Nieuwe videoproduktie brengt
de kokkelvisserij in beeld
Aanleg ontsluitingswegen
Den Osse voorjaar 1992
De Notenkraker
IZZZIZl
Nootkroot
Mensen in noot
Minimum
aantal
basisschool
leerlingen
zou 46
worden
De kokkel; dertig jaar geleden ontdekt
JAARGANG 1 NO 12
HOOFDREDACTEUR: NICOLAAS NÖTENBAERD
J j
O.JJN JIJ j 1
i H
r J jij >lj j j 1
SlotnotorF
STICHTING TER BEVORDERING VAN KOMISCHE EN KRITISCHE NOTEN
Waarde lezers
DINSDAG 29 JANUARI 1991 NR 24889
5
BROUWERSHAVEN - Als alles volgens plan ver
loopt kan in het voorjaar van 1992 een aantal wegen
worden aangelegd dat aansluiting moet geven op het
recreatiepark Port Gréve in Den Osse.
Tijdens de gemeenteraadsver
gadering maandagavond in het
stadhuis te Brouwershaven
stelde de gemeenteraad 30.000
gulden beschikbaar voor de
voorbereidende werkzaamhe
den die hiervoor moeten wor
den uitgevoerd.
Het is de bedoeling dat een ont
sluitingsroute wordt uitge
kiend die via de Dirksweg en
een gedeelte van de Delings-
dijk/Nieuwe Kerkweg loopt.
Het uitwerken van de ideeën
en plannen hiervoor wordt ge
daan door een werkgroep be
staande uit vertegenwoordi
gers van het provinciaal be
stuur van Zeeland, het Water
schap Schouwen-Duiveland en
de gemeente Brouwershaven.
Zij worden terzijde gestaan
door een raadgevend inge
nieursbureau.
Tijdens de raadsvergadering
liet raadsvoorzitter burge
meester L. N. Labruyère weten
dat een strak tijdschema is op
gesteld voor de diverse werk
zaamheden. In het voorjaar
van 1991 moet worden uitge
kiend hoe de wegen het beste
kunnen lopen (de tracé
studies). Ook moet een en an
der in kaart worden gebracht.
In de zomer van 1991 zal met de
diverse eigenaren overleg wor
den gevoerd over grondverwer
ving. In het najaar van 1991
moet het bestek worden ge
maakt en in het voorjaar van
1992 zou men dan aan de slag
kunnen om de wegen aan te
leggen.
CDA-raadslid R. J. van der
Wekken benadrukte dat het
een goede zaak is dat nu een
aanvang wordt gemaakt met
de voorbereidende werkzaam
heden. „Dit is een zaak die we
geen jaren kunnen uitstellen".
In antwoord op vragen van
PvdA-raadslid M. P. Ketting-
Koopman bleek dat het weg-
tracé dat ook door de gemeente
Middenschouwen loopt zal
worden uitgekiend in samen
werking met vertegenwoordi
gers van die gemeente. De
Brouwse gemeenteraad besloot
unaniem de 30.000 gulden be
schikbaar te stellen die het be
gin vormen van de voorberei
dende werkzaamheden.
BROUWERSHAVEN - De bur
gemeester van Brouwershaven
L. N. Labruyère sprak de ver
wachting uit dat het minimum
aantal leerlingen voor een ba
sisschool op het platteland zal
worden vastgesteld op 46 kin
deren.
Labruyère zei dit tijdens de ge
meenteraadsvergadering in
Brouwershaven naar aanlei
ding van een vraag van WD-
raadslid G. J. van de Velde-de
Wilde. Hij benadrukte dat de
norm waarover hij sprak nog
niet officieel is vastgesteld en
liet ook niet blijken waar hij
zijn informatie vandaan had.
