Meer dan tien jaar quattro-
aandrijving van Audi-serie
Originele opzet diner
Modeshow Patty Monard
Wat je moet weten als
je een kind krijgt
Oer-quattro ten einde
In Zierikzee en Middelharnis
Schouwen-Duiveland twee
vogelobservatiehutten rijker
Orgelconcert
in Dreischor
Zomerbus-
project
slaat aan
Senioren
fietstocht
Winnaar
Soundmix-
show in
Concertzaal
Fruit-
wandeltocht
14 september
in goes
1
ING. JAAP VISSER
WOENSDAG 21 AUGUSTUS 1991
3
ZIERIKZEE - Oorspronkelijk zouden er 400 exem
plaren worden gebouwd, het werden er tenslotte
meer dan 14.500. Twee getallen, die aangeven hoe
groot het succes van de Audi quattro is geweest. In
1980 vond in Genève de eerste presentatie plaats. De
oer-quattro", zoals hij ook liefdevol genoemd werd,
heeft de autowereld blijvend veranderd: sinds de
quattro er is, heeft de permanente viervvielaandrij-
ving voor snelle personenauto's algemeen ingang ge
vonden.
Na zo'n elf produktiejaren
heeft in mei 1991 de laatste
nieuwe Audi quattro de fa
briekshallen verlaten. Dat de
ze geliefde auto niet meer ge
bouwd wordt, ligt ook in zijn
ontstaan verankerd: produktie
en logistiek waren op relatief
kleine aantallen afgestemd: De
oer-quattro liet zich dan ook
niet integreren in de systemen
van de massaproduktie.
Stamvader
De stamvader van alle quattro-
modellen heeft techniek-ge
schiedenis geschreven. Wereld
wijd gezien is Audi de enige fa
brikant die in iedere modelseie
permanente vierwielaandrij-
ving aanbiedt. Vanaf 1980 tot
maart 1991 heeft Audi meer
dan 220.000 personenauto's met
quattro-aandrijving verkocht.
Als alternatief voor de Audi
quattro 20V is de Audi Coupé
S2 op de markt gebracht, die
eveneens standaard is voorzien
van quattro-aandrijving en een
162 kW (220 pk) sterke vijfcilin
der turbo-motor. Door een gun
stige cw-waarde en een moder
ne constructie biedt deze coupé
ten opzichte van de oer-quattro
nog betere rij prestaties^
Toen in de winter van 1977, aan
de poolcirkel, verschillende
prototypes van Audi op hun
winter-deugdelijkheid werden
getest, bevond zich daaronder
ook een .litis". Deze door Audi
ontwikkelde terreinwagen stal
als begeleidingsvoertuig de
show. De litis, met inschakel-
bare vierwielaandrijving, een
korte wielbasis en een hoog
zwaartepunt, was op de met ijs
en sneeuw bedekte wegen
haantje de voorste.
Reden genoeg voor de Audi in
genieurs, de vierwielaandrij
ving verder te ontwikkelen.
Aanmoediging
Het was de toenmalig tech
nisch directeur van Audi en de
huidige algemeen directeur Dr.
Ferdinand Piëch, die het idee
oppakte en de ingenieurs aan
moedigde om een vierwiel
aandrijving voor snelle perso
nenwagens te realiseren.
De vierwielaandrijftechniek
van de litis was slechts bruik
baar bij lage snelheden en bo
vendien veranderde door het
in- en uitschakelen van de vier
wielaandrijving het rijgedrag
van de auto. De ingenieurs wil
den echter bereiken, dat een
Audi-rijder in iedere situatie
op hetzelfde rijgedrag kan re
kenen. Want alleen zo is een
snelle personenauto veilig te
besturen.
In tegenstelling tot de met de
hand inschakelbare vierwiel
aandrijving, moet voor een
verfijnde, permanent werken
de vierwielaandrijving een ba
lans tussen de omwentelingen
van de wielen aan de voor- en
achteras worden gerealiseerd.
Anders ontstaan er wringingen
tussen beide assen, waardoor
de auto in scherpe bochten
moeilijker te besturen is. Ook
leiden dergelijke wringingen
tot grotere banden- en materi-
aalslijtage.
