Een hondenkarnmolen
Tussen kunst en kitsch
GRATIS ADVERTENTIE
"T" °"SZS',°ch<">*n 6„
DE HOEVE AAN DE LINGE
streeknieuws
UipJ
t dohonld
Buis
Open dag
Lichtboei
Zierikzee
4
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
ZIERIKZEE De afdeling
Schouwen van de Nederlandse
Bond van Plattelandsvrouwen
heeft haar eerste bijeenkomst
van het seizoen aangegrepen
om een Kunst en Kitsch-
middag te houden. En met suc
ces, want de belangstelling
was groot.
De afdeling kwam bijeen in
Mondragon te Zierikzee. Door
een misverstand waren ver
schillende niet-leden naar het
restaurant gekomen in de ver
onderstelling, dat het de Avro-
versie van Kunst en Kitsch be
trof. Dat was niet zo, al pas
seerden er toch leuke voorwer
pen de revue.
Een schets van Rembrandt
bleef uit; ook geen echte van
Gogh, maar wel bijvoorbeeld
een authentieke Engelse Kilt-
speld, die al vele generaties
siert op een Zeeuwse doek. Het
meest intrigerend was voor de
leden van de bond de waarde
van de artikelen. Ook de ou
derdom sprak velen tot de ver
beelding.
Een enkeling was wat teleur
gesteld over de feiten rondom
het meegebrachte voorwerp.
Die voorwerpen werden onder
de loep genomen door me
vrouw Van der Bijl (juwelier)
en de heren Borsboom (anti-
qair) en Teuthof (eveneens anti-
qair).
En daarmee is het seizoen 1991-
92 weer van start gegaan voor
de Plattelandsvrouwen in de
regio. En daarmee voor tal van
andere vrouwenorganisaties,
die allemaal weer een vaak ge
varieerd programma hebben
weten samen te stellen.
,,Een copy, die dringend schoongemaakt moet worden. De waarde is nihil". Geen Rembrandt dus
in de Concertzaal. (Foto: Joop van Houdt).
ZIERIKZEE
Taartenstunt
Kinderen, die van een komi
sche film houden, kunnen
woensdag 18 september om
14.00 uur terecht in de Licht
boei te Zierikzee. Daar draait
dan de film De Taartenstunt.
Het is een gezellige kindermid
dag met film, spel en zingen en
dat allemaal rondom het the
ma Wie is mijn vriend? Kinde
ren vanaf zes tot en met twaalf
jaar zijn welkom.
ANBO
De afdeling Zierikzee van de
Algemene Nederlandse Bond
van Ouderen houdt donderdag
19 september weer een thema
middag in haar onderkomen
aan de Paternosterstraat.
BURGH-HAAMSTEDE
Kankerbestrijding
De collecte ten bate van de kan
kerbestrijding heeft in Burgh-
Haamstede 5912,50 gulden op
gebracht. De organisatie laat
weten, dat het succes van de in
zameling met name te danken
is geweest aan de inzet van de
collectanten en de gevers.
NOORDWELLE
Monumentendag
In het kader van de Open Mo
numentendag op zaterdag 14
september is er in de Neder
landse Hervormde kerk van
Noordwelle ook wat te bele
ven. In de Winterkerk verzor
gen de dames J. van Dongen en
G. Admiraal een kleine exposi
tie van handgemaakte fanta
siepoppen. Tevens is er in de
hal van de kerk een dia
vertoning van fotomateriaal
uit het archief van de gemeente
Westerschouwen. Daarin komt
een stuk historie van Noord
welle tot uiting.
BROUWERSHAVEN
Collecte
De collecte ten bate van het Ko
ningin Wilhelminafonds die
van 26 augustus tot en met za
terdag 7 september in Brou
wershaven werd gehouden
heeft een bedrag van 1979,10
opgeleverd, hetgeen ruim hon
derd gulden meer is dan het to
taalbedrag dat vorig jaar werd
opgehaald. De opbrengst komt
ten goede aan de kanker
bestrijding. Gulle gevers en
collectanten worden voor hun
bijdrage bedankt.
ZONNEMAIRE
Lampionnen
Muziekvereniging Nut en Uit
spanning geeft zaterdag 14 sep
tember een concert in Zonne-
maire. Belangstellenden bren
gen tussen 19.30-20.30 uur een
bezoekje aan de muziektent.
Na het concert is er voor de
kinderen een lampionoptocht
door het dorp.