De burgemeester stelde wel
verheugd vast dat bij het han
teren van een dergelijk mini
mum aantal leerlingen geen
.enkele van de vijf basisscholen
in de gemeente Brouwershaven
zou worden bedreigd met op
heffing. „We hebben goede
hoop dat de minimum norm er
zo uit komt te zien".
van de pijlerdam, kan ik niks
meer vinden. We hebben nu
nog een beetje kokkels maar
hoe het volgend jaar moet, dat
weet ik ook niet'. Zijn broer
heeft een vermoeden: 'Ik hou
het een beetje op de mechani
sche visserij. Als ze op een stuk
komen waar werkelijk broed
zit, dan wordt daar in gedraaid
en nog eens in gedraaid, het
zou kunnen dat 't broed zo ver
loren gaat'.
Bioloog R. Dijkema van het
Rijksinstituut voor visserij-
onderzoek werpt een ander
licht op het probleem: 'Natuur
lijk kan die mechanische visse
rij grote hoeveelheden kokkels
opvissen, maar wij hebben
toch de indruk, dat natuurlijke
oorzaken en daarbij moet je
denken aan het schuren van ijs
in de winter en stormen, die
meestal ook in de winter voor
komen, een veel grotere sterfte
kunnen veroorzaken dan de
visserij dat kan'.
Uitleg
Bioloog Renger Dijkema geeft
in Het verhaal van de Kokkel
ook uitleg bij fraaie natuurop
names van de kokkel die, als
hij aan de oppervlakte komt,
zijn 'voet' naar buiten steekt
en zich daarmee weer in het
zand ingraaft, op weg naar zijn
favoriete stek, enkele centime
ters onder de oppervlakte.
Daarnaast zijn er beelden van
de verwerking in Yerseke,
waar de gekookte kokkels in
geblikt worden en gereedge
maakt voor de export. Want
nog steeds wordt de kokkel
hier in Nederland slechts
mondjesmaat gegeten. De do
cumentaire eindigt in het res
taurant, waar Van der Plasse,
zelf uiteraard liefhebber van
deze 'vrucht van de zee', een
viertal fraaie kokkelschotels
krijgt opgediend, terwijl Van
der Plasse probeert te verwoor
den hoe ze smaken. 'Ik hoorde
eens iemand zeggen: „Een
smaak? Ja zit er een smaak
aan Waarop ik vroeg
waarom hij ze dan eet. „Ge
woon, omdat ik ze lekker
vind", antwoordde hij. En zo is
het inderdaad: ze zijn gewoon
lekker!'
Wedstrijd
Zo kwam de kokkelvisserij in
de vroege zestiger jaren op
gang. Door het succes van de
eerste visser, die de schelpdie
ren mechanisch ging opvissen,
volgden anderen zijn voor
beeld. Van der Plasse: 'Als er
een schip aankomt en dat ligt
opgetorend vol, dan zeggen ze:
De kokkel; ontdekt door de Zeeuwse visser Van der Plasse.
zee, kijken hoe het met de kok
kels gaat. Het zit ook allemaal
mooi in elkaar. Je ziet de kok
kels groeien, en op een gegeven
moment zeg je: „ze zijn groot
genoeg, laten we eens kijken of
we iets kunnen ophalen". Je
verwacht soms een mooi-veldje
kokkels, maar als je er in be
gint te werken kan het ook te
genvallen'.
Zorgen
De gebroeders Marcus maken
zich zorgen over de toekomst.
rarn.
Ze treffen steeds minder jong
broed aan. Ben: 'Ik kan overal
lopen zoeken. Je vindt eens een
paar jonge broedjes en dan heb
je 't gehad. Tien jaar geleden
zat het af en toe helemaal vol
met broed. Aan deze kant van
de Zeelandbrug, in de richting
ZIERIKZEE - In het buitenland zijn ze er gek op,
maar wij Nederlanders lusten ze niet. We vangen ze
echter wel, sinds de Zeeuwse visser Van der Plasse
zo'n dertig jaar geleden ontdekte dat kokkels in
Spanje als delicatesse te boek staan. De nieuwste vi
deoproduktie van Borghouts Video brengt de visse
rij op dit schelpdiertje in beeld. Het levert fraaie
beelden op van de mechanische visserij, waarbij
door enorme buizen de kokkels van de zeebodem
worden opgezogen. Maar ook van de gebroeders
Marcus die met enkel schep en beugel dagelijks zo'n
1000 tot 1500 kilo kokkels handmatig uit het slik we
ten te halen.
