tijd"
„In het zand van den
CBTB/CPB en CPJ-bijeenkomst:
minder druk, wel erg gezellig
Letterkundige Herman Pley
geeft lezing in Zierikzee
Z E E U W E N.
Impressionisme centraal in
beschouwing beeldende kunst
Overwinning van Kiekieres op
Kunst na Arbeid uit Utrecht
Bezuinigingen doen voordelen landinrichting voor
landbouw teniet
Initiatief van Literair Samenwerkingsverband
Schouwen-Duiveland
Bruse mist
hoorn in 't vet
Levensberichten door Nagtglas:
LEVENSBERICHTEN
Manifestatie Schouws.spel in Mondragon
DINSDAG 4 FEBRUARI 1992 NR 25097
7
BROUWERSHAVEN - De dikke inistdeken waaronder Schouweii-Duiveland
vrijdagavond schuilging heeft er toe geleid dat een aantal met name oudere le
den van de Christelijke Boeren en Tuindersbond (CBTB) en de Christelijke Plat
telandsvrouwen (CPB) noodgedwongen verstek moest laten gaan bij de jaarlijk
se familie-samenkomst in het Tonnenmagazijn in Brouwershaven, waar zo'n
honderd leden met elkaar een genoeglijke avond beleefden.
Een fragment uit het toneelstuk Zo vader zo dochter, dat enkele jongeren van de CJP vrijdagavond
tijdens de familie-samenkomst opvoerden. (Foto: Joop van Houdt).
ZIERIKZEE - De Middeleeuwen. Voor velen is dat de
periode van nobele ridders, gracieuze jonkvrouwen,
spannende toernooien en fraaie burchten. Dit nogal
geromantiseerde beeld strookt echter niet met de al
ledaagse Middeleeuwse werkelijkheid. Over dit the
ma - lezen en leven in de Middeleeuwen - spreekt
Herman Pley, hoogleraar historische letterkunde,
dinsdag 11 februari jn het Literair Café van de regio
nale scholengemeenschap Professor Zeeman (Zierik
zee). Deze lezing begint om 19.45 uur. De bar gaat een
half uurtje eerder open (19.15 uur).
Die familie-samenkomst waar
leden van CBTB, CPB en CPJ
(Christelijke Plattelands Jon
geren) elkaar treffen is een
jaarlijks terugkerend iets dat
steevast op de laatste vrijdag
van januari wordt gehouden.
Sinds jaar' en dag gebeurt dat
in het Tonnenmagazijn in
Brouwershaven.
Koffie-maaltijd
Ook vrijdagavond stonden de
deuren van het Tonnenmaga
zijn even voor zessen al uitno
digend open voor de deelne
mers aan de koffiemaaltijd
waarmee deze familie-avond
steevast begint. Hoewel hier
voor de laatste jaren wat min
der belangstelling bestaat
werd ook nu het minimum aan
tal deelnemers (dertig) bereikt,
al waren er wegens ziekte op
het laatste moment nog een
paar afzeggingen.
's Avonds na achten lieten be
duidend meer leden van deze
drie organisaties hun gezicht
zien. Zo'n kleine honderd be
langstellenden trotseerden het
barre weer om daar in het Ton
nenmagazijn oude bekenden te
ontmoeten, nieuwtjes uit te
Stichting Schouws.spel is een
cultureel platform voor
Schouwen-Duiveland en stelt
zich ten doel kunstenaars en
hun werk dichter bij het pu
bliek te brengen. Dat probeert
men te bereiken door middel
van kunstmanifestaties van di
verse disciplines. Die manife-
taties worden gehouden op
wisselende lokaties.
wisselen of om gewoon een leu
ke avond te hebben met toneel
en film.
Hoewel het in eerste instantie
een gezellige ontspannings
avond was werden er toch ook
ernstige woorden gesproken
door de kringvoorzitter van de
CBTB op Schouwen-Duive
land, R. J. van der Wekken. Na
dat die iedereen welkom had
geheten vroeg hij aandacht
voor natuurontwikkeling en
landinrichting, een ontwikke
ling die verstrekkende gevol
gen kan hebben voor de agrari
sche bedrijven in de regio.
