Speciale zomereditie
'Mensen lijken wat meer
milieubewust te worden'
Na de dood van de vader geboren
Mosselzaad
stekers
uit Yerseke
betrapt
Camping- en strandpaviljoeneigenaar houdt strand
Middenschouwen schoon
STICHTING TER BEVORDERING VAN KOMISCHE EN KRITISCHE NOTEN
De
Ansichtkaart
Het Terrasje
Groeten Uit
Het Concert
Het Affiche
DINSDAG 6 AUGUSTUS 1991 NR 24993
5
YERSEKE - Drie inwoners van
Yerseke, D. M. (30), D. Z. (31) en
J. M. (27) waren onlangs mid
den in de nacht ieder met een
auto met aanhanger van huis
gereden, want ze werden al
vroeg in de morgen om 2.00 uur
door een lid van de Natuurve-
reniging De Windbreker ge
zien dat ze bezig waren mossel
zaad af te steken van de strek
dammen van de Hondsbosse
zeewering in het Noord-Hol
landse Petten. Ze hadden al 30
tonnen (3000 kilo) afgestoken
en in zakken geladen, toen de
gewaarschuwde politie hen ar
resteerde en een verhoor af
nam. Nadat ze allen een bekeu
ring hadden gekregen, moch
ten ze naar huis, maar het mos
selzaad moest in zee worden
teruggestort.
Het afhalen van mosselzaad
van kustverdedigingswerken
was vroeger normaal, maar
dan niet clandestien zoals nu,
maar met toestemming van de
beheerders van dijken, dam
men of paalhoofden.
Albert Gronen, vice-voorzitter
van de Vereniging De Windbre
ker was furieus over het ge
beurde en een warm pleitbe
zorger van de eidereenden en
een fel opponent tegen de Zeeu
wen, van wie hij zei: ,,Nou heb
ben ze eerst de Waddenzee leeg
geplunderd en nou beginnen ze
de kust af te stropen4'. In arti
kel tien van het Baggerregle-
ment staat, dat men binnen
honderd meter uit de kust niet
mag spitten of steken naar
schelpdieren.
Zoals bekend, wordt de mossel
door Rijkswaterstaat gebruikt
als een soort barometer voor
het kustwater. Op strategische
plaatsen voor de vloedlijn van
de Noord-Hollandse kust om te
zien hoe verre het water is ver
vuild. De mossel heeft daar
voor een alarmsysteem inge
bouwd gekregen. Hij sluit zich
dan en staakt het filtreren van
het water, zoals hij normaal
doet, om het plankton op te
vangen, waarvan hij leeft. Na
de mossel slaat dan ook de
mens alarm.
NO 3
HOOFDREDACTEUR: NICOLAAS NOTENBAERD
De muzikale kaart van de week
gaat niet naar iemand uit Zie-
rikzee. Wel wordt de kaart be
wust vanuit Zierikzee ge
stuurd namelijk naar een leer
ling van de Zeeuwse Muziek
school. Het is mevrouw Jean-
nette Breen uit Brouwersha
ven. Tot voor kort speelde zij
enthousiast klarinet. Maar een
dag na haar A examen achtte
de dokter het om gezondheids
redenen beter om te stoppen
met het klarinet-spelen. Van
wege deze teleurstelling stuurt
onze Stichting haar een bemoe
digende muzikale kaart mede
namens alle lezers van het
Nootverband.
Ellengard Jense
Het kopje koffie op het terras
van Concordia bleek een schot
in de roos. Twintig jaar gele
den kwam ze hier ook regelma
tig. Maar dan om een nachtje te
slapen als ze voor twee dagen
op Schouwen-Duiveland les
kwam geven.
Het ene nachtje werd zeven
nachten toen ze in 1971 intrek
nam in de woning boven de
Zeeuwse Muziekschool. En
daar woont ze nog steeds.
Sinds 1973 als regio-directrice:
Ellengard Jense.
Op haar muziekschool ontmoet
ze mensen van korpsen die les-
sen komen nemen, leden van
koren die een extra uurtje aan
stemvorming willen doen, aan
komende popartiesten die een
cursus lichte muziek volgen.
Kortom als we het over 'Mu
ziek in Zierikzee' hebben zijn
we bij Ellengard Jense aan het
juiste adres. Wat vindt Ellen
gard van 'cultureel' Zierikzee?
Het klinkt allemaal positief.
,,Het verenigingsleven bloeit,
er wordt veel gemusiceerd op
allerlei koren en korpsen en
ook de muziekschool mag zich
in een permanente belangstel
ling verheugen. Maar..." zegt
ze, ,,er zijn wel veel beoefe
naars, maar weinig luiste
raars".
Een saxofoonleerling van een
muziekschool tref je niet van
zelf aan bij een saxofooncon
cert en van de vele koorleden
tref je maar een enkele aan bij
Wij houden van ons stadje
ons dierbaar Zierikzee
en wie het mocht kleineren
wij doen daaraan niet mee.
