Gemengde gevoelens bij Schouwse
boeren over registratiesysteem
'We hebben een vinoloog, een notulist,
een moppentapper en een voorzitter'
Oormerken: Voor de een geen probleem, voor de ander een ramp
Markt-
commissie
Brand door
dekbed op
de kachel
Garage Kerkwerve
Janny Quant en Tineke van de Zande stoppen na ruim 28 jaar
met kookles voor mannen
DONDERDAG 13 FEBRUARI 1992 NR 25102
3
ZIERIKZEE - Sinds 1 oktober van het vorige jaar is iedere veehouder verplicht
zijn pasgeboren kali een oormerk in te doen. Dit nieuwe registratie- en identifi
catiesysteem van vee blijkt in de praktijk in een aantal gevallen problemen op
te leveren. Soms komt het voor dat het llalfde koe of de stier door de grote gele
„oorbellen" een ontsteking aan het oor krijgt of dat het oor uitscheurt. Ook zien
de dieren regelmatig kans het label uit het oor te krijgen. Een aantal Schouwse
boeren heeft geen klachten van deze aard. Anderen zoals veehouder N. van der
Have uit de gemeente Middenschouwen spreken van een ramp. Hij zegt: „Ik ben
absoluut niet tegen een registratiesysteen, maar dit werkt niet!".
Soms scheurt het oor uit door het oormerk. (Foto: Joop van Houdt).
Voor de invoering van het oor
merk werd het vee geregis
treerd door middel van schet
sen. De schakering van vlek
ken die een koe op zijn huid
heeft werden precies nagete
kend waardoor ieder dier her
kenbaar was. In tegenstelling
tot de bonte koeien leverde de
ze wijze van registreren echter
problemen op bij effen dieren.
'Dit en de mogelijkheid om ge-
Dat blijkt onder andere uit het
feit dat wekelijks een van de
heren (zogenaamd) jarig is en
dus een tractatie meebrengt.
Meestal in de vorm van een
paar flessen wijn die worden
opgedronken bij het- gezamen
lijk opeten van de zelfgekookte
gerechten. Dat blijkt ook uit de
op rijm gemaakte notulen die
wekelijks na afloop van de
kookles onder het genot van
een pilsje worden voorgelezen
en de vele grapjes die worden
gemaakt tijdens het bereiden
van de menu's. Vroeger wer
den een hele avond moppen ge
tapt. Maar dat heb ik inge
perkt. Tenslotte houdt niet ie
dereen daarvan. Nu mag er el
ke avond tijdens de maaltijd
èèn mop worden verteld, wel
een die door de beugel kan na
tuurlijk", aldus de 65-jarige
Janny Quant.
Die mop wordt steevast verteld
door de vaste moppentapper
van het gezelschap; Cor Ver-
kaart uit Zierikzee. Een man
die al 16 jaar achter elkaar
deelneemt aan de jaarlijks te
rugkerende kooklessen. „Soms
is het een heel probleem om er
een te vinden die niet te flauw
is en niet te schuin. Vroeger
hoorde ik ze dagelijks op mijn
werk, maar nu zit ik sinds twee
jaar in de VUT. Dat is moeilij
ker. Ik heb wel eens gepro
beerd om ze uit een boekje te
halen. Maar die kun je niet na
vertellen. Daarom vraag ik te
genwoordig aan iedereen die ik
tegenkom of ze er nog een we
ten".
Ondanks deze taak vindt de
heer Verkaart het jammer dat
de dames Quant en Van de Zan-
de hebben besloten om te stop
pen met de kooklessen. „Ik doe
er al jaren aan mee. Nu zal ik
moeten teren op de stencils met
recepten die we in de afgelopen
jaren tijdens de kooklessen
hebben gemaakt". De heer Ver-
gevens sneller te registreren
vormden voor het ministerie
van Landbouw, Natuurbeheer
en Visserij aanleiding om over
te stappen op het systeem van
de oormerken.
