Circus Reinardi amuseert
jong en oud op Havenplein
Zeeuwse klederdrachten en
mutsen in De Bewaerschole
streeknieuws
Vuurwerkshow Firiety
beleeft première
in Vlissingen
Acties in
stukgoed
gaan door
Warme derde Toeristendag
Cactus met meer dan
honderd bloemknoppen
Van zaterdag 27 juli tot en met 24 augustus
DONDERDAG 25 JULI 1991 NR 24986
VLISSINGEN - Vlissingen krijgt op 27 juli de pre
mière voor Nederland van de vuurwerkshow Firie
ty, een combinatie van vuurwerk, muziek en film.
In mei van dit jaar behaalde
Nederland hiermee bij de in
ternationale vuurwerkcompe-
titie in Montreal de tweede
prijs, een zilveren Jupiter. Fi
riety borduurt verder op een
nieuwe uitingsvorm in vuur
werk, de pyromusical, een
combinatie van speciale mu
ziek uit een krachtige geluids
installatie en een overdonde
rend vuurwerk.
Bij de prijswinnende 'show
wordt hieraan door filmbeel
den een extra dimensie toege
voegd. Zo loopt bijvoorbeeld
een aangestoken (geanimeerde)
lont het filmbeeld uit en ont
ploft in werkelijkheid. Of een
vulkaan op filmbeeld geeft een
eruptie van echt vuur. ,,In com
binatie met de juiste muziek en
goede geluidseffecten", zo geeft
de aankondiging aan, „vertel
len de filmbeelden een verhaal
en regisseren het vuurwerk en
omgekeerd geeft het vuurwerk
de film extra inhoud".
Competitie
De internationale vuurwerk-
competitie wordt jaarlijks in
Montreal gehouden met als
deelnemers uitsluitend vuur
werkfabrikanten. Dit jaar be
vatte de uitnodiging, voor het
eerst ook gericht aan Neder
land, de speciale oproep om af
te wijken van de bestaande we
gen en de combinatie vuur
werk/muziek creatief in te vul
len.
Directeur Hein Hofmeester
van JNS Pyrotechniek in Leeu
warden koos als inzending
voor een eerder uitgevoerd ex
periment met filmproducent
Gerben Kuipers van het Mo
lenstraattheater in Wagenin-
gen. Voor de uitvoering zocht
het duo contact met animator
Gerrit van Dijk en geluidspro
ducent Michael Helmerhorst.
Deze samenwerking leidde tot
Firiety, een pyro-animatie
waarin zij met muziek, film en
vuurwerk op satirische wijze
de geschiedenis van het vuur
vertellen. De Nederlandse
filmbedrijven Meta-Sound, Ci-
neco en Filmtronics droegen
zorg voor de technische realisa
tie van het project, dat in Cana
da werd omschreven als
„grand premiere into the pyro
technic world of tomorrow".
Firiety vormt op 27 juli om
23.10 uur de afsluiting van de
openingsdag van het straat
festival in Vlissingen. De show
is voor de uitvoering in Vlis
singen enigszins aangepast.
Het filmdoek van 20 bij 12 me
ter wordt niet, zoals in Mon
treal, op land geplaatst. Het
witte doek komt op een ponton
in zee, tegen een muur van
veertig containers.
ROTTERDAM - De verras
singsacties van de Vervoers-
bond FNV bij de stukgoedbe-
drijven in de Rotterdamse ha
ven gaan donderdag gewoon
door.
Vanmorgen, donderdag, om
tien uur is het overleg tussen
werkgevers en bonden over een
nieuwe cao voor de ongeveer
1850 stukgoedwerkers hervat.
Beide partijen zijn vastbeslo
ten om tot een oplossing van
het conflict te komen. De sta
kingen in het stukgoed zijn
donderdag de vijfde week in
gegaan. Donderdagochtend
werd volgens een opgave van
de Vervoersbond FNV gestaakt
bij de overslagbedrijven Multi
Terminals en NTB. In totaal
zijn naar schatting 175 haven
werkers in staking. Bij de twee
bedrijven liggen vier schepen.
zijn, wanneer uit de geheimzin
nige trommel een vilten slan-
gekop tevoorschijn komt plus -
en dat is de grote verrassing -
een klein blond meisje. Die
Oosterse geheimzinnigheid
wordt gevolgd door de opmer
kelijke fysieke prestaties van
een heuse Amerikaanse
krachtpatser. Wie de spierbal
len erbij denkt kaïi zich hele
maal inleven in de inspannin
gen van Reinardi's sterke man
om een gewicht met zijn tan
den van de grond te tillen.