De oplossing bracht het tussen-
differentieel. De vraag was
slechts: waar kan deze worden
ondergebracht en hoe vindt de
aandrijving plaats? Tenslotte
moet de aandrijfconstructie in
één vlak liggen en met zo min
mogelijk kosten worden uitge
voerd. Een Audi ingenieur
kwam met een baanbrekend
idee: hij stelde voor de aandrij
ving te voorzien van een holle
as met een flens-verbonden
tussendifferentieel. In deze
holle as draait nog een as, die
via het tussendifferentieel de
vooras beweegt. Vanuit het tus
sendifferentieel leidt boven
dien een flens naar de cardans
voor de achteras-aandrijving.
De permanente vierwielaan
drijving "quattro" was gebo
ren.
lijk over beide assen. Zodra
echter de grip van de wielen
aan één as minder is, wordt
aan de andere as een hoger
koppel toegekend. De verde
ling gebeurt variabel en trap
loos. Op deze manier kan tot 75
procent van het koppel aan de
voor- of achteras toegevoerd
worden. Steeds krijgt de as
niet de beste grip op het weg
dek het hogere koppel. Deze
automatische trekkrachtverde
ling verbetert het rijgedrag
aanmerkelijk.
De sperwerking van het
Tbrsen-differentieel functio
neert alleen onder belasting,
dus zolang de bestuurder gas
geeft. Zodra geen* aandrijf-
kracht meer wordt overge
bracht, bijvoorbeeld wanneer
de bestuurder zijn voet van het
gaspedaal wegneemt, draaien
voor- en achteras weer onaf
hankelijk van elkaar. Daarom
werkt het anti-blokkeer-
systeem onder alle omstandig
heden»
De sper van het conventionele
achteras-differentieel kan met
de hand ingeschakeld worden
bij het wegrijden in buitenge
wone situaties. Bij een rijsnel
heid boven 25 km/u wordt de
sper automatisch uitgescha-
vijfcilinder motor. De 2,1 liter
turbomotor met laadluchtkoe-
ling en een modern elektro
nisch geregeld motor-mana
gementsysteem leverde in de
normale weguitvoering 220 kW
(330 pk).
Tot eind 1984 werden nog zes
Audi-modellen met quattro-
aandrijving gepresenteerd:
vanaf de Audi 90 tot de Audi
100 en Audi 200, beide ook in
een Avant uitvoering. Alle
auto's werden aangedreven
door vijfcilinder motoren met
een vermogen van 100 kW (136
pk) tot 134 kW (182 pk)."
Sportieve successen
Al in het eerste jaar van zijn
sportieve optreden, 1981, de
monstreerde de quattro-
aandrijving zijn superioriteit.
De Audi quattro won de Janner
Rally in Oostenrijk, de Rally
van Zweden, de Rally van San
Remo en de Britse RAC Rally.
Vanaf dat moment snelden de
Audi's quattro van overwin
ning naar overwinning.
In 1982 leidde het revolutionai
re aandrijfconcept na overwin
ningen in zeven races voor het
wereldkampioenschap tot het
behalen van het Rally Wereld
kampioenschap voor merken.
De Francaise Michéle Mouton
behaalde tegelijkertijd een
tweede plaats in het Wereld
kampioenschap voor rijders.
In 1983 volgden het Rally We
reldkampioenschap voor rij
ders en een tweede plaats in
het wereldkampioenschap
voor merken. In hetzelfde jaar
werd de Audi Sport quattro ge-
4udi quattro modeljaar 1980.
Door gebruik van een tussen
differentieel kunnen de wielen
op een gladde ondergrond
doordraaien. Daardoor wordt
de aandrijf kracht op de andere
as verminderd. Om steeds vol
doende aandrijfvermogen te
garanderen, werd bij de
quattro-aandrijving het diffe
rentieel van een extra sper
voorzien.
Het eerste vierwielaandrijf-
systeem zorgde slechts voor
een constante toerentalverde
ling op voor- en achteras. Ook
functioneerde het anti-
blokkeer-systeem niet, wan
neer de sper van het tussendif
ferentieel ingeschakeld was.