Al is 't geen ville lumière,
geen Londen of Berlijn
geen Amsterdam of Brussel,
Het mag er toch wel zijn.
'Aangeboden door de N.V. Zie-
rikzeesehe Nieuwsbode' staat
er boven de partituur van het
'Zierikzeesch Volkslied'. De
dichter en componist is de heer
M. A. Swenne, woonachtig in
Ouwerkerk. Hij heeft het lied
geschreven ergens tussen 1945
en 1953. 'Het was een ingeving'
zegt hij door de telefoon. Op de
vraag of het niet aardig is dat
iemand uit Ouwerkerk het
volkslied van Zierikzee ge
schreven heeft antwoordt hij
schouderophalend: 'Waarom
ook niet?'
In ieder geval is dit lied een
passende inleiding voor onze
derde aflevering in onze zomer-
serie van muzikale bezoeken
aan muzikale plaatsen.
Vandaag is dat Zierikzee. Op
een terras aan het Havenplein
dronken we een kopje koffie
met Elengard Jense en het con
cert van de week was een orgel
concert door de Nieuwe Kerk
organist Rinus Verhage, die
volgend jaar met het oog op de
toeristen wellicht met het Zie-
rikzeesche Volkslied kan af
sluiten: ,,De vreemde die zich
aanmeldt, dien haalt men blij
de in, wordt daadlijk opgeno
men als lid van 't groot gezin".
Impressie van een orgelconcert
Het was een gebogen gestalte.
De armen breed uit op de kerk
bank. Het hoofd er boven op.
Van achteren zag je alleen wat
kortgeknipt haar en twee rode
schouderbandjes. Een wat jon
ge gebogen figuur die de mu
ziek uit het Kam en Van der
Meulenorgel letterlijk over
zich heen liet stromen. Even
had ze maar gekeken. Het was
aan het begin van het concert
toen organist Rinus Verhage
naar beneden was gekomen om
iedereen welkom te heten.
.Fantastisch dat u met dit war
me weer gekomen bent," had
hij gezegd en ook nog wat over
een zak die aan het einde van
de orgelbespeling voor je neus
zou worden gehouden. Voor de
restauratie of zoiets. Voor niets
mocht je er in, maar voor niets
kwam je er niet uit.
Zodra de eerste tonen van
Bach's Preludium en Fuga in G
klonken zakte haar hoofd op
haar armen. Met de ogen geslo
ten lag ze daar, in zichzelf ge
keerd, luisterend naar klanken
die van dichtbij, of van heel ver
kwamen als haar gedachten op
de golven van het geluid hun
eigen weg gingen.
Ze zag niets. Ze zag geen uitges
neden varkens, kippen en ko
nijnen, schilderijtjes van Zie
rikzee, creaties van textiel en
alle andere getuigen van volks
kunst die ter gelegenheid van
de hobby-tentoonstelling te
zien waren. Ze merkte niets
van wat er om haar heen ge
beurde.
Tben moest ze opzij. Twee
vriendelijke grijze dames kwa
men tijdens de Kortjakje vari
aties in haar bank zitten. Met
een vaag gezicht schoof ze naar
links om terstond weer in haar
kokon te kruipen.
Het was tijdens het concert een
komen en gaan. De bewuste
concertbezoekers, waaronder
naar verhouding aardig wat
'eigen mensen' zaten 's mid
dags om vier uur klaar. Maar
de toevallige passanten scho
ven even in een bank en gingen
na kortere of langere tijd weer
weg.
Af en toe hoorde je: 'Mama!' ge
volgd door een vermanend
'Sssst!' als een nieuwe familie
even de neus om de deur van de
kerk stak.
Maar zij bleef liggen en wacht
te geduldig af wat het volgende
stuk muziek zou zijn: Tijdens
het romatische Andante van
Mendelssohn veranderde haar
houding. Ze legde nu haar
hoofd op de bank mt twee ge
vouwen handen over haar
nek.Zo bleef ze bijna de volle
drie kwartier liggen. Zonder
belangstelling voor de naam
van het werk en voor wie het
geschreven heeft. Het ging al
leen om de ruimte en de sfeer,
tot leven gebracht door de
klanken van een orgel.
Bij het laatste werk van Men
delssohn vulden imposante or
gelakkoorden de kerk lot in
haar uithoeken. Het was Sona
te no. 3 van Mendelssohn.
Nu hief ze het hoofd wat op.
Het gezicht omklemd door bei
de handen staarde ze peinzend
naar het monumentale front.
Zodra het even wat zachter
werd zonk ze weer weg in haar
gebogen houding. Door het ap
plaus begreep ze dat het con
cert voorbij was.