Koorddanseressen
Gratie en soeplesse spreiden de
drie in roze tule gestoken
koorddanseressen tentoon. Het
jeugdige publiek houdt zijn
adem in: zouden ze op het
koord blijven staan? Met stok,
ZIERIKZEE - Hooggeëerd publiek, de artiesten van
circus Reinardi presenteren u gratie, lenigheid, acro
batiek en geheimzinnigheid". Met deze woorden
heeft spreekstalmeesteres Femke van Hoven niets
teveel gezegd. Tot driemaal toe voltrekt zich tijdens
de derde Zierikzeese Toeristendag een wervelend
circusspektakel op het Havenplein. Een optreden ge
presenteerd wordt door jeugdcircus Reinardi uit
Hulst dat dit jaar een kwart eeuw bestaat.
Een spektakel ook waarvoor
zeker in de morgenuren grote
belangstelling bestaat. En te
recht, want wat de vijfentwin
tig jonge circusartiesten uit
Hulst daar in het centrum van
Zierikzee aan kunsten, fratsen
en buitelingen vertonen liegt
er niet om. Ze hebben er dan
ook hard voor getraind. Al
naar gelang de nummers waar
aan het kind meedoet wordt er
woensdag ('s middags of 's
avonds), donderdagavond of
zaterdagmorgen geoefend om
tijdens de optredens - gemid
deld zo'n vijftien per jaar in en
ook buiten Nederland (België
en Duitsland) - goed voor de
dag ie komen.
Ook wanneer de thermometer
dinsdag na twaalven haast tro
pische temperaturen aangeeft
brengen de jeugdige circusar
tiesten hun show vol overgave.
Hitte of niet, „the show must
go on" vinden ze als rasechte
artiesten.
Even voor drieën, wanneer de
laatste klanken van het or
gelspel van Heijerman wegeb
ben en de grootste drukte al
lang voorbij is, nestelen zich
aan de rand van de piste de eer
ste toeschouwers. Klein grut
dat ongeduldig op het open
gaan van het rode doek wacht.
Achter dat rode doek worden
de laatste voorbereidingen ge
troffen voor dit derde optreden
in Zierikzee. Na het inzetten
van de muziek en een fluitsig
naal krijgen de jonge toeschou-
wertjes snel gezelschap van an
dere kinderen en ouderen, die
zich gauw een zitplaatsje onder
een van de parasols van de ter
rasjes veroveren. Niet onver
standig, want de zon mani
festeert zich dinsdagmiddag
echt als een koperen ploert.
De belangstelling voor de ver
richtingen van de Zeeuwsch-
Vlaamse circusklanten is 's
middags dan ook wat minder
dan in de morgenuren het geval
was. De vijfentwintig circusar
tiesten en hun begeleiders (Rei
nardi heeft er in totaal vijftien
voor het trainen en ondersteu
nen van de jeugdige sterren)
geven echter geen krimp in de
ze zinderende hitte. Ruim een
uur lang wordt het publiek ge
trakteerd op een wervelende
presentatie van datgene wat
Reinardi, één van de twee
jeugdcircussen in Zeeland, de
toeschouwer te bieden heeft.
Oosters
Nadat de minirettes de derde
voorstelling hebben geopend
krijgt het publiek een alleraar
digst Oosters tafereeltje te
zien. Een zeer jeugdige slan
genbezweerder met een aantal
gesluierde assistenten en een
geheimzinnige trommel hou
den de spanning erin. Zou er,
zoals de spreekstalmeesteres
zegt, een heuse slang in zitten?
Je zou het wel zeggen wanneer
er beweging in het vat komt.
Best griezelig eigenlijk, want
stel je voor dat daar nu eens
echt een cobra uit tevoorschijn
komt.
Die vrees blijkt ongegrond te
parasol en zelfs met een stoel
tje balanceren de drie even-
wichtskunstenaressen in op
perste concentratie over het
slechts enkele millimeters dik
ke koord. Een enkele keer
blijkt die overkant toch wel erg
ver te zijn. Dat kan ook haast
niet anders als je aan je derde
optreden in de brandende zon
bezig bent.