Daarom werd in 1986 de
quattro-aandrijving technisch
verfijnd. Om een toerentalver
deling te verkrijgen die afhan
kelijk is van de tractie, en om
het ABS systeem in alle voor
komende situaties te laten
functioneren, werd als eerste
bij de Audi 80 quattro het ,,Tor-
sen"-tussendifferentieel inge
voerd.
Het wordt op dit moment in al
le handgeschakelde quattro-
modellen gebruikt. Torsen is
afgeleid van het Engelse
torque-sensing" hetgeen bete
kent ,,het koppel aanvoelend".
Beste grip
Het Torsen-tussendifferentieel
verdeelt bij normale wegdek
condities het koppel gelijke-
keld en het anti-blokkeer-sys-
teem weer geactiveerd.
In alle series
Tot 1980, het jaar waarin de Au
di quattro werd gepresenteerd,
zijn er vele tests uitgevoerd,
om de vierwielaandrijving ook
voor personenauto's geschikt
te maken. Deze proeven waren
echter geen succes. Pas door de
quattro-aandrijving werden
voor het brede publiek de voor
delen van deze techniek duide
lijk. Natuurlijk speciaal door
de spectaculaire successen, die
al in het eerste jaar werden ge
boekt. De uitstekende rij-
eigenschappen moesten echter
ook voordeel bieden in het ver
keer van alledag. Audi ging in
1982 zo ver, de verplichting op
zich te nemen, om in elk van
zijn modelreeksen een type
met quattro-aandrijving te rea
liseren.
De eerste stap op weg naar de
serieproduktie vormde de pre
sentatie in december 1982 van
de Audi 80 quattro. Deze auto
was voorzien van qen 2,1 liter
vijfcilinder motor, met een ver
mogen van 100 kW (136 p,k). In
september 1983 kwam de twee
de Audi 80 quattro op de markt
met een 2,0 liter vijfcilinder (85
kW/115 pk).
In dezelfde maand werd de Au
di sport quattro geïntrodu
ceerd. Dit was de eerste uitvoe
ring met een 20 kleppen-
presenteerd. Deze versie is ook
bekend onder de naam ,,de kor
te", omdat de auto ter verbete
ring van de sturing voorzien is
van een bijzonder korte wiel
basis /2.224 mm ten opzichte
van 2.695 mm voor de oer-
quattro).
Om te voldoen aan het regle
ment voor Groep B voor toer-
wagens met hoog vermogen,
werden 224 auto's gebouwd in
de rally-uitvoering met 400 pk.
Aërodynamisch
In 1984 werd Audi Rally we
reldkampioen voor merken en
het team Stig Blomqvist/
Björn Cederberg kregen de ti
tel wereldkampioen rally rij
ders. In hetzelfde jaar werd de
Audi Rally quattro de titel
.jMotorsport-Automobiel 1984"
verleend, als eerbetoon aan de
pionierswerkzaamheden bij de
ontwikkeling van de perma
nente vierwielaandrijving
voor de motorsport en in de
normale serieproduktie.
In 1985 was voor de Audi Sport
quattro SI in het rally-
gebeuren een grote rol wegge
legd. Walter Röhrl stuurt het
aërodynamisch geoptimali
seerde en door een betere ge
wichtsverdeling nog beter ma-
noeuvreerbare model naar de
eerste overwinning in de rally
van San Remo.
Michèle Mounton won met de
Sport quattro de bergrace op
de 4.302 meter hoge top van de
Pikes Peak in Colorado/USA.
ZIERIKZEE - Vrijdag 27 en zaterdag 28 en maandag
30 september houdt Patty Monard een modeshow
met diner waarbij ze haar nieuwe wintercollektie
showt. Het gebeuren vindt op 27 september plaats in
de Concertzaal in Zierikzee, op 28 september in res
taurant De Parel van de Delta in Middelharnis en op
30 september op rondvaartboot Stad Zierikzee in
Zierikzee.
In Galgepolder en op Neeltje Jans
ZIERIKZEE/NEELTJE JANS - Schouwen-Duive
land is weer een stukje aantrekkelijker geworden
voor de vogelliefhebber. Donderdag 5 september
worden twee nieuwe vogelobservatiehutten, één in
de Galgepolder bij Zierikzee en één op Neeltje Jans
in gebruik genomen. Diezelfde dag wordt het laatst
aangelegde gedeelte duinlandschap op Neeltje Jans
officieel geopend door gedeputeerde G. de Vries-
Hommes.