Ze richtte zich op, ging een
beetje schuin zitten en klapte
mee. Even maar. Als een van de
eersten schoof ze weg, de kerk
uit, haar eigen weg op, wie
weet waarheen.
Het was een gebogen gestalte,
een onbekend meisje, met een
onbekende naam en wellicht
onbekende zorgen. Niemand
heeft haar gesproken. Wellicht
heeft alleen de muziek haar be
reikt.
De serie orgelconcerten is de
Nieuwe Kerk is bijna voorbij.
Als u deze krant vroeg krijgt
kunt u vandaag (dinsdag) nog
om 16.00 uur de organist Wim
Boer beluisteren. Hij verzorgt
de laatste bespeling in de zo-
merserie. Eveneens ten bate
van de restauratie van het Kam
en Van der Meulen-orgel treedt
op vrijdagavond 6 september
een Engels jongerenorkest op:
het Lincolnshire Youth Or
chestra.
De omgebouwde aardappelrooier. (Foto: Joop van Houdt).
Weduwnaar
een goed koorconcert. ,,En ver
geet ook je collega's niet" om
eraan toe te voegen: ,,Zou je er
dat wel inzetten?"
Toch is Ellengard niet ontevre
den over het concertbezoek in
Zierikzee. 'Uit in Zeeland' or
ganiseert concerten die zich in
een toenemende belangstelling
mogen verheugen ,,en laten we
natuurlijk 'Ars Musica' niet
vergeten." Wat is het verschil
tussen die twee? vraag ik
droog. ,,Moet ik je dat nog
gaan uitleggen?" antwoordt ze,
maar vertelt toch geduldig dat
Uit in Zeeland bekende namen
trekt via een impress'ariaat en
dat Ars Musica meer een po
dium is voor uitvoerenden die
een binding hebben met de
streek of met de Zeeuwse Mu
ziekschool.
Binnenkort bestaat Ars Musica
tien jaar. Een serie met een
constant publiek, „hoewel er
in het begin abbonnementhou-
ders waren en we nu naar ver
houding meer losse kaarten
verkopen. Maar over het alge
meen mogen we in Zierikzee
best blij zijn met de opkomst
bij concerten. In vergelijking
met bijvoorbeeld Middelburg
vals Zierikzee best positief
uit."
Vanzelf komt het gesprek op de
Zeeuwse Muziekschool en de
ontwikkelingen van de laatste
tijd. Steeds meer volwassenen
blijken de weg naar de muziek
school te vinden. „Vaak pak
ken ze de blokfluit of de piano
weer op."
Het laatste geldt niet voor de
jeugd. In het grillige verloop
van instrumentenkeuze lijkt
het erop dat momenteel blok
fluit, piano en kerkorgel aan
de verliezende hand zijn. Twee
andere instrumenten zijn 'in':
saxofoon en het keyboard. De
muziekschool £s niet stil blij
ven staan, maar speelt in op de
behoefte vanuit de maatschap
pij, ook met instrumenten uit
het lichtere genre, zoals
drumstel en keyboard.
Ook de lesvorm is aan het ver
anderen. Door bezuinigingen
heeft het privé-onderricht
plaats gemaakt voor de 'ge
combineerde' les. Aanvanke
lijk alleen voor het A-niveau,
maar vanaf september ook op
het B-niveau krijgen leerlin
gen in een wat langere tijd niet
alleen maar samen les.
Aanvankelijk leefden er veel
bezwaren bij docenten die al
tijd een leerling per les had
den. Na enkele jaren weet El
lengard Jense ook voordelen
op te noemen: „Bij twee leer
lingen stimuleert de een de an
der. Ze vinden het vaak leuk
om samen naar les te gaan en
ze blijken handiger te worden
in het samenspel dan voor
heen."
Vanaf Concordia wandelen we
terug naar de muziekschool.
Onderweg blijft het gesprek
nog even doorgaan, over ge
meentelijke subsidies aan con
certen en over Ars Musica bij
voorbeeld. „Weet je wat je ook
nog even moet noemen? Dat het
zo bijzonder is dat musici op
zo'n positieve wijze samen
kunnen werken. Dat is echt
uniek bij ons."
Ellengard Jense. (Foto: Marijke Folkertsma).
strandbezoekers achterlaten
op te ruimen. En vooral aan het
eind van de dag kan dat een be
hoorlijke hoeveelheid zijn.
Meer toeristen
Volgens De Jonge ligt dat voor
al aan het feit dat steeds meer
toeristen en dagjesmensen de
weg naar het strand bij de
Brouwersdam vinden. „De
groep recreanten is groter ge
worden, maar het lijkt er op
dat de mensen zelf toch wat mi
lieubewuster worden. Vroeger
zag je veel meer lege plastic
frisdrankflessen liggen. Die
neemt men nu mee. Ook al om
dat er tegenwoordig statiegeld
op zit".
geeft enkele bijzonderheden
over het huwelijk Muilman-
Mogge, dat goed wordt ge
noemd. Beide echtelieden wa
ren volgens de gouverneur van
hun zoon 'verstandig en rede
lijk'. Ook de verstandhouding
tussen Muilman en zijn stief
dochtertje bleek uitstekend, te
zijn. Hij liet haar een legaat na
wegens 'besondere liefdeblij
ken'.