„Even kijken waar die gevist
heeft". Dat doen onze schepen,
maar dat doen de anderen ook.
Het is altijd wedstrijd en dat is
natuurlijk het mooie van kok-
kelvissen'.
Ook de gebroeders Marcus ge
nieten nog steeds van hun vak,'
ondanks de zware lichamelijke
arbeid die ze ervoor moeten
verrichten. Ben Marcus: 'Het is
net als bij een boer, die houdt
ook van zijn land, die gaat ook
naar zijn gewas kijken.
Als ik een paar dagen thuis zit,
dan moet ik toch weer naar de
Van der Plasse was van oor
sprong mosselvisser. Het ge
beurde een goede dertig jaar
geleden: „De kor kwam boven
en die zat half vol met kokkels,
en ja, dat was lichte paniek.
Want dat was allemaal 'tarra'
voor ons. Kokkels hadden ab
soluut geen waarde, dat was
onkruid. We zijn naar huis ge
varen met de gedachte dat de
helft van ons perceel kapot
was. Thuis op het kantoor zag
ik opeens een zakje kokkels
staan. Ik vroeg m'n vrouw:
„wat is dat?". „Dat willen ze
nou in Spanje hebben!" ant
woordde ze.
Zo zijn wij dus in de kokkels
begonnen. M'n vrouw heeft
meteen contact opgenomen en
gezegd dat we die best konden
leveren. Ik moest een prijs op
geven en toen heb ik maar een
hoge genoemd. Die werd nog
aangenomen ook.
tl CT-i rr.i rn ra .TiTi r-i
l k\i 11 ki in
Hij speelt doedelzak, maar
spreekt liever over de 'bagpi
pe'. Soms loopt hij in Schotse
rok, speelt Schotse muziek en
drinkt misschien Schotse
Whisky, maar dat hebben we
hem niet gevraagd. Hij woont
in Nieuwerkerk en heeft de
mooiste snor van Schouwen-
Duiveland Dames en heren:
Theo de Bruyn. (klap-klap-
klap).
Als ik in de keuken kom staat
hij groenten te snijden 'dat is
m'n hobby'. Even aan vrouw en
dochter voorstellen en dan
gaan we aan tafel zitten. Een
gesprekje over de doedelzak
zou het worden, maar uiteinde
lijk wordt het een uitgebreide
lezing waarbij foto's worden
gehaald, instrumenten worden
bespeeld, kleren en muziek
worden getoond en platen wor
den opgezet. „Ja hij wordt al
tijd zo enthousiast als hij
merkt dat iemand belangstel
ling voor zijn instrument
heeft" zegt vrouwlief die de
koffie inschenkt. Hij vertelt
dat een doedelzak helemaal
niet typisch Schots is, dat het
instrument overal op de wereld
in diverse vormen voorkomt.
Maar zelf speelt hij wel Schot
se muziek. In rok met Schotse
ruit. 'Elke familie, elke clan in
Schotland heeft een eigen ruit.
Die ruit mag je niet zomaar
dragen. De ruit die ik draag,
Lesley Green, is door de fami
lie vrijgegeven. 'De rok wordt
erbij gehaald. Wat een gewicht!
'Wat wil je. Als je hem uitwik-
kelt is de kamer te klein'.
Hoe komt iemand erbij om
doedelzak te gaan spelen? Het
blijkt gegroeid te zijn vanuit
een wandelvereniging waarbij
de jongens al in 'cilts' liepen.
Langzamerhand kwamen er
trommels en trompetten en het
logische gevolg was dat er ook
bagpipes verschenen. De wan
delclub werd 'The Hague High
landers' en Theo begon lessen
te nemen op de bagpipe.
