Vorstperiode is vooral lastig
voor ouderen en automobilisten
De vergeten soldaten van Oranje
DE EERSTE TWEE'j
WEKEN GRATIS
Q 2
O 3
Aanrijdingen door
gladheid op de weg
I
ZIËRËKZËËSCH
NIEUWSBODE
L
J
Bevroren waterleidingengebroken polsen en kapotte auto's
Daar heb je pa weer met z'n tempo doeloe
Minder wind
3
DOODLOPENDE WEG
EERSTE JAAR
KANAALTUNNEL
WINST
Vrijwilligers
nodig
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
VRIJDAG VRIJDAG 8 FEBRUARI 1991 147e JAARGANG NR 24895
WAARIN OPGENOMEN DE ZIERIKZEESCHE COURANT 1797-1889
ZIERIKZEE - Hoewel vele honderden schaatsliefhebbers sinds een week ieder
vrij uurtje benutten op de bevroren grachten en plassen, is niet iedereen blij met
de huidige vorstperiode. Vooral ouderen en automoblisten worden de laatste da
gen geconfronteerd met de minder prettige gevolgen van de winter, zo blijkt uit
diverse reacties. Op de EHBO-afdeling van het Zweedse Rode Kruis Ziekenhuis
te Zierikzee worden veel ouderen behandeld voor polsfracturen die ze opliepen
bij een val. En het personeel van de Wegenwacht maakt overuren doordat het
aantal pechmeldingen verdubbeld is.
Winter in Nederland; kleumen bij de bushalte. (Foto: Joop van Houdt).
„Het is heel erg druk. Naarma
te de temperatuur daalt, groeit
het aantal gestrande automobi
listen", aldus plaats vervan--
gend groepsschef van het We
genwachtstation Kapelle, P.
Horvers. Zijn mensen moeten
momenteel op Schouwen-Dui-
veland zo'n 40 automobilisten
per dag helpen, terwijl dat er
op een 'normale' dag ongeveer
20 zijn.
Het overgrote deel van de pech-
gevallen betreft auto's waar
van de dieselolie door de lage
temperaturen is gaan 'uitvlok-
ken' of waarvan het koel
systeem bevroren is. „Zo gauw
de temperatuur beneden de
tien graden onder nul zakt is
dat uitvlokken van dieselolie
mogelijk. Het betekent dat de
paraffine die in dieselolie zit
gaat stollen". Een verschijnsel
dat volgens Horvers vrij mak
kelijk is te bestrijden door wat
benzine of bardal aan de die
selolie toe te voegen. „Maar
soms zit het brandstoffilter al
helemaal dicht door de paraffi
ne en dan moeten we dat ook
schoonmaken".
Door de grote hoeveelheid
pechgevallen duurt het-volgens
Hörvers wat langer voor men
kan worden geholpen door de
Wegenwacht. „Ons personeel
draait meer uren om de drukte
op te vangen. Want die duurt
meestal maar enkele dagen. In
het begin van een periode met
vorst en sneeuw stranden veel
automobilisten. Daarna loopt
dat weer terug, ook als de vorst
voortduurt. De mankementen
aan de auto's zijn dan opgelost
en de mensen weten wat ze
moeten doen om ze te voorko
men".
Het voorkomen van een val op
het ijs of op het gladde trottoir
of wegdek is minder goed te
voorkomen, of het zou moeten
zijn door thuis te blijven. Ver
pleegkundige E. Rentmeester
uit Kerkwerve werkt op de
EHBO-afdeling van het Zweed
se Rode Kruis Ziekenhuis te
Zierikzee. De afgelopen vier
dagen heeft zij al ruim 12 men
sen behandeld die een polsfrac
tuur opliepen door een val.
„Terwijl we er anders een a
twee per week binnenkrijgen".
Tijdens de behandeling, die be
staat uit het aanleggen van een
gipsspalk door de dokter, wil
len de meeste mensen ook hun
verhaal kwijt om de schrik af
te reageren.
„Ze vertellen precies hoe het
gebeurd is. Meestal glijden ze
uit doordat ze een verkeerde
beweging maken. In het week
end en aan het begin van de
week kregen we veel schaat
sers binnen die hun pols had
den gebroken en de afgelopen
dagen zijn het vooral ouderen
die op straat zijn gevallen".