Valsspelers'
't Zijn valsspelers mam, is de
reactie van een jongetje dat
met zijn neus op een gedaante
verwisselingstruc heeft
gestaan. Die truc, heel leuk
aangekondigd door Annick
Weisevelde bestaat uit de ver
wisseling van de twee meisjes
Nadia en Jessie. Marcel, die het
gebeuren op de voet volgt
wordt gevraagd om even te con
troleren of de „zaak niet ge
nept wordt". Nadat Nadia in de
zak is gekropen sluit Marcel de
zak met een dikke knoop,
waarna de zak met Nadia in de
grote geheimzinnige kist gaat.
Een ander toeschouwertje
moet nog even helpen bij het
sluiten van de kist.
Die controle is echter niet vol
doende om te voorkomen dat
meisje Jessie uit de zak kruipt,
nadat Marcel tot de ontdek
king is gekomen dat er tussen
tijds iets met de knoop van de
zak is veranderd. D'r klopt dus
blijkbaar iets niet vinden Mar
cel en zijn broertje, die zijn
moeder nogal hard influistert
dat het allemaal valsspelers
zijn.
Zo erg is het nu ook weer niet,
een circus zonder goocheltrucs
is nu eenmaal geen echt circus!
De gymnastische hoogstandjes
met zweefsprongen door hoe
pels en radslagen en de behen
digheid van de acrobaten die
het sluitstuk van dit laatste op
treden vormen spreken wat dat
betreft voor zich. Daar komt
geen gegoochel en gefop aan te
pas, da's pure lenigheid en
spierbeheersing, waarvoor het
publiek, dat door de hitte wat
loom is geworden, graag bereid
is een warm applaus te geven!
En daarmee zit het er voor cir
cus Reinardi dit jaar weer op in
Zierikzee en kunnen de circus
artiesten weer huiswaarts ke
ren.
Duikelen, tuimelen en rollebollen. Een aantal jeugdige circusartiesten van circus Reinardi uit
Hulst liet dinsdag in Zierikzee zien waartoe ze allemaal in staat is. (Foto: Marijke Folkertsma).
muts liever wat bescheiden van
omvang. De kanten muts
maakte in de tweede helft van
de negentiende eeuw plaats
voor een muts van broderie
kant, waarover een stijve muts
van langette kwam. Behalve
dat de muts iets zei over de
streek waaruit de draagster af
komstig was, zei deze op Zi^id-
Beveland ook iets over het ge
loof van de draagster. De muts
van een katholieke vrouw (met
vierkante hangende zijkanten)
zag er heel anders uit dan de
muts van haar protestantse
streekgenote die zich zondags
met een breed uitstaande bo-
venmuts van kloskant liet be
wonderen.
Ook kinderen gingen „goedge
mutst" door het leven. In de vi
trines in De Bewaerschole lig
gen verschillende minuscule
kindermutsjes. Mutsjes die
mevrouw De Kam-De Feiter in
de loop der jaren via via op de
kop heeft getikt en die door
haar in zuurvrij papier zorg
vuldig worden bewaard. Op
zich niet zo verwonderlijk voor
wie weet dat de collectie mut
sen een aantal antieke exem
plaren uit vorige eeuw bevat.
Het oudste exemplaar dat in
De Bewaerschole te zien is, is
een Axelse muts van kieviten
kant uit de periode 1850/1860,
weliswaar niet helemaal com
pleet maar toch een exemplaar
dat gezien de fijnheid van kant
een wonder van schoonheid is.
Dat geldt ook voor enkele
doopmutsjes die uit het fami
liebezit van mevrouw De Kam
afkomstig zijn en het Walcher-
se jongensmutsje uit 1890, een
met kralen bestikt zwart muts
je met blauwe rand.
Hoe men er in het begin van de
ze eeuw in Zeeland moet heb
ben uitgezien laten de twaalf
poppen van het echtpaar
Nobels-Noordhoek goed zien.
Met deze collectie kleder
drachtpoppen heeft het Goese
echtpaar al aan verschillende
exposities (onder meer in
Brouwershaven) deelgenomen
om zo de mensen een indruk te
geven over de tot verdwijnen
gedoemde Zeeuwse kleder
drachten. ,,'t Is eigenlijk be
gonnen in 1979 met het volgen
van een cursus klederdracht
poppen maken" vertelt het
echtpaar.