KERKWERVE
Geldinzameling
De collecte ten behoeve van de
Nederlandse Kankerbestrij
ding heeft in Kerkwerve
1724,65 gulden opgebracht. De
organisatie bedankt zowel de
gevers als de collectanten.
OUWERKERK
Cursus
Dit seizoen komen er weer
twee cursussen Bijbels He
breeuws in Ouwerkerk. De cur
sus voor beginners is van 19.00-
20.00 uur (Hebreeuws alfabet,
de symboliek ervan en He
breeuws lezen). Voor gevorder
den is de cursus van 20.00-21.30
uur (lezen, vertalen en verkla
ren van bijbelgedeelten met
behulp van Joodse, commenta
ren). Kerkelijke binding of
vooropleiding is niet nodig. De
cursussen beginnen 17 septem
ber in de Hervormde kerk van
Ouwerkerk onder leiding van
ds A. Otten. Bij hem kan men
nadere informatie krijgen of
zich aanmelden, 01114-2998. De
organisatie is in handen van de
Toerustingscommissie Gerefor
meerd-Hervormd Schouwen-
Duiveland.
NIEUWERKERK
Graan malen
De korenmolen van Nieuwer-
kerk is tijdens de open monu
mentendag op zaterdag 14 sep
tember te bezichtigen. Bij vol
doende wind draaien de wie
ken van deze stenen grondzei
len bovenkruier uit 1844. Mo
gelijk wordt er ook graan
gemalen. D. Haak geeft de be
zoekers uitvoerige uitleg over
de molen en de aanwezige
werktuigen. Ook staan de deu
ren van 10.00-16.00 uur open
van de Nederlarydse Hervorm
de kerk. Mevrouw Gaanderse
verzorgt de rondleiding en van
13.30-14.30 uur bespeelt drs P.
Sevestre het orgel.
Afscheid
Het districtshoofd van de plan-
tenziektekundige dienst in
Roosendaal, C. Joziasse, neemt
vrijdag 27 september afscheid
van zijn werkgever, het minis
terie van landbouw, natuurbe
heer en visserijHij verlaat de
dienst per 1 oktober van dit
jaar. Ter gelegenheid hiervan
wordt hem een receptie aange
boden in Ons Dorpshuis te
Nieuwerkerk. Een en ander
duurt van 15.00-17.00 uur.
GOES
Open dag
Op zaterdag 5 oktober houdt de
afdeling Zeeland van de Neder
landse Stomavereniging Harry
Bacon in samenwerking met de
Zeeuwse afdeling van de Crohn
en colitis Ulcerosavereniging
Nederland éen open dag in het
Oosterscheldeziekenhuis te
Goes. Een en ander begint om
13.30 uur en duurt tot ongeveer
16.30 uur. De bijeenkomst is
voor de eerste keer samen geor
ganiseerd, omdat mensen met
een chronische darmziekte
soms voor de aanleg van een
stoma komen te staan. Het ligt
in dat opzicht voor de hand,
dat beide verenigingen probe
ren hun leden wederzijds zo
uitvoerig mogelijk te informe
ren. Tijdens de open dag kun
nen vragen gesteld worden aan
dr G. den Hartog (internist), dr
C. M. Dijkhuis (chirurg), dr S.
Geluk (uroloog), J. Aarts
(stoma-verpleegkundige), J.
Eversdijk (diëtiste) en E. de
Mul (maatschappelijk werk
ster). Ook is er een bandagist
uit Rotterdam met allerlei
stoma-materiaal. De informa
tieve middag is door alle be
langstellenden te bezoeken.
Vrijdag 13 september
NEDERLAND 1
13.00 uur Nieuws voor doven
en slechthorenden
15.17 uur Kerkepad, toeristi
sche routes langs kerken. Van-
.daag: Den Haag. Herh.
15.44 uur Ja, natuurlijk extra:
Here be dragons, natuurfilm.
16.34 uur G'oud en nieuw, mu
ziekprogramma.
17.30 uur Journaal.
17.40 uur Wilde Jack, 3-delige
Disney-serie. Afl. 1.
18.27 uur Kids, 16-delige Cana
dese jeugdserie. Afl. 14.
19.00 uur Journaal.
19.20 uur Dinges, volwassenen
raden wat kinderen bedoelen.
19.51 uur Puzzelkampioen,
quiz.
20.22 uur Liefde op het eerste
gezicht, 4-delige serie verha
len. Afl. 2.
22.02 uur Spiegels, praatpro
gramma.
22.42 uur Hartstocht voor bo
men, reportage over de activi
teiten van de Stichting Colom-
bine.
23.08 uur Journaal.