Om nog even terug te komen op
het boeiende portretstuk, ge
schilderd door Numan:'Me-
vrouw Van Collen (-Mogge) zit
kant te klossen naast een com
mode van Frans model. Ze is
modieus gekleed en gekapt'.
Mr Muilman overleefde zijn
tweede echtgenote (overleden
1806). Hij stierf op 20 april 1812
te Amsterdam, maar werd te
Haamstede begraven.
Wiebe Keikes
Ook was hij weduwnaar. Zijn
vrouw Suzanna Cornelia Hart-
sinck overleed in 1771 in het
kraambed tijdens de bevalling
van een tweeling. Evenals Su
zanna Mogge met haar dochter
tje, liet Hendrik Muilman zich
kort na zijn tweede huwelijk
portreteren met de tweeling;
een dochtertje Cornelia en een
Suzanne Cornelia Mogge van Haemstede (geb. 1753) met haar
dochtertje Johanna Ferdinanda (geb. 1773).
SCHARENDIJKE - Een of twee keer per dag wordt
het stuk strand van de gemeente Middenschouwen
in de bocht van de Brouwersdam bij Scharendijke
schoongemaakt door een speciaal voertuig.
Het is een omgebouwde aar
dappelrooier die de bovenlaag
van het strand bestaande uit
zand met vuil oppakt en ver
volgens zeeft. Het zand
stroomt terug op het strand,
het afval blijft hangen en
wordt naar een container ge
voerd.
paviljoens die op het strand in
de bocht van de Brouwersdam
staan. Volgens chef afdeling fi
nanciën van de gemeente Mid
denschouwen A. de Jonge heeft
de gemeente met hem een con
tract gesloten voor het schoon
houden van het hele Midden-
schouwse strandgedeelte.
De eigenaar van dit inventieve
schoonmaakapparaat is J. F. A.
van Baarle uit Scharendijke.
Hij exploiteert de camping
Duin en Strand en twee strand-
Het gaat om een stuk strand
van enkele honderden vierkan
te meter. Van Baarle of een van
zijn medewerkers rijdt daar
dagelijks rond om het afval dat
ZIERIKZEE - Een geschilderd portret uit lang ver
vlogen tijden kan ons nader brengen tot de perso
nen, die destijds zijn afgebeeld. Tenminste wanneer
we weten wie het waren.
In het rijksmuseum te Amster
dam bevindt zich een fraai
schilderij, gemaakt door Her-
manus Numan (1744-1820). De
aanvankelijke omschrijving
luidde:,,Een dame met haar
dochtertje". De kwaliteit van
het kunstwerk was onmisken
baar maar de betekenis ervan
steeg aanmerkelijk nadat dui
delijk was geworden wie de
voorname vrouw en het kind
voorstelden.
Zeer
aanzienlijke familie
De kostbare kledij wees al in
de richting van een zeer aan
zienlijke familie en dat bleek
na uitgebreid onderzoek ook zo
te zijn. De 'achtergrond' van de
geportreteerde dame, Suzanna
Cornelia Mogge van Haemste
de was triest. Ze werd geschil
derd als weduwe met haar
dochtertje Johanna Ferdinan
da, dat na de dood van de vader
was geboren.
Suzanna Mogge (1753-1806),
vrouwe van Haemstede en
Koudekerke ('laatste van haar
geslacht'), was in eerste echt
gehuwd geweest met mr Ferdi
nand van Collen (1741-1773). Na
zijn overlijden op 14 november
1773 bleef de weduwe achter
met haar dochtertje dat enkele
maanden na de dood van haar
echtgenoot was geboren. Op 21.
juli 1776 hertrouwde Suzanna
Cornelia Mogge te Amsterdam
met mr Hendrik Muilman
(1743-1812), een bekend Amster
dams bankier.
achterlijk zoontje dat jong
overleed.
De schilderijen waren derhalve
'gedenkstukken'; Teder der
portretten vererfde naar de zij
de van het afgebeelde kind. Jo
hanna Ferdinanda van Collen
huwde Salomon Rendorp en
door het legaat Rendorp kwam
het portretstuk in het rijksmu
seum'. (Staring).
Het dubbelportret van moeder
en dochter is fraai en onge
dwongen van compositie. Mr
A. Staring van de Wildenborch
heeft het in een studie over 'De
Hollanders thuis' (1956) uitvoe
rig beschreven. Deze auteur