Oorbel
Door middel van een tang
wordt het oormerk in het oor
kaart heeft die via de computer
allemaal geindexeerd en voor
alle deelnemers een uitdraai
gemaakt. Toen hij in 1976 voor
het eerst met zijn zwager mee
ging naar de kooklessen had
hij nog nooit gekookt. „In het
begin brandde het vlees wel
eens aan". Maar nu zijn vooral
van een pasgeboren kalfje aan
gebracht. Om te voorkomen
dat een kalf bij verlies van een
oormerk niet meer te identifi
ceren is, krijgt het in beide
oren een „oorbel". Op het merk
staat een nummer en een soort
barcode. Nadat het plaatje is
aangebracht wordt per tele
foon het nummer doorgegeven
aan een centraal computer
systeem. Bij controle kan dus
vleesgerechten de lievelings
kostjes die de heer Verkaart
klaarmaakt. Varkenshaas en
worstebrood. „Sinds ik in de
VUT zit, kook ik thuis elke
dag".
Janny Quant en Tineke van der
Zande hebben in de afgelopen
worden nagegaan of er geen
vreemd vee op een boerderij
aanwezig is. De oorsprong van
het kalf kan worden terugge
zocht en eventuele ziektes snel
ler opgespoord.
Een streek in de provincie Gel
derland diende als proefgebied
om te testen of er geen manke
menten aan het systeem zijn
verbonden. Blijkbaar had de
proef een positieve uitslag
want per 1 oktober van 1991
werd iedere boer verplicht over
te schakelen op het nieuwe sy
steem. Eerder, vanaf eind 1990,
was dit op vrijwillige basis
mogelijk.
Vraagtekens
Gezien de problemen die zich
overal in het land hebben voor
gedaan en nog steeds voor
doen, plaatst veehouder Van
der Have zijn vraagtekens bij
de uitkomsten van de test. Om
redenen dat er al flink was
geïnvesteerd in het systeem
denkt hij dat het plan ondanks
de moeilijkheden toch door de
overheid is doorgedrukt.
Op zijn eigen bedrijf onder
vindt hij wel degelijk grote
problemen met het systeem.
Bij meerdere kalveren heeft hij
inmiddels ontstekingen aan de
oren ontdekt. „Ik moet dan het
antibiotica de bacterie te lijf
gaan en ik denk niet dat dat de
bedoeling is geweest. En dan
net in een tijd dat er zo veel
wordt gesproken over een
schoon milieu en dierenwel
zijn". Ook komt het regelmatig
voor dat zijn runderen het oor
merk verliezen. Iedere keer op
nieuw moet dus op een andere
plaats een label worden aange
bracht. Tbt het moment dat het
oor vol zit met gaatjes.
Bij kalveren levert het aan
brengen van een label meestal
niet zoveel problemen op. Al is
het volgens van der Have wel
zo dat als ze eenmaal een oor
merk hebben ingehad en dit
verloren zijn ze niet zo snel
meer bereid zijn een nieuwe
tientallen jaren meerdere man
nen zien veranderen van on
handige stuntels in ware keu
kenprinsen. „Toen we pas be
gonnen waren er mannen die
een lucifer bij een elektrische
kookplaat hielden om hem aan
te steken. Sommigen zetten de
aardappelen op zonder water
en we hebben het zelfs meege
maakt dat een cursist vroeg
hoelang de sla moest koken".
Dat alles speelde zich nog af in
het kooklokaal van de vroege
re huishoudschool te Bruinis-
se, waar indertijd de kookles
sen voor mannen begonnen.
„Er werden zo'n 28 jaar gele
den in de school regelmatig
kookcursussen voor dames ge
organiseerd. Via een geintje
tijdens een verjaardag kwa
men we op het idee om ook
oorbel aan te laten meten. Nog
moeilijker ligt dat bij stieren.
„Dat kun je vergeten, bij een
stier van een paar jaar oud
kom je niet eens in de buurt".
De heer Van der Have ont
kracht de bewering dat de pro
blemen zich maar bij een klein
aantal boeren voordoen. „Bij
vergaderingen van de vereni
ging van veehouders hoor je
dat 99% van de boeren in meer
of mindere mate problemen
kent met het systeem", zo zegt
hij. Ook in de landelijke vak
bladen voor veehouders zijn de
problemen met de oormerken
een hot item.
