Met alleen het Zeeuws dialect kun je
in Europa 1992 niet uit de voeten
'Als je naar iemand wijst, dan
wijzen er drie vingers terug'
MAANDAG 30 DECEMBER 1991 NR 25076
13
weg parkeert tijdens het in or
de brengen van de formalitei
ten. „Dat kan toch niet lan
ger".
Maar hoe zit het met een regio
als Sehouwen-Duiveland? Wat
merkt de bevolking hier nu fei
telijk in een streek, die op ge
nerlei wijze aan een buiten
landse grens gelegen is? Vol
gens de gedeputeerde is dat
voor een belangrijk deel afhan
kelijk van de mensen zelf. „Wie
zijn of haar voordeel wil doen
met de Europese integratie
moet wel zijn neus buiten de
deur laten zien. En naast het
Zeeuws is ook een andere inter
nationale taal nodig om uit de
voeten te kunnen", legt ze uit.
Ze denkt daarbij onder meer
aan de universiteit van Gent,
waar ook voor Nederlandse
leergierigen heel wat te halen
valt. Het verkeer wordt inter
nationaal sterk verbeterd, zo
dat er veel meer ontplooi
ingsmogelijkheden zullen zijn.
Maar tegelijkertijd moet de
burger van het verenigd Euro
pa geen wonderen verwachten.
„Sehouwen-Duiveland of Zee
land kan van al deze ontwikke
lingen misschien twee of drie
graantjes meepikken uit de
grote ruif. Het gaat 'm erom,
dat je er de juiste uitpikt en
dat vraagt om visie", aldus de
gedeputeerde. Vandaar dat het
Lukkie Nederhoed er alles
aangelegen is om als provincie
een duidelijk kader op te stel
len met toekomstverwachtin
gen en doelstellingen. De bur
ger geeft via de provinciale sta
ten van Zeeland de kaders aan.
De CDA-gedeputeerde ziet Eu
ropa als een uitdaging „maar
laten we wel met beide benen
op de grond blijven staan".
De politieke macht van Zee
land is maar beperkt. Tijdens
haar bezoek aan Straatsburg
bleek de media uitermate geïn-
tereseerd in de Duitse verte
genwoordigingen. Zeeland is
van Europees opzicht maar een
vlekje. Vandaar ook, dat de
discussie actueel geworden is
of de landsdelen in Nederland
(de. provincies) wel juist zijn.
Steeds vaker wordt gedacht
aan een nauwere samenwer-
king (of zelfs 'fusie') tussen
Zeeland, Brabant en Limburg.
Lukkie Nederhoed-Zijlstra
heeft daarop nog geen pas
klaar antwoord. „Maar je moet
zorgen, dat je in al dergelijke
besprekingen ook aan de tafel
zit met een visie. Anders wordt
er door anderen over je be
slist".
ZIERIKZEE - Het is met opiniepeilingen en op
komstpercentages voor verkiezingen in de hand een
open deur om te stellen, dat Europa '92 nog niet bij
ster sterk leeft bij de bevolking. Maar zelfs op poli
tiek niveau is de belangstelling voor de EG nog
maar van korte duur. Toen de nieuwe CDA-gedepu
teerde Lukkie Nederhoed-Zijlstra uit Zierikzee met
haar collega's de portefeuilles ging verdelen, hoefde
ze niet al te veel moeite te doen om de Euregio in
haar zak te steken. En nu, nog geen half jaar later,
is Europa 1992 hét politieke woord van het moment.
Vanaf het eerste moment is de
gedeputeerde blij met het feit,
dat de Euregio in haar pakket
zit. Europa staat aan de voor
avond van een nieuw tijdperk.
Een tijd, waarin er nog maar
weinig onderwerpen zijn, die
niet in Europees verband ge
zien moeten worden. Neder
hoed-Zijlstra is steeds vaker
grensoverschrijdend bezig en
zit tegenwoordig ook rond de
tafel met haar Belgische colle-
Dat overleg is in '89 van de
grond gekomen en eind van dat
jaar lag er een intentieverkla
ring op tafel; er moet in de toe
komst meer samengewerkt
worden. Maar van een leien
dakje gaat dat niet bepaald. Er
worden langzamerhand dingen
van de grond getild, maar de
gedeputeerde bemerkt toch
wel een cultuurverschil. „Ik
houd ervan om concrete afspra
ken te maken en die ook met
een na te komen. In België ligt
dat soms wat anders", legt ze
uit.