Advertentie
STICHTING
MIDDENSCHOUWEN
CULTUUREEL
Namens het organiserend comité
Jeugddag/Zomerpop wil ik de
begunstigers, sponsors, vrij
willigers en alle overige
personen bedanken die een
bijdrage hebben geleverd in het
welslagen van de Jeugddag
Zomerpop van 3 augustus j.l. te
Scharendijke. Ik hoop dat we
het volgende jaar weer een
beroep op u mogen doen.
H. VAN DER LUGT,
voorzitter
DREISCHOR - Op donderdag
22 augustus geeft de organist
Dirk Jansz. Zwart weer een or
gelbespeling op het fraaie or
gel van de Hervormde kerk te
Dreischor.
Het programma bestaat dan
voor een belangrijk deel uit
verzoeknummers, derhalve uit
composities van Bach, Handel,
Wesley, Roger en anderen. De
orgelbespeling begint om 20.00
uur.
Aan deze Modeshow-karavaan
wordt door een aantal kollega-
ondernemers medewerking
verleend, te weten: Verton
schoenen, Coen Honig optiek
en Lingerie Diane in Zierikzee
en in Middelharnis: Verton
schoenen, Groeneveld optiek
en Lingerie Diane. De menu's
worden verzorgd door gere
nommeerde restaurateurs. Res
taurant Mondragon Zierikzee
verzorgt het zogenaamde Mon
dragon menu in de Concert
zaal: gerookte zalm en gerook
te paling, gebraden speenvar
ken met honingsaus en flensjes
met vanille-ijs en sinaasappel
saus. Restaurant De Parel van
de Delta te Middelharnis ver
zorgt het Parelmenu: gebonden
kervelsoep, snoekbaarsfilet
met een zachte bicslooksaus of
varkensfilet met oesterzwam-
mensaus en walnotenparfait.
Delta Catering verzorgt het
bootmenu op rondvaartboot
Stad Zierikzee van rederij Den
Breejen: Champignon pasteit
je, varkensfilet met kerrysaus
en garnituur en Grand dessert.
Originele opzet
Tbneindc een zo optimaal mo-
h
gelijk aantal belangstellenden
te krijgen is gekozen voor een
orginele opzet waarbij niet al
leen de modeshow voorop staat
maar waarbij men tevens in de
gelegenheid is om van een uit
stekend dineetje te genieten
tijdens de show. Vooropgezet
doel is om een gezellige avond
te produceren die zowel de man
als de vrouw kan bekoren.
Hierdoor is ook gekozen voor
mannequins uit eigen kring
waardoor een sfeer wordt ge
schapen waarmee men zichzelf
kan identificeren. Tijdens de
maaltijd, maar tussen de ver
schillende gangen door, tonen
de dames de collektie temid
den van de tafels om de kle
ding, schoeisel en optiek zo
goed mogelijk tot uitdrukking
te laten komen. De show op de
rondvaartboot is niet alleen
uniek maar is ook een speciale
belevenis om tijdens een diner
al varend te kunnen genieten
van al het moois dat Patty Mo
nard met zich meebrengt.
Er was ook een overwinning
bij de rally-première in ,,het
rijk van het midden". Meer dan
600.000 mensen huldigden op
het plein van de „hemelse vre
de" in Peking de overwinnaars
Hannu Mikkola/Arne Hertz bij
hun Audi quattro.
In 1986 trok Audi zich, in over
leg met het berijdersteam te
rug uit de wereldkampioen
schappen, om in 1987 met een
indrukwekkende dubbele
overwinning in een bijna stan
daard Audi 200 quattro de
roemruchte Safari-rally in Ke-
nia/Oost-Afrika te winnen.
Snelheid en precisie
De Pikes Peak-bergrace in de
Rocky Mountains was een test
van een hele andere orde. Niet
uithoudingsvermogen wordt
daarbij gevraagd, maar snel
heid en precisie. Ook hier over
tuigt de quattro-aandrijving.