Die poppen zijn geheel volgens
de regels aangekleed en zelfs
de minuscule krullen, hangers,
oorijzers en andere karakte
ristieke streeksieraden zoals
het granaten of bloedkoralen
collier zijn replica's van de ori
ginele sieraden. Die sieraden,
die eveneens in De Bewaer
schole te bewonderen zijn, zijn
het resultaat van vele uurtjes
precisie-arbeid van de heer No
bel.
Tbr ondersteuning van de mut
sen en klederdrachtpoppen
heeft het Zeeuws Documenta
tiecentrum De Bewaerschole
enkele authentieke foto's in
bruikleen gegeven. Deze af
beeldingen 'geven een aardig
beeld van de streekdracht op
Schouwen-Duiveland aan het
begin van deze eeuw. Drie gro
te portretten van mensen in
klederdracht, literatuur en do
cumentatiemateriaal en een 41
minuten durende videoband
over het opmaken en aanbren
gen van Schouwen-Duiveland-
se mutsen maken het geheel
compleet.
De expositie Klederdrachten
en Mutsen wordt zaterdag 27
juli om 15.00 uur geopend met
een voord2'acht door Lenie
Blom. Tot en met 24 augustus
kan men al dit fraais dagelijks
(met uitzondering van zondag)
tussen 13.30 en 16.30 uur bekij
ken. Tijdens de braderiedagen
is de expositie ook 's morgens
tussen 10.00 en 12.00 uur voor
het publiek toegankelijk.
MIDDELBURG
Concert
In de serie zomeravondconcer
ten, die door de Stichting Or
gelcentrum in de Nieuwe Kerk
te Middelburg worden georga-
niseert, is er dinsdag 6 augus
tus een concert van de Kam-
pense organist Klaas J. Mul
der. Het concert begint om
20.00 uur.
KAPELLE
Lindeboom
Lucas Lindeboom, de vaste
bespeler van het Schnitger-
orgel in Zwolle, geeft zaterdag
3 augustus een concert in de
kerk van de Hervormde ge
meente in Kapelle. Zaterdag 17
augustus speelt Klaas J. Mul
der in deze kerk. Beide concer
ten beginnen om 20.00 uur.
KAMPEN - Het in 1990 geslo
ten zwembad Seveningen in
Kampen, dat sinds drie weken
illegaal in gebruik is, mag tot
half september open blijven.
De gemeente Kampen heeft
hiertoe woensdag besloten na
onderzoek van het water. Ge
bleken is dat de kwaliteit van
het water geen bedreiging voor
zwemmers vormt. Het zwem
bad, dat niet meer aan de wet
telijke eisen voldoet, is drie
weken geleden gekraakt door
gasten van de vlakbij gelegen
camping.
KERKWERVE - Drie jaar geleden kocht ze hem als
een cactus bestaande uit een schijfje met zes
bloemknopjes. Nu is het een plant van ruim 40 centi
meter hoog met eerbiedwaardige lange stekels. En
vele schijven waarop dit jaar niet minder dan 110
bloemknoppen kwamen. Dat werd door de zoon van
het echtpaar Kesteloo-Berrevoets uit Kerkwerve via
een enthousiast telefoontje aan de Nieuwsbode mee
gedeeld.
Uit navraag bij bloemiste Con-
ny Papeveld uit Noordgouwe
blijkt dat dit inderdaad bijzon
der is. „Ik heb er nog nooit eer
der van gehoord dat een cactus
die bij iemand thuis staat zo
veel bloemknoppen krijgt. Bij
een kweker lukt dat wel eens,
maar daar wordt de luchtvoch
tigheid precies op het juiste
peil gehouden. In een huiska
mer is de lucht vaak te droog".
Uit een toelichting van me
vrouw G. Kesteloo blijkt dat
de cactus maar gedurende een
gedeelte van het jaar binnens
kamers verblijft. „In de winter
staat hij boven op een klein ka
mertje en geef ik hem helemaal
geen water. In het voorjaar zet
ik hem buiten zodra de vorst
uit de grond is. Dan geef ik
hem af en toe een beetje pokon
en voor de rest krijgt hij water
via de regen".
Daar heeft het dit voorjaar niet
aan ontbroken en misschien is
het daarom dat de cactus in een
pot naast de voordeur prijkt
met niet minder dan 110 bloem
knoppen. „In augustus gaan ze
open, dan komen er lichtgele
bloemen uit", weet mevrouw
Kesteloo uit ervaring.