Tweeduizend hectare
Welke gebieden er globaal be
stemd zullen worden voor na
tuurontwikkeling vermeldt de
kaart behorende bij het Natio
naal Natuurbeleids Plan. Ver
taald naar de Zeeuwse situatie
houdt dit in dat natuur- en re
servaat vorming plaats moet
vinden in een gebied van ruw
weg tweeduizend hectare. Na
genoeg een zelfde hoeveelheid
grond zal volgens deze kaart de
functie van beheersgebied
moeten krijgen. Voor Schou
wen-Duiveland geldt een op-
Deze keer is gekozen voor een
lezing over een stroming in de
beeldende kunst, te weten het
impressionisme. Het impressi
onisme vond zijn oorsprong in
Frankrijk. Alhoewel de basis
veel eerder werd gelegd vangt
het officiële impressionisme
aan in 1874 wanneer een groep
schilders een tentoonstelling
organiseert.
pervlakte van 500 ha natuur-
en reservaatsgebied en nog en
kele honderden ha beheersge
bied waarvan een deel nog na
der moet worden ingevuld.
De gevolgen van deze operatie
zullen ingrijpend zijn voor het
gebied rond Zierikzee, het
Prunjegebied en de gehele
zuidkust van Schouwen. Èen
en ander is echter nog niet defi
nitief vastgesteld. Dit zal naar
verwacht pas in de loop van
1993 het geval zijn. Vervolgens
heeft de minister twintig jaar
de tijd om deze plannen op
vrijwillige basis te realiseren.
Voor het CBTB-kringbëstuur
op Schouwen-Duiveland is het
moeilijk om in dit stadium te
bepalen wat gedaan zou kun
nen worden voor de onderne
mer die hiermee wordt gecon
fronteerd. De vraag of een
vorm van landinrichting de
pijn zou kunnen verzachten is
moeilijk te beantwoorden om
dat er bezuinigingsvoorstellen
zijn die de voordelen van land
inrichting voor de landbouw
danig inperken. Om een goed
standpunt in te kunnen nemen
Eén van die schilders is Claude
Monet die een schilderij ten
toonstelt met als titel: 'Impres
sie opkomende zon'. De schil
ders die gebruik maakten van
de nieuwe stijl werden al snel
impressionisten genoemd.
Spottend bedoeld kreeg het im
pressionisme over de hele we
reld een glorieuze klank en
werd het een van de grootste
wendingen in de geschiedenis
van de kunst.
Nederlandse schilders als Wil
lem Roelofs en Jozef Israels
brachten het impressionisme
naar Nederland. Het Neder
landse impressionisme zal in
de kunstgeschiedenis echter
een heel eigen plaats innemen
en befaamd worden door de
Haagsche school, waarvan Jo
zef Israëls een van de voorman
nen is.
Eerste generatie
De Haagsche school kende tus
sen 1870 en 1895 haar grootste
bloei. Dat was de zogenaamde
eerste generatie. De tweede ge
neratie bestond uit de leerlin
gen. Maatschappelijke veran
deringen hebben echter ook
hun invloed op de ontwikke
lingen binnen het impressio
nisme.
Enkele belangrijke aspecten
daarvan worden tijdens de ma
nifestatie van Schouws.spel in
Mondragon nader belicht aan
de hand van een aantal schilde
rijen. Direct na afloop van de
kunstbeschouwing kan een be
zoek worden gebracht aan Ga
lerie Sterkenburg aan de Oude
Haven in Zierikzee. De mani
festatie van Schouws.spel be-
girtt om 20.00 uur en is toegan
kelijk voor iedereen die geïnte
resseerd is in beeldende kunst.
wordt eerst de voorlichting
hierover van de provincie afge
wacht. Pas daarna moeten de
leden zich uitspreken of land
inrichting wel of niet wense
lijk is.
Deze problematiek zal, als het
aan Van der Wekken ligt ook
tijdens de voorjaarsvergade
ring aan de ordé komen De
kringvoorzitter zal zijn be
stuur dan ook voorstellen om
hiervoor een spreker uit te no
digen die een en ander kan ver-
telle n over de verschillende
vormen van landinrichting.