Opmerkelijk, dat er met een
land dat zo dichtbij ligt, al
sprake is van een aantoonbaar
cultuurverschil, dat samenwer
king en overleg bemoeilijkt.
Die cultuurverschillen komen
blijkbaar niet alleen voor tus
sen de ambitieuze zakenman,
die naar Azië reist om daar
handel te drijven.
Die nauwere samenwerking is
iets van de laatste tijd, de
oprichting van de Benelux in
het inmiddels verre verleden
ten spijt. Dat heeft zonder
twijfel te maken met de gel
den, die nu beschikbaar ge
steld worden door de Europese
gemeenschap. Dat stimuleert
overheden om wat sneller over
de grens te kijken. Nederhoed-
Zijlstra noemt in dat verband
een grensoverschrijdend kre
kenproject en een afvalinzame
lingsplan.
Ze kan enthousiast vertellen
over Zeeland en een verenigd
Europa, al plaatst ze er meteen
kanttekeningen bij. „Ik be
grijp de angst voor het verlie
zen van de eigen identiteit best
bij mensen. Natuurlijk zul je
iets moeten inleveren, maar
wat voor jou van belang is
moet je wel bevechten". In dat
opzicht noemt ze het van groot
belang, dat „er éénheid in ei
gen huis" is.
Als Euregio-gedeputeerde
stuurt ze binnen het college en
daarmee provinciale staten
aan op een éénsluidend stand
punt over wat wel en niet ge
wenst is binnen de Europese
samenwerking. Daarbij moet
iedereen proberen zo ruim mo
gelijk te denken. De Euregio-
gedeputeerde met een dik boek
met beperkingen en verboden
richting Europa sturen, zet
geen zoden aan de dijk.
Men moet Europees gaan den
ken, maar „als je teveel identi
teit verliest door Europa, dan
dreigt er een situatie zoals in
België". Een situatie, waarin
bepaalde delen van de bevol
king zich niet meer in de
landspolitiek kunnen vinden.
Ze waarschuwt voor regiona
lisme. Om dat te voorkomen is
het aan de politiek om de poli
tiek dicht bij de burger te hou
den of te brengen. Ze twijfelt
er niet aan, dat ze in dat stre
ven bij tijd en wijle toch zal
moeten opboksen tegen krach
ten, die het allemaal wel goed
vinden zoals het nu is. Zeeland
is Zeeland en dat is mooi ge
noeg. „In de provincie wordt
weieens gedacht, dat het alle
maal te hard gaat; anderen vin
den dat je nooit hard genoeg
loopt. Er is overleg met Vlaan
deren, maar anderen vinden,
dat je al met Antwerpen rond
de tafel moet gaan zitten".
Lukkie Nederhoed-Zijlstra er
kent, dat Europa '92 nog niet al
te sterk leeft bij veel mensen
(de opkomst bij de verkiezin
gen was triest), maar daar ligt
waar haar betreft een duidelij
ke taak voor de politiek. „De
politiek moet vanuit het stand
punt van de burger blijven den
ken". In dat verband zegt ze
blij te zijn met de busverbin
dingen tussen Zeeuwsch-
Vlaanderen en België. Samen
met de busmaatschappij ZWN
wordt gezocht naar betere aan
sluitingen voor de passagiers.
Met name dat laatste biedt óok
aan inwoners van Sehouwen-
Duiveland (zij het beperkte)
voordelen.
„En denk bijvoorbeeld aan een
grensoverschrijdend afvalpro-
ject. Daar heeft iedereen iets
aan, niet alleen de mensen in
het grensgebied. Kijk, als lan
den probleemzaken aan de
grens neerzetten, dan is men
fout bezig". Als haar in dat ver
band de Belgische kerncentra
le vlak tegen de Nederlandse
grens aangereikt wordt (er be
staan openlijk twijfels over de
veiligheid van de centrale -
red.) reageert ze spontaan; „In
derdaad, daar bestaan twijfels
over en daar probeer je dan
beetje bij beetje een vinger tus
sen te krijgen".
Bij Europa '92 wordt in eerste
instantie gedacht aan projecten
rondom de grensgebieden. He
lemaal duidelijk zijn de
grensproblemen. Nederhoed-
Zijlstra was onlangs in
Straatsburg en bij haar terug
reis over de grensplaats Putte
stond ze in een file, omdat het
vrachtverkeer midden op de
van klein rechts, die zondag
toch nog steeds een voorbede
heeft voor Koningin, Konink
rijk en Regering, maakt zich
daaraan niet schuldig. Of zoals
Houtekamer het formuleert:
erken de geschiedenis van je
land, maar verheerlijk het
niet.