NEDERLAND 2
13.00 uur Nieuws voor doven
en slechthorenden.
17.30 uur Journaal.
17.40 uur Stopwatch, archief
opnames van historische ge
beurtenissen.
18.10 uur Dieren in het wild,
natuurdocumentaire serie.,
18.59 uur America's funniest
home video's, thuis-video's ge
presenteerd door Bob Saget.
19.24 uur Natte neuzen show,
spelprogramma.
20.00 uur Journaal.
20.27 uur Bananasplit, amuse
ment met de verborgen came
ra.
21.14 uur De TV Dokter, medi
sche tips door dr. Ferdinand
Zwaan. Herh.
21.15 uur Allo allo, Engelse co
medyserie.
21.50 uur Van Terschelling
naar Ahoy, registratie van het
concert van Hessel in Ahoy.
Deel 1.
22.40 uur In the heat of the
night, Amerikaanse misdaad
serie.
23.30 uur Nieuws voor doven
en slechthorenden.
NEDERLAND 3
09.00, 13.00 en 17.50 uur
Nieuws voor doven en slecht
horenden.
10.00 uur Nieuws uit de natuur,
les 1.
10.30 uur Skoalle-tv: Sybe Sa-
tellyt Co. Herh.
11.00 uur Schooltv-Weekjour-
naal, les 1.
16.45 uur Studio sport, met sa
menvatting WK turnen in Indi
anapolis.
18.00 uur Atlas van Anatolië, 4-
delige documentaire over Ana
tolië. Deel 2.
18.30 uur Sesamstraat
18.45 uur Jeugdjournaal
18.55 uur Het klokhuis
19.10 uur Het rijk van de alli
gator, natuurreportage over de
alligator.
19.54 uur Uitzending van de
RPF.
20.00 uur Journaal
20.25 uur Sport studio.
20.55 uur Studio sport, Ivo van
Damme Memorial (atletiek).
22.00 uur Journaal.
22.15 uur Studio sport jour
naal.
22.30 uur NOS-Laat, achter
grondinformatie.
23.20 uur Holland Casino Sche-
veningen festival, internatio
naal zangconcours live vanuit
het Circustheater in Schevenin-
gen. Deel 1.
BRT 1
17.30 uur Mooi en meedogen
loos, Amerikaanse serie.
17.55 uur Nieuws.
18.00 uur Tik tak, animatiese
rie. Afl. 196.
18.05 uur Postbus X, jeugdse
rie.
18.30 uur TV 1 - Top 30, de 30
best verkochte singles in
Vlaanderen.
19.03 uur Buren, Australische
serie.
19.22 uur Mededelingen en
programma-overzicht.
19.30 uur Nieuws en sport.
20.00 uur Kwislijn.
20.05 uur De wonderjaren (The
wonder years), Amerikaanse
comedyserie.
20.30 uur Weekendfilm: Van
der Valk, naar het werk van
Nicholas Freeling. Vierdelige
Britse tv-film. Deel 2.
22.25 uur Kunst-zaken.
Aansl. Paardenkoersen.
22.30 uur Vandaag en sport.
22.50 uur Tijd is geld, program
ma over mensen en geld.
23.00 uur Een jaar in Vietnam
(Tour of duty), Amerikaanse
serie.
23.45 uur Coda, Karei Jonck-
heere leest voor uit eigen werk.
Vandaag: Bij de dood van een
parelhoen.
BRT 2
18.55 uur Journaal
19.00 uur Schooltelevisie
19.30 uur Grensstad, Frans/Ca
nadees/Amerikaanse serie.
20.00 uur De duivel onder de
zon, Engelse speelfilm.
22.15 uur Kijk uit!
22.20 uur Première film vi
deo, filmmagazine.
22.50 uur Binnenskamers, Mo
zart. Sonate voor piano en
viool in G KV 301 en Sonate
voor piano en viool en Es KV
481, uitgevoerd door Chiara
Banchini, viool en Temenusch-
ka Vesselinova, pianoforte.
23.25 uur Abdijen der Lage
Landen, 11-delige documentai
re serie. Afl. 11 (slot).
wï Plaatsend" mod^ne"aeKZe 9rote koliek,
famil^ench?e^^°I»eaaV^aa^Si e*
'©uke
9eb°o rteklan.
tjes
van;
drukkerii
ZIERIKZEE - Clubhuis de
Lichtboei houdt donderdag 19
september haar open dag van
19.00 uur tot 21.00 uur.