Toneelstuk
De ernst van deze problema
tiek werd deze avond echter
snel vergeten omdat de tone
listen van de Christelijk^ Plat
telandsjongeren alle aandacht
opeisten voor hun toneelstuk
Zo vader...zo dochter. Een vlot
gespeeld stuk, waarin twee
keurige studenten de lotto win
nen. De ene student, Joop.
krijgt echter een vriendin die
net als haar vader verzot is op
geld. Allerlei luchtige ontwik
kelingen volgen daarop, het
geen tot de nodige hilariteit
leidt.
Ingrijpend
Voor vele aanwezigen herken
baar en voor de jongeren wel
licht een openbaring was de
film van A. Viergever uit
Burgh- Haamstede over de ou
de RTM. Deze film is in 1928 ter
gelegenheid van het vijftigja
rig bestaan van de RTM ge
maakt en schetst een beeld van
vooroorlogs Schouwen-
Duiveland, een nogal geïso
leerd gebied zonder toeristen.
Een gebied ook met problemen
maar ook met.de gezelligheid
„van ons kent ops".
Als presentator fungeerde een
vriendelijke Zeeuwse tante die
hierin werd bijgestaan door
haar wat schuchtere nichtje
Annabel; een in pasteltinten
gehuld wicht. Samen zorgden
zij voor een duidelijke uitleg
en een genoeglijke sfeer. De
drie rechters waren ook nu
weer onverbiddelijk. Daardoor
waren ze een gewild object
voor de natte sponzen van het
publiek. De wedstrijd werd in-
Pley, die door middel van zijn
publikaties over het leven in de
Middeleeuwen naam heeft ge
maakt als historisch letterkun
dige, is de eerste auteur die
door het Literair Samenwer
kingsverband Schouwen-
Duiveland is uitgenodigd voor
het houden van een lezing. Dit
samenwerkingsverband wordt
gevormd door boekhandel De
Vries, bibliotheek De Stolpe,
RSG Professor Zeeman, de cul
turele commissie van de Neder
landse Bond van Plattelands
vrouwen en de Scholengemeen
schap Schouwen-Duiveland. In
de toekomst wil dit samenwer
kingsverband jaarlijks drie
van dergelijke bijeenkomsten
organiseren. Voor deze literai
re avonden kunnen bekende en
minder bekende schrijvers,
dichters en theatermakers wor
den uitgenodigd om het pu
bliek kennis te laten maken
met de diverse literaire genres
en hun representanten.
ZIJ lieten een voetstap nn in het z»n<l
van den tijd.
LONOfCLLOW,
geleid door een deskundige
professor die niet op zijn
mondje gevallen was. Via het
ABC-spel werd bepaald dat het
gastteam de eerste uitdaging
mocht bepalen, dit hield in dat
uitgedaagd werd tot het spelen
van de meest emotionele scene,
waarin een lceuwentemster na
het doormaken van allerlei
emoties haar lievelingsleeuw
„vermaakt" ziet worden tot
vloerkleed. De scene van Kie-
Hoogleraar historische letter
kunde Herman Pley bijt dins
dag 11 februari het spits af met
zijn uiteenzetting over lezen en
leven in de Middeleeuwen. Dit
gebeurt aan de hand van Mid
deleeuwse teksten. Stuk voor
stuk staaltjes van „fraeye his
torie" die echter niet altijd
strookt met de werkelijkheid.
Want hoe romantisch het beeld
ook mag zijn dat velen over de
Middeleeuwen koesteren, er is
ook een andere, minder nobele
kant aan deze periode, name
lijk één die alles te maken
heeft met bijgeloof, angst voor
't vagevuur, besmettelijke
ziekten en arm'oe.
Bronnen
Hoe het alledaagse leven er in
de Middeleeuwen werkelijk
uitzag is moeilijk te achterha
len. De belevenissen van gewo
ne mensen waren voor de
De antieke schoonheid van Zie
rikzee, waar hij tot 1852 zou
wonen, maakte een onvergete
lijke indruk op de romanticus
die Nagtglas was. Hoewel te
Utrecht geboren (7 november
1821) en na een lang rijk leven
ook in zijn geboorteprovincie
overleden (te De Bilt 19 augus
tus 1902) was het Zeeuwse
stempel op hem onuitwisbaar.