Volgens R. van der Weide van
de Stichting Welzijn Ouderen
zijn ouderen geneigd om met
dit weer binnen te blijven om
dat ze bang zijn om te vallen.
„Daardoor kunnen ze extra
hulp nodig hebben om de bood
schappen of medicijnen te ha
len of de stoep sneeuwvrij te
maken". Volgens de welzijns
werker wordt dat werk vaak
overgenomen door kinderen of
buren.
„Als dat niet het geval is en als
het nog langer blijft sneeuwen
kan men een beroep doen op
vrijwilligersorganisaties. Die
zijn gedurende werkdagen te
bereiken via het telefoonnum
mer van de Stichting Welzijn
Ouderen: 01110-13224 en in het
weekend via de voorzitster van
de Stichting Vrijwilligers
Overleg Zorgsector (SVOZ): C.
Lips, 01110-12332. „We willen
graag voorkomen dat mensen
in problemen komen doordat
ze zonder eten komen te zitten
of in de kou doordat de verwar
ming het niet goed doet".
De ouderen die in een verzor
gingshuis wonen zullen daar
geen last van hebben. Maar
toch passen ook zij hun gedrag
bij de weersomstandigheden
aan, zo blijkt uit een reactie
van de directrice van het ver
zorgingshuis Duinoord in
Burgh-Haamstede, mevrouw
Warning. „Ze gaan natuurlijk
minder naar buiten om te wan
delen of even het dorp in te
gaan. Dat valt weg". Verder
worden met elkaar herinnerin
gen opgehaald aan vroegere
koude winters. „Een inwoner
van het huis vertelde mij dat
het in 1963 zo bar was dat ze
half maart nog vorstverlet had
den".
Toch hebben de ouderen vol
gens mevrouw Warning meer
last van extreme warmte in de
zomer dan van een vorstperio
de zoals die nu heerst. „Door
warmte hebben ze sneller
kwaaltjes dan door kou. Maar
het is nu natuurlijk gevaarlij
ker om buiten te lopen".
De lage temperaturen buiten
waren er ook de oorzaak van
dat in een aantal huizen de wa
terleidingbuizen bevroren. Ex
tra werk voor de loodgieters,
maar ook voor veel doe-het-
zelvers. „Er is de laatste dagen
een ware run op isolatiemateri
aal", aldus assistent be
drijfsleider van de Praxis in
Zierikzee, C. van der Hoeven.
Vooral isolatiemateriaal voor
waterleidingen, purschuim,
tochtstrip en glaswoldekens
worden in groten getale ver
kocht. „De mensen vragen ook
naar materiaal om bevroren
buizen te ontdooien. Daarvoor
kopen ze verfföhns of bran
ders".
Van het verkeer heeft vooral de
scheepvaart in Zeeland last
van het ijs. Op verschillend-e
plaatsen worden de schepen al
vertraagd door vorstproble-
men. Op verschillende plaat
sen zijn al ijsbrekers ingezet en
volgens Rijkswaterstaat zullen
de komende dagen enkele
scheepvaartroutes wellicht he
lemaal moeten worden afgeslo
ten. De winter die zacht en
stormachtig begon, heeft een
ijzig staartje gekregen.
ZIERIKZEE - Geen officiële ontvangst bij terugkeer,
een uiterst karige uitkering voor de aanschaf van
nieuwe kleding en in sommige gevallen een per post
verzonden medaille voor „moed, beleid en eer". Voor
de militairen die na '45 het Nederlandse gezag in het
toenmalige Nederlands Indië moesten herstellen
was er bij terugkeer geen aandacht. Noch materieel
noch wat de begeleiding bij de terugkeer in de bur
germaatschappij betreft behoefden deze dienst
plichtigen op daadwerkelijke steun van de overheid
rekenen. Deze oud Indiëmilitairen, die zich verenigd
hebben in de Vereniging Oud Militairen Indiëgan
gers (VOMI) beschouwen zich dan ook als een verge
ten groep.
De televisiebeelden van de be
manningen van de Nederland
se marineschepen die in de Per
zische golf hun steentje aan de
Golfoorlog bijdragen, hebben
bij de oud Indiëgangers J. J.
Snijders en J. L. Lukus uit Zie
rikzee het nodige losgemaakt.