Walter Röhrl bestormde in 1987
met een 440 kW (598 pk) sterke
Audi Sport quattro SI de top
en won de beroemdste bergrace
ter wereld in een nieuwe re
cordtijd.
Ook in de Amerikanse
TransAm-race, waarin alleen
produktieauto's worden toege
laten, bevestigde de quattro-
aandrijving in 1988 zijn kwali
teit. Op basis van een Audi 200
quattro werd een 375 kW (510
pk) sterke versie ontwikkeld.
Met acht overwinningen in het
eerste jaar dat men meedeed
aan de Trans Am-races, won
Auti met grote voorsprong de
merken- en Hurley Haywood
de rijderstitel.
In 1989 trad Audi voor het eer
ste in de GTO-klas van de
IMSA-serie aan, de topklasse
voor produktie-auto's in de
Verenigde Staten en Canada.
Voor deze race combineerden
Audi ingenieurs de carrosserie
van de Audi 90 quattro met de
bij de Pikes Peak-bergrace met
succes ingezette 20V-
turbomotor. Deze versie be
schikte over 529 kW (720 pk).
Met de volledig nieuwe auto re
den Hans-Joachim Stuck, Hur
ley Haywood en Walter Röhrl
in het raceseizoen 1989 van
overwinning naar overwin
ning. Hans-Joachim Stuck
stuurde de Audi 90 quattro ze
ven keer als eerste over de fi
nishlijn en werd daarmee de
meest succesvolle 'piloot' van
dit kampioenschap.
Realisatie idee
De afsluiting van een tienjari
ge quattro race- en rallysport
serie vormde in 1990 de over
winning bij het Duitse Tbe-
renwagen-kampioenschap
(DTM) met de Audi V8 quattro.
In 1991 nemen vier Audi's V8
quattro deel aan de DTM-races.
Na een indrukwekkende dub
bele overwinning in Hockem-
heim pakte Hans-Joachim
Stuck op 14 oktober 1990 de ti
tel.
Zelden heeft de realiteit van
een idee zo'n grote verandering
in de autofabricage veroor
zaakt als de quattro-aan
drijving van Audi. Iedere gere
nommeerde automobielonder
neming heeft op zijn minst één
personenwagenmodel met
vierwielaandrijving in het pro
gramma opgenomen.
Onder de naam „quattro
GmgH" werd een Audi-
dochteronderneming opge
richt, die het quattro-begrip
ook actief benut. Met een eigen
accessoire-programma gericht
op vrije tijd en sport, voldoen
de modern vormgegeven pro-
dukten aan de opvallende ken
merken „vernieuwend", „hoog
waardig" en „functioneel".
"Quattro" staat voor vooruit
gang, dynamiek en functionele
techniek. Deze eigenschappen
zijn inmiddels kenmerken ge
worden voor het merk Audi en
onderstrepen de slogan „Voor
sprong door techniek" waar
mee Audi zich presenteert als
een deskundige ontwikkelaar
van moderne, toekomstgerich
te automobieltechniek.
Naast de pullovers, jumpers,
rokken en accessoires gecombi
neerd met byoux (Monet, Trifa-
ri, Ermani Bulatti, Giovanni,
en anderen) van Patty Monard,
toont Lingerje Diane haar
nieuwste collektie lingerie en
nachtkleding. Verton Schoenen
laat zien dat men voor iedere
kombinatie het goede schoeisel
voorhanden heeft. Coen Honig
Optiek en Groeneveld optiek
laten de modieuze brillen voor
zowel de winter alsook dage
lijks gebruik de revue passe
ren. De diverse restaurants
staan garant voor een voortref
felijk dineetje tijdens de Diner
Modeshow.
Muzikale begeleiding
De muzikale begeleiding van
de mannequins tijdens de show
wordt gedaan door Opus
Sound te Goes, terwijl tijdens
de maaltijd zelf te genieten is
van het subtiele pianospel van
Maarten Bruynes. De organisa
tie is er alles aan gelegen om
een sfeervolle avond te realise
ren. Na afloop van de show be
staat de gelegenheid de getoon
de modellen nader te bekijken.