Niet door geboorte maar door
verdienste was Nagtglas een
Zeeuw geworden. De relatie
met dit waterrijke gewest werd
nog eens extra versterkt door
zijn huwelijk met de Zeeuwse
^laria Ermerins....
Verteller
Frederik Nagtglas is een leven
lang onvermoeibaar bezig ge
weest met de historie van Zee
land in het algemeen en in het
bijzonder van de twee plaatsen
waar hij beroepsmatig woon
de: Zierikzee en Middelburg.
Kennelijk had hij als arrondis
sementsijker geen slijtend be
roep zodat er voor hem over
vloedig tijd over bleef om zijn
grote hobby als amateur histo
ricus volop uit te leven. „Als
mens was Nagtglas een karak
teristieke 19de eeuwer" zegt de
tekst in de Encyclopedie van
Zeeland. Daarin wordt verder
zijn verbeeldingskracht ge
roemd, die hem tot een zeer le
vendig verteller maakte. Bin
nen dit kader paste zijn ver
haal „De echo van het oude
huis": geromantiseerde histo
rie rond het aloude huis „De
Mossel" te Zierikzee.
Een voetstap...
In een later stadium van zijn
leven (Nagtglas had Zierikzee
toen al lang verlaten) zag hij
kans om onder de titel „Le
vensberichten van Zeeuwen"
een soort biografisch woorden
boek samen te stellen. Als mot
to koos Nagtglas een zinsnede
van de in de vorige eeuw erg
populaire Amerikaanse schrij-
kieres die zich afspeelde te
midden van rozen en gispkruis
ontroerde dan ook iedereen.
Carnavalskrakers
In de gezamenlijk gespeelde-
scenes kampte Ruud L. met een
ernstig geldtekort waardoor
zijn reis naar Zuid-Afrika niet
door kon gaan. Sjaak en zijn
echtgenote begaven zich op
glad ijs met alle dramatische
gevolgen van dien. Meeslepend
waren ook de carnavals
krakers waarbij vooral
Utrecht grappig uit de hoek
kwam. De Utrechters bleken
bovendien over een groot talent
voor sneldichten te beschik
ken. Na de pauze zorgde zange
res Evelien Saantink, begeleid
schrijvers lang niet altijd inte
ressant genoeg voor een ver
haal. Uit sommige literaire
teksten, briefwisselingen,
boekhoudingen van kastelen
en verslagen van processen kan
men informatie over dat leven
van toen putten. Soms moeten
die gegevens worden afgeleid
van de manier waarop deze
teksten dienst deden, de bij
zonderheden van de schrijvers
en het publiek waarvoor de
teksten waren bedoeld. Wie die
kunst verstaat komt tot de ont
dekking dat in de Middel
eeuwen leefden zoals wij, met
hun eigen feesten, idealen, ge
loof en bijgeloof.
Middeleeuwers
Dat leven van de Middeleeu
wers is onderzocht door Her
man Pley, een man die over zijn
onderzoeksresultaten ook on
derhoudend kan schrijven én
vertellen. Dinsdag 11 februari
doet hij dat in Zierikzee, in het
Literair Café van de regionale
scholengemeenschap Professor
Zeeman. Na zijn lezing kan het
publiek met hem van gedach
ten wisselen, terwijl jazzmusi
cus Johan Hendrikse piano
speelt.
Kaarten voor deze avond zijn te
koop bij boekhandel De Vries,
de Stolpe en de RSG professor
Zeeman, die ook evenals de ge
meente Zierikzee en de provin
cie een financiële bijdrage aan
deze avonden 'leveren.
ver/dichter Henry Longfellow
(1807-1882): „Zij lieten een
voetstap na in het zand van den
tijd"...
Of de driedelige uitgave (ver
schenen in de jaren 1888-1893)
in aanmerking komt voor de
benaming standaardwerk valt
moeilijk te zeggen. Eén ding is
zeker: het is uiterst nuttig en
veel geraadpleegd. Met voldoe
ning kan worden vastgesteld
dat talrijke prominente inwo
ners van Schouwen-Duiveland
in de „Levensberichten" wer
den opgenomen. Bij de sa
menstelling van de nog vrij re
cente Encyclopedie van Zee
land heeft men dankbaar van
„Nagtglas" gebruik kunnen
maken.' Wiebe Keikes
BRUINISSE - Duivelanders
opgelet: oorkleppen, oorprop-
pen, watten en helmen, dassen
en dekens kunnen aan de kant.