„Reken maar dat alle Indië
gangers het nu moeilijk zullen
hebben met deze beelden" is de
stellige overtuiging van Snij
ders en Lukus. De aandacht die
nu door de media aan deze be
manningen wordt besteed en
de voorzieningen voor deze
groep vrijwilligers staan in
schril contrast met hun situatie
indertijd. Nauwelijks voorbe
reid op hun taak in het warme
Nederlands Indië en uitgerust
met armetierige wapens moes
ten ze daar in dat overzeese
rijksdeel het Nederlands gezag
herstellen.
Republik Indonesia
Dat gezag daar had tijdens de
Japanse bezetting fors aan
kracht ingeboet en bovendien
hadden de Jappen het nationa
listische vuurtje aanzienlijk
aangewakkerd. Dat resulteer
de na afloop van de oorlog dan
ook in de proclamatie van de
Republik Indonesia door Soe-
karno en Hatta. Een handel
wijze die Nederland niet over
z'n kant liet gaan. Nederlands
Indië was in de ogen van veel
Nederlanders immers net zo
met Nederland verbonden als
Friesland.
Duizenden en duizenden met
name jonge dienstplichtigen
werden dan ook naar dit over
zeese gebiedsdeel gezonden om
daar het Nederlands gezag te
herstellen en de Nederlanders
en Nederlands gezinde Indiërs
daar te beschermen tegen aan
vallen van het TNI, het bevrij
dingsleger van Soekarno. On
der hen bevonden zich ook Lu
kus en Snijders, twee Zierik-
zeese jongens van pakweg acht
tien, negentien jaar. Of ze dat
wel of niet wilden werd niet ge
vraagd. Als drager van 's lands
wapenrok hadden ze maar te
gaan! Op vrijwillige basis mee
gaan zoals nu mogelijk is was
er toen niet bij.
Niet wetende wat hen daar pre
cies te wachten zou staan en in
welke omstandigheden zij zou
den moeten leven werden jon
gens als Snijders en Lukus
nauwelijks voorbereid op hun
verblijf daar onder de tropen
zon. Een korte infanterie-
opleiding en in het geval van
Lukus ook nog een zeer korte
opleiding tot laborant vorm
den in feite de enige voorberei
ding op die tropenjaren. Enig
inzicht in de bijzonderheden
van het tropenleven en in de
cultuur van de inheemse bevol
king werd hen niet bijge
bracht.
Vaccinaties
In het geval van Snijders ver
liep die uitzending wel uitzon
derlijk merkwaardig. Aanvan-
De heren J. J. Snijders en J. L. Lukus, beiden lid van de Vereniging Oud Militairen Indiëgangers,
praten nog heel vaak over hun verblijf in het toenmalige Nederlands Indië. (Foto: Joop van Houdt).
kelijk zag het er naar uit dat
hij niet gelijk met zijn bataljon
naar Nederlands Indië zou
kunnen vertrekken. Er waren
immers geen functies meer be
schikbaar. De situatie veran
derde echter van het ene op het
andere moment waardoor Snij
ders halsoverkop voorbereidin
gen voor zijn vertrek naar de
Indische archipel moest tref
fen. „Alle vaccinaties tegen dy
senterie, cholera, tyfus en
noem maar op kregen we op
één en dezelfde dag en ook voor
het afscheid nemen van familie
en bekenden bleef niet veel tijd
over" herinnert Snijders zich
zijn overhaaste vertrek.
Onderduiken
Een jaar nadat Lukus (januari
'47) naar Nederlands Indië was
afgereisd scheepte ook Snij
ders zich in, zich schikkend in
het onvermijdelijke. Niet iede
re dienstplichtige deed dat, zo
blijkt uit de woorden van beide
oud Indiëgangers. „Een paar
duizend jongens, onder wie
veel communisten zijn inder
tijd ondergedoken". Die kon
den zich niet verenigen met de
opdracht om het Nederlandse
gezag daar te herstellen.
In zijn algemeenheid werd er
door de soldaten niet of nauwe
lijks over die zaak gediscus
sieerd. Niet alleen keek men in
Nederland in die tijd anders te-
ge het kolonialisme aan, ook
de mondigheid van jongeren
was in vergelijking met tegen
woordig nihil. „Nu word je via
de media op de hoogte gehou
den van datgene wat zich el
ders in de wereld afspeelt,
maar wat wisten we toen van
Indië af. We waren nog broe-
kies" vinden Snijders en Lu
kus.