Die avond is er alle gelegen
heid om nader kennis te maken
met cursussen en andere activi
teiten, die onder het dak van
de Lichtboei plaatsvinden. De
docenten en cursisten presente
ren hun werk en lichten de be
langstellenden graag in. In de
eigen uitgave van de Lichtboei
werd overigens een foutieve da
tum genoemd van de open dag.
HILVERSUM - De politiek ver
toont een gevaarlijke onver
schilligheid ten aanzien van
het publieke omroepbestel.
Dat heeft KRO-voorzitter
Braks woensdag gezegd tijdens
de gezamenlijke presentatie
van het wmterprogramma's
van AVRO, KRÖ en NCRV.
Door MIEN VAN T SANT
63
Hij schudt opnieuw zijn hoofd. 'Onmoge
lijk! Ik zou de fabriek kunnen noemen waar
ze gemaakt worden. Voor een leek bedrieg
lijk goed nagemaakt. Voor wie er verstand
van heeft
Ze valt hem in de rede. 'Het is heus zo,
Frank. Ze zijn oud. Ik zou in staat zijn er
een uit te laten breken o.m je te overtuigen'.
'Dat hoeft niet eens. Als jij mij niet gelooft
en daar kan ik in komen ga dan naar
de eerste de beste tegelzetter, die deze zelfde
levert'. En op een krabbeltje in de rechter-
onderhoek wijzend: 'Het keurmerk van de
fabriek! Dat wil niet zeggen dat ze slecht
zijn. Maar als je ze voor antiek gekocht
hebt
Een blinde woede komt in haar boven. O, ze
weet nu wel zeker dat Frank de waarheid
.spreekt. Alles is haar opeens duidelijk. De
geheimzinnigheid, waarmee Koert van Na
gel zich destijds omgeven had door het te la
ten voorkomen dat het een wonder mocht
heten, dat hij ze op de kop getikt had. Zijn
voorstel, dat hijzelf een mannetje wist, die
ze er zonder breken of beschadigen inzetten
kon. Met levensgrote cijfers ziet Dien de
Jong, die anders nooit getallen kan onthou
den, nu die op de apart aangeboden reke
ning voor zich. De rekening, die het archi
tectenbureau nooit ter inzage gekregen had.
Met haar eigen goedvinden nog wel.
Dit keer is het geen pose, de ontstelde, wat
hulpeloze trek op haar gezicht.
Het valt Frank onmiddellijk op. 'Je bent
beetgenomen, niet? Wil ik je helpen de
waarheid aan het licht te brengen? Degene,
die je zoiets gelapt heeft, moet maar aan de
kaak gesteld worden. Misbruik van goed
vertrouwen'.
Verdrietig schudt ze haar hoofd. 'Het kan
niet meer. Frank. De man, door wiens toe
doen ik ze gekregen heb, is naar het buiten
land getrokken. Voor een deel ook mijn ei
gen schuld. Ik wilde geen rekening hebben.
Vraag niet waarom. Op dat ogenblik zat het
hier allemaal een beetje moeilijk met de be
drijfsleider'.
Hij knikt begrijpend. 'Zal ik precies opge
ven wat deze kosten? En hoeveel je ongeveer
voor de echt oude geven mag? Dan kun jij
zelf de berekening maken'.
De tranen springen haar in de ogen. Dan
haar hand óp zijn arm leggend: 'Maak me
nog niet verder van streek. Een vrouw al
leen schijnen ze altijd te willen bedriegen.
Ik was er juist zo trots op'.
'Had ik mijn mond moeten houden?'
Ze haalt haar schouders op. 'Vandaag of
morgen had een ander het me misschien
verteld. Ik heb nu ook helemaal geen zin
meer je het huis te laten zien. Ik zou het op
het ogenblik echt niet kunnen verwerken
als je nog meer ongerechtigheden ontdekte.
Hoe heb je er zo verstand van?'
'Een van mijn hobby's. Antiek en oude hui
zen! Daarom ben ik ook zo op het onze ge
steld. Vanbuiten oerouderwets, maar van
binnen een juweeltje. Ik zou het niet voor
een kasteel willen ruilen'.
'Mooier dan dit dus?'
'Mooier niet! Alleen anders. Kom er maar
gauw eens naar kijken. Mijn zuster krijgt
graag bezoek. Ik heb al over je verteld in
verband met onze reis'.
'Dat viel bij haar zeker niet zo best uit?'
Hij kijkt haar verbaasd aan. 'Je lijdt toch
niet aan een minderwaardigheidscomplex,
wel?'