Bijzonder goed nieuws voor ie
dereen die nog niet aan het mo
notone gedreun van de mist
hoorn in Bruinisse was ver
knocht. Inwoners uit Zierikzee
die tijdens een oostenwind
misschien nog niet hebben ach
terhaald waar het getoeter
vandaan kwam.
Dit was de misthoorn van Bru.
Ondanks de nevelige dagen
moet het vissersdorp het zon
der de dreunende stamper stel
len. CDA-raadslid J. Wiebrens
die zelf ook aan het lawaai-
front huist uitte vorige week
tijdens de raadsvergadering
ook al zijn ongenoegen. Voor
zitter A. Vogelaar kon hem snel
gerust stellen. De misthoorn is
in overleg met de gemeente en
Rijkswaterstaat sinds donder
dag een voorlopige maatregel
opgelegd. In Bru-oost zijn tot
nu toe f*een bewoners onder
schept die werkelijk om de te
ruggekeerde historische stilte
treuren. Een deskundige stu
die naar de zin en de onzin van
deze voorziening is voor hen
geen overbodige luxe. En hoe
moet het nu met de binnen
vaart in het Zijpe? Stuurman,
rolluiken sluiten en radar in
bedrijf!
door twee akoestische gitaren
voor een geslaagd muzikaal in
termezzo.
Dramatisch en dodelijk
In het tweede gedeelte werd
uitgedaagd tot het spelen van
de meest dodelijke en dramati
sche scene. De meest wonderlij
ke personages verschenen
daarin ten tonele zoals een
schoonheidsspecialiste met een
hartstochtelijke liefde voor
grasmaaien en een geëmanci
peerde pinguïnmoeder met een
narcistische opera-zanger. Ook
voor het publiek was hierbij
een actieve rol weggelegd, ter
wijl pianist Steven Vis de spe
lers tot grote steun was door bij
iedere scene de juiste toon aan
te slaan. Nadat de einduitslag
bekend was verlieten achter
eenvolgens de rechters,
thuisspelers en gastspelers het
toneel. De volgende thea
tersportwedstrijd is vrijdag 28
februari, eveneens in de Con
certzaal. Aanvang 20.00 uur.
Wolkeffect in de polder bij Kortenhoef. Een schilderij van Ber-
nardus Antonie van Beek.
ZIERIKZEE - Toen Frederik Nagtglas in 1845 na zijn
benoeming tot arrondissementsijker te Zierikzee de
ze stad per stoomboot voor de eerste maal nadere
sprongen hem welhaast de tranen in de ogen van
ontroering..
ZIJNDE EEN VERVOLG OP
P. DE LA RtJE, GELETTERD. STAATKUNDIG EN
HELDHAFTIG 'ZEELAND.
VOOR HET ZEEUWSCII GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN
UITGEGEVEN DOOR
ZIERIKZEDE - Veranderingen in het impressio
nisme aan het begin van deze eeuw, dat is het thema
van de beschouwing over beeldende kunst die kunst
bemiddelaar en galeriehouder D. Sterkenburg uit
Zierikzee vrijdag 14 februari verzorgt op uitnodi
ging van Schouws.spel. De manifestatie van dit cul
tureel platform wordt gehouden in restaurant Mon
dragon in Zierikzee en begint om 20.00 uur.
MIDDELBURG.
J. C. W. A L TO RE F ER.
DRUKKERS VAN HET GENOOTSCHAP.
1891.
Levensberichtendoor F. Nagtglas. Titelpagina van één der af
leveringen.
ZIERIKZEE - Theatersportgenootschap Kiekieres
uit Zierikzee speelde een thuiswedstrijd tegen
Kunst na Arbeid uit Utrecht. Onder grote belang
stelling bestreden beide teams elkaar, waarbij Kie
kieres als beste uit de bus kwam. De Schouwen-
Duivelanders wonnen met slechts zes punten ver
schil van de Utrechtse gasten.