Vorig jaar had de cactus name
lijk ook al zo'n 70 bloemknop
pen. „En dat terwijl ik hem als
zo'n klein ding heb gekocht. Ik
vind het prachtig dat hij zo
mooi in bloei staat en dat je
daarvoor bijna niets hoeft te
doen".
BURGH-HAAMSTEDE - Tijdens de weekmarkt in
Middelburg of tijdens een fietstochtje door de Zak
van Zuid-Beveland kom je nog een hoogst enkele
keer een Zeeuw of 'n Zeeuwse in klederdracht tegen.
Dat dragen van de streekdracht is echter 'n zeld
zaamheid geworden en zal over 'n aantal jaren waar
schijnlijk wel voorgoed verleden tijd zijn. Hoe mooi
en flatteus die streekdrachten eigenlijk zijn blijkt
uit de expositie Klederdrachten en mutsen die in de
periode van zaterdag 27 juli tot en met 24 augustus
in de Bewaerschole in Haamstede te zien is.
Deze week als een aantal be
stuursleden van de Stichting
Westerschouwen Kultureel sa
men met Annemarie van der
Wiel-Jansen en enkele expo
santen druk in de weer zijn met
het inrichten van deze over
zichtstentoonstelling blijkt
hoe fleurig maar vooral ook
hoe gevarieerd en onderling
verschillend de Zeeuwse kle
derdrachten zijn.
Verschillen
De collectie klederdrachtpop
pen van het echtpaar Nobels-
Noordhoek uit Goes en de ver
zameling mutsen van mevrouw
E. de Kam-de Feiter laten die
onderlinge verschillen duide
lijk uitkomen. De Axelse in
streekdracht ziet er heel anders
uit dan haar zuster op Walche
ren of op de Bevelanden, maar
ook is zij een geheel andere
verschijning dan de Hulsterse
in dracht. Ook binnen de gren
zen van de verschillende eilan
den, waaruit Zeeland vroeger
bestond, bestaan verschillen in
dracht. De vier museumpop
pen in De Bewaerschole met
zondagse- en doordeweekse
kostuums uit de privé collectie
van mevrouw J. A. M. Kersber
gen uit Haamstede laten zien
dat ook op Schouwen-Duive
land zelf verschillen in dracht
waren.
Mutsen
In het bijzonder de muts, al
dan niet met gouden stukken
of krullen, verried vaak uit
welke streek iemand afkom
stig was en soms ook welk ge
loof de draagster beleed. „Elke
muts heeft zijn eigen verhaal"
vertelt mevrouw De Kam-De
Feiter, die in de loop der jaren
een aanzienlijke verzameling
mutsen heeft opgebouwd en
waarvan een gedeelte vanaf za
terdag in De Bewaerschole te
zien is. Een verhaal, echter dat
een gesloten boek dreigt te
worden. Alleen op Walcheren
(onder meer in Arnemuiden) en
incidenteel op Zuid-Beveland
ziet men nog weieens een
(oudere) vrouw in kleder
dracht. Elders, zoals op
Schouwen-Duiveland komt het
dragen van de streekdracht
niet meer voor. De oorlog en
vooral ook de ramp hebben het
einde van de streekdracht inge
luid.
Die verschillen in streekdracht
zijn vooral zichtbaar in 4e mut
sen. Zo maakte op Schouwen-
Duiveland, Tholen en Noord-
Beveland de sluiermuts van
kant en tule deel uit van de
dracht. De Zuidbevelandse
mutsen, volgens mevrouw De
Kam de mooiste mutsen in Zee
land waren van oorsprong veel
kleiner dan de grote mutsen
die men op zondag nog weieens
een enkel keertje ziet. „Waar
schijnlijk was het een soort
naijver om de mooiste en
grootste muts te hebben" ver
klaart mevrouw De Kam dit
verschijnsel.
Op Walcheren hield men de
De expositie klederdrachten en mutsen in de Bewaerschole beaat onder meer een viertal in
Schouwen-Duivelandse dracht gestoken poppen, die hier worden aangekleed. (Foto: Marijke Fol
kertsma).
Het echtpaar Kesteloo bij hun bijzondere cactus. (Foto: Marijke
Folkertsma).