'Ik sta altijd voor alles alleen', zegt ze, haar
ogen hulpeloos naar hem opslaand.
'En dit, die tegels, voelde ik als de bekro
ning van alle veranderingen hier'.
Zijn gezicht staat ernstig. 'Diana, je moét
begrijpen dat ik er spijt van heb, dat ik het
je verteld heb. Een van mijn grootste fouten
is, dat ik er iets soms maar ineens uitflap.
Maar ik kan geen onrecht dulden. Heus!
Hoe moeilijk alles misschien te achterhalen
is, als jij het me vraagt, zal ik hemel en aar
de bewegen de schavuit, die je dit koopje ge
leverd heeft, ter verantwoording te roepen'.
(wordt vervolgd)
BURGH-HAAMSTEDE - In de ogen van de stedeling
was en is het leven binnen de kleine wereld van de
boer en zijn gezin steeds met een waas van roman
tiek omgeven. De werkelijkheid is anders.
Ondanks de onmiskenbare
charme van het leven op het
land - in de Bewaerschole te
Burgh-Haamstede werd er bij
na tien jaar geleden een specia
le tentoontelling aan gewijd -
kon de strijd om het bestaan
hard zijn. Vooral de kleine(re)
boer moest vaak vechten voor
een goede boterham; daarbij
was de inzet van alle gezinsle
den noodzakelijk.
De afgelopen halve eeuw kreeg
de wereld een ander aanzien.
Ook de bedrijfsvoering op de
boerderij onderging ingrijpen
de wijzigingen. Misschien ging
het op Schouwen iets langza
mer dan elders maar het ge
beurde wèl. Veel veranderin
gen waren verbeteringen. Wei
nigen hadden er behoefte aan
om het verleden vast te leggen
voor het nageslacht. Gelukkig
heeft de Stichting Historisch
Boerderij-onderzoek te Arn
hem ruime aandacht geschon
ken aan Schouwen.
Karnhuis
In de beschrijvingen van
Schouwse boederijen, van
stolp tot allerlei andere typen,
is niet alleen het bedrijfsge-
deelte met de koestal interes
sant maar ook het woongedeel
te. Dit laatste kende tal van va
riaties. In de loop der tijden
werd in een eeuwenoude boer
derij keer op keer iets veran
derd en meestal verbeterd. Bij
een boerderij onder stolpdak
kwam men vaak lengte te kort.
Reden om kleine of grotere uit
bouwen te maken, dikwijls on
der een zadeldakje.
Het zogenaamde karnhuis (ook
wel „achter'uus" genaamd)
had doorgaans een meervoudi
ge functie; het was zoals Hek-
ker aangeeft, vanouds entree,
spoelkeuken en plaats voor
zuivelbereiding. Voor afvoer
van spoelwater was er soms in
de buitenmuur een „gotegat"
gemaakt. Kaasmaken (in het
..kaeskot") en boterbereiding,
arbeidsintensieve bezigheden,
vonden in de boerderij plaats
tot in het begin van de twin
tigste eeuw. In het karnhuis
stond een dikbuikige karnton,
die op zeer curieuze wijze in
beweging werd gebracht. In
een uitbouw bevond zich een
verticaal lopend rad waarin
een hond moest lopen zoals
men tegenwoordig wel eens ca
via's ziet lopen in kleine tred
molentjes!
Het ronde rad werd op Schou
wen aangeduid als ,,'onde-
kaernmeulen", een naam die de
functie van de hond duidelijk
maakte. Of deze wijze van kar
nen veel werd toegepast ver
meldt het verhaal niet; in ieder
geval zullen de honden met die
geestdodende bezigheid niet
écht blij zijn geweest...
Zelfvoorziening
Zoals gezegd was de boerderij
met haar bewoners een wereld
je apart. Daarbij behoorde
ook, vooral wanneer er sprake
was van geïsoleerde ligging,
een zekere mate van zelfvoor
ziening. Naast de zuivelberei
ding was er ook behoefte aan
eigen gebakken brood en der
gelijke. Vandaar dat ook de
bakoven in geen boerderij
mocht ontbreken. In sommige
gevallen lagen karnhuis en
bakoven ver van elkaar; er zijn
ook voorbeelden dat karnhuis
en bakoven waren „gekop
peld". Dit laatste schijnt het
meest gebruikelijk te zijn ge
weest. Oorspronkelijk stond
het bakhuis ("bakkeete") los
op het erf, mede vanwege het
brandgevaar.
Wiebe Keikes
b#
Pm
- i *01
Antieke karnton (Zonnemaire)
