Foto: Joop van
Houdt).
verzorgende. Afhankelijk van
het examenresultaat wordt aan
ruim dertig personen het diplo
ma uitgereikt. De kandidaten
zijn leerling-ziekenverzorgen
den die aan de Stichting Oplei
dingsschool voor Ziekenverzor
genden (SOVZ) in Goes hun
theoretische kennis hebben op
gedaan. Het praktische gedeel
te van de opleiding hebben ze
gekregen in een aantal ver
pleeghuizen waaronder de Cor-
neliastichting. Aan de
diploma-uitreiking wordt een
feestelijk tintje gegeven.
Jaarvergadering NCVB
De afdeling Zierikzee van de
Nevderlandse Christen Vrou
wen Bond (NCVB) komt op
woensdag 19 februari bijeen
voor de jaarvergadering. Be
halve een huishoudelijk ge
deelte omvat de vergadering
een optreden van het Thoolse
NCVB-koor. De bijeenkomst
vindt plaats in de bovenzaal
van de Gereformeerde Kerk en
begint om 19.45 uur.
NIEUWERKERK
Uitvoering
Oefening en Uitspanning
Op vrijdag 14 februari vindt in
Ons Dorpshuis te Nieuwerkerk
de jaaruitvoering plaats van'
het muziekgezelschap Oefe
ning en Uitspanning. De muzi
kale avond begint om 19.30 uur.
Musical Visserslatijn
Visserslatijn is de titel van de
musical die op vrijdag 21 fe
bruari wordt opgevoerd door
de oudste leerlingen van de
Openbare basis School de Dob
belsteen uit Nieuwerkerk. de
voorstelling vindt plaats in
Ons Dorpshuis te Nieuwerkerk
tussen 19.30 en 22.00 uur. Het
gaat om een musical die werd
bewerkt door de voorzitter van
de oudderraad E. Kops. Het
gaat om wonderlijke gebeurte
nissen die zich afspelen wan
neer een bootje omslaat waar
mee men aan het vissen is.
ZIERIKZEE
Gevonden voorwerpen
In het jaar 1992 zijn bij de
Rijkspolitie Schouwen-Duive-
land de volgende gevonden
voorwerpen gebrachj. Een
vouwfiets, een racefiets, drie
damesfietsen, een herenfiets,
twee geluidsboxen, een etuitje
met manicurespullen, een
wieldop, vijf sleutelbossen, en
zilveren ketiinkje, vier porte-
monaies, drie handschoen (tel
kens een van een paar) en en
dameshorloge. Mensen die het
.afgelopen jaar een van boven
staande voorwerpen zijn kwijt
geraakt kunnen contact opne
men rhet de politie om na te
gaan of hun eigendom wellicht
tussen de gevonden voorwer
pen op het politiebureau ligt.
Telefoon 01110-14055.
CPB-vergadering
De Christelijke Plattelands
vrouwen Bond afdeling
Schouwen-Duiveland houdt op
dinsdag 18 februari haar jaar
vergadering in de bovenzaal
van de Gereformeerde Kerk in
Zierikzee. Na de behandeling
van de jaarverslagen en het af
scheid van twee bestuursleden
verzorgt de heer Ad Leijdek
kers na de pauze het program
ma. De vergadering begint om
19.45 uur.
Diploma
ziekenverzorgende
Op woensdag 19 februari om
17.00 uur wordt in de Cornelia-
stichting de uitslag bekend ge
maakt van het examen zieken
DREISCHOR
Magnetron
demonstratie
De Nederlandse Bond van
Plattelandsvrouwen, afdeling
Noordgouwe houdt op dinsdag
18 februari een magnetron
demonstratie. De avond wordt
verzorgd door een demonstra-
tice van Moulinex in samen
werking met de firma J. Slager
uit Dreischor. De laatstge
noemde heeft na afloop voor el
ke aanwezige een leuk present
je. Ook introducees van leden
zijn van harte welkom. De de
monstratie wordt gehouden in
het Dorpshuis van Dreischor
en begint om 20.00 uur.
OOSTERLAND
Verkoping De Schutse
Ten huize van de familie De
Bruine-Beverloo aan de Lage
Maireweg 14 in Oosterland is er
op dinsdag 18 februari een ver
koop van De Schutse. Het be
treft de maandelijkse verkoop
van linnengoed, ondergoed en
huishoudelijke artikelen. Ook
zelf gemaakte spulletjes als
'baby-artikelen, gebreide sok
ken en klompen worden aange
boden. De actie is op genoemde
datum van 09.30 tot 11.30 uur
en na de middag van 14.00 tot
BRUINISSE - Twee leden van de Bruse brandweer kregen gisterenwoensdag, uit handen van bur
gemeester A. Vogelaar een diploma uitgereikt. De bijeenkomst vond plaats in de brandweerkazer
ne aan de molenstraat. Burgemeester Vogelaar toonde zich zeer tevreden met de behaalde cijfers
en de paraatheid van de plaatselijke brandweer Hij stelde met nadruk een grote waarde te hechten
aan de deskundigheid en inzetbaarheid van het korps. Pieter Haeck ontving de module repressie"
voor het diploma hoofdbrandwacht. Peter Hanse kreeg het rijksdiploma brandwacht eerste klasse
toegereikt. Hanse scoorde voor deze module met een uitstekend cijfer, namelijk een tien. Na de
diploma-uitreiking werd door de korpsleden met burgemeester Vogelaar en wethouder Jumelet
positief van gedachten gewiseld over een aantal zaken voor de toekomst. De burgemeester liet de
brandbestrijders gelijk weten dat hij hun vanzelf geen sprookjes ging voorhangen. Op de foto van
links naar rechts: Pieter Haeck, Peter Hanse en burgemeester Vogelaar. (Foto: Joop van Houdt).