Ploppers
Op broekies zoals Snijders en
Lukus rustte echter de zware
vervolg pagina 4
Het vertrouwen van de soldaat in zijn superieuren is een der groot
ste elementen van zijn waarde. Tave Ie Bon
O
HET WEER
Vannacht enkele opklaringen. Mi
nimumtemperatuur omstreeks -9
graden. Overdag in het algemeen
veel bewolking en mogelijk wat
sneeuw.
Volgens Cebeco-voorzitter Van Iwaarden is de EG een
doodlopende weg ingeslagen.
Directeur/hoofdredacteur Flip Feij kijkt terug op het
eerste jaar van Omroep Zeeland.
Volgens Europarlementariër B. Pronk is de komst van
de Kanaaltunnel belangrijk voor Schouwen-Duiveland.
Nola Boys won na lange tijd weer eens een wed
strijd.
Dit nummer bestaat uit 8 pagina's
Auto's tegen boom en in de wegberm
RENESSE/ZIERIKZEE/BURGH-HAAMSTEDE -
Hoewel de wegen regelmatig worden gestrooid,
zorgt de combinatie van sneeuw en vorst voor zoveel
troep en gladheid op de weg dat donderdag toch een
aantal aanrijdingen plaatsvond op Schouwen-
Duiveland.
De heer K. uit Zierikzee kwam
met zijn auto tegen een boom
terecht. Het ongeluk gebeurde
donderdag om ongeveer 21.15
uur toen K. over de Hogezoom
te Renesse reed. Door het glad
de wegdek ging zijn auto glij
den. Door de botsing tegen de
boom werd het voertuig aan de
voorzijde beschadigd.
Door de gladheid, maar vooral
ook omdat ze tegen het een
richtingsverkeer inreden, bot
sten op de kruising Korte No-
belstraat/Waterpoortstraat in
Zierikzee twee auto's op el
kaar. Het ongeluk gebeurde
donderdag om ongeveer 18.30
uur. De heer K. uit het Engelse
Asafield reed tegen »de ver-
keersrichting in door de Nobel-
poort in de richting van de Kor
te Nobelstraat. Toen hij uit de
poort reed, kwam vanuit de
Waterpoortstraat (eveneens te
gen het eenrichtingsverkeer in)
de heer H. uit Zierikzee aange
reden. Hij kreeg geen voorrang
van de Engelsman en beide
auto's botsten tegen elkaar. De
voertuigen werden hierbij licht
gedeukt.
Vrijdagmorgen om ongeveer
8.30 uur gleed de heer S. uit
Oosterland met zijn auto van
de weg af. Het eenzijdige onge
val gebeurde in de haakse
bocht in de Krayensteinweg
naar de Stormvloedkering toe.
Door de gladheid ging de auto
van S. glijden, kwam in de
berm naast de weg terecht en
reed daar acht bermpaaltjes
om. Het voertuig werd aan de
rechterzijde beschadigd. Bij de
wegversmalling in de Caland-
weg te Zierikzee reden donder
dagmiddag twee auto's tegen
elkaar. Meer informatie hier
over bij de foto van die aanrij
ding die elders in deze krant is
geplaatst.
ZIERIKZEE - De Zierikzeese
IJsvereniging roept vrijwilli
gers op om te komen helpen
om de ijsbaan sneeuwvrij te
maken.
Als de baan niet wordt schoon-
gehouden kan er niet meer
worden geschaatst. Maar de
ijsvereniging heeft geen men
sen genoeg om dat alleen te
kunnen bijhouden. Vrijwilli
gers kunnen zich melden in het
hokje van de ijsvereniging dat
naast de ijsbaan is geplaatst.
Al het nieuws van Schouwen-Duiveland in de bus.
JA, ik wil een kwartaalabonnement a f 45,—
jaarabonnement a f 169,—
en ontvang de Zierikzeesche Nieuwsbode de eerste twee
weken gratis.
Ik betaal nog niet, maar wacht eerst uw bericht af.
naam j
adres
postcode: plaats:
telefoon handtekening:
21 Zend de bon in open envelop zonder postzegel naar
Zierikzeesche Nieuwsbode abonnementenadministratie,
CD Antwoordnummer 12, 4300 VB Zierikzee.