Laaiend wordt hij als hij ge
confronteerd wordt met de
vraag of de boeren niet zelf on
zorgvuldig met het systeem
omgaan. „De dieren zijn je ei
gen boterham dus je zorgt heus
wel dat je nauwkeurig te werk
gaat. Wat heb je er aan als je
dieren ziek worden", zo rea
geert hij. Daarbij komt dat de
kleine plaatjes die hij eerst ge
bruikte nooit problemen ople
verde. „Het kan natuurlijk toe
val zijn, maar zelfs de Belgi
sche oormerken die negentien
uit België geïmporteerde die
ren dragen, werken prima".
Onleesbaar
Buiten de ontstekingen en het
verlies van de oormerken doet
zich nog een ander probleem
voor. Als het oormerk geruime
tijd in een oor heeft gezeten,
wordt het nummer onzicht
baar. Ook de barcode die bij
controle met een leespen moet
worden afgelezen wordt vaag.
Het uiteindelijke doel om een
goede controle op de registra
tie en identificatie van het vee
te hebben, vervalt daarmee.
Van der Have besluit met de
mededeling dat boeren meestal
gezagsgetrouwe personen zijn
die wetten en maatregelen van
de overheid gedienstig opvol
gen. In de directe omgeving
merkt hij al dat er met betrek
king tot dit systeem steèds
meer weerstand leeft. Zelf
klinkt hij ook strijdvaardig:
"Nog twee kalfjes met proble
men en ik ben in staat om te
stoppen".
De heer Quist uit Zierikzee
kent op zijn bedrijf soortgelij
ke problemen. Bij enkele die
ren zijn door de merken de
oren uitgescheurd. Veel kalve-
eens kooklessen aan mannen te
gaan geven". De eerste cur
sisten werden verzameld door
het opbellen van mannelijke
familieleden en kennissen. Een
van de eerste deelnemers was
de vroegere burgemeester van
Bruinisse de heer Van der Lin
de. „Die stond te koken samen
met de Bruse postbode. Dat
heb je bij mannen, die zijn zo
gemoedelijk".
In het begin vormden de kook
lessen nog onderdeel van het
lessenpakket dat vanuit de
huishoudschool werd verzorgd.
„We moesten een heel lesplan
compleet met' de menu's naai
de schoolinspectie sturen". Dat
veranderde toen men later zelf
standig het kooklokaal ging
huren. „Tben werd het meer
een club". Na de samenvoeging
van de huishoudscholen in
Bruinisse en Zierikzee ver
plaatsten de kooklessen zich in
1981 naar Zierikzee. „Eerst za
ten we in de noodbarakken aan
de Schuurbeque Boeyestraat
en later in het schoolgebouw
van de Christelijke Scholenge
meenschap aan de Caland-
weg".
Daar werden woensdagavond
de laatste gerechten klaarge
ren en stieren verliezen de mer
ken doordat ze met hun kop te
gen het prikkeldraad of de
spijlen van de hokken schuren.
Het aanbrengen van de oor
merken doet volgens de vee
houder wel degelijk pijn. „De
eerste gaat nog wel, maar moet
het tweede oor er aan geloven
dan stribbelt het kalf toch
vaak tegen". Ook hij heeft de
ervaring dat het nummer en de
barcode na verloop van tijd
niet meer te lezen zijn. „Ze ge
ven de boeren de schuld, maar
ik denk dat ze het plan van ho
gerhand gewoon willen door
drukken". Hij onderkent dat
een eventuele terugweg naar
het oude systeem van schetsen
ook moeilijk is. „We zijn al an
derhalf jaar geleden met de
oormerken begonnen. Willen
ze nu nog schetsen dan moeten
ze al de gemerkte koeien op
nieuw natekenen".
Probleemloos
In tegenstelling tot eerderge
noemde boeren heeft de heer
de Ruijter uit Zierikzee geen
nare ervaring met het systeem.
„Een dag na de geboorte van
het kalf prik ik de oormerken
in de oren. Het kalf is dan nog
erg rustig. Tot nu toe heeft pas
één kalf een plaatje verloren",
aldus De Ruijter.