M^ar buiten kijf staat voor
Houtekamer dat de overheid
een dienaresse God's is en de
geschiedenis van vaderland, de
kerk en de Bijbel uitgangspunt
moeten zijn bij het voeren van
welke politiek dan ook. Euro
pese integratie prima, maar
een tijd, waarin er nog maar
vier koningen zijn (die van
schoppen, ruiten, harten en
klaver - citaat van koning Fa-
roek, die in Egypte werd afge
zet) is het verloochenen van je
eigen geschiedenis. Dan kun je
wat Houtekamer betreft wach
ten op het weer uitéénvallen
van dat Europa.
BRUINISSE - De diverse ministers van financiën
hebben het er de achterliggende periode maar druk
mee gehad. Europa '92 té voor alles een economisch
gegeven, waarin het bedrijfsleven in het algemeen
en de multi-nationals in het bijzonder moeten flore
ren. Maar hoe staat het met de immateriële zaken?
Hoe staan de klein rechtse partijen tegenover die
'grenzeloze aardverschuiving'; partijen die naast het
reguliere politieke program toch juist accenten leg
gen bij gevoelskwesties benaderd vanuit God's
woord. Aan het woord de Bruse SGP-er en raadslid
G. E. Houtekamer.
Op alle fronten wordt er in de
samenleving wat onwennig
aangekeken tegen de Europese
gedachte. In de regelgeving
voor het bedrijfsleven wordt
niets aan het toeval overgela
ten, maar wetgeving voor im
materiële of zelfs ethische za
ken ligt vooralsnog onaange
roerd in de kast. Toch noemt
Houtekamer de Europese inte
gratie „voor ons niet bijzon
der".
Staatsburger of Straatsbur
ger het zegt hem niet zoveel
nieuws. Hij herinnert daarbij
onder meer aan Calvijn, die
Straatsburg als zijn broekzak
kende, hij noemt de Oost- en
West-Indische Compagnie, de
belijdensgeschriften en de Zui
delijke Nederlanden. Neder
land is in haar rijke verleden
meer dan nationaal geweest.
Nederland heeft in haar ge
schiedenis op diverse fronten
over haar eigen landsgrenzen
heen gekeken.
Maar die integratie van Europa
gaat Houtekamer wel wat te
snel. De politiek dringt die in
tegratie (Houtekamer is geen
voorstander van een éénwor
ding - red.) momenteel op, zon
der dat het volk aan de basis
aan die politieke vernieuwin
gen kan wennen. Zonder de ge
schiedenis van het vaderland
te ontkennen of te verheerlij
ken, moet met die geschiedenis
wel rekening worden gehou
den. Anders dreigt er een wig
tussen bevolking en politiek.
Een wig, die wat Houtekamer
betreft weieens vernietigend
kan zijn voor dat zo fel begeer
de éne Europa.
Maar hoewel de Bruse SGP-er
op zich geen problemen heeft
met de integratie, zegt hij wel
bang te zijn voor de ontkerste
ning van de samenleving. Hier
bij wijst hij bijvoorbeeld op
het humanistisch-liberale
Frankrijk, dat aan God's
woord minder boodschap
heeft, dan de groepering waar
voor Houtekamer en de zijnen
staan.
En met het afstemmen van de
wetgeving binnen de diverse
Europese landen zou Neder
land weieens een stukje van
haar tolerantie prijs moeten
gaan geven. Hot item is wat
Houtekamer betreft de finan
ciering van het onderwijs in
Nederland. Het bijzonder on
derwijs („ik preek niet voor ei
gen parochie, want met bijzon
der onderwijs bedoel ik ook
Maria Montesorie en het Jena-
plan") neemt in Nederland nu
nog een belangrijke plaats in.
In landen om ons heen, is dat
bijzonder onderwijs heel wat
minder gewaarborgd. En voor
Gereformeerd Nederland is dat
onderwijs van essentieel be
lang in de opvoeding van de
kinderen. Houtekamer heeft er
een doopbelofte voor afgelegd,
die hij nimmer zal verlooche
nen.