Want vergis je niet. Het is een
moeilijk instrument: natuur
lijk het beheersen van de wind-
voorziening maar ook de inter
pretatie van de Schotse
muziek. Tussen de noten van
een eenvoudig volkslied wor
den snelle tussennootjes ge
speeld (versieringen) die met
enkele beginnen, maar toene
men tot wel zo'n twaalf razend
snelle tussennootjes. Er wordt
een plaat met oorspronkelijke
Deze week heeft het bestuur
van de Stichting Nootverband
in een hotel te Noord wijk een
tweedaags congres georgani
seerd over de toekomst van het
Notenkrakerbestel. Aanlei
ding waren de verkeerde oplos
singen van de laatste puzzel en
het feit dat al wekenlang twee
koplopers nek aan nek gaan in
de strijd om het Nootleider-
schap van Schouwen-Duive
land. De meeste inzenders
doen af en toe mee, maar deze
twee zijn onstuitbaar en niet
meer in te halen door de ande
ren. Nu zij ook deze week bei
den als enigen de opgaven goed
hadden besloot het bestuur om
de titel van het Nootleider
schap vervroegd uit te reiken
en het beschikbare bedrag eer
lijk te delen, zodat zowel de
heer W. Goudswaard als Ineke
de Feyter een bon van maar
liefst 50,- krijgen toegestuurd
en vanaf nu in het telefoon
boek achter hun naam 'Noten
leider S.D.' mogen toevoegen.
Van harte gefeliciteerd! Het
antwoord op de rotonde-puzzel
was: Basson en Hobo.
De onbekende bekende (1)
Vanaf vandaag beginnen we
een nieuwe serie puzzels met
uitsluitend eenmalige prijzen.
We hopen dat weer velen mee
zullen doen al is deze puzzel
niet eenvoudig. Op muzikale
wijze wordt namelijk een be
kend persoon in de wereld, ons
land of ons eiland uitgebeeld.
De muziekfragmenten (die ook
in cijfers staan aangegeven)
vermelden door middel van be
kende liedjes informatie over
de onbekende persoon. Daar
naast worden nog cryptische
omschrijvingen gegeven om
elk liedje te kunnen thuisbren
gen. De vraag voor de eerste
keer is: wie is deze bekende in
woner van Zierikzee? Oplos
singen binnen een week naar
Jannewekken 9, Zierikzee.
Bij 1: De held had geen grote
naam. Bij 2: Waar reed dat wa
gentje ook alweer op? Bij 3:
Links en rechts is toch voorde
liger. Bij 4: Wat mijn mond niet
kan zeggen.
1 VOOHWAAM
e r 3 r
.1. 5TRAAT
Ij lt <4
POLiTievtE RAATii
i. fwfi v e R*oofT
9 3 3 x L
klassiek-Schotse doedelzak-
muziek opgezet. Velen zouden
gillend weglopen als ze deze
oeroude keltische muziek zou
den horen, maar Theo geniet
zichtbaar. 'Vroeger ging bij een
oorlog de doedelzakspeler al
tijd voorop. Met zijn muziek in
spireerde hij de strijders. Zelfs
bij de invasie in Normanië
schijnt door de Schotse troepen
gebruik gemaakt te zijn van
doedelzakmuziek.
Ik vraag me af of dat vandaag
nog zou lukken. Misschien als
een van de vaste baspijpen ge
bruikt kan worden als Patriot
raket....
gehoord van een Notenbaerd-
leerling:
- De Belgen hebben Mexico de
oorlog verklaard. Ze zaten in
de verkeerde Golf.
gehoord van een Notenbaerd-
nichtje:
- als ik groot ben ga ik alle
mensen die geen vrede willen
doodmaken.
Kun je niet beter vurige kolen
op iemands hoofd dan olie op
de golven werpen?
en allen die met ons in de noot
verbonden zijn.