Alle modellen worden genum
merd en kunnen via voorkeur-
kaarten die uitgereikt worden
onmiddellijk worden herkend.
Middels bestelkaarten kunnen
verschillende modellen wor
den gereserveerd.
A
ZIERIKZEE Hoewel het zo-
merbusproject nog niet is afge
rond bestaat bij alle betrokke
nen de wens om het project
voort te zetten. Aan het minis
terie is verzocht hiervoor de
nodige gelden beschikbaar te
stellen.
Dat blijkt uit mededelingen
van de vervoersmaatschappij
ZWN (Zuid West Nederland).
Wel overweegt men om het zo-
merbusproject ipts te wijzigen.
Verder wil de vervoersmaat
schappij de avondritten van de
stadsdienst Middelburg/Vlis-
singen beter laten aansluiten
op de bezoekuren van het
streekziekenhuis Walcheren.
Dat is van belang omdat het
ziekenhuis in Middelburg (op
de polikliniek na) wordt geslo
ten.
ZIERIKZEE - Voor de tweede
keer dit seizoen biedt het co
mité Senioren fietstochten
Schouwen-Duiveland ouderen
de mogelijkheid van een fiets
tocht. Dit uitstapje begint
dinsdag 3 september om 13.30
uur vanaf sportpark De Hooge
Blok.
Op het programma staat een
Dijkentocht, een tocht met een
afstand van circa 24 kilometer.
Deze dijkentocht voert de deel
nemers over het oostelijk ge
deelte van Schouwen-
Duiveland naar Sirjansland.
Begeleiders en een EHBO-er
van het Nederlandse Rode
Kruis zullen de tocht begelei
den en ook de bezemwagen met
daarin een reparatieploeg is
van de partij.
Deze seniorenfietstocht is niet
alleen bedpeld voor mensen
die gewend zijn om afstanden
te fietsen, vooral ook ouderen
die minder vaak fietsen kun
nen aan deze tocht meedoen.
Tbr dekking van de kosten
geldt een startgeld van ƒ2,- per
delenemers. Deelname aan de
tocht geschiedt op eigen risico.
Opgave voor deze senioren-
fietstocht is dagelijks tussen
10.00 en 12.00 uurmogelijk bij
de Stichting Welzijn voor Ou
deren, telefoon: 01110- 13224.
ZIERIKZEE - Op vrijdag 6 sep
tember treedt in de Concert
zaal te Zierikzee de winnaar
van de Soundmixshow 1988
John Adams op.
Adams zingt liederen van John
Denver. Aan het optreden
wordt meegewerkt door de zan
geres Claudette Pam en de
dwarsfluitist Vivianne van de
Walle. John Adams trad enkele
weken geleden voor het eerst
op in de Concertzaal in Zierik
zee. Het concert op vrijdag 6
september begint om 20.00 uur.
Tbt 23 augustus kunnen kaar
ten worden besteld via 01110-
15202.
GOES - Zaterdag 14 september
vindt de 32ste editie van de
fruitwandeltochten in Goes
plaats. Tussen 9.30 en 10.00 uur
begint de wandeltocht voor
veertig kilometer lopers. De
afstanden van vijf, tien, vijf
tien en vijfentwintig kilome
ter beginnen vanaf 10.00 uur.
Alle wandeltochten starten bij
de kleine kantine van De Be-
tho, Klein Frankrijk 3, in
Goes. Inschrijvingen kunnen
verricht worden tot en met
donderdag 12 september bij
Berkenstraat 80, 4462 VZ in
Goes tel. 01100 - 16992). Het in
schrijfgeld bedraagt voor de
tocht van veertig kilometer,
tien gulden bij voor-inschrij
ving en elf gulden aan de start.
De andere afstanden kosten
vier gulden bij voor
inschrijving en 4,50 gulden aan
de start. Leden van erkende
wandelsportorganisaties ge
nieten een reductie van 0,50
gulden. Zonder lunch en zon
der herinnering geniet men een
reductie van twee gulden. Het
Rode Kruis, afdeling Goes-
Borsele, neemt de verzorging
op zich en zorgt bij de veertig
kilometer route voor soep,
fruit en frisdank.