Ook bij het vee van de heer
Boot hebben zich nog geen ont
stekingen voorgedaan. Wel
meent hij dat het geen gezicht
is om een kalf met zo'n grote
gele flap in zijn oren te zien lo
pen. „Bij koeien ligt dat an
ders want dan zijn de verhou
dingen tussen de grootte van
het dier en die van de flap be
ter. Waar het aan ligt dat som
mige boeren wel problemen
hebben met het systeem weet
hij niet. „Morgen kunnen ook
wij tegen moeilijkheden aanlo
pen", zo meent hij.
Inmiddels heeft de Dierenbe
scherming een kort geding aan
gespannen tegen het ministerie
dat verantwoordelijk is voor
de oormerken. Door de sterfge
vallen en ziektes die zich onder
het vee in Nederland voordoen,
meent de vereniging dat het ge
bruik van het oormerk moet
worden opgeschort. Nader on
derzoek zou moeten uitwijzen
of er geen betere alternatieven
voor handen zijn om vee te
identificeren en registreren.
Op 27 maart dient het kort ge
ding.
maakt. „Ik vond dat ik_er,p.pn
keer mee moest stoppen. Ik
ben 65 jaar en werk al sinds
mijn 58e niet meer als lerares
omdat ik om gezondheidsrede
nen ben afgekeurd. Het wordt
ook steeds moeilijker nieuwe
menus te verzinnen en over eni
ge tijd wordt de Christelijke
Scholengemeenschap opgehe
ven". Tineke van de Zande
stopt omdat ze het niet zo ziet
zitten om in haar eentje de
kooklessen voort te zetten.
„Het is jammer dat dit op
houdt, heel spijtig", aldus de
vaste notulist van de kookles
sen de 59-jarige Willem Gudde
uit Zierikzee. Van een man met
twee linkerhanden op kookge-
bied werd hij een ware kok.
„Ik heb thuis 160 kookboeken.
Als ik er in de winkel een zie
staan die ik nog niet heb koop
ik het. Kookboeken zijn bed-
lectuur voor mij. Die lees ik
alsof het het romans zijn". Wil
lem Gudde is ook een trouwe
kijker naar de kookpro'gram-
ma's op de Belgische televisie.
„Ik kook thuis elke dag een
warme maaltijd. Als ik niet
warm heb gegeten is mijn dag
niet goed".
Voor Willem Gudde is het ge
zelligheidsaspect van de koo
kles heel belangrijk. „We heb
ben hier al heel wat afgela-
chen. Tben twee kooklustige
dokters de spaghetti bij het af
gieten door de gootsteen spoel
den en toen het gourmetstel in
brand vloog omdat iemand het
met een balpen, die tevens aan
steker was, wat harder wilde
laten branden".
De heer Gudde legde dat alles
vast in zijn notulen op rijm.
Daarin komen ook de opmer
kingen voor van Adrie van de
Welle, de vaste vinoloog van
het gezelschap. En er staat te
lezen dat voorzitter Lou de Ja
ger vooral van rijst met bruine
suiker en roomboter houdt.
„Wij hebben een moppentap
per, een notulist, een vinoloog,
een voorzitter en twee hele lie
ve dames die les geven. Wij
mannen zijn met zijn allen de
kookles, zij zijn de wegenwach
ters".
BRUINISSE - In het gemeente
huis van Bruinisse wordt dins
dag 18 februari een vergade
ring gehouden van de markt-
commissie.
Op de agenda staat onder meer
de verdeling van standplaatsen
voor het komende zomersei
zoen. De vergadering begint
om 20.00 uur en is openbaar
toegankelijk.
Verwachting t/m maandag 17 febr.
WEERSVOORUITZICHTEN
Zaterdag Zonneschijn 10%
Kans op neerslag 80
Min.temp. 6 graden
Middagtemp. 9 graden
Windkracht west 6
Zondag Zonneschijn 20%
Kans op neerslag 80%
Min.temp. 3 graden
Middagtemp. 7 graden
Windkracht west 6
Maandag Zonneschijn 30%
Kans op neerslag 50%
Min.temp. 1 graad
Middagtemp. 6 graden
Windkracht noordw. 5
ZON* EN MAANSTANDEN
14 febr. Zon op 07.58, onder 17.50
Maan op 12.52, onder 05.13
Volle Maan: 18 febr. (09.04)
HET WEEROVERZICHT
DE BILT - Tot in het komende week
einde duurt het vrij zachte en wis
selvallige weer voort. In de onsta
biele lucht die met een stevige
westelijke wind naar ons land wordt
gevoerd, vallen vannacht nog bui
en. Een enkele daarvan kan verge
zeld gaan van onweer. Morgen over
dag blijft het vrijwel droog.