Van een trouwe Nootver-
bandster kreeg ik deze week
een boekje met concertpro
gramma's zoals die in het Con
certgebouw te Amsterdam ge
geven worden. Het viel me op
dat een toenemend aantal con
certen door het bedrijfsleven
wordt gesponsord. Onder elk
programma's staat op opval
lend onopvallende wijze de
naam van de cultuurminnende
onderneming. In Zierikzee is
dit verschijnsel onbekend En
omdat we graag een grote stad
willen lijken (daar moet je
toch ook voor het parkeren be
talen) gaan we de muziekspon-
soring ook zo spoedig mogelijk
invoeren. Binnenkort zal in
Zierikzee een concert plaats
vinden waarvan ik u nu reeds
het programma kan geven. 1.
De Koekoek en de Nachtegaal
- G. F. Handel (sponsored by
Bolle - dierenspeciaalzaak). 2.
Die Forelle - F. Schubert (spon
sored by Saman's vis en pa-
linghandel). 3. An der schonen
blauen Donau - J. Strauss
(sponsored by reisbureau van
Oeveren). 4. De Twaulf rovers
(sponsored by gemeenteraad
Zierikzee). 5. Der Barbier von
Baghdad - Cornelius (sponso
red by Iraki Airways lees ove
rigens Barbaar). 6. De liefde
van drie sinaasappelen - Pro
kofiev (sponsored by Groente-
handel Verkaart). 7. Champag
ne-polka J. Strauss (sponsored
by restaurant Mondragon). 8.
Psalmensymofonie - I. Stra-
winsky (sponsored by kerke-
raad Ger. Kerk). Op verzoek
van het Nootverband zal het
concert worden besloten met
een tweetal onbekende maar
echt bestaande werken: Febru
ary morning' at the Golf - Al-
naes (sponsored by Texaco Zie
rikzee) en 'Pray for the peace
of Jerusalem' - Nicholson
(sponsored by SCUD Travel
Service) Shalom!
NOTENBAERD
Doedelzakspeler Th. de Bruyn. (Foto: Joop van Houdt).
abc
De Noot II
Tijdens de pauze van het laat
ste Ars Musica-concert kwam
luisteraar W. B. naar me toe
met een intelligente vraag: wat
betekent de H in Choral in H
moll. De noot H bestaat toch
niet? Het antwoord luidt dat de
noot H wel degelijk bestaat,
maar vooral in Duits-spreken
de landen en ook wel in Vlaan
deren. Hun noot H is onze B.
De Duitse notennamen zijn
dus: AHBCDEFG. Hetbe-
gin heeft niets met onze lande
lijke grootgrutter te maken,
het is slechts het gevolg van
een merkwaardige vergissing.
In een Duits middeleeuws
theorie-muziekboêk werd aan
gegeven dat de notennamen
waren
Of men begreep die vierkante
B niet en of in bepaalde druk
ken is het onderste streepje
van de B weggevallen. In ieder
geval dacht men dat de tweede
noot geen B maar een H was.
En zo is het tot vandaag toe ge
bleven. Onze B is dus een Duit
se H en het wordt nog ingewik
kelder als ik vertel dat onze
(zwarte) bes in het Duits weer
B genoemd wordt. Na 1992
moeten we daar maar eens wat
aan gaan doen.
afstand Zierikzee - Bruinisse
14 kilometer is, maar op het an
dere bord staat dat de afstand
naar Bruinisse slechts 4 kilo
meter is. Aangenomen dat
Bruinisse geen grondgebied
heeft veroverd moeten we aan
nemen dat de wijzer aan de No-
belpoortzijde niet de waarheid
spreekt.
Misleidend
(Foto: Joop van Houdt).
Naar aanleiding van de muzi
kale puzzel stelden we de vraag
wie de fout kon ontdekken op
de Zierikzeese rotonde. 'Nou
het was me het weekje wel!'
reageerde een lezer. 'Allemaal
mensen die rondjes bleven rij
den en maar naar boven wij
zen.... Want op de ene richting
wijzer staat aangegeven dat de