AMSTERDAM - De staat heeft
dinsdag f 1,4 miljard binnenge
haald met de 8,75 procent tien
jarige staatslening, die in de
vorm van een „toonbankuitgif
te" aan de man wordt gebracht.
Gedurende de eerste twee in-
schrijvingsdagen is de op
brengst zodoende op f 2,5 mil
jard gekomen, zo heeft het mi
nisterie van financiën bekend
gemaakt.
Natuurmonumenten en Het
Zeeuwse Landschap werken sa
men aan de natuur op het voor
malige werkeiland. Eerder
werd al een gedeelte van Neel
tje Jans ontdaan van materiaal
dat na de afronding van het
werken overbodig werd. Daar
na werd met de 'aanleg' van
duinen een eerste aanzet gege
ven. De natuur moest het ver
der zelf vervolmaken.
Onderdeel van de plannen voor
wat betreft Neeltje Jans van
Natuurmonumenten en Het
Zeeuwse Landschap was ver-
Hadden we dat tevoren maar
geweten"; zeggen duizenden
ouders van een gehandicapt
kind. Van de 9.000 kinderen
met een aangeboren handicap
had zeker tien tot dertig pro
cent voorkomen kunnen wor
den, zeggen deskundigen.
Denk jij aan de komst van een
baby of ben je al zwanger? Dan
zul je je vast weieens afvragen:
kan dat lot ook ons kindje tref
fen? Je leest er alles over in het
praktische boekje 't Zit in de
familie. Daarin staan allerlei
belangrijke dingen over erfe
lijkheid. Je behoort ze te weten
als je aan kinderen denkt of
misschien al in verwachting
bent. Je denkt immers toch
goed na over je eigen kind.
Het boekje geeft antwoorden
op allerlei vragen, zoals: heeft
mijn kind kans op een erfelijke
of aangeboren aandoening?
Wat moet ik vermijden als ik
zwanger ben? Is het nodig om
me te laten onderzoeken? Hoe
weet ik of er iets mis is met m'n
kind?
Het boekje is een uitgave van
Welzijn, het blad van alle zie
kenfondsen. Je kunt het bestel
len door 6,25 over te maken
op giro 4024 of banknummer
69.99.52.530 van de VNZ in
Zeist, onder vermelding van
Boekje Erfelijkheid. Je krijgt
het dan snel thuis gestuurd.
Veel fabeltjes
Over erfelijkheid en zwanger
schap zijn veel fabeltjes in om
loop. Het boekje 't Zit in de fa
milie maakt er korte metten
mee. Een paar fabeltjes hebben
we op een rijtje gezet. Met de
juiste tekst uitleg erbij uit de
nuttige Welzijn-gids.
,,Ik ben zwanger. Nu. wil ik
graag een vruchtwateronder-
zoek of een vlokkentest om ze
ker te zijn dat er niets aan de
hand is". „In mijn familie ko
men geen aandoeningen voor.
Tbch wil ik vóór ik zwanger
word een onderzoek om zeker
te zijn dat alles OK is".
De garantie op een perfekt, ge
zond kindje is niet te geven.
Niet alle afwijkingen zijn na
melijk voorspelbaar of vast te
stellen. Bovendien zijn niet al
le afwijkingen te voorkomen.
Er blijft altijd ongeveer 5%
kans op de geboorte van een
kindje met een aandoening.
De kans op een kindje met een
aangeboren aandoening is al
leen te voorspellen als er con
crete aanwijzingen zijn. Bij
voorbeeld als de vrouw ouder
is dan 36 jaar of een familielid
heeft een aangeboren aandoe
ning. Afwijkingen kunnen zich
ook plotseling voordoen, zon
der dat deskundigen kunnen
aantonen wat nou precies de
oorzaak is. Niet alle afwijkin
gen kunnen tijdens de zwan
gerschap worden vastgesteld.
De vlokkentest en vruchtwa
terpunctie en de echoscopie bij-
Advertentie
DIEFSTAL!
beveilig met
geluidstechniek/beveiligingen
ELLEMEET 01117-1875
der de bouw van een vogelob
servatiehut. De Rotaryclub
Goes-De Bevelanden nam de
kosten voor de bouw van de
hut op zich.