Bewolking en zon wisselen elkaar af
en het kwik loopt op naar ongeveer
8 graden. In de loop van de dag
draait de wind naar het zuidwesten.
Boven land neemt hij later toe tot vrij
krachtig en in de kustgebieden tot
hard, windkracht 7.
BURGH-HAAMSTEDE - De
bluseenheid Haamstede van
de brandweer Westerschouwen
moest dinsdagmiddag in actie
komen komen vanwege een
brandje in de woning van de
heer G. aan de Noordstraat te
Haamstede.
De brand onstond om ongeveer
15.45 uur doordat een dekbed
dat over een gevelkachel was
gehangen vlam vatte. Als ge
volg daarvan begon ook een
rolgordijn en wat kleding te
branden. De brandweer had de
zaak snel onder controle, maar
desondanks was er veel rook
schade en blusschade.
Advertentie
BOVAG lid
Grote of kleine beurten.
Uitlaten, banden, accu's
tegen scherpe prijzen.
Kerkweg 16,
4321 AB Kerkwerve
Telefoon 01110-15210
ZIERIKZEESCHEISl
NIEUWSBODES
Uitgever
Drukkérij Lakenman
Ochtman bv te Zierikzee.
Directie
D. L. van 't Leven.
Wnd. Chef redacteur
P. Kleemans
Kantoor
Jannewekken 11, Zierikzee.
Postbu§ 1, 4300 AA Zierikzee.
Telefoon 01110-16551.
Telefax 01110-14315.
Lezersservice (bezorging)
De krant na 18.00 uur nog niet
ontvangen? Bel 01110-17314.
Maandag t/m vrijdag van 8.00
uur tot 17.30 uur en van 18.00
tot 20.00 uur.
Woonhuisaansluitingen
Redactie (na 17.30 uur)
01110-12449
Fotograaf (na 17.30 uur)
01112-1575.
Abonnementen
Per kwartaal 47,50
Bij autom. afschr. f 45,00
Per jaar f 179,00
Bij autom. afschr. f 169,00
Losse nummers f 1,00.
De abonnementsprijzen zijn
inclusief 6% B.T.W.
Opzeggingen dienen een
maand, voor het einde van de
lopende abonnements-periode
schriftelijk bij de Zierikzeesche
Nieuwsbode gemeld te worden.
Inlevertijden advertenties
Maandagkrant
vrijdag tot 13.00 uur
Dinsdagkrant
maandag tot 11.30 uur
Donderdagkrant
woensdag tot 11.30 uur
Vrijdagkrant
donderdag tot 11.30 uur
Voor fouten ontstaan door
telefonische of onduidelijk
geschreven opdrachten wordt
door ons geen verantwoording
gedragen.
Advertentietarieven
Losse mm prijs 64 cent.
Kontrakttarieven op aanvraag,
„succesjes" (t/m 4 regels) f 7,-
De advertentieprijzen zijn
exclusief 6% BTW.
Mannen komen nog meer voor de gezelligheid naar kookles dan om er wat van te leren. (Foto: Joop van Houdt).
ZIERIKZEE - Het begon ruim 28 jaar geleden als een grapje tijdens een verjaar
dag en het eindigde woensdagavond met een diner dat in een drie sterren restau
rant niet zou misstaan; de kooklessen voor mannen verzorgd door Janny Quant
uit Zierikzee en Tineke van de Zande-Dekker uit Oosterland. Vele jaren lang
stelden zij menu's samen, kochten grondstoffen in en huurden een kooklokaal
om twee keer per jaar gedurende een aantal avonden de kookkunst bij te kun
nen brengen aan zo'n 22 mannen. Een bijzondere bezigheid zo blijkt uit de reac
ties van de voormalige directrice van de huishoudschool in Bruinisse en de lera
res huishoudelijke vakken. „Mannen komen vooral voor de ontspanning naar de
kookles. Het is voor hen net zo belangrijk om een verzetje te hebben dan om wat
te leren".