Bijzonder onderwijs is voor
hem van zo'n belang, dat „ik
zonder dergelijke zaken met
mijn gezin zou emigreren". En
die vrees voor het verwateren
van dat onderwijs is niet ge
heel onterecht. Zo stoeit de po
litiek momenteel met de wet
gelijke behandeling; voortko
mend uit die drang naar Euro- wand, dat men zich afzet tegen
pese éénwording. de gevoerde politiek".
Die Wet Gelijke Behandeling
moet nog aangenomen worden
en het is nog de vraag welke
uitzonderingspositie er voor
bijvoorbeeld het bijzonder on
derwijs zal komen. Maar als
een bijzondere school niet haar
eigen leerkrachten mag selec
teren, dan houdt dat bijzonder
onderwijs wat Houtekamer be
treft wel op.
Landelijk is enige tijd geleden
de discussie gevoerd over een
homofiele leerkracht, die
graag les wilde geven op een
bijzondere school. Het school
bestuur kon zich daar niet in
vinden en er was dus een con
flict, Houtekamer is zorgvul
dig in zijn bewoordingen. „Ik
wijs naar niemand, want dan
wijzen er altijd drie vingers te
rug" reageert hij, terwijl hij
dat met zijn eigen hand de
monstreert.
„Elk land heeft een eigen so
ciale en culturele ontwikke
ling. Als dat ontkend wordt
door de politiek, dan ver
vreemden de burgers van el
kaar. Ik ben ontzettend bang,
dat de politieke voormannen te
snel doorgaan, zonder dat bur
gers kunnen meegroeien in de
ontwikkeling. Dan ben je
dwangmatig en kunstmatig be
zig", aldus de klein-rechtse po
liticus.
Hij noemt niet alleen de ont
wikkeling van het Vlaams
Blok of de nog steeds groeien
de aanhang van Le Pen in
Frankrijk als voorbeeld. Maar
kijkt ook in eigen land. De op
komst bij de verkiezingen voor
het Europees Parlement waren
meer dan bedroevend. En zelfs
het anders zo trouwe kie
zerspubliek van de klein recht
se partijen bleef voor een groot
deel thuis.
Maar het gaat hem er wel om,
dat die tolerantie in Nederland
blijft bestaan. Vrijheid van on
derwijs, vrijheid van geweten
en het respecteren van de rust
dag (zondag) zijn zaken, die de
Reformatie heeft voortge
bracht en waaraan Houteka
mer koste wat kost wil vast
houden. En met de Bijbel als
leidraad voor zijn handelen
kan hij ook niet anders.
Maar de Europese integratie
staat voor de deur en de macht
van het humanistische Frank
rijk is groot. Ook andere lan
den houden er waarden en nor
men op na, die niet altijd de
Nederlandse zijn. „Het is van
enorm groot belang, dat de po
litiek rekening houdt met haar
kiezers. De politiek kan dat
open Europa er niet geforceerd
laten komen".
Volgens Houtekamer zijn er
momenteel tal van voorbeel
den, waaruit blijkt dat delen
van de bevolking in diverse
landen moeite hebben met het
politieke beleid. „Denk bij
voorbeeld aan de opkomst van
het Vlaams Blok in België,
werkelijk afschuwelijk. Maar
het is toch een teken aan de
Maar niet alleen de bevolking
vindt het allemaal erg snel
gaan. Ook vanuit het bedrijfs
leven zijn er geluiden, dat de
politiek nu erg hard van stapel
loopt. „Waarom moet het alle
maal zo nodig en waarom
wordt er vooraf een jaar ge
prikt, waarin de grenzen open
moeten? Kan er niet veel beter
met goede argumenten ge
werkt worden?", vraagt Houte
kamer zich af.
Europa is ontegenzeggelijk in
beroering en diverse groepe
ringen maken zich schuldig
aan nationalisme. Daaraan
doet Nederland niet noemens
waardig mee. Ook de aanhang
Houtekamer erkent, dat de po
litiek (ook op gemeenteraads
niveau) actiever bezig moet
zijn met Europa 1992. Het
openstellen van de grenzen
heeft wel degelijk ook conse
quenties voor de gemeentepoli
tiek. Als concreet voorbeeld
noemt Houtekamer het feit,
dat de gemeente bij inschrij
vingen (aannemersklussen) bo
ven de 240.000 gulden in een
Europees register moet staan.
Een Belgische aannemer kan
dan bijvoorbeeld in Bruinisse
aan de slag.