Eerder die dag wordt een voge
lobservatiehut in de Galgepol
der bij Zierikzee in gebruik ge
nomen. Deze hut wordt ge
opend door burgemeester mr.
J. J. P. M. Asselbergs van Zie
rikzee. De hut wordt de Frans
Jansen-hut gedoopt. Dit omdat
Jansen als bestuurslid veel
werk voor de Stichting Het
Zeeuwse Landschap heeft ver
richt.
voorbeeld kunnen alleen be
paalde afwijkingen aantonen.
Reageerbuisbaby:
een baby in een buisje
Reageerbuisbaby is de popu
laire naam voor een embryo
dat is ontstaan nadat in een
glazen schaaltje of buisje een
eicel bevrucht is. Hierna wordt
het embryo in de baarmoeder
gebracht en gaat de zwanger
schap normaal verder.
Alle aangeboren af
wijkingen zijn erfelijk
„Mijn man heeft een oogafwij
king doordat zijn moeder rode
hond had tijdens de zwanger
schap. Wij willen graag kinde
ren; hoeveel kans is er dat mijn
kinderen die oogafwijking ook
krijgen? Aids is erfelijk, want
een kindje dat met aids gebo
ren wordt heeft het toch van
zijn moeder gekregen?"
Een aangeboren aandoening is
niet altijd erfelijk. Maar een
erflijke aandoening is wel al
tijd aangeboren. Een aandoe
ning is pas erfelijk als in de
kern van de zaadcel en /of de
kern van de eicel een fout zit in
het erfelijk materiaal. Ziektes
van een zwangere vrouw kun
nen wel veroorzaken dat een
kind ziek of met een aandoe
ning geboren wordt.
Wij hebben geen erfelijke ziek
te. Onze kinderen dus ook niet.
Dat klopt niet. Waneer een gen
(voor een bepaalde ziekte) van
de vrouw bij de bevruchting
samengaat met het gen van de
man (voor diezelfde ziekte) zal
de ziekte bij het kind tot uiting
komen, terwijl de ouders geen
verschijnselen van de ziekte
hebben.
In het erfelijk materiaal kun
nen zich ook plotselinge wijzi
gingen voordoen. Een normaal
gen verandert dan in een gen
dat een ziekte kan veroorza
ken.
Alleen vrouwen ouder dan 36
jaar lopen meer risico's. Geluk
kig kunnen ze alles tevoren on
derzoeken. Over zwangerschap
op latere leeftijd bestaat veel
misverstand. Een vrouw van 36
jaar en ouder heeft meer kans
op de geboorte van een kindje
met chromosoomafwijkingen,
een mongooltje bijvoorbeeld.
Vóór de zwangerschap kan niet
worden onderzocht of alles OK
is omdat de eicel (die nog be
vrucht moet worden) door
gaans niet van te voren te on
derzoeken is: zaadcellen al he
lemaal niet. Onderzoek kan
pas na de bevruchting.
Een gezonde leefstijl is al be
langrijk vóór de bevruchting.
Dat geldt voor de vrouw én de
man. Medicijnen, alcohol en
veel radio-actieve straling kun
nen schade aanrichten.
AMSTERDAM - Htt Nationale
Ballet opent het dansseizoen
1991/1992 met „4 Balletjuwe
len". De eerste van de in totaal
tien voorstellingen is op 5 sep
tember in het Amsterdamse
Muziektheater. Het program»
ma bestaat uit Violin concerto
(George Balanchine). Pyrrhi-
sche dansen IV (Tber van
Schayk), Artifact II (William
Forsythe) en Trois gnossiennes
V
H
Handig boekje over zwangerschap
erfelijkheid
ZIERIKZEE - In Nederland wordt elke drie minuten
een baby geboren. Dat zijn er twintig per uur. Deze
baby's zijn nagenoeg allemaal kerngezond. Maar elk
uur komt er ergens in ons land ook één gehandicapt
kind ter wereld. De afwijking kan erfelijk zijn, bij
voorbeeld als er iets 'in de familie zit'. Maar de han
dicap kan ook zijn ontstaan tijdens de zwangerschap
of bij de bevalling.
